Ísafold - 30.10.1897, Blaðsíða 2

314
bættisafsögnin kom til biskups á næsta sólar-
liringnum.
bað liggur líka í hlutarins eðli, að með
engu móti er unandi við þá presta, sem ekki
geta komið sjer saman við sóknarbörn sín.
Það er beint óbugsandi, að starf þeirra geti
orðið að notum. Fyrsta skilyrðið fyrir því er
sjálfsagt það, að* sóknarmenn þeirra hafi ekki
ástæðu til að bera til þeirra annað en hlyjan
hug. Annars er því fje, sem goldið er fyrir
starf þeirra, verr varið heldur en ef því væri
fleygt í sjóinn. Því að liggi presturinn í ili-
hrifin, sem hann hefir, verði þveröfug við það,
sem til er ætlazt. Hann snvr þá hugum
manna frá kærleikanum, en ekki til hans.
Ribbaldarnir eru að minnsta kosti eins ó-
hæfir til prestskapar eins og hneykslanlegir
óreglumenn. Þann sannleika þarf að innræta
eigi að eins prestunum, heldur og allri þjóð-
inni, svo að hún þoli ekki slíka presta. Og
vitaskuld ættu líka þeir, sem yfir prestana
eru settir, að haga sjer eptir þeim sannleika,
að svo miklu leyti sem lög leyfa þeim fram-
ast.
Sá hugsunarháttur þarf að fá festu og við-
urkenning, að þegar bezt lætur sje það stakt
óliapp, ef prestur verður við málaferli riðinn
sem málsaðili, og sjeu slíkar deilur honum að
kenna, þá varði sú yfirsjón eins miklu og em-
bættisafglöp.
En jafnframt er þá ekki nema sanngjarnt,
að kirkjustjórnin geri sjer far um að forða
prestunum frá tilefninu til slíkra deilna, að
svo rniklu leyti sem í hennar valdi stendur.
Einkum er þar að ræða um ágreining, sem
rísa kann út af eignum þeim, sem prestunum
er trúað fyrir. Náist ekki samkomulag í þeim
efnum, ættu málin að vera rekin fyrir kirkju-
stjórnarinnar hönd, án þess að presturinn eigi
þar nokkurn hlut að.
Þjóð vor hefir árum saman haft fyrir aug-
um sjer dæmi upp á hneykslanlega sambúð
presta og safnaðarmanna, og hefir það einmitt
um þessar mundir eigi síður en nokkru sinni
áður.
Með hliðsjón á þeim dæmum tökum vjer
upp aptur spurninguna: Er ekki nokkur á-
stæða fyrir löggjafarvald vort að breyta ept-
ir frændum vorum í Svíþjóð í þessu efni?
Er það ekki beinasti vegurinn fyrir þjóðina
til þess að lýsa yfir þeirri skoðun, sem hún
hlýtur að hafa undir niðri á prestarifrildinu,
og jafnframt líklegasta ráðið til þess að upp-
ræta það mein úr þjóðlífi voru?
»Hjálmar« ókominn enn.
Hlýviðri óvenjuleg alla umliðna fyrstu viku
vetrar, 5—9 stig á C. dag eptir dag.
Tveir kaupmenn, H. Th. A. Thomsen og
líjörn Sigurðsson, hafa verið beðnir fyrir að
útvega nppdrætti og kostnaðaráætlanir fyrir
hinn nýja, fyrirhugaða barnaskóla. Bæjar-
stjórnin velur úr þeim og felur sennilega að
því liúnu öðrum hvorum að vera í útvegum
um allt til skólans.
Barnaskólinn hjer er nú mjög fjölsóttur í
vetur, alveg eins og í hann kemst, og það
með því að hafa tvennar kennslustundirnar á
hverjum degi, kl. 8-—12 og 12—4. Það var
haft eins í fyrra vetur og hitt eð fyrra. Samt
tekur skólinn eigi nema 200 börn. Hann er
orðinn þetta of lítill. Til að bæta úr skák
hefir bæjarstjórnin í seli í 'Framfarafjelags-
húsinu í Vesturgötu og lætur kenna þar 50
börnum að auki. Það gerir Sigtryggur tíuð-
laugsson prestaskólakandídat.
Hjer verður mikið að gera fyrir smiði næsta
sumar. Fjögur stórhýsi í vændum: holds-
veikraspítalinn; stýrimannaskólinn, barnaskól-
inn og bankinn. Holdsveikraspítalinn, í Laug-
arnesi, er gert ráð fyrir að Bald timburmeist-
ari muni taica að sjer. Hann hefir verið að
láta lilaða grunninn í haust, eptir samningi
við þá dr. Beyer í sumar. Hann hefir sjálf-
sagt eitthvað með sjer af dönskum smiðum.
Aldrei koma hjer enskir (skozkir) trjesmiðir
eða amerískir. Ætli ekki mætti eitis læra ýmis-
legt af þeim og dönskum 1
Nú er Ishúsið hjer troðfullt orðið að kalla
má, eða nærri því meira en í það kemst.
Hátt á 3. hundrað tunnur af síld í beitu handa
mararbúum, og 20,000 pund af sauðakjöti og
20,000 pund af ýsu handa landbúum. íshús-
ið hefir sjálft keypt 230 tunnur, á 10 kr.
tunnuna að meðaltali; það er þó allgóð at-
vinnubót, 2,300 kr. í peningum í haust frá
þeirri einu stofnun, mest í vasa fátæklinga,
er annars mundu hafa verið sjer gagnslitlir.
Auk þess varðveitir Ishúsið nál. 50 tunnum
síldar fyrir aðra.
Þeir stóðust ekki lengur mátið, farþegarnir
að vestan, sem höfðu beðið hjer eptir Hjálm-
ari nær hálfum mánuði. Þeir lögðu á stað í
gærmorgun vestur í Stykkishólm, sjóveg upp
í Borgarnes með »Slangen« og landveg þaðan,
Davíð læknir Thorsteinsson, Armann Bjarna-
son faktor, Sveinn Jónsson snikkari og fl. En
Pjetur kaupm. Thorsteinssor. á Bíldudal gerði
sjer lítið fyrir og keypti sjer hjer væna fiski-
skútu, eina af hinum nýju ensku^ af Jóni
kapteini í Melshúsum, rjeð menn á hana og
sigldi henni á stað i gær beina leið heim til
sín vestur á Arnarfjörð.
Skólarnir í höfuðstaðnum, aðrir en barna-
skólinn, eru það fjölsóttir, sem hjer segir:
latínuskólinnmeð 105 lærisveinum, stýrimanua-
skólinn — honum næstur — með 47 pilt-
um, kvennaskólinn með 36 námsmeyjum,
læknaskólinn með 16 (áður flest 13) og presta-
askólinn með 7. Kenuarar skólanna allir
hinir sömu og áður, aðrir en tímakenn-
arar, sem nokkur breyting verður á með
hverju ári; þó hefir Þorleifur Bjarnason
burtfararleyfi frá latínuskólanum vetrarlangt
— sigldi í sumar til Þýzkalands — og fekk
fyrir sig kand. Jón Jónsson (frá Káðagerði),
sögufræðing. Og nýr aðstoðarkennari við
stýrimannaskólann, Páll Halldórsson frá Isa-
firði.
Það er ekki »Hjálmar« einn, sem á sjer læt-
ur standa af væntanlegum eimknörrum hing-
að. Eitt eða tvö gufuskip önnur hingað eru
búin að láta bíða eptir sjer jafnvel 3—4
vikur. Annað þeirra átti að koma með bað-
lyf á sauðfje handa öllu suðurlandi hjer um
bil. Að vjer nefnum nú ekki Thordahls-kugg-
inn, sem átti meðal annars að birgja höfuð-
staðinn að uppljómunarefni vetrarlangt. Loks
hafa menn eptir skipstjóranum á »Laura«, P.
Christiansen, að hvisbændur hans, stjórn «hins
sameinaða«, hafi ætlað að senda hingað í þess-
um mánuði aukaskip með þær 300 smálestir
af vörum, er eptir urðu af póstskipinu síðast,
vegna þess, meðal annars ogeinkanlega, aðóska-
börnin þess, bræður vorir í Færeyjum, urðu að
ganga fyrir. Meðal þess, sem eptir var skilið
í Leith,var allur pappír handa prentsmiðjun-
um hjer. Þá kastaði nú fyrst tólfunum, ef
eins færi um hina andlegu uppljóman, bækur,
og blöð, eins og hina líkamlegu — audlegt og
líkamlegt heimskautsmyrkur yfir höfuðborg-
inni hálft eða heilt missiri.
Laugarnesvegurinn er nú kominn töluvert
áleiðis, — vegurinn inn að holdsveikrapítal-
anum fyrirhugaða, er gefendur spítalaus
settu upp við landsstjórnina í sumar að hún
ljeti leggja sem beinasta leið þaugað, til þess
að greiða sem bezt fyrir flutningum þangað
og til hægðarauka fyrir lækni spítalans og
lærisveina læknaskólans. Þingið veitti til hans
3000 kr. með fjáraukalögum. Hann er lagður
út úr þjóðveginum hjer um bil miðja vegu
milli Rauðarár og Lækjarhvamms (Fúlutjarnar-
lækjar). Hann verður rúm 11 /2 röst á lengd,
eða um 800 faðma. Landsvegfræðingurinn,
hr. Sig. Thoroddsen, hefir mælt hann og af-
markað, en þeir Arni Zakaríasson og Páll
Jónsson hafa verkstjórn við þá vegagerð. Fjeð
er lítið, hrekkur naumast, þrátt fyrir mikinn
sparnað, leiðinlega mikinn: hafðir hlykkir á
veginum hver ofan í annan, til þess að sneiða
hjá — mógröf og hálfræktuðum túnbletti að
nokkru leyti m. m. Ræsi fram með hon-
um líka í minnsta lagi. Hætt við að við-
haldið geri miklu meira en að jeta upp þann
sparnað. Með dálítið minni sparnaði virðist
vegurinn hefði getað orðið bæði fallegur, —
nokkurn veginn beinn — og sæmilega ending-
argóður, ekki meiri brúkun en ráð má gera
fyrir á honum.
Stjórnarskránnáls-
umræður »íslands«.
Tvær vikur hefur »ísland« verið að ræða
stjórnarskrármálið við ísafold, og vjer vonum
að það verði að því tvær vikurnar enn, og ef
til vill lengur.
Fyrri vikunni ver blaðið til þess að koma
oss í skilning um, að ritstjóri þess sje svo
ungur og þroskalítill, svo nýlega hættur við
nám og svo allsendis óvanur við að hugsa eða
skrifa um stjórumál, að það sje engin furða,
þó að honum hafi gengið örðugt að átta sig
á jafn-flóknu máli eins og tilboði stjórnar-
innar í sumar.
Það væri harðneskjulegtað taka ekki slíka af-
sökun gilda. Þaðmundihverskaplega vjl innrætt-
ur og brjóstgóður maður gera. Vjer göngum
lengra í góðfýsinni: vjer gerum ráð fyrir, að
ónot blaðsins til Isafoldar stafi af þessari æsku
og þessu þroskaleysi, sem blaðið færir sjer til
málsbótar, en ekki af rótgrónu stygglyndi nje
heldur af ólæknandi skort á virðingu fyrir
sannleikanum.
Síðari vikunni virðist oss blaðið hafa varið
verr en hinni fyrri. Það ver henni sem sje
til þess að halda því fram, að með því einu
móti sje tilboð stjórnarinnar í sumar »notað«
rjettilega, að menn fari að halda fram miðl-
uninni frá 1889! Tilboðið sje alls ekki»notað«
með því að p'gcjja, það heldur eingöngu með-
því að lieimta allt annað en í því felst !
Vjer trúum ekki öðru en að blaðinureynist
nokkuð torsótt að gera mönnum þá kenningu
skiljanlega.
„Hjálmar".
Vegna undirróðurs einstakra manna, sem
eru mótstöðumenn eimskipaútgerðarinnar, hefir
kviknað hjer í bænum mikil óánægja með
skipið »Hjálmar«. Öllu illu, sem sagt er um
skipið, er trúað, og menn, sem aldrei hafa
sjeð skipið og engrar áreiðanlegrar vitneskju
hafa. aflað sjer um það, þykjast geta dæmt
um það og fordæmt það frammi fyrir almeun-
ingi 1 blöðunum.