Ísafold - 27.02.1897, Qupperneq 1

Kemur út ýmist einu sinnieða
tvisv.í viku. Yerð árg.(90arka
minnst) 4kr.,erlendis5 kr.eða
l'/adolí.; borgist fyrir miðjan
júlí (erlendis fyrir fram).
ISAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) bundin við
áramót, ógild nema komin sje
til útgefanda fyrir 1. október.
Afgreiðslustoía blaðsins er í
Austurstrœti 8.
Reykjavik, laugardaginn 27. febr. 1897.
XXIV. árg.
Um
íslenzka fóðurjurtafræði
eptir
Stefán Stefánsson.
IV.
(NiDurlag).
Ráð til þes8 að vjer eignumat fóðurjurtafrœði innan
skamms.
Jeg þykist nú hafa s/nt fram á nytsemi og
nauSsyn fóSurjurtafrœðinnar fyrir landbúnaS-
inn og leitt rök aS því, aS ísl. fóSurjurtafræði
hlytur eingöngu að byggjast á innlendum
rannsóknum, innlendri reynslu. AuðvitaS verða
uienn við slíkar rannsóknir að hafa hliðsjón af
■og styðjast við útlenda reynslu og þekkingu
í þessum efnum, og því er nauösynlegt að
þeir menn, sem takast þessar rannsóknir á
hendur, kynni sjer nákvæmlega erlendis allt
sem hjer að lýtur.
En hver ráð höfum vjer til þess að koma
okkur sem fyrst upp ísl. fóðurjurtafræSi? Jeg
tel víst að allir sjeu mjer sammála um að
eitthvað verði aS gjöra í þessa átt nú þegar,
en það tel jeg jafnvíst, að allir verði ekki á
einu um það, hvað eigi að gjöra, ekki á einu
ttiáli um aðferSina, ráðin til þess að ná þessu
takmarki.
Feilberg hefur eins og áður er ávikið stung-
ið upp á að koma á vísindalegri búfræðis-
kennslu við latínuskólann, í sambandi við
efnarannsóknastæöi, er kennslan styðjist við, og
getur þess til, að þetta þyrfti ekki að kosta
nema 10 þús. kr., líklega um árið. Hugsar
hann aS íslenzlc búvísindi skapist þannig með
tímanum og þetta verði vísir til annars meira.
Felli jeg mig vel viS þetta að öðru leyti en
því, að jeg skil ekki, hvernig sambandi þessar-
a-r stofnunar við latínuskólann ætti að vera
háttað eSa hvaða þyðingu þaS hefði. Það
niun og að líkindum aðeins hafa vakaö fyrir
Feilberg, að þar sem þetta yrði í svo smá-
Uin styl fyrst um sinn, þá væri viðkunnan-
anlegra að setja það í samband viS einhverja
oldri kennslustofnun, heldur en að telja það
sjálfstæða stofnun. En svo framarlega að menn
alitu hentugra að stofnun þessi væri í Reykja-
vík heldur en t. d. í sambandi við einhvern
húnaðarskólann, þá finnst mjer sjálfsagt að
hún eptir eðli sínu hljóti að vera sjálfstæð út
af fyrir sig, þótt í smáum st/1 væri fyrst í
stað; mætti svo fullkomna hana eptir því sem
túnar liðu og oss yxi fiskur um hrygg, svo
X1pp úr henni myndaðist smátt og smátt dá-
htill búnaðar- »háskóli« fyrir landið, þó auð-
vitað mætti ekki nefna hana því nafni.
En af því jeg b/st viS að þetta komist
3?ví miður ekki til framkvæmdar á næstu ár-
Utlli þá tel jeg óþarft að fjölyrSa frekar
11111 það, enda álít jeg, eptir því sem á stend-
aS hjer þurfi noltkurs undirbúnings viS.
J'- honum verSur að byrja þegar í staS. Næsta
í)lng ætti að veita nokkra fjárupphæð, svo
SciJ1 3—4000 krónur, til þessa undirbúnings.
hje þessu ætti aðallega að verja til rannsókna
hjer á landi í þá átt, sem jeg áður hefi bent
a- Sá maöur, er slíkar rannsóknir tækist á
hendur, þyrfti nauðsynlega að afla sjer sem
beztrar undirbúningsmenntunar við útlendar
vísindastofnanir og ferðast um nágrannalönd-
in, t. d. Noreg og Skotland, sem einna líkust
eru íslandi aS eSlisfari og landsháttum til,
þess að kynnast sem flestu, er að gagni mætti
koma og sjá þaS með eigin augum. Til alls
þessa yrði hann að fá nokkurn styrk. En
ekki hvaS minnstur hluti fjárins hlyti að
ganga til efnarannsókna á jarðvegi, fóðurjurt-
um o. fl., meðan landið ekki ætti efnarann-
sóknastæði. Allar slíkar rannsóknir yrði að
gjöra eSa fá gjörðar á útlendum stofnunum. —
Jeg get ekki betur sjeð, en áð þessi eða llk
þessu hljóti byrjunin að verða. Vjer getum
varla með öðru móti lagt fyrstu undirstöðuna
undir íslenzka búfræði. Það er auðvitaö mikið
undir manni þeim komið, sem velst til þessa
starfa, hver árangurinn verður, og ekki er til
neins að fela þetta öSrum en þeim, sem aS
viturra manna áliti er vel til þess hæfur.
Jeg skil svo viS þetta mál að sinni, treyst-
andi því, að hinir ráðandi menn landsins
taki það til alvarlegrar íhugunar; b/st jeg
eindregið viS því, að þeir komist að sömu eða
líkri niöurstöðu og jeg í þessu efni og verði
mjer samdóma um, að hjer sje um eitt okkar
mesta og mikilverðasta framfaramál aS ræða.—
Heiti jeg því að endingu aS þagna eigi
fyrri um þetta mál, svo framarlega sem mjer
endist líf og heilsa, en það er komið á góðan
rekspöl til framkvæmda, og vinna að því að
svo miklu leyti, sem mínir veiku kraptar
leyfa, að þaS verði sem fyrst.
Möðruvöllum á aðfangadag jóla 1896.
Gufubátsmál Vestfíirðinga.
Ekki lítur út fyrir að gufubátsmálið íVest-
firöingafjóröungi hafi verið mikið áhugamál
þar. Enginn minnist nú á það framar. En
af því að víst má telja, aS mál þetta verði
enn til umræðu á næsta þingi, virSist ekki
vanþörf á aS sk/ra það dálítið, til undirbún-
ings og íhugunar.
Eins og menn muna, átti að taka stórt
stökk í fyrra og koma á fjórðungsbátsferSum
í Vestfirðingafjórðungi. En forlög fyrirtækis-
ins urSu þau, að samkomulag komst ekki á
milli þeirra, sem buðust til að leggja bátinn
til og annast útgjörð hans, og s/slufjelaganna
hins vegar, sem áttu að leggja fram þó ekki
nema lítinn hluta af ótgjörðarkostnaðinum
móts viS landssjóðsstyrk þann, er stóS til
boða.
Mönnum þótti tilboð þeirra P. J. Thor-
steinsson og Björns SigurSssonar kaupmanna
ekki sem aSgengilegust að sumu leyti.
En í stað þess að leita samkomulags við þá,
sömdu þeir, sem fulltrúafundinn sóttu á ísa-
firði 23. nóv., ferðaáætlun og farmtaxta m.m.,
sem hinir skyldu ganga að; annars ekkert
meira með þá að hafa. Þessi ferðaáætlun og
farmtaxti var svo vanhugsað, að ekki gat
komiS til mála, aS nokkur maSur gengi að
12. blað.
því með jafnd/ran og stóran gufubát, 100—
120 smálestir. MeS þessu var svo málinu
stunginn svefnþorn, í staS þess að koma fram
með stilling og gætni við þá, sem ætluðu að
taka útgjörðina að sjer og full trygging var
fyrir að gátu það.
Það getur þó ekki veriS, eptir staðháttum
og landslagi á VestfjörSum, að ekki sje þar
öll þörf á betri samgöngum. Nei; þörfin er
bryn; á VestfjörSum geta engin samgöngu-
færi heitiS eins og stendur. Hjer getur aldrei
um aðrar samgöngu-umbætur veriö að ræða,
sem að fullum notum komi, en gufubátsferðir;
það vita og sjá allir, að landvegir eru hjer
ómögulegir til flutninga. Flutningar eru líka
mestallir á sjó og verða þeir opt ærið d/rir
og líka ónógir á seglskipum eSa opnum bát-
um eptir atvikum. Allar samgöngur að kalla
má teptar, sem gætu verið til að hrinda at-
vinnuvegunum áfram, einkum sjávarútvegn-
um. Því þó að góður afli sje á einum firði,
getur opt verið aflalaust á öðrum. Hafi nú
aðkomandi menn, sem komiö hafa til aS leita
sjer atvinnu, verið svo óheppnir að lenda á
þeim firðinum, þar sem afli bregzt, þá mega
þeir sitja þar fastir mánuð eða meira atvinnu-
lausir, þar til strandferSaskip er á ferð, aS
þeir þá geti fært sig eitthvað til; og þó ekki
ætíS aS þetta geti lánazt, aS þeir þá komist
á þann staS, sem æskilegast væri, þegar strand-
ferðaskipið kemur ekki viS á sumum stöSum
nema aSra leiS sína í hverri ferS. Hinir bú-
settu hugsa ekki um þetta; þeir vandræðast að
eins yfir að ekki komi afli á þeirra fjörS.
Það er því alveg víst, aS kæmist á tíSar
ferðir meS fjórðungsbát á þessum vesturkjálka,
þá færSist n/tt líf og fjör í atvinnuvegi .hjer,
bæSi til lands og sjávar. ÞaS er allt eins
þörf á bátnum fyrir landbúnaðinn. Margur
bóndi getur ekki komið vöru sinni á bezta
markaS fyrir samgönguleysið. Margan góðan
landbónda vantar kaupafólk að eins lítinn
tíma af sumrinu, sem hann verður aS vera
án vegna þess, að þaS verður honum allt of
d/rt aS fá þaS, eins og nú hagar samgöng-
um. Þilskipaútgjörðarmenn fá fjölda sjó-
manna af BreiðafirSi og Snæfellsnesi, sem
ekki komast þar á milli nema meS ærnum
kostnaði á báðar hliðar, bæði fyrir þá sem at-
vinnuþiggjendur, og eins fyrir atvinnuveitend-
urna. Úr Reykjavík eða frá Faxaflóa er
margt fólk farið að leita atvinnu á Vest-
fjörðu, þrátt fyrir það, þó að ferðir þær, sem
vjer höfum með straudferðaskipinu, sjeu bæði
óhagkvæmar og allt of fáar, og valdi mönnum
stundum bæði mikils tímamissis og peninga-
i'itláta. Leyfi jeg mjer að nefna hjer eitt
dæmi, sem ekki verður hrakið.
I liaust sem leið, þegar »Laura« kom frá
Reykjavík í október, var milli 20 og 30
manns í Stykkishólmi, sem þurfti að komast
til Reykjavíkur, sumt af því kaupafólk frá
Faxaflóa. Þetta fólk liafði beðiö i Stykkis-
hólmi fimm daga, í von um að annaS skip
kæmi þar í suðurleið og komast mætti meS
því. Nú brást þaS, svo að þessu fólki var