Ísafold - 21.04.1897, Blaðsíða 2

98
Kláðalækning.
Hundrað og þrjátíu þúsund krónur
sparaðar.
Síra Magnús prófastur Andrjesson hefir nj-
lega kveðið upp úr með eina skynsamlega
ráðið til þess að losna við fjárkláðann: að
lcekna allar kláðakindur á einum ocj sama tíma•
Til þess þurfa landsmenn að baða allt fje sitt
samtímis, og því að eins er lækningin örugg,
að fjeð sje baðað tvisvar með stuttu milli-
bili.
D/ralæknirinn segir (»ísl.« 27. marz 1897),
að kreólín sje bezta baðlyfið. Það mun vera
satt og rjett. Karbólsyra er miklu eitraðri.
Kreólínböðin geta ekki gert skepnunum mein,
en eru þó fullt eins örugg til lækningar og
karból sy ruböðin.
1 pd. af kreólíni kostar 50 aura. Það er
talið nóg á 5 kindur; þarf þá kreólín fyrir
10 aura handa hverri kind.
Svo tökum við Stjórnartíðindin, C-deildina
1896, og finnum þar á bls. 167, að fjenaður
á landinu árið 1895 er talinn að vera 783,104.
Nú skellum við hornin af þessari tölir og
segjum 800 þúsund, og síðan gerum við ráð
fyrir, að bændur gleymi stundum á leiðinni
til hreppaskilanna, hvað margt þeir áttu fjeð.
Líklega gleymist ekki meir en '/5—x/4 hluti,
og ætti þá öll fjáreignin að vera nálægt
1,000,000.
Til þess að baða eina kind tvisvar, þarf jeg
kreólín fyrir 20 aura. I tvenn böð á allt
fje landsmanna þarf kreólín fyrir nœr
200 þúsund krónur.
Það eru 400 þúsund pund af kreólíni, sem
fara í tvíböðun á öllu fjenu. Það er fram
undir 200 smálestir (tons), hálffermi í Lauru
(póstskipið)! Ekkert smáræði, og mjög vafa-
samt, hvort hægt verður að fá öll þau kynstur
af þessu lyfi utanlands frá í snöggu bragði.—
Hitt mun öllum ljóst, að óhugsandi er að byrja
allsherjarböðun fyr en nóg er fengið af bað-
lyfinu.
Hjer kostar 1 pd. af kreólíni 50 aura. En
ef við leituðum tals við þá menn á Þ/zkalandi,
sem setja saman kreólín, bæðum þá um 400
þúsund pd. af þessum varningi og hringluð-
um framan í þá peningunum, þá mundum
við vafalaust geta fengið nóg kreólín heim-
flutt fyrir 2/g minna verð að minnsta kosti, og
þannig komizt af með að borga 70,000 kr. í
stað 200.000 kr. Yæru þá sparaðar lands-
mönnum um 130 þúsund kr.
Ef einhver segir, að við getum ekki komið
þessu í kring — getum ekki gert út mann
til þess að semja um kreólínkaup, ekki fengið
honum peningaráð eða ábyrgð fyrir borgun-
inni, — þá trúi jeg því ekki. Það væri
ljótt, að bregða heilli þjóð um svo mikinn
aumingjaskap að óreyndu.
G. B.
Enn af botnverpinga-ófriðinum.
Ekki hafði »Heimdallur« fundið ástæðu til
að láta það að orðum landshöfðingja, þegar
hann lagði af stað hjeðan til Vestfjarða 9. þ.
m., að hinkra við hjer í flóanum svo sem 2
daga áður, til þess að sinna eitthvað botn-
verpingum. Hann hjelt rakleiðis vestur, en
greiddist svo fljótt erindið, að nann varð
skjótari hingað aptur en til stóð og gerði þá
bragarbót þá, að harm hremmdi 1 botnverp-
ing við veiðar í landhelgi í Leirusjó á skír-
dagsmorgun og kom með hingað inn á liöfn,
til lögmæltrar meðferðar, en hún varð 60 punda
sekt (1080 kr.) og upptæk gerð veiðin og
varpa, er skipið hafði haft útbyrðis, er»Heim-
dallur« stóð það að brotinu. Hafði botn-
verpingur þessi þrætt fyrir, að hann væri í
landhelgi, er herskipið kom að honum, og má
vera að einhver rekistefna út af því hafimeð-
fram verið orsök þess, að annar botnverping-
ur á sömu slóðum eða þó öllu nær landi
skauzt á burt og úr greipum herskipsins, með
því að hann hafði sjeð til ferða þess svo
snemma, að hann var búinn að hafa upp
vörpuna í tæka tíð.
Hitt var þó meira óhappið, að meðan þetta
gerðist úti í Leirusjó, leyndust 3 botnverp-
ingar undir Vogastapa, fáa faðma frá landi —
og skriðu út þaðan þegar er Heimdallur var
kominn í hvarf hingað inn eptir. Þetta horfðu
menn á af íslenzkri fiskiskútu, er var stödd
þar nærri, er Heimdallur tók botnverping-
inn. Að vísu sáu þeir ekki þessa 3 botn-
verpinga eða tóku ekki eptir þeim fyrst í
stað, fyr en þeir gáfu sig í ljós eptir að
Heimdallur var farinn hjá, og reundu norður
í flóa; en með því hvergi skyggir neitt á,
heldur blasir Stapinn beint við á stjórnborða,
þegar siglt er inn flóann, þá hlutu Heim-
dellingar að hafa komið auga á þessa kum-
pána, ef þeim hefði orðið litið þangað í kíki
(að minnsta kosti) og ofan af foringjapallin-
um, er ber allhátt. Hið eina, sem gat hafa
gert skipin torsjeð, er, að þau hefir borið í
svarta klettana í Stapanum, með því að þau
voru þar rjett upp við land — þar er vel
aðdjúpt —; en að þau hafi eigi allt um það
verið vel sýnileg í kíki af venjulegri leið hjer
inn flóann, er lítt hugsandi, ekki lengra en
það er undan landi.
Heimdallur hefir nú síðan á skírdag haldið
sig hjer um slóðir, suður með sjó, í Hafnar-
firði og hjer á Reykjavíkurhöfn —kom í gær,
— og botnverpingar sjálfsagt verið nokkuð ó-
nærgöngulli en áður. En 3 botnvörpuskip
sáust af fiskiskútu hjeðan aðfaranótt páska-
dagsins grunnt í Garðsjó og 2 á Bollasviði
innarlega, án þess þó að sannað sje, að þau
hafi verið í laudhelgi. Aður, fyrir páskana,
höfðu botnverpingar það fyrir reglu, eins og
vikið hefir verið á hjer í blaðinu áður, að þeir
sigldu undir land á kveldin, lágu þar í næði
nóttina, ýmist við veiði eða ekki, eptir því
sem veður hagaði sjer, og renndu út að morgni.
Einn lá t. d. aðfaranótt miðvikudagsins fyrir
skírdag og daginn þann allan fyrir innan
Stakk við Keflavíkurberg, á að gizka 50 faðma
undan landi.
Það er nú uppvíst orðið og margfaldlega
vottanlegt, að daginn sem »Heimdallur« sigldi
hingað inn fyrst, 3. apríl, lágu nokkur botu-
vörpuskip, 4—5, upp við Hólmsberg og þar
um slóðir, án þess að Heimdellingar tæki ept-
ir, og þó að þeir þræddu landhelgismarkið.
Hafa botnverpingar þeir leynzt svo nærri
landi, að hina grunaði eigi. En með því að
ekkert skyggir þar á fremur en við Stapann,
hlutu þeir að hafa sjezt af »Heimdalli« í
kíki að minnsta kosti; og er svo að sjá, sem
Heimdellingum hafi alls eigi hugkvæmzt að líta
þangað, —- þeir hafa alls ekki varað sig á,
að botnverpingum dytti í hug sú ósvífni að
halda sig svo nærri landi. Þeir sárnaga sig nú
eflaust í handarbökin fyrir það, Það hefði
gengið næst því frægðarverki Olafs konungs
Haraldssonar, er hann tók 5 konunga á einni
nóttu, ef Heimdallur hefði hremmt þar í
einum hóp jafnmarga botnverpinga og haft
með sjer hingað inn á höfn 1 nokkurs konar
sigurhrósi um leið og hann birtist hjer fyrst.
Sumum þykir ísafold hafa verið heldur harð-
orð síðast í garð Heimdellinga. En þá skyldu
þeir heyra, hvernig þeir tala og rita, sem
þetta mál tekur ólíkum mun meira en oss
Reykvíkinga, en það eru íbúar þeirra hjeraða,
sem illar búsifjar botnverpinga bitna þyngst
á. Það er lítið bragð af því, greinin hjer í
blaðinu frá hr. Jóni Gunnarssyni, verzlunar-
stjóra í Keflavík. Annars var það, sem ísa-
fold sagði síðast í aðfinningarátt miðað mest
við það, ef skipið kæmi eigi vestan aptur fyr
en á sumarmálum, og ef það sýndi þá eigi
meira lit á að banda á móti botnverpingum.
En nú eru þau tvö »e/« úr sögunni, með því
að skipið kom aptur 5 dögum fyr en ráðgert
var, og það hefir verið síðan lengst af á stjái
hjer um flóann til að styggja varginn. Hins-
vegar er það satt, að það var engan veginn
eintómt aðgerðaleysi fyrir Heimdalli, að hann
hreyfði sig ekki hjeðan af höfninni nærri 6
daga samfleytt, 3.—9. þ. mán. Einn daginn
eða jafnvel hálfan annan var ofsarok, og ann-
an dag fullan þurfti hann til að ná sjer í kol.
Eitt var helgur dagur, og svo kom loks af-
mælisdagur konungs. En aðgætandi er, að
það var engin langferð, hjer út í flóann, suð-
ur í Njarðvík, Keflavík eða Leiru, fyrir ann-
an eins flugdreka og Heimdall, og því naum-
ast ókleyft að skjótast þangað, til þess að
láta óvininn sjá sig, eitthvert kvöld eða morg-
un þennan tíma, þótt ekki hefði verið nema
einu sinni eða tvisvar. Þá hefði enginn kvart-
að, og hefðu Heimdellingar eigi að síður bæði
getað haldið bænir sínar á sunnudaginn og
minnzt konungsins fullrækilega á fimmtudag-
inn á Reykjavíkurhöfn. En það er skiljan-
legt, að þeim, Heimdellingum, hafi eigi verið
út af eins rík í huga nauðsynin að láta sjá
sig hjer suður á miðunum eins og íslenzkum
fiskimönnum, sem botnverpingar bægja frá að
ná sjer 1 björg. Og eins mundi oss Reykvík-
ingum skiljast betur, að sjómönnum vorum
geti runnið í skap út af því að vita verndar-
engil sinn á næstu grösum, en hafg, hans eng-
in not umrædda fyrstu daga af dvöl hans hjer,
ef vjer settum oss í þeirra spor og hugleiddum,
hvernig oss mundi líka að horfa á fullt af ó-
tömdu stóði í túnum vorum og görðum um
há-gróandann, gripum, sem ekki gengi undan
öðru en hundum, en þeir, sem stóðsins ættu
að gæta, væru með þá inn við Elliðaár við
veiðar eða annan leikaraskap.
Vjer höfum eigi sparað hrós og þakklætis-
vott við Heimdall undanfarið, er oss hefir virzt
haim hafa til þess unnið sjerstaklega. En þar
í móti hlýtur hitt að koma, að vjer höfum
einnig orð á, ef honum þykir miður takast.
Markleysa er og, að vilja bera hann undan
allri aðfinnslu af því, að hann verndi oss af
einskærri náð, aumingja, sem enga hönd geti
fyrir oss borið sjálfir, — eigum enga fleytu sjálf-
ir til þess að bægja botnverpingum frá miðum
vorum. Því sama má segja um ýmsa aðra rík-
ishluta, hvort heldur er hins danska ríkis eða
annara, og eru taldir eins fyrir það rjettbær-
ir til verndar af ríkisvaldsins hálfu fyrir ágangi
útlendra óaldarseggja. Enda eru það eigi
Heimdellingar, sem verndina veita, heldur hús-
bændur þeirra, skipaliðsstjórnin danska og fjár-
veitingarvald ríkisins, og því mundi að öllum
líkindum engin meiri þægð í neinni ölmusu-
þáguþögn af vorri hálfu heldur en húsbænd