Ísafold - 15.12.1897, Blaðsíða 2

350
Gulllandið nýja.
Klondyke heitir sá hluti Canada, setn næst
liggur Alaska. Yukonáin, sem renuur vestur
unt Alaska, á þar upptök sín. hað er óhyggð-
ir, fjöllóttar, með löngum og köldurn vetrum,
landið óbyggilegt, en veiði í áni og vötnum.
Hún hefir aðallega verið stunduð af i’auö-
skinnum, og hvítir menn þar svo að segja
engir, nema verzlunarmenn Hudsonsflóafje-
lagsins.
Það er nú orðið öilum kunnugt, að þetta
land er eitthvert gullauðugasta land í heimi.
Það er gömnl saga, að gull sje í jörðu í
Aiaska. Fyrir heilli öld unnu Iiússar þar að
gullgrepti, en ljetu lítið yfir, gerðu engar ráð-
stafanir til þess að vekja athygli óviðkomandi
manna á nánninum. Þegar Bandar/kjamenn
keyptu Alaska af Itússum (1867), fengu þeir
gullnámurnar með öllum öðrum auðæfum lands-
ins, tókti þar til starfa og fundti töluvert af
gulli, þótt ekki væri neitt óvenjulegt orð á
því gerandi.
Eti það er ekki nema á annað ár st'ðan
satmanir fengust fyrir því, að gull væri í
grennd við Alaska Canada-meginn. Grunur
hafði á því leikið ein 12 ár eða rúmlega það.
En landið er langt frá nmunabyggðttm og
dagarnir afarstuttir langan tínia ársins. Samt
sem áður vortt nokkrir gullfíknir menn á stöð-
ugri umferð fram og aptur eptir Yukonánni
og vatnsföllum þeim, sem í hana renna, í
þeirri von að hitta gull einhversstaðar.
Það tókst að lokttm. Hinn 24. ágúst 1896
rakst Robert nokkttr Henderson frá Nyja-
Skotlandi á gullsand í ársprænu nálsegt Yuk-
ouánni. Innan skamms varð hantt að liverfa
þaðan vegna vistaskorts og sagði gömlum vini
sínttm, skozkttm, Mc Cortnack að nafni, sem
var við laxveiði ekki alllangt þaðan, frá fund-
iintm. Mc Cormack lagði af stað nteð tvo
Indíana í gullleit og þeir náðu 120 dollara
virði á þrem dögttm. Fregnin um þennan
fttnd barst út skyndilega og 10 dögum síðar
vortt 150 manns vir landshluta þeint sem við
Yukon er kenndttr, farnir að grafa eptir gulli
á þessum stöðvum.
Eins og nterri má geta sátu þeir ekki iengi
einir að auðnum. Einkum kom þangað fólk
sunnan af Kyrrahafsströnd. Sögurnar um auð-
æfin vortt eins og æfintyri vir 1001 nótt —
meðal annars, að gullnámurnar mundu vera
300 mílur á lengd. Þó segja menn, að heppni
eiustakra manna hafi æst írnyudunarafl al-
mennings meira en nokkuð annað. Hjer eru
f%ein dæmi:
Einn maðttr fjekk 19,000 pund sterliug
(342,000 kr.) úr ofurlitlum hletti ;í 28 dög-
nm. Hann hafði fjóra menu sjer til aðstoðar.
I fyrra vetur var sjómanni sagt upp vinnu
á gufuskipi í Washingtonríki. Hann brauzt
í að komast til Klondyke, og lionum tókst það,
vann þar 7 mánuði og kom aptur með 30,000
pund steriing í gvilli.
Gamall og bláfátækur auglvsingasmali frá
blöðum í Seattle, sem enga voir lrafði um að
geta haft ofan af fyrir sjer þar, hjelt til gull-
námanna og tók að grafa þar í septenrber-
mánuði. Um vorið var hatrn bv'tinn að ná
23,000 pundum sterling upp úr tveimur
gryfjum, og bjóst þó við að þar mundi vera
eptir hálf miljón punda.
Með öðrum orðum: þarna f Klondyke eru
miljónir á miljónir ofan, og fólkið flykkist
að til þess að ná r' eitthvað af þeiin. Auð-
vitað hefir enginn hugmynd um, hve mikið
nvuni vera af gulli þar í jörðu. En gamlir
og leiknir námamenn láta sjer um muntv fara,
að 14 miljónir punda hafi metrn þegar sjeð
eða sanva senv sjeð.
En ekki er auðhlaupið að því enn, að kom-
ast þangað. Frá Nevv York er gizkað á að
90 daga þurfi til ferðarinuar, og eigi nvenn
að geta birgt sig upp að matvælum unv nógu
langatr tr'nva — því að matföng þarf mestöll
að flytja að til Klondyke — þurfi hver nvað-
ur að hafa einar 3600 króuur, er hairtv legg-
ur á stað. Fyrst er farið með járnbraut vest-
ur á Kyrrahafsssrönd, til Seattle eða Yattcou-
ver. Þaðan með gttfuskipi til staðar, sem
Junean heitir. Hann er langt norður á Kyrra-
hafsströndiuni, þar sem Alaska-skaginn mikli
hefst. Svo er utn tveunt að velja: antrað-
hvort fara þaðan latidveg alla leið norðttr til
Klondyke yfir fjöll og firnindi, eða þá að
halda enn áfranv sjóveg unv 2500 mr'lur ensk-
ar til St. Michael, sem er við fjörð mikinn
vestan á Alaska. I þann fjörð rennur Ynkon-
áin og upp eptir hetmi má fara á skipunv,
þegar hún er ólögð. Lengri landvegurimr er
afarörðugur og jafnvel hættulegur.
Mjög rrrikil lrætta þykir á því, að hællæri
verði r' vetur r' Klondyke, þrátt fyrir allarr
auðirtn, trreð þvt' að aðsóktriu var svo mikil
þangað í surnar, en fyrirhyggja ttnv aðflutn-
inga ekki að sama skapi. En komist nrenn
klakklaust út úr þessum vetri, er talið að svt
hætta sje nveð öllu um garð gengin, með því
að trokkur stóraUðug fjelög hafa tekið að sjer
aðflutningana. Og svo auðvitað járnbraut í
vændunr svo fljótt senv nveð nokkrit nvóti
verður uunt að koma lveuni ttpp.
Það er eptirtektavert, enda talið Carvada-
stjórn til stórnrikils sónva, hve vel hefir tek-
izt að halda uppi lögum og rjetti í þessum ó-
byggðunv, í jáfnmikilli æsingtt og hugir nvatrna
ertt, þegar gullþorsti þeirra er að fá svo
bráða svölurr, og jafnörðugt og yfirvöldin
eiga þar aðstöðu að sjálfsögðu. Flestunv er
kunnugt ttm sögttna af hryðjuverkum [reini,
senv unnin hafa verið í gullnámum Batrda-
'ríkjanna í Klettafjöllunum. Úr þessum nánv-
unv lveyrast engar slr'kar sögur, etrgin vr'g,
ekki eirtu sinni neitrn drykkj uskapur. Þar á
móti eru óspart spiluð áhættuspil urrv gullið.
Fáeinir ísleiiditvgar ertt komnir til Klondyke,
að tninnsta kosti 6 r' haust. A áliðnttm þess-
unv vetri ætlar nokkuð stór hópur af Winui-
peg íslendingunv þangað. Um tvo íslerrzka
bræður frá Winnipeg, Sveiu og Armantr
Bjaruasyni, Þingeyinga, og einn pilt af
Akureyri, Jóhann Jórrssotr, setrt vestur fóru í
síðastl. maímánuði, vita mentt, að þeir fórtt að
vitrtva hjá öðrttm og fetrgu 15 dollara á dag,
ætliiðu st'ðan að fá námttland handa sjálfttnv
sjer, þegar þeim hefði safnazt uokkurt fje.
Vesturheimsblöð segja, að gullhugurinn sje
synilega farinn að lvafa áhrif á kaupgjald r'
Canadaog Bandaríkjunum, með því að votv er
með vorinu á afarmiklum útflutningum til
Klondyke úr bórgunv og sveitum Vesturheims.
Kirkjuvígsla.
Sunnudaginn 30. okt. vigði prófasturinn i Arnes-
sýsltt sira Valdirnar Rriem nýbyggða krrkju á
Ólafsvöllutn á Skeiðunr. Auk prófasts og sóknar-
prestsins vortt þar viðstaddir prestarnir sira Olaf-
ur Helgason á Eyrarbakka og sira Olafur Sæ-
mundsson í Hraungerði.
Hin hátíðlega atlröfn byrjaði á [rvi, að prófast-
ur ásamt prestum, safnaðarfnlltrúa og sóknarnefnd
gekk í skrúðgöngu frá prestssetrinu (sem einnig er
nýlryggt upp) til kirkjunnar, og bant prófastur og
prestar irelga dótna kirkjttnnar. Eptir að annar
hinna ["aðkomandi presta] lrafði lesrð fyrirskip-
aða vigslubsen i kórdyrunr og að sálmi sungnum,
gekk prófastnr fyrrr altari og flutti þaðan vigslu-
ræðu fagra og áhrifamikla. I iok ræðunnar á-
minnti hann söfnuðinn um, að sýna nú þakk-
læti sitt. i verkinn fyrir hið fagra og veglega hús
rneð þvi að sækja það opt og rneð ljúfum lruga,
og var ]rað vissttlega orð r tima talað. Hann
minntist og þeirra, senr mest og bezt höfðu að
þvi stnðlað, að koma ttpp nrusteri þessu, og vott-
aði þeim i nafni safnaðarins og lrinnar islenzku
kirkju innilegustu þakkir. Að lokinni ræðu lásu
prestarnir upp tiltekna ritningarstaði og franr-
kvænrdi prófastur þá sjálfa vigslnathöfnrrra. Fór
guðsþjónustugjörðin franr að vanda, nema að því
leyti að liinir aðkomandi prestar tónuðu, annar
fyrir, en lrinn eptir prjedikun sóknarprestsins.
Rúmlega 300 rrranns voru viðstaddir.
Að guðsþjónu8tugjörðinni lokinni skoðnðu inenn
lrið nývigða guðshús, og þótti það hið fegursta
i sinni röð. Kirkjan er eigi stór (16 -f- 10 al.),
enda söfnuðurinn eigi fjölmennur, en irjört vel og
loptgóð. Lopt er uppi meö tvisettunr bekkjaröð-
um og palittr fyrir söngiirenn. Kórinn er npp-
! hækkaður og er þar sæti fyrir 20 menn. Öll er
j kirkjan járnvarin utan, turninn lrár og fallegur, og
haglega gjörður járnkross efst á lionum. Að inn-
| an er kirkjan laglega máluð. Yfirsmiður var
j- Samúel snikkari Jónsson frá Evrarbakka, og vann
j hann að starfa sínum með alþektu kappi og á-
1 huga og að þvi er virðist með mikilli vandvirkni.
j En aðalumsjón með smíðinni hafði á hendi lrinn
j háaldraði öldttngur, dbrrn. Jón Jónsson í Skeiðhá-
j holti, senr, þótt kontinn sje á niræðisaldur, ljet eigi
I nokkttrn dag svo líða, nieðan á kirkjusmíðinni
stóð, að hann kæmi þar eigi, þótt. nokkttr kippur
sje þaðan frá heimili hans. Ljet lrann sjer nrjög
í umlrugað nm, að kirkjan yrði sem veglegust og
bezt úr garði gjörð og prýdd eptir föngum^
og hafði á þessu sumri keypt til kirkjunnar fagra
og smekklega altarisstjaka og prýðisfagra oblátu-
dós. Er vonandi og óskandi, «ð honum endist
aldur til að gjöra kirkjuna enn betur úr garði,
með þvi að útvega henni þá gripi, er enn vantar,
svo sem ljósahjáim, hljóðfæri, kaleik og patinu, sem
hvorttveggja er mjög lítilfjörlegt, og vist er um
það, að áhugann til að framkvæma það vantar
ekki
Kirkjan mun hafa kostað fullar 3000 kr., en átti
i sjóði lrjer um bil 2000 krónur. Sóknarbændttr gáfu
sauðfje fyrir allt að 150 kr., sem yfirsmiðurinn
tók tipp i verkalatin sín.
Ailir vinir kirkjtt og kristindóins óska Skeiða-
mönnum til heilla og blessunar með hið ve.glega
guðshús, sem þeir nú hafa fengið, i stað lrins
hrörlega, sem þar áðttr stóð, og bera fram þá
ósk og bæn, að þetta inusteri megi koma að til-
ætluðum notum og stiiðla að sem lieillarikastri
samvinnu milli prests og safnaöar, sjálfum ]ieim
til andlegra lieilla og drottni til dýrðar.
A Marteinsmessu 18.i7.
Ö. H.
Botnvörpumál- Landsyfirrjettur dætndi
í fyrradag í 4 nrálutn, gegn ymsum (8) mönn-
unr lijcr við Faxaflóa, út af broti gegtr þing-
lýstu bairni frá amtrnanni gegn þvr', aS menn
færu tit í útlend botnvörpuskip, er eigi væru
búin að sýna lögreglustjóra skjöl sín í
þeirri ferð að landintt frá útlöndum. Höfðit
menn þessir (8) verið allir dæmdir fyrir lög-
reglurjetti Kjósar- og Gullbringusýslu í tals-
verða sel^t til landssjóðs, attk málskostuaðar.
fv'rir brot gegn banni [resstt »og lögum þeinr,
er [rað byggist á«, svo og fyrir irlutdeikl í
broti gegn fyrirmæhim laga 17. desbr. 1875
ttm fiskiveiðar útlendra við Island.
Fyrnefnt bann. er sýslumaður hafði útgefið 7.
jan. }r. á., etr amtmaður síðan staðfest, tjáir
undirdómarinn í dómi sínum byggt vera á
»almennum sóttvarnarfyrirskipunm«. En lands-
yfirrjetturinn kvaðst eigi fá sjeð, að hinir
kærðtt liafi með ferðum sínum út í botn-