Ísafold - 28.03.1895, Page 1

Kemurútýimsteinusinni eða
tvisv. íviku. Verð árg.(80arka
minnst)4kr.,erlendisökr. eða
14/2 doll.; borgist t'yrir miðjan
júli (erlendis tyrir fram).
ÍSAFOLD
Uppsögn(skrifleg)bundin við
áramót, ógild nema komin sje
til útgeí'anda fyrir 1. oktober.
Afgreiðslustofa blaðsins er í
Austurstrœti 8.
XXII.
arg.
Reykjavík, íimmtudaginn 28. marz 1805.
26 blað.
ÍSAFOL.1) kemur út aptur laugar-
dag 30. þ. m.
Útlendar frjettir.
Khöfn 28. febr. 1895.
Vetrarfarið. Af svo miklum og
langvinnum hörkum, frostum og snjó-
kyngjum er að segja frá öllura löndum
Evrópu og Norður-Ameríku, að slíks
hefir ekki kennt nema á einstöku ár-
um þessarar aldar. Kynlegt má þykja,
að hörkurnar hafa orðið megnari á
Suðurlöndum en hinum norðlægu, og
frá Frakklandi, Ítalíu og Spáni opt
sagt af 19—20 stiga frosti eða þar yfir.
Sem vita má, hafa hjer fylgt tíðindi at
ýmsum ófarnaði, ferðatálman og ferða-
slysum, skriðuhlaupum og mannsköð-
um, harðæri og hungurdauða. Til
dæmis að geta: í Lundúnum kom ný-
lega í læknaskýrslu, að 54 menn hefðu
frosið þar til bana á 5 dögum. Likar sög-
ur alltíðar frá ýmsum löndum megin-
landsins, og at harðærinu hinar hörmu-
legustu. í mörgum vesturlöndum Norð-
ur-Ameriku mikill fjárfellir, og sú hung-
ursnauð í sumum hjeruðum, að fólkið
hefir lagt sjer hundakjöt til munns.
Aðrir mannskaðaviðburðir. í
enskum skýrslum hermt, að við strand-
ir Englands hefðu farizt i skiprekum
400 manna frá 20. desember til 17. jan-
úarmán. Um nóttina 30. janúar laust
tveimur gufuskipum saman i Norður-
sjónum, en annað þeirra, Elbe að nafni,
vesturfaraskip frá Þýzkalandi (Brimum)
með 300 — sumar sögur segja 375 —
manna innanborðs. Það lestist svo, að
það sökk að kalla á svipstundu. Örð-
ugt um mannbjargir, flestir í rúmum
sínum, en hvassviðri tneð ósjó, og að
eins einn af bjargarbátunum kom liði
sínu á fiskiskútu, eða að eins 22 mönn-
um; meðal þeirra ein kona.
Þess eldsvoða skal geta, sem varð í
Butte, höfuðstöð Montana-járnbrautar-
innar, þar sem kviknaði í einum hirzlu-
skálanum, en þar voru inni miklar
birgðir af púðri og sprengitundri. Þar
höfðu um 100 manna bana, en lemstran
’ fu um 150.
Danmörk. Þaðan er fátt að segja
sem nýjungum nemur. Því er öllu sjeð
borgið á þinginu, sem hægrimönnum
og bandamönnum þeirra kemur saman
um. Blöðin taka lítt á þingmálunum,
en því meira á þingkosningunum, sem
í apríl munu eiga fram að fara. í’unda-
höld beggja flokkanna þegar byrjuð,
og til þessa hafa hægritnenn þótzt
standa vel að vígi og kallað sjer sigur-
inn í Höfn visari en fyr. En nú heflr
hjer heldur komiztlos á fylking þeirra.
Til þess hefir borið, að stórbændur,
greifar og fjöldi meðalbúhölda og em-
bættismanna og fleiri hafa sett hlut-
brjefafjelag á stofn i Höfn, er Freyr
heitir, en er kallað apturganga kaup-
fjelagsins — Nordislce Stores —, sem í
fyrra var í hel troðið. Freyr selur liði
sínu alls konar búforða með ílægra verði
en búðirnar, og vandar þó sem bezt til
um gæðin á varningi sínum. Hlut-
brjefið kostar að eins 20 krónur og
borgast í pörtum, og er sagt, að Freyr
hafi þegar 3000 kaupunauta í Höfn.
Auðvitað, að smámennum verzlunarinn-
ar er hjer hætta búin, og nú stælir
það fólk hnefana að hægrimönnum og
segir til þeirra: »Þarna eruð þið
komnir, stoðir lands og lýðs! Látið
ginnast undir gróðafánann, merki lendra
manna og stórbokkanna«. Hægrimönn-
um hefir ekki að svo stöddu orðið
greitt um svörin, en vinstrimenn kalla
til hinna: »Vel, að þið loksins áttið
ykkur! Komið þið nú til okkar, og þá
skuluð þið sjá, hvar þið eigið sanna
vini til liðs og forsjár!«
Fog Sjálandsbiskup hefir sagt af sjer
embætti, en í hans stað er kominn
Thomas Skat Rördam, prófastur og
prestur við Holmens Kirke.
Noregur og Svíaríki. í lok jan-
úarmán. kom Oscar konungur til Kristj-
aníu með drottningu sinni og ríkiserf-
ingja, en að svo komnu veit enginn,
hver erindin verða. Stang sagði þeg-
ar af sjer stjórninni, sem ráð var fyr-
ir gert, og nú byrjaði streitan fyrir
konungi að fá nýtt ráðaneyti skipað af
liði vinstrimanna, en forustumenn þeirra
eru forvígismenn fulls jafnstæðis gang-
vart Svíþjóð. Konungur harður í horn
að taka, vel vitandi, hvern hauk hann
á þar í horni sem þingið í Stokkhólmi
er og meginþorri sænskra þegna sinna,
en hinir þoka ekki fet frá kröfum sín-
um, að fara með það allt sem eingöngu
Noregsmál í eðli sínu, sem ekki er tal-
ið með sambandsmólum í sjáltri sam-
bandsskránni (Rigsálcten). Ágreiningur-
inn er hjer ekki svo mjög utn málin
sjálf í eðli sinu, sem um hitt, hvernig
að skal fara, þegar til nýmæla kemur
eða breytingar á því, er bæði ríkin
varðar. Konungur og Svíar segja:
»Konsúlar og utanríkismál hata verið
sambandsmál og eru það enn, og því
hlýtur um þau að ræða á samgöngu-
fundi hinnar sænsku og norsku stjórn-
ar, eða samráðsdeildanna*. Hinir svara
þegar: »Hjer hafa Svíar levft sjer að
vera einir um hituna, en Norðmenn
lýstu því yflr 1860, er Svíar höfðu lát-
ið undan í jarlamálinu, að það yrði allt
innan ráðasviðs Noregs, sem ekki stæði
í sambandsskránni. Norska þingið hefði
þvi rjett til breytinga á konsúlamálinu,
og síðan bæri því að leita samkomu-
lags við Svía, en svo skyldi lyktirnar
bera upp fyrir hinu norska ríkisráði til
samþykkis eða neikvæða. Fvlgdu svo
Sviar sömu reglu fyrir sitt levti; þar
sem þeim þætti þörf á að taka til ný-
mæla, þá færu viðskiptin fram, eða
samningarnir, með sjálfstæðum ríkjum.
Við sum ummæli konungs í brjefi til
stórþingsforsetans, Siverts Nielsens, var
sem hægrimönnum 0g miðflokkinum færi
ekki að lítast á blikuna, og því skor-
uðu vinstrimenn á þá að kjósa menn
með sjer til ráðagerðar. Því var tekið
og þrir kosnir af hverjum flokkanna.
En hjer vildi ekki saman ganga. Hvort
betur tekst síðar, eða hverjar lyktirn-
ar verða, er ekki enn hægt að segja.
Seinustu frjettir eru, að konungur hefði
skorað á Stang, að taka aptur afsögn
sína, síðan á Sverdrup (af miðflokki),
að skipa nýtt ráðaneyti, en báðir hefðu
kveðið nei við. Að svo stöddu er ekki
annara úrslita að vænta, en að ráða-
neytið verði að annast um stjórnariðj-
una áfram, en á morgun (1. marz) ersagt,
að konungur hverfi heim á leið.
England. Til þingstarfa tekið 5. febrúar,
en í þingsetningarræðu drottningarinnar
sneitt hjá öllum höfuðágreiningi flokkanna,
t. d. um afnám rikiskirkjunnar í Wales
og heimildartakmörkun lávarðadeildarinn-
ar, og þó hafði Rosebery lávarður, stjórn-
arforsetinn, kallað það sjálfsagt, í ræðu
siuni í Cardiff 19. janúar, að til beggja mál-
anna skyldi sem rækilegast tekið í þessari
þingsetu. Lengi um andsvör þingsins til
drottningarinnar þrefað, og þar margt i
andmælum frammi haft gegn stjórninni af
sumum í hennar liði, t. d. af forvígismönn-
um verkmanna. Stundum hafði hún minna
atkvæðafylgi en nokkurn tíma fyr, og sjálf-
um andsvörunum fylgdu að eins 8 atkvæði
fram yfir lið hinna, en rjett á undan var
atkvæðamunurinn að eins 14, er vantrausti
skyldi lýst yfir.
Gladstone gamli hefir verið á Suður-
Frakklandi síðan um nýár, og er nú í Men-
tóna, en hið bezta sagt af heilsu hans og
öllu ástandi. Menn kalla víst, að hann vitji
aptur þingsætis síns þegar að vorar.
Látinn er að segja Randulph Churehillt