Ísafold - 13.10.1897, Blaðsíða 1

Keinuiútýraist einu sinnieða
tvisv.í viku. Yei ð árg.(90arba
minnst) 4kr., erlendis 6 kr.eða
l'/» doli.; borgist fyrir miðjan
júlí (erlendis fyrir fram).
ÍSAFOLD
Upp.sögn (skritieg)bundinvið
áramót, ógild nema komin sje
til útgefanda fyrir 1. október.
Atgreiðsiustofa blaðsins er í
AusturstrœfÁ 8.
XXIV. ánr.'
Reykjavík, miðvikudaginn 13- okt. 1897-
74. blaö.
Þj 6 ð ai sv í v i r öi n gin
í Koflayík.
Oviðfeldið hefir það verið í meira lagi og
þjóð vorri til lítillar sæmdar, makkið, sem
nokkrir menn hjer við flóann hafa verið í við
botnverpingana, örðugustu lögbrotsmeunina,
sem yfirvold þessa lands eiga við að stríða.
En nú er skörin komin upp í bekltinn.
Það er sem sjefengin allt að því óyggjandi
vissa fyrir því, að í Keflavík er maður eða
menn, sem halda verndarhendi yfir botnverp-
ingunum gegn varðskipinu »Heimdal«, halda
njósnir fyrir þá og aðvara þá, svo að þeir
skuli að ósekju geta tekið björgina frá lands-
mönnum rjett uppi. í landsteinum.
Þetta hefir kvisazt áður, enda skrifað til
Isafoldar um miðjan síðasta mánuð (ísaf. 15.
sept.). En þangað til nú hefir eingöngu ver-
ið að ræða um sannanalausar staðhæfingar.
Nú er málið að skyrast og sannanirnar að ýt-
ast fram úr myrkrinu.
Þegar »Heimdal« sá botnvörpuskipið »Peri-
dot«, sem handsamað var í landhelgi 29. f. m.,
var íslenzkur bátur við hliðina á þvx, en lagði
af stiið til Keflavíkur, áður en varðskipið komst
að botnvörpuskipinu.
Skipverjar á »Peridot« sögðu þá meðal ann-
ars manni á »Heimdal«, að Islendingarnir í
þessum bát hefðu talið sjer trú um, að öllu
væri óhætt þarna í landhelgi, því að »Heim-
dal« gæti ekki komið fyrr en daginn eptir í
fyrsta lagi. Svo öruggir voru þeir í þessu
efni, að þegar reykurinn sást upp úr »Heim-
dal« og skipstjórinn tók að gerast skelkaður,
sögðu íslendingar, að þetta gæti ekki verið
varðskipið — þess væri ekki von svona
snemma.
Og landarnir sögðix ekki þetta xxt í bláinn.
»Heimdal« átti ekki að koma þangað fyrr en
daginn eptir. Hann var svona fljótur í ferð-
um fyrir þá sök eina, að hann hafði ekki
komizt inn á einn stað á Austurlandi, sem
hann hafði ætlað að koma við á.
Nákvæmixm njósnnm hefir þannig verið
haldið um ferðalag varðskipsins. Hvernig þær
njósnir hafa fengizt, virðist enn óvíst. En
ganga má að því viVu, að reynt verði að kom-
ast fyrir það.
Sönnununum fyrir þessu svívirðilega xithæfi
er ekki þar n.eð lokið. Eyrir fáeinum dög-
um fann »Heimdal« rjett fyrir norðan Kefla-
vík ljóskcr, sem fest var við dufl frá einu botn-
vörpuskipinu. Og atvik nokkurt bendir á það
skýrt og allt að ómótmælanlega, að kveikt
hafi verið á þessix ljóskeri úr landi — auð-
vitað til þess að botnvérpingar skyldu geta
sjeð álengdar, hvort hættulaust væri að brjóta
lögin.
Það, sem hjer að ofan er sagt, er byggt
á brjefi frá yfirforingjanum á »Heimdal«, sem
herra laudshöfðinginn hefur góðfúslega lofað
oss að sjá.
En við það, som í því brjefi stendur, bæt-
ist sú sögusögn nokkurra skipverja á »Heim-
dal«, að xxxn kvöldið, sem varðskipið lá við
Keflavxk, 6. þ. m., hafi þeir sjeð botnvörpu-
skip á innsigling. Jafnframt sáu þeir ljósa-
gang á landi og virtist þeim sem með þeim
ljósum væri verið að gefa merki um eitthvað.
Og af þeim ljósum hugðu þeir að það hlyti
að stafa, að botnvörpuskipið sneri út aptur.
Sjálfsagt verður ranusókn hafin í málinu.
Eu hvort sem nú yfirvöldunum kunna að
þykja þær sannanir, sem fást, nægar til að
koma fx-am hegningu eða ekki, þá blaudast
víst engum lengur hxxgur vxm, hvern leik verið
er að leika þarna í Keflavík.
Fráleitt hefur þjóð vorri verið gerð meiri
svívirðing á þessari öld.
Vjer heiturn á Dani oss til liðsinnis gegn
útlendum yfirgangi. Þeir verða við bón vorri,
kosta til þess stórfje. Vjer göngum ríkt ept-
ir því, að þetta varðskip, sem oss er sent,
slái ekki slöku við. Ekki skortir óþolinmóð-
leg umyrði í þess garð, hvenær sem oss finnst,
það hefði átt að vera einhversstaðar annars-
staðar en það er í þann og þanti svipinn.
Og svo leggja íslendingar sjálfir sig í fram-
króka af öllu alefli til þess að gera þessa
hjálp únýta — gera sjer það að atvinnu, að
hjálpa útlendum ráusmönnum til þess að brjóta
lög vor — selja sig samvizkulausum fjand-
mönnum vorxxm til þess að þeir skuli eiga sem
bezt aðstöðu, þegar þeir eru að spilla svo
öðrum vorum aðalatvinnuvegi, að til hörmunga
horfir fyrir fjölda manns!
Það muu óhætt að fxxllyrða, að annað eins
og þetta gæti hvergi komið fyrir í heiminum
nema á Islandi. Hvergi annarsstaðar mundu
menn, hve ríkar landráðatillxueigingar sem
þeir hefðu, dirfast að skxíka í því hróksvaldi,
að almenningsálitið sje það úrþvætti, að einu
gildi, hvorum nxegin hryggjar það liggi, hver ó-
hæfa og svívirðing sem í frammi sje höfð.
Það er lítill vafi á því, hvað Bandaríkja-
rnenn nxundu gera við aðra eins pilta og þessa.
Þeir rnundu taka þá eitihverja nóttina, færa
þá úr skyrtunni, stinga þeim ofan í tjöru-
kjagga, velta þeim svo í fiðxxrbing og gera
þeim kunnugt, að svo framarlega sem þeir
ekki verði alfarnir úr sveitinni að sólarhringi
liðnum, eða ef þeir hittist þar uokknrn tíma
síðar, þá verði þeir umsvifalaust hengdir.
Aðrar þjóðir kynnu að taka til annara
bragða. En e'ngin þjóð nerna vjer íslending-
ar mundi verða í ráðaleysi með að gera mönn-
urn skiljanlegt, að landráðum sje ekki tekið
með þögn og þolinmæði.
Því að þetta er landráð. Þeir menn, sem
ekki svífast þessa, mundi ekki kynoka sjer
að bera fjandmönnum ættjarðar sitinar njósnir
á ófriðartímum, ef þeir fengju eitthvað fyrir
það og gerðu sjer von um að sleppa óhegndir.
Það sje fjarri oss, að ráða Keflvíkingum til
að brjóta nein lög. En eitthvert ráð verða
•þeir að finna til að koma landráðamönnum
sínum í skilning unx, að staðurinn sje óheppi-
lega valinn til þess að gera sjer svívirðing og
tjón ættjarðar sinnar að atvinnuvegi.
Frá löndum vorum
í Vesturheimi.
Skólamáli Vestur-Islendinga hefir þokað vel
og gleðilega áfram síðan í fyrra, eptir skýrsl-
um, er fram voru lagðar á kirkjuþingi þeirra
í sumar. I skólasjóðinn voru þá komnar um
18,000 kr. Þar af höfðu um 5,460 kr. verið
gefnar af íslendingum síðan í fyrra.
Það er nú engum vafa bundið lengur, að
skólinn kemst á fót innan örfárra ára. A
kirkjuþinginu í sumar voru mjög fjörugar
umræður um það, hvar hann ætti að verða.
Caníida-Islendingar vildu hafa hann í Winni
peg, Bandarlkja-íslendingar vildu reisa hann
sunnan landamæranna.
Niðurstaðan varð sú, að skólann skuli reisa
í Park Kiver, sem er smábær í Norður-Da-
kota, nokkrar mílur fyrir sunnan hina miklu
Islendingasveit þar í ríkinxx. Móritz læknir
Halldórsson er einn af helztu mönnunum í
þeim bæ. En annars er þar fátt af íslending-
xini, en fjöldi Norðmanna. Nokkrum skilyrð-
um er þó samþykkt þessi bundin. Nokkrir
menn þar í bænum höfðu boðið að gefa skóla-
sjóðnum 4,000 dollara (um 14,800 kr.), ef
skólinn yrði reistur þar, og auk þess 10 ekr-
ur af landi til skólastæðis. Kirkjuþingiðgerði
sig ekki ánægt með minna en 6000 dollara
(um 22,200 kr.) og áskildi sjer jafnframtrjett
til þess að sæta betri tilboðum frá öðrum
stöðum, ef þau skyldu koma innan næstxx árs-
loka.
Annað aðalmál kirkjuþingsins var innganga
kirkjufjelags Islendinga í hið nxikla lúterska
kirkna-bandalag »General Council«. Ekki
varð af henni í þetta sinn, en gengið að henni
vísri innan skamnxs, líklegast að tveim árxxm
liðnxxm.
Unglingafjelagsskapxxr í söfnuðum kirkjufje-
lagsius er mjög að aukast, sýnilega á góðum
vegi til þess að verða öflug stoð kirkjunnar.
Kirkjuþingið var í þetta sinn í haldið bæn-
um Minneota í íslendinganýlendunni suðvest-
an til í ríkinu Minnesota í Bandaríkjunum.
Sú sveit er sjálfsagt jafn-lengst komin af öll-
uni byggðarlögum Islendinga, vestan hafs og
ausían, bæði að því er efnahag snertir og
ýrnsa aðm menningu, veraldlega og andlega.
Islendingadagurinn hefir ekki verið haldinn há-
txðlegur áður í jafnmörgum byggðarlógum Vest-
I ur íslendinga eins og í sumar, og er það vott-