Ísafold - 24.06.1896, Page 3

171
Mótspyrna sú, er ymsar nýjar og merkileg-
ar uppfundningar hafa orðið að sæta, bæði
af hálfu vísindamanna og þeirra, er völdin
hafa haft, er eitt af skringilegustu atriðum
menningarsögunnar, og var n/lega gerð að
umtalsefni í ensku tímariti. Hugvitsmönnum
"liefir opt verið gert að sínu leyti jafn-örðugt
fyrir, af þeim er sízt skyldi, eins og þeim
er barizt hafa fyrir umbótum á mannfjelags-
skipaninni, siðgæðinu og trúarbrögðunum.
Það hefir ekki veriö af mannvonzku; góðir,
göfugir og sannleiksþyrstir menn hafa fyllt
mótspyrnuflokkiun. Slíkt er samgróið mann-
legu eðli. Oss veitir ávallt örðugt að hugsa
oss það sem virðist koma í bága við alla
reynslu vora og þekkingu, og kunnum vel
'við að ákveða af handahófi takmörk fyrir vit-
und vorri. Gott dæmi þessarar tilhneigingar
er Auguste Comte, frakkneski heimspekingur-
inn nafnkenndi, sem annars þótti síður en
ekki vera bundinn fjötrum vanatrúarinnar.
í innganginum að ritgjörð sinni um stjörnu-
fræðiþekking vora gerði hann grein fyrir sjálf-
sögðum takmörkum hennar — út fyrir þau
takmörk yrði þekking vorri aldrei unnt að
komast. Vjer getum hugsað oss, sagði hann,
að unnt verði að ákveða lögun annara hnatta,
fjarlægð þeirra, stærð og hreifingu; en þar á
móti verður meb engu móti unnt að komast
að því, af hvaða efnum og málmum þeir sam-
anstanda. En svo var nokkrum ámm síðar
fundið upp ofurlítið verkfæri, sem kenndi
mönnum að þekkja einmitt það, sem Comte
hafði þótzt sjá með vissu að aldrei yrði unnt
að þekkja.
Allir þekkja söguna um Galilei, sem varð
að apturkalla þá kenningu sína, að jörðin
snerist kringum sólina. Þá voru það prestar,
sem börðust gegn uppgötvunum vísindanna.
En það er líka altítt, að forkólfar vísindanna
hafa vakið hina megnustu mótspyrnu gegn
þýðingarmestu uppfundningunum og framför-
unum. Það er íhugunarvert, að ef til hefðu
verið í Norðurálfunni, eins og meðal Forn-
Egipta, vísindamannafjelög, sem hefðu haft
vald til að bæla niður og banna það, sem
þeim virtist ósatt eða óhugsandi, þá hefði
heimurinn meðal annars þann dag í dag far-
iS á mis við járnbrautir, gufuskip og vefnað-
ar- og spunavjelar. Allar þessar uppfundn-
ingar hafa orðið að ryöja sjer braut gegn
mótspyrnu nafnkenndustu vísindamanna. Að
rafmagnsuppfundningar síðustu ára hafa mætt
svo litilli mótspyrnu er víst því að þakka, að
menn hafa daglega fyrir augum þann sigur,
sem gufan hefir unnið, þrátt fyrir alla bar-
áttuna gegn henni og allar hrakspárnar. Vís
indamenn, sem ekki hafa jafnframt gáfur til
•aö ryðja nýjar brautir, virðast opt, þegar frá
líöur, freistast tíl að gera sig ánægða með
alla þessa þekkingu, sem þegar e.r fengin,
þekkingu, sem þeir hafa manna bezt lært að
gera sjer grein fyrir. Þeim hættir opt við að
hafa nokkra óbeit á nýjungunum, er raska
hyggjuvits-kerfunum og koma þekkingunni
um stundarsakir á ringulreið. Vjer setjum
hjer fáein af dæmum þeim, er enska tímaritið
minnist á.
Þegar Stephenson fann upp gufuhreifivjel-
ina, »sönnuðu« stærðfræðingar og eðlisfræðing-
ar, að slíkt kæmi ekki til nokkurra mála. Það
væri blatt afram ómögulegt, að hun gæti
komizt neitt áfram.
Þegar fyrst var farið að tala um að leggja
jarnbraut 1 Bandaríkjunum, rjeð einn af mestu
•=og lærðustu mönnum þar í landi, Chancellor
Livingston, mjög alvarlega frá því. Það yrði
ekkert annað en kostnaður, og það væri nær
að verja því fje á einhvern annan hátt, sem
reynsla hefði fengizt fyrir. Hann gaf út langt
rit til þess að sanna, hvað vitlaus þessi járn-
brautarhugmynd væri. Fyrst og fremst þyrfti
að vera steinhleðsla undir allri brautinni, ef
hún ætti að vera hæfilega traust, og það væri
afardýrt; í öðru lagi yrðu lestirnar svo örð-
ugar meðferðar, að ekki yrði unnt að stöðva
þær fyr en þær væru komnar margar rastir
fram hjá járnbrautarstöðvunum; og í þriðja
lagi mundi enginn óvitlaus maður leggja líf
sitt í aðra eins hættu og þá að aka allt að
20—25 rastir á klukkustund.
Einhver mesti stjórnfræðingur Bandaríkj-
anna, Daníel Webster, var líka mótfallinn
járnbrautum. Meðal annars hjelt hann, að
ómögulegt yrði að komast neitt áfram, ef
vatn hefði frosið á járnbrautarteinum. Ann-
aðhvort mundu hjólin snúast í sífellu, án þess
vagninn færðist neitt úr stað, eða að ekki
yrði unnt að stöðva lestina, þegar hún væri
komin af stað.
Þegar Murdock datt í hug að nota gas til
gatnalýsingar, þótti Sir Humphry Davy, efna-
fræðingnum mikla, það vera í meira lagi
hlægileg hugstin. Og Sir Walterj[Scott, skáld-
ið nafnfræga, hæddist mjög að þeirri heimsku,
að senda »ljós gegnum pípur á götunum« eða
»lýsa Lundúnaborg með kolareyk«.
Það eru ekki nema fá ár síðan vísindamenn
»sönnuðu« það reikningslega, að ómögulegt
væri að skipta rafmagnsstraumi svo, að unnt
væri að nota hann til lýsingar með glóðalömp-
um. Litlu síðar sýndi Edison í verkinu, að
reikningar þeirra voru ekki annað en heila-
spuni. Og nú gengur ágætlega að skipta
straumnum og lamparnir virðast innan skamms
ætla að bera birtu um allan heim.
Póstskipið Laura kom aptur vestan að
í fyrra kveld. Fer í nótt áleiðis til Khafnar.
Hafisinn fór af Ísafjarðardjúpi laust eptir
fardagana, eptir 11—12 daga dvöl. Enginn
ís sýnilegur eptir það á Vestfjörðum.
Vegagerð. Um hina umtöluðu vegar-
lagningu meðfram þingvallavatni fyrir neðan
Almannagjá átti að standa í síðasta bl., að
þar væri )>illt vegarstœðH; misprent. »til«.
Sektaðir botnvörpumenn. Um 12
pd. hver (216 kr.) voru þrír botnvörpuskip-
stjórar sektaðir hjer 20. þ. m., fyrir það að
þeir komu hingað inn á höfn; voru að falast
eptir ís úr íshúsinu.
Prestskosning fór fram á Prestsbakka
á Síðu 2. þ. m. Sóttu 53 kjósendur fund af
68 á kjörskrá, þar á meðal 12 af 14 úr Kálfa-
fellssókn. Af þessum 53 kusu 46 síra Magn-
ús Bjarnason á Hjaltastað, en 7 eand. Geir
Sæmundsson. Kosningaratferli mjög friðsam-
legt og æsingalaust.
Amtsráð sunnlendingafjórðungs á fundi
Ásgeir Kr. Möiler
(Ingólfsstræti 5).
selur: Beizlisstengnr og istöð úr kop-
ar; svipusköpt, nýsilfur- eða látúnsbúin,
og fleira þess háttar. Leysir einnig vel af
hendi aðgerðir á ýmsu af slíku tagi. —
Allt rajög ódýrt
Meira en 20 ár heíi jeg nú þjáðst af
þunglyndi (geðveiki) og sárum þrýstingi
fyrir brjóstinu, og surfu þessir sjúkdómar
að lokum svo að mjer, að jeg lagðist al-
veg í rúmið.
Jeg leitaði margra lækna og brúkaði
öll þau meðöl, sem jeg náði í; enalltvarð
það árangurslaust, þangað til jeg fór að
taka inn Kína lífs-elixír frá hr. Waldemar
Petersen í Frederikshavn fyrir l1/* ári.
Síðan hefl jeg tekið þetta meðal inn stöð-
ugt, og hefir það reynzt mjer sannur lífs-
elixír, því að þennan tíma hefl jeg allt af
haft góðar hægðir, og er það eingöngu að
þakka þessu ágæta lyfi.
Jeg er því sannfærð um, að gæti jeg
enn um nokkurn tíma haldið áfram að
neyta þessa ágæta bitters, þá mundi mjer
batna fyrir fullt og allt. Þetta votta jeg
hjer með og tjái um leið hr. Waldemar
Petersen i Frederikshavn innilegar þakkir.
Snæfoksstöðum 22. júlí 1895.
Hildur Jónsdóttir
Kína-lífs-elixírinn fæst hjá flestum
kaupmönnum á íslandi.
Til þess að vera vissir um, að fá hinn
ékta Kína-lífs elixir, eru kaupendur beðnir
Y P
að líta vel eptir því, að -j,—' standi á flösk
unum í grænu lakki, og eins eptir hinn
skrásetta vörumerki á flöskumiðanum, Kín-
verji með glas í hendi, og firma-nafnið
Waldemar Petersen, Fredrikshavn, Dan-
mark.
VERZLUN
BJÖRNS KRISTJÁNSSONAR
'Vesturgötu 4.
SELUR: prjónuð normal nærföt karla og
kvenna, barnanærföt, barnakjóla, jakka,
vetrarfrakka, ljerept alls konar, flúnell,
margar tegundir, ermafóður, lasting, tvist-
tau, klæði (svart), sokka úr ull og bóm-
ull,"tau í barna-slitkjóla, borðdúka, flibba,
manchettur, herrakraga, brjósthlífar, karl-
mannsslipsi.
MEÐ GUFUSKIPINU »JELÖ« komu ýmsar
vörur, þar á meðal: ljómandi falleg sirz,
ágæt tvisttau tvíbreið, sumarfatnaður fyrir
karlmenn mjög smekklegur, undirdekk,
rekkjuvoðir hvítar, rúmteppi. Þá komu
líka Buchwalds fataefnin nafnfrægu,
úr ull og silki, flest, er að skósmíði og
söðlasnúði lýtur, m., m., m. fleira.
VÖRURNAR eru allar vandaðar og verðið
lágt. Sje mikið keypt í einu, fæst af-
slattur talsverður. Sá, sem kemur,
skoðar vörurnar og kaupir, ver tímanum
vel.
hjer þessa daga.
FinesteSkandinavisk Export Kaffe Surrogat
er hinn ágætasti og ódýrasti kafflbætir
sem nú er í verzlaninni. Fæst hjá kaup-
mönnum á íslandi.
F. Hjorth & Co.
Kaupmannahöfn.
Brukuð íslenzk frimerki
ávalt keypt. Verðskrár ókeypis.
Olaf Grilstad. Trondhjem
IBÍU Frímerki “fggg
Brúkuð isi. frímerki kaupir undirrit-
aður óheyrt háu verði.
Ólafur Sveinsson ^Reykjavtk15'
»LEIÐARVISIR TIL LÍFSÁBYRGÐAR,
fæst ókeypis hjá ritstjórunum og hjá dr.
med. J. Jónassen, sem einnig gefur þeim,
sem vijja tryggja líf sitt, allar nauðsynleg-
J ar upplýsingar.