Ísafold - 04.06.1898, Blaðsíða 2

138
eins trúum vér því vel, að einna hent-
ugast muni vera að sættast á þing-
velli, þó að nokkuð mikill súgur kunni
að verða í skýlinu nafnfræga. það er
lítil hætta á, að þeir verði innkulsa,
leiðtogarnir, jafn-hlýr og sáttahugur-
inn að sjálfsögðu verður í brjóstum
þeirra.
En hitt er oss ekki með öllu Ijóst,
hvers vegna undirbúningurinn undir
þennan sáttafund á að verða með þeim
hætti, sem fundarboðendurnir hafa á-
kveðið, — hvers vegna alþýða manna
á að vera að kjósa til hans. það
virðist oss liggja f augum uppi, að
hún geti ekki haft lifandi vitund hönd
í bagga með sáttinni.
Gerum ráð fyrir, að þeir fari að
kjósa til þessa fundar, Valtýsliðar og
Benediktssinnar, miðlunarmenn og
landshöfðingjavalds-dýrkendur, og hvað
þeir nú heita, stjórnmálafiokkarnir ís-
lenzku.
í hverju skyni yrðu fulltrúarnir
kosnir?
Ekki gæti það verið til þess.að halda
fram vilja kjósendanna á þingvalla-
fundi. það er óhugsandi að kjósend-
urnir gætu sagt við þá: »Að þessu
verðið þið að ganga og hinu verðið þið
að hafna#. Hver lifandi maður getur
séð, að engin sœtt yrði úr því. það
er til alþingis, að menn eru kosnir með
slíkum fyrirmælum. Og allir vita,
hvernig þar gengur með sættirnar.
þar skiftast menn tafarlaust í flokka,
og svo flytja þeir deiluna þaðan út
um alt land.
N ei. þingvailafundar-fulltrúarnir
yrðu kosnir til að sætlast. »þingvalla-
fundurinn ætti fyrst og fremst að verða
sáttafundum, segir málgagn Norðlend-
inganna — og allir vita, að það er
öllum blöðum vitrara og »bezta blað á
landinu«, svo sem alþingismaðurinn og
dómarinn á Akureyri hefir borið vitni
um með sinni alkunnu sannleiksást og
óhlutdrægni. Og þá liggur í augum
uppi, að þeir mega að engu leyti vera
bundnir við skoðanir kjósenda sinna.
Annars hlyti að reka að því, að þeir
sættust ekki. Hvernig ættu fulltrúar
mjúklátra miðlunarmanna að sættast
við beinharða Benediktssinna, ef hvor-
ugir mættu sættast upp á annað en
sannfæring kjósenda sinna ?
Kjósenda-sannfæringin getur þannig
ekki komið til greina á sáttafundinum
á þingvóllum.
En hvers vegna þá vera að ómaka
kjósendurna?
Væri ekki miklu einfaldara, að þeir
mæltu einhversstaðar mót með sér,
leiðtogarnir: Dr. Valtýr Guðmundsson
og Benedikt Sveinsson og miðlunar-
manna-forsprakkinn, hver sem hann
nú (r, og æðsti prestur landshöfðingja-
valdsdýrkendanna, hver sem hann
kann að vera — að þeir fyndust ein-
hversstaðar og auðvitað kæmu sér
saman og sættust ?
Hugsanleg er sú mótbára, að þeir
hafi fundist, meðal annars á þingi, og
talast við dag eptir dag og — ekki
sœtst, skilið töluvert ósáttari en þeir
fundust. En til þess eru fljót svör og
greið; það gerðist áður en þetta nýja
úrræði var fundið upp, sátta-úrræðið,
sem allir hljóta að sjá að er óyggj-
andi.
Og þeir fundust ekki heldur á
velli. Ef þeir hefðu fundist á þing-
velli, þá hefði farið öðruvísi; þá er
ekki hætt við öðru en að þeir hefðu
orðið sáttir og sammála.
»Hver8 vegna þá það?« kann einhver
treggáfaður maður að spyrja. »Hafa
rnenn ekki deilt og enda barist og
drepið hver annan á þingvelli?«
Jú — en maður guðs og lifandi! —
þá var ekkert skýli. það er skýlið,
sem gerir allan muninn. Skyldu menn
ekki koma sér saman um alt í skýli
á þingvelli? Skárri væru það menn-
irnir!
Og svo þegar búið er að benda
mönnum á sátta-úrræðið einfalda,
óbrigðula !
— « —' -
Kryptur á uppboði.
Saga
eftir A. Conan Doyle.
III.
»Iig veit ekki, hvað hann hefur heit-
ið«, sagði Bellingham og strauk með
hendinni um skorpinn hausinn. »þér
sjáið, að ytri kistuna með áletruninni
vantar. Nú heitir hann ekki annað
en nr. 248. þér sjáið, að það er
prentað á kistuna; það var frúmerið
á honum á uppboðinu, þar sem ég
náði í hann».
»f>að hefur verið þrekinn piltur á
sínum tíma«, sagði Abercrombie Smith.
»þetta hefur verið óvenjulegurbeljaki;
því að annars voru samtíðamenn hans
ekki neitt þreklegir. Haun er sex
fet og sjö þumlungar á lengd. Takið
þér á þessum stóru, huútóttu fótum.
það væri óþægilegt, að eiga að glíma
við þennan pilt«.
»Hver veit nema þessar hendur
hafi unnið að pýramídunum?# sagði
Monkhouse Lee og leit með viðbjóðí
á bognar, stirðar krumlurnar.
»Nei, það kemur ekki til nokkurra
mála. Pilturinn hefur verið lagður í
natrón3pækil og það hefur verið farið
frámunalega velmeðhann. þeir höfðu
ekki slíka rekistefnu með múrara.
Salt eða bik var fullgott handa þeim.
Onnur eins smurning og þetta telst
mönnum til að hafi kostað tólf þús-
und og fim hundruð krónur. þessi
kunningi okkar hefur að minsta kosti
verið aðalsmaður. Hvað haldið þér,
Smith, að áritunin þarna við fæturna
á honum þýði?«
»Eg 8em sagði yður að ég kynni
ékkert í austurlandamálum«.
»Já, svo er það. þarna held ég
standi nafnið á manninum, sem smurði
hann. það hlýtur að hafa verið mjög
samvizkusamur maður. Mér þætti
fróðlegt að vita, hvað mörg verk nú-
tíðarmanna verða til eftir fjögur þús-
und ár«.
Hann hélt áfram að spjalla einsog
ekkert væri um að vera, en Abercrom-
bie Smith sá, að hann skalf af hræðslu.
Hendurnar titruðu, og eins neðri vörin,
og hvert sem hann leit, hvörfluðu
augun aftur að þessum óskemtilega
félaga hans. þrátt fyrir alla hræðsl-
una var einhver fagnaðar- og sigurblær
yfir honurn. Augun glömpuðu.og þeg-
ar hann gekk yfirgólfið, var göngulagið
létt eins og fjaðurmagnað væri. Hann
líktist manni, sem orðið hefði fyrir ein-
hverjum voðalegum atburði, sem hann
bæri enn merki eftir, atburði, sem
jafnframt hefði hjálpað honum aðtak-
marki sínu.
»|>ér eruð þó ekki að fara?« sagði
bann, þegar hann sá Smith standa
upp af legubekknum.
Ottinn virtist koma aftur með þeirri
tilhugsun, að verða einn eftir, og hann
rétti fram höndina eins og til að kyr-
setja Smith.
»JÚ, ég verð að fara. Eg hef mik-
ið að gera. Nti eruð þér orðinn hress
aftur. Mér finst, að þér ættuð að
velja yður einhverja viðfeldnari náms-
grein, jafn-viðkvæmar taugar og þór
hafið«.
»(), þær eru ekki viðkvæmar að öll-
um jafnaði, og þetta er ekki í fyrsta
sinni, sem ég hef tekið smurling úr
reifunum«.
»það leið ytir þig, þegar þú gjörðir
það áðan«, sagði Monkhouse Lee.
»Já, satt er það. Eg verð að fá
mér einhver styrkjaudi meðul eða láta
rafmagna mig ofurlítið. þú ætlar þó
ekki að fara, Lee?«
»Ein8 og þú vilt«.
»Eg ætla að fara með þér og 3ofa
á legubekknum hjá þér í nótt. Góð-
ar nætur, Smith. Mér þykir fyrir því,
að hafa gjört yður ónæði með þessum
barnaskap#.
þeir tóku hver í höndinn á öðrum,
og þegar læknisfræðingurinn var að
klifra upp stigann, heyrði hann lykl-
ÍBum snúið í hurðinni og svo héldu
kunningjar hans ofan stigann til her-
hergja Lees.
A þennan kynlega hátt hófst kunn-
ingsskapurinn rnilli Abercrombie Smith
og Edvard Bellinghams, kunningja-
skapur, sem Smith að minnsta kosti
langaði ekki til að yrði neitt mikill.
þar á móti var eins og Bellingham
hefði fengið töluverðar mætur á þess-
um djarflega sambýlismanni sínum, og
hanri var svo vinalegur, og naumast
var unt að banda honum frá sér
nema með hreinni og beinni ókurteisi.
Tvisvar kom hann upp til Smiths til
þess að þakka honum fyrir hjálpina
og oft kom hann eftir það upp til
hans með blöð og bækur og gerði hon-
um allan þann smágreiða, s m hver
sambýlismaður geturöðrum gert. Smith
komst brátt að raun um, að hann var
vel lesinn, var frjálslyndur í skoðun-
um og hafði óvenjulega gott minni.
Auk þess var viðmót hans svo við-
kunnanlegt, að það gleymdist smátt
og smátt, hvað ljótur hann var. það
var skemtilegt að kynnast honum og
Smith fór loksins að hlakka til, þegar
hann átti von á honum, og jafnvel að
heimsækja hann.
Hann var vafalaust gáfaður maður,
en læknisfræðingnum fanst stundum
eins og einhver brjálsemi væri í hon-
um. Fyrir kom það, að hann kom
með íburðarmikið orðagjálfur, sem var
svo gagnstætt lifnaðarháttum hans,
jafneinfaldir og þeir voru.
•það er dásamlegt«, sagði hann, »að
finna, að maður hafi vald yfir góðum
öflum og illurn — frelsandi engli eða
djöfii hefndarinnar«. Og einu sinni
sagði hann um Monkhouse Lee: »Hann
er góður piltur, bezti piltur, en hann
vantar viljaþrek og metnaðargirni.
Ekki værí liann góður samverkamað-
ur, ef um mikilfenglegt fyrirtæki væri
að ræða. Hann væri ekki vel fallinn
til að vera samverkarnaður minn«.
Smith var enginn firnbulfambari, og
þegar hann heyrði þessar bendingar
og dylgjur, varð hann sperrbrýndur,
hélt áfram að reykja og ráðlagði hin-
um í bezta skyni að hreyfa sig meira
og vera sein mest úti undir beru lofti.
Bellingham var farinn að venja sig á
nokkuð, sem Smith vissi að var vott-
ur unr þreyttan heila. Hann var alt
af að tala við sjálfan sig. Langt fram
á nætur heyrði Smith hann vera að
tala í lágum róm, næstum því hvísla,
það var svo hljóðglögt í nætur-
kyrðinni — þó að enginn gætiverið til
hans kominn. Læknisfræðingurinn
kunni þessum ávana illa, hafði ónæði
af honum og mintist nokkrum sinn-
um á það við nágranna sinn. En
Bellingham varð vondur, þvertók fyrir
að hafa sagt nokkurt orð, lét í raun-
inni meiri gremju í ljósi en ástæða
virtist til vera.
þó að Abercrombie Smith hefði ekki
trúað eigin eyrum sínum, þá stóð ekki
lengi á því, að hann feugi sönnun fyr-
ir, að hér hefði ekki verið um neina
misheyrn að ræða. Tom Styles, litla
hrukkótta þjóninum, sem hafði gengið
um beina hjá turnbúunum svo lengi,
sem nokkur annar mundi eptir sér,
fór ekki að standa á sama um þetta.
• Fyrirgefið þér, hr. Smith«, sagði
hann einu sinni, þegar hann var að
taka til í herberginu hjá honum,
»haldið þér ekki, að eitthvað sé bog-
ið við hr. Bellingham?«
»Eitthvað bogið við hann?«
• » •
V cgarlayningin
milli
þjórsár og Rangár.
þegar framkvæma á stórkostleg
mannvirki, sem fjöldi manna á að
nota og kostuð eru af almannafé, er
mjög áríðandi, að þess sé vandlega
gætt, að það verði að sem allrabezt-
um notum og tryggilega af hendi
leyst.
þetta þarf ekki hvað sízt af hafa
hugfast, þegar er verið að leggja nýja
vegi, sem mikið er nú gert að á þess-
um tímum, og er hið mesta framfara-
spor, sem stigið hefir verið hér á landi
undanfarin ár, enda verður landstjórn-
inni ekki ámælt með réttu fyrir það,
að hún hafi ekki gert alt, sem í heDn-
ar valdi stendur, til þess að vegagerð-
ir yrðu framkvæmdar á sem fullkomn-
astan hátt, og á landshöfðingi vor
beztu þakkir skilið fyrir sín góðu af-
skifti af því máli.
Um hið fyrirhugaða vrgarstæði frá
þjórsá austur að Ytri-Rangá, sem nú
stendur til að fara að leggja veg yfir
í vor og sumar og mannvirkjafræðing-
urinn hr. Sigurður Thoroddsen mældi
og til tók í haust sem leið, vil ég,
leyfa mér að koma með nokkrar bend-
ingar.
Svo virðist, sem hr. S. Thoroddsen
hafi hugsað meira um það, að hafa.
sem allra beinasta vegarstefnuna frá
þjórsárbrúnni austur að Rauðalæk,
heldur en hitt, að vegurinn yrði lagð-
ur á sem hentugastum stað til yfir-
ferðar að vetrinum, og má að vísu
ætla, að það sé sprottið af ókunnug-
leik hans á landslaginu.
Engum kunnugum rnanni getur dul-
ist, að ef vegurinn er lagður eftir fyr-
irlagi hr. Sigurðar, verður vegarkafl-
inn frá Hárlaugsstöðum austur að
Steinslæk lítt fær — oft ófær — um
vetrartírnann, vegna þess, að hann
liggur framan í háum hæðum, sem
altaf fyllast af snjó og mundi gera
veginn ófæran; sömuleiðis hlýtur veg-
inum að vera stór hætta búin í leys-
ingum af vatnsrensli ofan úr hæðuD-
um, nema vatnsaugu séu höfð þvf
þéttar á honum.
Yæri nú vegurinn lagður nokkrum
hundruðum faðma sunnar eða neðar
heldur en hr. Sigurður mældi, liggur
hann yfir langtum meira jafnlendi,
aldrei utan í hæðum eða háum holt-
um, og er það mjög mikill kostur, og
með því móti fengin vissa fyrir, að
vegurinn leggist ekki undir snjóskafla
eða verði ófær að vetrinum.
það er því mín tillaga, að vegurinn
verði lagður, þegar austur fyrir Kálf-
holtsheiðina kemur, fyrir framan lón-
botnana au3tur yfir SteinsholtstögR
norðan undir Skjólholti, fyrir framan
Hárlaugsstaðagil og yfir um Steins-
læk framan við bæinn Áshól, þaðan
austur fyrir norðan Selssand eða við
norðurendann á honum, og þaðan
beina stefnu austur að brúarstæðinu á
Rauðalæk, sem herra Sigurður ákvað
og er mjög vel valið.
Ef vegurinn yrði lagður þannig, losast
landssjóður við að kosta 4 eða 5 brýr
yfir gil þau, sem eru á hinni vegar-