Ísafold - 01.07.1899, Blaðsíða 2

174
að tala um að koma upp fjórum verk-
amiðjum eða að setja á laggir tóvélar
í hverri sýslu. En sá barnaskapur
dugar ekki lengur; þingið verður að
taka hér í taumana og hafa vit fyrir
mönnum í þessu efni, ef þeir gera það
eigi sjálfir.
|>að var rétt af þinginu að stuðla
til þess, að tóvélar kæmust á í fyrstu
á tveimur til þremur stöðum í landinu
til byrjunar. Nú á það að leggja alla
alúð við, að þessar stofnanir, sem þeg-
ar eru fengnar, komist sem lengst á-
leiðis, en ekki að dreifa kröftunum
með því að styrkja fleiri tóvólastofn-
anir.
Að þessu getur þingið unnið á tvenn-
an hátt;
1. Með ríkulegu fjárframlagi.
2. Með því að leggja tolláútlenda
vefnaðarvöru, sem flutt er inn í landið.
Eg get ekki séð því neitt til fyrir-
stöðu, að komið væri fljótlega á fót
tveimur verksmiðjum á landinu, ef
mönnum finst það hyggilegra, t. d.
annari á Suðurlandi, en hinni norðan-
lands; en að svo stöddu ættuþær alls
ekki að verða fleiri.
Eg veit að vísu, að ef farið væri að
vinna alla íslenzka ull í landinu sjálfu,
væri til verkefni handa 4 stórum verk-
smiðjum. En það er alls eigi við því
að búast, að á stuttum tíma komist
svo mikil breyting á hér á landi.
Hugsunarháttur þjóðarinnar þarf að
breytast, menn þurfa að fá trú á því,
að þannig löguð fyrirtæki séu heilla-
vænleg og geti orðið til ómetanlegs
hagnaðar. það þarf að útvega markað
fyrir hina unnu iðnaðarvöru, því sjálf-
ir þurfum vér ekki á því að halda
svipað þvf öllu. þetta gerist ekki alt
í einu, heldur þarf töluvert langan
tíma til þess. J>egar þetta er komið í
horfið, þá fyrst er tími til kominn að
reka þennan iðnað með fullum krafti.
Bráðapestarbólusetning
Yeturinn 1898, frá 10. október til 24
desetnb., bólusetti eg sauðkindur gegn bráða-
pest í þremur sýslum: fjórum hreppum í
Borgarfjarðarsýslu, þremur hreppum i Mýra-
sýslu og einum hrepp í Daiasýslu, með
bóluefni frá hr. C. 0. Jensen í Kaupmanna-
höfn, er hr. dýralæknir Magnús Einarsson
útvegaði mér, o'g tókst bólusetningin þannig:
Fyrst byrjaði eg að bólusetja í Leirár-
hreppi í Borgarfjarðarsýslu 10. október og
bólusetti á fim heimilum 270 fnllorönar
kindur á 1.—2. vetri og 146 lömb; þar af
fórust af bólusetningunni 4 fullorðnar, og 1
lamb.
JÞar næst i Andakílshreppi í sömu sýslu
frá 18.—24. s. m. á fim heimilum 279 á
2. vetri og 466 lömb, og af bólusetning-
unni fórst þar 1 fullorðin og 3 lömb; og
hafði eg úr hverju glasi í 35 kindur, eftir
því er hr. dýralæknir M. Einarsson sagði
mér, í staðinn fyrir að úr bverju glasi átti
að hafa í 25 kindur.
26. s. m. til 3. nóvember hólusetti eg í
Miðdalahreppi i Dalasýslu á sjö heimilum
249 fullorðið á 1.—2. vetri, og 464 lömb;
og þar fórust af bólusetningu 3 fullorðnar
og 36 lömb, og fórust þessí 36 lömb á
þremur bæjum, á Breiðabólstað 25 af 108
lömbum, sem eg bólusetti þar, og á þess-
um bæ brúkaði eg alveg sömn aðferð með
innspýtingu og blöndun á efninu, og á hinum
bæjunum, sem eg var búinn að bólusetja
áður á. En eg hafði lengi þá skoð-
un, að á þessum bæ hefðu lömbin drepist
af þeirri orsök, að þau voru rekin langan
veg að áður en eg bólusetti þau, því eg
hef oft orðið var við, að mjög mikil æsing
á sauðkindum, áður en þær eru bólnsettar,
er mjög varasöm, og kindin þarf að vera
sem bezt fyrirkölluð áður enn hún er bólu-
sett, og sömuleiðis á eftir hólusetningunni.
Enn önnur hefir likast til orsökin verið, sem
eg þóttist reka mig á síðar, að bóluefnið
mun hafa verið mismunandi í glösunum,
enda þótt kindur á bæjum þoli mjög mis-
munandi bólusetninguna; fyrir utan hvað
sú magra þolir mikið betur en sú feita.
En eftir að eg bólusetti á Breiðabólstað.
breytti eg til með blöndun á bóluefninu, og
hafði úr hverjuglasií frá 38—4!> kindur, og
sýndist mér það hafa viðast hvar sömu á-
hrif á féð, bæði hvað það heltist og veikt-
ist, eins og þegar eg hafði úr glasinu i
35 kindur.
I Þverárhliðarhreppi í Mýrarsýslu bóln-
setti eg 5. nóvember á einu heimili hjá
hreppstjóra Dorsteini Daviðssyni 7 fullorðn-
ar kindur og 72 lömb, og af bólusetning-
nnni fórst 1 lamb.
í Stafholtstungnahreppi bólusetti eg frá
5.—10. nóvember á sex heimilum 360 full-
orðnar kindur og 289 lömb, og af bólu-
setningunni fórust 5 lömb.
I Hvítársíðuhreppi bólusetti eg á 8 heim-
ilum 626 fullorðið og 456 lömb, og af bólu-
setningunni fórst 1 fullorðin og 2 lömb.
I Keykholtsdalshreppi bólusetti eg á 11
heimilum 378 fullorðnar og 756 lömb, og af
bólusetningunni fórust 2 fullorðnar og 4 lömb.
I Hálsasveit bólusetti eg á þremur heim-
ilum fullorðið 120 og lömb 80, og af bólu-
setningunni fóist 1 fullorðin; og í þrem-
ur sýslum sem eg hefi bólusett i fyrir
nýár siðastliðið er féð að tölu 2,486 full-
orðnar kindur, og af þeim hefir drepist
alls af bólusetuingu 13; en 2729 lömb, og 48
drápust af bólusetningu.
Þar sem eg gat um hér á undan, að bólu-
efnið mundi hafa verið mismunandi á glös-
unum, varð eg sérstaklega var við í Bæ í
Andakílshreppi, hjá óðalsbónda Birni Þor-
steinssyni. Eg bólusetti þar 19. október síð-
astliðin 86 lömb, og hafði úr hverju glasi
í 35 lömb, og sást helti að eins á 2 lömb-
um. Aftur bólusetti eg á sama stað 23.
nóvember um 100 fjár á öðrum og þriðja
vetri, og 20 lömb, og hafði úr hverju glasi
í 38—45 kindur; þá heltist hver kind meira
og minna, og 2 drápust af bólusetningunni
Því verð eg að balda að bóluefnið hafi
verið mismunandi, þar sem bólusetningin
var að öllu leyti eins, og sömu varúðar-
reglur brúkaðar við seinna skiftið og í
fyrra skiftið. Sömuleiðis varð eg víðar
var við likt þessu á hæjum, svo eg hlýt að
imynda mér, að bóluefnið hafi verið mis-
munandi í glösunum.
Dví miður get eg ekki enn sem komið
er sagt með vissu, hvað margt drepist
hefir úr bráðapest eftir að bólusett var.
En hitt er víst, að hvar sem varð vart
við bráðapest áður en bólusett var, hætti
að drepast nokkurum dögum á eftir að búið
var að bólusetja hjá þeim, sem létu gera
það. En eg mun síðar meir leitast við að
gefa skýringar um, hvað margt drepist
hefir af því bólusetta fé, og sömuleiðis af
því óbólusetta hjá þeim fjáreigendum, sem
eg hef bólusett hjá.
Skrifað 18. marz 1899.
Þórður Stefánsson.
Prestaskólinn.
Embættisprófi luku þar 24. f. mán.:
Eink. Stig.
StefánB. Kristinsson ágætiseink. 99
Magnús f>orsteinsson ...... I. 90
Pétur f>orsteinsson ....... II. 71
Spurningar í hinu skriflega prófi
voru :
Trúfræði: Að lýsa áhrifum heilagr-
ar kvöldmáltíðar og skil-
yrðunum fyrir réttilegri
nautn hennar, samkvæmt
kenningu kirkju vorrar.
Siðfræði: í hverjuerhinn sanni heið-
ur fólginn?
Kirkjusaga: Saga Jesúíta frá upp-
hafi vega þeirra til vorra
tíma.
Biblíuskýring. Gal. 3, 24—4,7.
Bæðutextar : Matt. 10, 32—39.
Lúk. 18, 1—8.
Jóh. 21, 15—17.
Stefán B. Kristinsson frá Hrísey á
Eyafirði er hinn fyrsti, sem fengið
hefir ágætiseinkunn frá prestaskólan-
um.
Tveim dögum áður, 22. þ. m., leystu
2 stúdentar af hendi próf í forspjalls-
heimspeki við prestaskólann.
f>orvaldur Pálsson......vel.
f>orsteinn Björnsson ... vel +.
J>orvaldur er læknaskólamaður, hinn
á prestaskólanum.
V eðurathuganir
í Reykjavík eftir landlækni Dr. J. Jónas-
sen.
a Hiti (A Celsius) Loftvog (millimet.) Veðurátt.
á nótti um bcl árd. síód. árd. síbd.
24. + 6 + 7 1757.8 754.4 sv h b sv h d
25. + 7 + 10 751.8 741.7, a h d sv h b
26 + 6 + 6 741.7 749.3 s hv d sv hv d
27. + 4 + 6 754.4 756 9 sv h d O 1)
28. + 7 +12 759.5 751.8, a h d o b
i9. + 8 + 10 757+ 749.3 o d N h d
30. + s +12 749 3 746.8, o b O (1
Hefir mestalla vikuna verið á snnnan
út-sunnan með mikilli úrkomu og kalsa;
hefir hlýnað siðustu dagana.
Meðalh. í júní á nóttu + 5.7, i fyrra 7.4
» » á hádegi + 9.8, » » 11.2
Próf við liáskólann.
Fyrri hluta læknaprófs hefir Sigurður
Magnússon (frá Laufási) tekið í vor nieð
1. einkunn.
Fyrri hluta lagaprófs hefir tokið Páll
Yídalín Bjarnason með 1. eiukunn (70
stig).
Þá hafa þessir tekið próf í forspjalls-
heimspeki: Ari Jónsson og Jón Hjalta-
lín Sigurðsson með ágætiseinkunn. Bjarni
Jóusson, Einar Jónasson, Guðmundur
Tómasson, Halldór Hermannsson, Magn-
ús Jónsson, Matthías Einarsson, Matthí-
as Þórðarson, Sigfús Einarsson, Tómas
Skúlason, og Þorkell Þorkelsson allir
með 1. einkunn; Bjarni Þorláksson og
Sigurður Jónsson með 2. einkunn og
Valdimar Steffensen með 3. einkunn.
Stúdentar.
Þessir útskrifuðust í gær úr lærða-
skólanum:
1. Guðmundur Benediktsson Eink. . i 8t,Í{/. 104
2. Hinrik Erlendsson . i 99
3. Kristján Linnet . i 98
4. Sigurður Kristjánsson . . í 97
5. Kristinn Björnsson . . i 91
6. Stefan Stefánsson . i 89
7. Karl Torfason . . . ii 81
8. GuSmundur Bjarnarson . . ii 80
9. Sigurmundur Sigurðsson . ii 75
10. Jón Rósenkranz . ii 70
11. Jón N. Johannessen . ii 69
12. Jón Brandsson . ii 69
13. SigurSur Guðmundsson . ii 68
14. Guðmundur Grímsson . ii 67
Við hádegisguðsþjónustu
á morgun (kl. 12) emhœttar síra
Jón Helgason.
Vesturheim8prestarnir,
þeir síra Jón Bjarnason í Winnipeg
og síra Friðrik J. Bergmanní Gardar í
N.-Dakota, komu hingað með Botníu28.
f. m. Höfðu hrugðið sér fyrst til Nor-
vegs og tekið sér far með Botnía frá
Skotlandi. Þeir ætla að dvelja hér á
landi sumarlangt, — fara líklega til
Austfjarða m. m. með Hólum næst, en
koma síðan hingað aftur.
Þeir komu á synodus 29. f. m. og
var þar fagnað af biskupi með nokkurum
orðum.
Með síra Jónier kona hans, frú Laura,
og fósturbörn þeirra tvö vaxin, Friðrik
Bjarnason og Theodora Hermann.
Með póstgufuskipinu Botníu
sem kom aðfaranótt 28. þ. m., komu,
auk Vesturheimsprestanna, þær frænd-
systur ekkjufrú Elín Eggertsdóttir(Briem)
og fröken Ingibjörg Eiríksdóttir Briem,
er dvalið hafa árlangt erlendis, sér til
heilsubótar, veturinn sem leið suður við
Miðjarðarhaf (í Mentona). Ennfremur
frá Khöfn dr. Þorv. Thoroddsen, og H.
N. Thomsen kaupm. með 4 ferðamenn.
Loks frá Skotlandi allmargt enskraferða-
manna.
Hof i Vopnaíirði
hefir konungur veitt 16. f. m. síra
Sigurði P. Sivertsen frá Utskálum eftir
kosningu safnaðarins.
Sbipaður prestur
að Útskálum fardagaárið 1899—1900
er síra Friðrik Hallgrímsson, er þjónað
hefir frá því í haust við holdsveikra-
spítalann í ‘ Laugarnesi.
Lausu frá erabœtti
hefir Franz Siemsen s/slum. í Kjósar-
og Gullbringus/slu fengið eftir beiðni-
sinni og með lögmæltum eftirlaunum
frá 31. júlí (þ. m.).
Dáinn
24. f. m. Jóhann Kristján Arnason
tómthúsmaður í Melshúsum á Sel-
tjarnarnesi 53 ára að aldri eftir lang-
vinnar þjáningar (innanveiki). Jóhann
sál. var mesti reglumaður, ráðdeildar-
samur og vandaður, og mjög áreiðan-
legur til orða og verka. Hann lætur
eftir sig ekkju og G börn.
Allsherjarbúnaðarfélagid.
Loks er nú svo komið, að telja má
víst, að slíkt félag, allsherjar-búnaðar-
félag fyrir landið, verði stofnað innan
fárra daga; — og munu allir þeir, er
áhuga hafa á búnaðarframförum, fagna
þeirri fregn.
Fyrir 6 árum fór Búnaðarfélag Suð-
uramtsins þess á leit við öll amtsráð
landsins, að þau í sameiningu við það •
kæmu á fót allsherjarbúnaðarfélagi.
Lög hafa verið samin fyrir félagið,
sem Búnaðarfél. Suðuramtsins og.
amtsráðin hafa samþykt, og nú eru
hingað komnir fulltrúar frá Norð-
og Austuramtinu, er semja eiga til
fulls um stofnun félagsins við Búnað-
arfélag Suðuramtsins. A aðalfundi
þess þ. 5. þ. m. verður málið borið
upp til fullnaðarúrslita og verði fólags-
stofnunin samþykt þar, sem telja má
víst, er svo til ætlast, að sett verði
þegar í stað hið fyrsta búnaðarþing
landsins, er samkvæmt fyrirmælum
félagslaganna nýu skal haldið annað-
hvort ár.
Fulltrúar fyrir Norður- og Austur-
amtið eru þeir Ólafur umbm. Briem
og Stefán kenuari Stefánsson fyrir
N.-a., og Einar próf. Jónsson og Gutt-
ormur búfræðingur Yigfússon fyrir
Au.-a.
Dingraálafundur Reykvíkinga
í fyrra kveld var fyrirtaks-sýnishorni
þeirra vitsmuna, sem koma fram í
mótspyrnunni gegn því, að þiggja til-
boð stjórnarinnar í stjórnarskrármál-
inu.
porbjörg ljósmóðir Sveinsdóttir og
11'. U. Breiðfjörð kaupmaður héldu
ræður, sem hvergi komu nærri nokkuru-
efni, né nokkuru hugsunarsambandi,
né nokkuru viti; af fáeinum gífuryrð-
um mátti ráða, að þau hugsuðu sér,
að telja menn af því að þiggja tilboð
stjórnarinnar. Halldór Rr. Friðriksson
fyrv. yfirkennari fann það að tilboðinu,.
að ríkisráðið gæti með atkvæðagreiðslu
ónýtt lög alþingis, án þess ráðgjafinn
gæti þar nokkru meira um ráðið en
landshöfðingi nú — hafði sýnilega ekk-
ert lesið eða skilið af umræðunum,
sem fram hafa fanð um það efni síð-
ustu tvö árin. J>ó kastaði tólfunum
hjá Birni kaupmanni Kristjánssyni, sem
fór þungum orðum um þá óhæfu, er
hann hugði að formælendur stjórnartil-
boðsins héldu fram, að lögleiða stjórn-
arskrárbreytingar án þingrofs, að kjós-
endum fornspurðum!!, og leyfa stjórn-
inni, þegar henni réði svo við að horfa,
að smeygja inn í stjórnarskrána breyt-
ingum, sem enginn viti af, fyr en þær
séu inn í stjórnarskrána komnar!!!
Annað hugkvæmdist fundarmönnum
ekki, sem að stjórnartilboðinu yrði
fundið, og auðvitað var þessum vit-
leysu-fjarstæðum mótmælt. En auð-
sætt var, að ekki hefði verið til neins
að reyna rækilegar umræður, — miklu
meira en svo inni í salnum af van-
stiltum og miður vel siðuðum ung-
mennum.
Andstæðingar stjórnartilboðsins höfðu
varið mörgum dögum til undirbúnings
undir fundinn, þar sem aftur á móti
formælendur þess höfðu með öllu lát-