Ísafold - 02.06.1897, Page 2

140
auk þess ekki að vera sagt neinum til ámœl-
is. Það er skiljanlegt, og ljóst af reynslunni,
að sjerhver hugsar mest um sína stjett og
stöðu, og má það eugum lá, því að allir erum
vjer Adams börn. Sjerstaklega hafa surnir fært
það fram, að Reykvíkingar rjeðu einir lögum
og iofum í fjelaginu. En þó að þessu kunni
að vera þannig háttað, sje jeg ekki ástæðu til
að fárast um slíkt, því að, eins og áður er
getið, er öllum fjelagsmönnum heimilt að hafa
áhrif á gjörðir fjelagsins bæði beinlínis og ó-
beinlínis.
En svo er það þá annað, er menn geta gert
og eiga að gera, og það er að fá fjelagslögun-
um breytt. Jeg tel sjálfsagt, að þeim sje í
ým8um greinum ábótavant, og væri því vel
til fallið að endurskoða þau, þegar kostur er
á. Jeg skal nefna t. d. fyrirmælin um full-
trúana, sem eiga að vera 2 í hverjum hreppi
eptir 8. gr. og 14. gr. En samkvæmt fjelaga-
talinu er í mörgum hreppum ekki nema 1
fulltrúi og í sumum enginn, enda eru þessir
fulltrviar nú orðið þvðingarlitlir, að því er mjer
virðist. Mjer hefir dottið í hug, hvort ekki
mundi ráð að fá fyrirkomulagi fjelagsins breytt
þannig, að því væri skipt í deildir, og að í
hverri deild væru t. d. 20 fjelagsmenn. Deild-
irnar mætti líka binda við hreppa eða sóknir.
Hver deild ætti síðan að velja 2 mennúr sín-
um flokki til þess að mæta á fundum fjelags-
ins. Þessir kosnu fulltrúar hefðu einir at-
kvæðisrjett ásamt stjórn fjelagsins á fundum
þess, en allir fjelagsmenn málfrelsi og tillögu-
rjett. A þennan hátt gæfist öllum fjelags-
mönnum kostur á, bæði beinlínis og óbein-
línis, að taka þátt í gjörðum fjelagsins, greiða
atkvæði um málefni þess o. s. frv. Það er
einnig mjög sennilegt, að þetta fyrirkomulag
myndi auka áhuga meðal fjelagsmanna, og væri
þá vel að verið.
Fyrir nokkrum árum kom sú tillaga fram,
að gera fjelagið að einu allsherjar-búnaðarfje-
lagi fyrir land allt, og hefir stjórn þess þeg-
ar gert tilraunir í þá átt. Sjálfsagt væri það
langæskilegast, að þetta tækist, og það er mín
von, að þess verði skammt að bíða, að það mál
komist til framkvæmda.
Ef rjett er á litið, þá er Búnaðarfjelag suð-
uramtsins framtíðarvon landbúnaðarins hjer,
og það er eigi hægt að segja um það nú, hve
miklu það getur til leiðar komið með tíð og
tíma. Það er því bryn skylda, að styðja og
efla þetta fjelag af fremsta megni á allan hátt.
Fjelagsmaður.
Meiabrúin
og flutningsbraut upp Flóann.
Það er einmæli manna hjer, að fátt hafi
verið gert af meiri fáfræði og vanhugsun en
Melabrúin, eða Nesbrúin, er sumir nefna hana,
sem liggur upp yfir Breiðumýri frá Eyrar-
bakka.
Það er ekki svo að skilja, að vegarspotti
þessi væri ekki í sjáJfu sjer nauðsynlegur; en
hann er að frágangi öllvm og gerð eitt af
lakari axarsköptunum í sunnlenzkri vegagerð,
engu síður en Kambavegurinn gamli og ýmsir
aðrir vegakaflar frá þeim tíma.
Fyrir eitthvað nálægt 20 árum var byrjað
á þessari Melabrú; gáfu þá sumir all-mikið
fje til hennar, t. d. Þorleifur heitinn á Háeyri
um 1000 kr., að því er sagt var. Margir
gáfu vinnu til brúarinnar, sumir mörg dagg-
verk, o. s. frv. Síðan byrjað var að leggja
þessa »brú«, hefir verið varið til hennar all-
miklu af almannafje að kalla má árlega, þvi'
að einlægt hefir hún þurft aðgjörðar við og
er þó mesta ómynd enn sem komið er. —
Enginn veit að Jíkindum, hve niiklu fje er
búið að verja til hennar, en það lilýtur að
vera mjög mildð, sjálfsagt annað eins og flutn-
ingsbrautin kemur til að kosta upp yfir
Breiðumýri eða jafnvel upp að Olfusárbrú.
1 vor, þegar rigningarnar gengu um miðjan
maí, og eptir það, var »brúin« ófær hverri
skepnu, og þannig hefir hún opt verið áður
tímunum saman, þrátt fyrir allt viðgerðarkákið,
sem optast hefir verið handónýtt og þýðingar-
laust. Bæði er það, að fjeð, sem veitt hefir
verið í hvert sinn, hefir nú upp á síðkastið
verið allt of lítið til þess, að »brúin« yrði
bætt að verulegum mun, og svo hefir tíðast
verið unnið að þessum endurbótum af lítilli
þekkingu og enn minni verkhyggni.
En er þá ekki von að mönnum sárni þessi
meðferð á almannafje? Er það nokkur furða,
þ(i að mönnum sárni, að jafndýr vegur, og
þessi Melabrú er, skuli eptir allt saman vera
ófær yfirferðar, nema ef til vill rjett um há-
sumarið eða í þurkatíð?
A síðasta sýslufundi Arnesinga voru veittar
400 kr. til viðgerðar brúnni, en að mínum
dómi er það hjer um bil sama og að kasta
þeim í sjóinn. 011 smá-viðgjörð á »brúnni«
er ónóg og verri en ekki neitt. Brúin er
þannig á sig komin, að óhugsanlegt er, að
geta gert svo við hana, að vel megi við það
una. Ef viðgeröin ætti að vera í nokkurri
mynd og til frambúðar, mundi hún kosta stór-
fje. En að kosta svo miklu til Melabrúarinnar
er ógjörandi, mjer liggur við að segja heimsku-
legt, og mun jeg bráðum sýna fram á það.
Hvernig sýslunefndin hefir hugsað sjer þessa
viðgerð á brúnni, veit jeg ekki, en einhver
hefir sagt mjer, að það eigi að mylja grjót
ofan í liana. Þetta grjót er nú reyndar hvergi
nærri, og jeg hefi heyrt, að ráðgert væri, að
flytja það á hestum austan úr Breiðumýri að
brúnni. Mjer varð orðfall, þegar jeg heyrði
þetta, en ábyrgist ekki, að saga þessi sje sönn.
En hvað sem öðru líður, tel jeg rjettast að
láta »brúna« eiga sig, því að öll viðgerð á
henni hlýtur að verða kák og annað ekki, er
enga staði sjer stundu lengur, nema þá með
því meiri fjárframlögum.
Það hefir nú fyrir löngu verið talað um að
leggja flutningsbraut af Eyrarbakka upp að
Ölfusárbrú, og víst er um það, að þessi braut
er bráðnauðsynleg. Flutningsbrautin er ætla/.t
til að liggi nokkuru austar en Melabrúin yfir
Breiðumýri upp hjá Sandvíkum að Ölfusárbrú.
Þegar þessi brú er komin, verður Melabrúin
alveg óþörf, sem sýsluvegur. Nú hefir sýslu-
nefndin hjer í sýslu á síðasta fundi sínum
heitið til þessarar flutningsbrautar 12,000 kr.
eða allt að helmingi kostnaðarins, móti því,
að landssjóður leggi fram hinn helminginn.
Jeg skal nú ekki leiða neinar getur að því,
hvort þessi áætlun sýslunefndarinnar muni
nærri sanni, en ekki þætti mjer ólíklegt, að
flutningsbrautin yrði nokkuru dýrari en 24,-
000 kr. Jeg er reyndar enginn vegfræðingur
og get því fátt um þetta sagt, en miklu
munar það að líkindum ekki. En hvað sem
því líður, er þetta tilboð sýslunefndarinnar
mjög virðingarvert, því fremur, sem vegalögin
gefa ekkert tilefni til þess. Það er því fyllsta
ástæða til að vonast eptir að alþingi í sumar
líti á þetta drengilega tilboð Arnesinga og
veiti fje til flutningsbrautarinnar. Ef þingið
gerði þetta, yrði það sterk hvöt fyrir önnur
hjeruð, að gera líkt tilboð, og er vert að líta I
á það. Það er óhætt að fullyrða, að Árnes-
ingum kæmi fátt betur nú, en að fá góðan
veg frá Ölfusárbrúnni og ofan á Eyrarbakka,
enda sýnir tilboð sýslunefndarinnar það bezt,
hvílíkt áhugamál þessi flutriingsbraut er hjer-
aðsbúum. Ef þingið veitir fjeð, ætti að vinna
að brúargjörðinni næsta sumar, enda verður
eigi annað sagt en að brýn nauðsyn reki á eptir.
En þótt þingið leiði hjá sjer þessa sanngjörnu
fjárveitingu, má ganga að því vísu, að málið
verði haft á prjónunum, unz sigurinn vinnst
um síðir.
Það væri því fráleitt, eins og búið er að
benda á, að fara nú að veita stórfje til Mela-
brúarinnar, því að aldrei líða mörg ár, þang-
að til flutningsbrúin kemst á, þó að hún
verði að bíða um sinn. En að öllu óreyndu
virðist mjer ástæðulaust, að kvíða ókomna
tímanum í þessu efni, en treysta heldur þing-
inu til hins bezta.
Arnesingur.
Söngkenuslan
í
barnaskólunum lijer á landi.
(Niðurl.)
Það orð hefir lengi leikið á okkur, að við
værum söngmenn frábærir. En nú er svo komið,
að sumir segja, að allur söngur og öll söngleg í-
þrótt sje að deyja út hjer; óvíða sje minna sung-
ið en í Svíþjóð nú á dögum. En þetta er vist
orðum aukið. Söngfjelögin fjölga óðum út um
landið, og það er að verða siður og góður siður,
að allir syngi. Það er söngkennslan i alþýðu-
skólunum, sem vakið hefir þessa söngfýsi. En
það skal jeg játa, að mikið vantar á, að við get-
um heitið söngþjóð með rjettu.
Ef söngkennslan á að verða í lagi, þá þarf að
ætla henni nœgan tíma. En það vantar til, að
svo sje yfirleitt. Þeir skólar eru enn til hjer á landi,
þar sem allir bekkir skólans til samans hafahálf-
tímakennslu i söng á viku; því að aldrei getur
hjá þvi farið, að söngkennslan bíði ekki mikinn
skaða af því, þegar menn kenna nemendum úr
mörgum bekkjum i einu lagi til að spara sjer
tíma. Þá getur söngkennslan ekki orðið annað
en það, að kennarinn syngur fyrir nokkur lög og
lætur nemendurna hafa þau eptir, en engin veru-
leg not verða að benni. Það er ómögulegt.
Það þarf meira að gera en þetta til að halda
vakandi áhuganum á sönglistinni hjá samtiðar-
mönnum okkar. Svona löguð söngkennsla á sjer
enga framtið: hún getur ekki tekið framförum.
Þeir, sem nema söng »eptir eyranu«, eins og kall-
að er, læra að visu nokkur lög i skólunum og
hafa þau með sjer út um horg og hý; en þegar
þeim tekur að leiðast að syngja þau, og þeir vilja
taka upp önnur ný, þá standa þeir uppi ráða-
lausir, geta þá ekki hjálpað sjer sjálfir. Þeir eru
að sínu leyti eins og »lirukassarnir« eða »spila-
dósirnar«.
Ef við viljum gera uppvaxandi kynslóðina að
söngþjóð, gera hana svo, að hún hafi alla æfi
yndi af að syngja, þá verðum við að leggja þann
grundvöll fyrir hana í sönglegum skilningi, að
hún geti sí og æ byggt þar ofan á. I skólun-
um verðum við að kenna börnunum nótnalestur,
rjett eins og þegar við kennum að lesa á bók,
kenna þeim að þræða sig eptir nótunum og læra
lögin með þeim hætti, en láta þau ekki byggja
allt á heyrninni einni
Nú er svo komið, að við dæmum þann kenn-
ara óvægilega, sem kennir allt utan að, en kærir
sig kollóttan, þó börnin ekkert skilji, hvað þau
eru að fara með, og geti því ekki aukið þekk-
ingu sína af sjálfsdáðum. En, sá sem kennir söng
svo, að börnin fá enga bendingu um, hvernig eigi
að lesa nóturnar eða mæla tímann, sem þær eiga
að vara (slá taktinn eða telja), hann gerir sig
sekan i utanaðkennslu, og afleiðingin verður, eins
og annarstaðar, að börnin gleyma og verða ein-
att leið á því, sem annars er öllu inndælla.