Ísafold - 27.06.1900, Page 3

eini piltur. Að öðrum koati er ekki
til of mikila mælst, þótt þér Beuð beð-
inn að nefna það ekki framar.
Um það, hvort það hafi verið hrap-
aileg yfirsjón að Kalmanstjörn var
ekki sótthreinsuð, geta af ýmaum á-
stæðum verið skiftar skoðanir. f>eir,
sem þekkja íalenzka moldarkofa og
vit hafa á sótthreinsun og þekkja
tilfæringar þær, er vér hér á landi
höfum til þeirra hluta, geta ef til vill
dregið í efa, að slíkt hafi mikla þýð-
ingu, og ekki hefir Guðmundi héraðs-
lækni Björnssyni þótt slík aðferð ó-
yggjandi, þegar hann brendi Lóna-
kotsbæinn. Ef um skarlats-sótt er að
ræða, er sótthreinsun, svo að trygg só,
afar-örðug, og sýnir það atvik, að
Guðmundi lækni tókst að sýkjast og
sýkja aðra af Lónakotsveikinni, þrátt
fyrir alla varúð, að sóttnæmið er mik-
ið.
|>etta er heldur ekki einsdæmi.
f>að kemur ofþ fyrir í öðrum löndum,
að læknar bera skarlats-sótt á milli,
og að hún dreifist út, þrátt fyrir alla
sótthreinsun. TÚ eru skýrslur og
rannsóknir um þetta í öðrum löndum.
Hin síðasta skýrsla hér að lútandi,
sem eg man eftir, er eftir norskan
lækni, Ingvar Ustvedt að nafni. Hann
rannsakaði rúm 2000 tilfelli af skar-
lats-sótt í U/teroZá-sjúkrahúsum við
Kristjaníu, og fann, að 50 af þeim
börnum, sem lögð voru í sjúlirahúsin,
höfðu fengið sóttina af börnum, sem
búið var að sótthreinsa og sleppa út
af sjúkrahúsunum. þar er þó um
öðruvísi sótthreinsun að ræða en hér
hjá oss.
Menn þurfa ekki að gera sér of
miklar vonir um árangur sótthreinsun-
ar eftír sbarlats sótt. Einangrun sjúkl-
inganna, og það einangrun nógu lang
an tíma, er hið eina, sem dugar.
26. júní 1900. þórður J. Thoroddsen.
III.
f>að er misskilningur hjá höf. framan-
anskráðrar greinar, hr.héraðsl. |>.J.Th.,
að ísafold hafi rengt eða rengi skýrslu
hans um ástandið á Kalmanstjörn, er
hann gerði þar rannsókn sína, og þarf
hann því ekki að krefjast þess, að
vér sönnum, að fleiri hafi sýkst þar
en Lónakotspilturinn.
Orðin »hver veit hverjir fleiri« eiga
vitanlega við það, að, eins og sýnt
hefir sig hér í Reykjavík, að fólk fær
skarlatssótt og vitjar eigi læknis —
meira að segja héraðslæknirinn sjálfur
liggur hér í henni og veit ebki af, nó
aðrir læknar hér, fyr en eftir á, —
eins gat fólk hafa haft hana þar
syðra, án þess að það vissi sjálft né
léti vitja læknis. Er því síður en ekki
láandi, þótt margur ímyndi sér, að svo
geti hafa verið, er sóttin gerir síðan
vart við sig einmitt á heimilum manna,
er þaðan koma. Fer því mjög fjarri,
að þar með sé læknirinn neitt við slíkt
bendlaður, enda ekkert því líkt gefið
í skyn í blaðinu, hvorki fyr nó síðar.
Um gagn eða áhrif sótthreinsuna^r
í moldarbæum ber eigi leikmönnum
að þræta við lækna, enda höfum vér
ekki leyft oss það og ætlum oss það
ekki. En hitt fullyrðum vér, að úr því
að sóttbreinsun er fyrirskipuð, þar sem
þessi eða þvflíkar næmar sóttir hafa
gert vart við sig, og úr því að íslenzk-
ir bæir eru alls eigi undanskildir því
boði, þá var það skýlaus yfirsjón, og
hún hrapalleg, að sótthreinsa ekki á
Kalmanstjörn eftir Iegu Lónakots-
drengsins þar. f>v< er og verður aldr-
ei bót mælandi, og ekki til nokkurs
hlutar að vitna í það, þótt tekið væri
það ráð, að brenna Lónakotsgrenið, er
komið mun hafa verið að falli hvort
sem var og kostað ekki nerna ótrúlegt
lítilræði. f>að er ekki til nokkurs
hlutar að vera að reyna að breiða yf-
ir þá yfirsjón. Enda er hin s a n n a
orsók hennar hverju mannsbarni kunn-
ug hér um slóðir, þótt ekki hafi birt
verið á prenti enn og hinn heiðraði
höf. muni raunar geta vísað henni frá
s é r.
Sala Vesturheimseynna
. dönsku.
Töluvert gekk á í vetusr um sölu smá-
eynna þriggja, er Danir eiga í Yestur-
heimi, St. Croix, St. Thomas og St.
Jan, og ekki eru nema 5-J ferh.míla á
stærð alls, en fólkstala rúmar 30,000.
Það voru Bandameun í N.-Ameríku,
sem föluðu þær, og buðu fyrir 3 milj.
dollara eða um 11 milj. kr. Enda voru
þeir einu sinni áður, fyrir meira en 30
árum, komuir á fremsta hlunn að kaupa
þæi og áttu þær þá að kosta miklu meira,
7Y2 milj. doll. eða 30 milj. kr. Þá stóð
og ekki á seljanda, Danastjórn; en það
var efri deild sambandsþingsins í Was-
hington, sem ekki vildi þá. Komst þá
svo langt meira að segja, að eyaskeggj-
ar, kjósendur, voru látnir ganga til at-
kvæða um málið og kusu 1254 að ganga
á hönd Bandamönnum, én ekki tiema
22 því mótfallnir.
Aftur var Dönum um og ó nú, eða að
minsta kosti mjög skiftar skoðanir urn
málið f Khöfn. Sumir vildu láta ey-
arnar fara, með því þær væru ómagi á
rfkissjóði nú orðið og stjórn gengi þar
öll á trófótum; þeirra á meðal var blað-
ið »Poletikin« og ýmsir þingmenn.
Borgarafundir voru haldnir um málið í
Khöfn af ýmsum málsmetandi mönnum,
og sölunni þar mótmælt; á því bandi var
meðal annara dr. Georg Brandes —
þótti minkun að vera að láta mola
ennutan af ríkinu að þarflausu. Stjórn-
in bar málið undir fjárlaganefndir rfkis-
þingsins og var meiri hluti þar sölunni
mótfallinn. Konungi hafði og verið hún
ógeðfeld frá upphafi; kunni því illa, að
ríkið skerðist meira um sína daga en
orðið er eða orðið hafði sama árið sem
hann tók við því (1864).
Danir hafa átt miðeyna (að stærðinni
til), St. Thomas, nokkuð á '3. öld. Er
hennar fyrst getið 1667 og bygðu hana
þá Hollendingar; það ár tók enskt her-
skip eyna og hafði Hollendingana brott
með sér, og lá hún í eyði eftir það
noltkur ár. En árið 1671 stofnuðu
Danir Vesturheimseya-verzlunarfélag sitt
og hirti það eyna ári síðar 1672.
Brátt reyndist hvítum mönnum of-
ætlun að yrkja sykurekrurnar fyrir hita
sakir og keypti þá Kristján konungur
V. land suður á Gullströnd í Afríku til
þess að geta flutt þaðan þræla, Svert-
ingja, til eyarinnar.
Þá eignuðust Danir St. Jan 1716 og
1733 keyptu þeir þriðju eytia, St. Croix,
af Frökkum fyrir 1J ntilj. kr. Eftir
miðja öldina (18. öld) keypti ríkissjóður
eyarnar af verzlunarfélaginu. Þræla-
uppreisuir hafa orðið í eyuuum hvaö
eftir annað: 1733, 1848 og 1878, og
gert mikinn óskunda. Mikið tjón hefir
og orðið þar af fellibyljum, og er sá
minnisstæðastur, sem geisaði yfir St.
Thomas árið 1867. En mjög eru ey-
arnar frjósamar og voru all-arðsöm eign,
meðan sykurreyrinn, aðalafurð þeirra,
var í fullu gildi; en það var búið að
vera þegar menn komust upp á að
seyða sykur úr rófum.
Nú í vor eru danskir auðmenn og
bankamenn teknir til að bera saman ráð
sín um meiri háttar afskifti af eyunum
en verið hefir, koma á legg stóreflis-fó-
lagi með nægum fjárafla, mörgum milj-
ónum, er leggi alt kapp á að gera ey-
arnar að arðsamri eign á nýan leik.
Koma upp stórkostlegri verzlun á St.
Thomas, með nægum vörubirgðum, eink-
um vistaforða og kola handa herskipum
og kaupförum, er þar eiga leið um;
enufremur að reka þaðan verzluu við
Meksíkó, Kúba, Portóríkó o. s. frv.
Hugsa sór og ekki sízt til hreyfings,
er lokið er skurðgreftinnm gegn um
Mið-Ameríku, Nikaragúaskurðinum svo-
nefudum. Þá verður greið skipaleið
beint yfir á vesturströnd Suður-Ameríku
og eins norður eftir þeim, megin alla
leið norður í Kaliforuíu, til St. Francisko
o. s. frv.
; Þáþarfnastog.eyaruar miklu betri rækt-
ar en gerst hefir og mikil von um stór-
gróða á því, ef beitt er réttum tökum
og hæfilegri kuunáttu. Þá þarf þang-
að landnema hóðan úr álfu, röskva at-
orkumenu, framtakssama og vel að sér.
Gera menn sór allglæsilegaj- vonir um
eyarnar eftirleiðD, ef úr þessu verður,
eða svo ræðst, sem ti) er stofnað.
Mannalát.
Skömmu eftir sumarmálin í vor önd-
uðust í SkinDalóni á Melrakkasléttu
með stuttu millibili heiðurshjónin Jón
Sigurðsson og þorbjörg Stefánsdóttir
(Eiríkssonar, bróðir Magnúsar sál. guð-
fræðings í Khöfn). f>au höfðu búið
þar rausnarbúi um langan aldur og
áttu fjölda barna, sem nú eru öll
uppkomin, þau er lifðu, og voru öll
hin mannvænlegustu. þau hjón voru
talin efnuðust þar um slóðir; héldu á-
fram rausnarbúi Stefáns heit. Eiríks-
sonar með miklum sóma. þau voru
hvarvetna vel virt, gestrisin, hjálpfús
og heimili þeirra jafnframt hið frið-
sælasta og glaðværasta. þau voru
bæði vel gefin, og gerðu sér alt far
um að menta börn sín eftir föngum.
Mikil eftirsjá er að þeim í sveitarfé-
laginu, og allir munu sakna þeirra,
sem annars höfðu kynni af þeim. G.
Hinn 24. þ. m, andaðist hér í bæn-
um úr lungnatæringu ungfrú Ingibjörg
Briem, einkadóttir heimspekiskennara
Eiríks Briems og konu hans Guðrún-
ar Gísladóttur, sem dó vorið 1893.
Hún var fædd 27. maí 1875 í Stein-
nesi í Húnavatnssýslu og ólst þar upp
hjá foreldrum sínum. Faðir hennar
var þá prestur að þingeyraklaustri.
Árið 1881 fluttist hún með foreldrum
sínum til Reykjavíkur. Haustið 1897
fór að bera á sjúkleika þeim, er síðar
dró hana til bana, og dvaldist hún því
sér til heilsubótar sunnan til á Eng-
landi sumarið 1898 og næsta vetur
suður við Miðjarðarhaf á Frakklandi.
En það kom fyrir ekki. Sjúkleikinn
ágerðist meir og méir, og þegar inn-
flúenzan lagðist á hana í viðbót í vor,
fengu líkamskraftarnir ekki lengur við-
nám veitt.
Ingibjörg heitin var gáfuð stúlka,
vel mentuð, þjóðleg í anda og glaðlynd,
hugljúfi hvers manns, er hana þektí, og
er hennar því mjög saknað ekki ein-
ungis af föður og frændum, heidur
einnig af öllum, sem höfðu kynni af
henni. 22.
Amtsráðsfundur
fyrir Suðuramtið stendur yfir þessa
daga. þessir eru nú í amtsráði, auk
oddvita, amtmannsins sjálfs; Guðl.
Býslum. Guðmundsson; síra Skúli
Skúlason í Odda; síra Valdimar próf.
Briem; þórður læknir J. Thoroddsen
og Guðm. próf. Helgascn. þórður
læknir er hér staddur, en ekki á amts-
ráðsfundi, heldur gegnir prófdómara-
starfi við læknaskólann. Sömul. vant-
ar Valdimar próf. Briem, og situr því
fundinn varamaður þeirrar sýslu, síra
Magnús Helgason á Torfastöðum.
Fiskiskútur
eru nú að tínast hingað inn, vegna
Jónsmessulokanna. Hafa aflað sumar
vel, ensumarilla; inflúenzan stórbag-
að og taflð.
Flugufregn um drepsótt
í Færeyum, jafnvel »Svartadauða«,
gengur hér staflaust um þessar mund-
ir, en ekki hægt að rekja hana að
neinui nýtilegri uppsprettu. þetta á
að hafa borist með vestfirzkri fiskiskútu,
frá Lokinhömrum, en hingað aftur
þaðan með einhverju sunnlenzku þil-
skipi. það fylgir sögunni, að 40
manna hafi dáið í eyunurn úr sótt
þessari í einni svipan að kalla. Senni-
legast er, að þar gangi einhver land-
farsótt og að 40 manna séu dánir úr
henni alls í vor; og er það ekki ýkja-
mikið af 15,000, sem eyaskeggjar munu
uú vera orðnir. Svartidauði er afar-
ósennilegt að þangað hafi borist.
V^ðurblíðan
sama helzt hér enn, sólfar óvenju-
mikið og logn. Einsdæmi að kalla
má um þetta leyti árs. Líkt og þeg-
ar bezt er og blíðast síðari hluta júlí-
mánaðar. Grasspretta ágæt, nema
hvað tún hafði kalið í vor býsnamik-
ið hingað og þangað, einkum á fjall-
bæum, og veldur það miklum hnekki.
Vendetta.
Eftir
Archibald Clavering Gunter.
En hún fær greifanum utanáskrift
Barnes og ér ekki í nemum vafa um
það, að unnusti sinn muni fá símritið
morguninn eftir.
En — greifinn reynist ekki jafn-á-
reiðanlegur og hún bjóst við; hann
gleymdi að senda símritið, og Vestur-
heimsmaðurinn fær engan pata af
þessu Korsíku-brúðkaupi, sem í vænd-
um er.
Síðar kemur Marína til Danellu og
segir við hann; »Má eg fá að tala fá-
ein orð við yður? Yður hefir farist
vel og riddaralega, þar sem þér hafið
ekki sagt Edvin neitt, sem gæti kom-
ið sér óþægilega fyrir mig. Honum
þykir það sanngjarnt, að brúðkaup
mitt sé haldið i mínum átthögum, og
eg gef mitt samþykki til þess með
einu skilyrði*.
»Hvaða skilyrði er það, ma belle?
Að brúðkaupið verði glæsilegt? þér
skuluð fá ósvikið Korsíku-snið á því.
þér og brúðarmærin yðar ástúðlega
skulúð vera í þjóðbúningum. það
verður fögur sjón — og góðs víti!«
•Skilyrðið er það, að engiun nefni
bróður minn heitinn á nafn. þér seg-
ið bændunum, að eg hafi alls ekki
gleymt Antóníó. Eg mundi ekki fá
afborið það, ef nokkur færi að syngja
rimbecco við mig«.
»Eg skal reyna það, sem unt er að
gera«, svarar Danella fálega.
»þakk’ yður fyrir. þér hafið glatt
mig stórlega. Eg hlakka til að sjá
blessaða eyjuna mína aftur • enn einu
sinni, áður en eg verð að enskri konu
og gleymi því, að eg er af Paoli-ætt-
inni og Korsíkukona. Guð launi yð-
ur þetta, Mússó !« Hún tekur í hönd-
ina á honum, kyssir hana og fer.
þegar hún er farin, iðrast Danella
áforms síns; en þeirri iðrun er brátt
lokið. því að af veggsvölunum sér
hann í tungsljósinu, að Marína kyssir
unnusta sinn að skilnaði og þá taut-
ar hann fyrir munni með sting í hjart-
anu: »Rétt fyrir augunum á mér —
mon dieu, hún er gersamlega miskunn-
arlaus! Hvers vegna ætti eg þá að
hafa miskunn með henni?«
Sama morguninn, sem þau eiga að
fara frá Mónacó, kemur ungur ferða-
maður enskur, Jones að nafni, þjót-
andi inn í skrifstofu hótellsins, með
reglulegri Englendinga-vonzku, og seg-
ir með sönglandi Lundúnamálfæri: