Ísafold - 06.10.1900, Qupperneq 3

247
Nótabát, setn lá við akkeri í Hrís-
ey, sleit upp og rak á land, en 1 mað-
urinn druknaði : Páll nokkur »Rang-
vellingur*.
Tvær kirkjur fuku í Svarfaðardal,
á Urðum og Upsum — brotnuðu ger-
samlega, en hin þriðja, á Völlum, stór-
8kemdist: klofnaðí.
|>inghÚ8Íð í Saurbæ í Eyjafirði fauk
og brotnaði í spón.
Tveir bæir fuku í Skagafirði: Reyk-
ir á Reykjaströnd (nema baðstofan)
og Hólkot.
Sömuleiðis fauk brúin á Jökulsánni
í Vesturdal, og brotnaði öll.
J>rjú skip rak upp í fjöru á höfninni
á ísafirði (Pollinum) og skemdust 2
að mun : fiskiskútan Anne Sophie, eign
Filipps Arnasonar skipstjóra, — misti
undan sér kjölinn og brotnaði nokkuð
að öðru leyti; og gufuskipið Solid,
eign A. Asgeirssons-verzlunar, er brotn-
aði í fjörunni og fyltist að mestu af
sjó, nýkomið af Súgandafirði með 300
skpd. af þurrum fiski; hafði hvorugt
verið votrygt, en ekki vonlaust um,
að skaðinn kynni að fást bættur hjá
eigendum eða útgerðarmönnum annars
gufuskips, er Saga heitir og olli slys-
um á Solid, með því að það festi
skrúfuna í akkerisstrenginn frá Solid
— var að færa sig til á höfninni, frá
bryggju, sem það lá við. Rak bæði
skipin upp í fjöruna, en Saga náðist
út aftur óskemd.
Enn sleit skip upp á Patreksfirði,
gufuskipið Nora, er var að sækja fisk
þarigað, til P. J. Thorsteinssons-verzl-
unar, og brotnaði frá því stýríð og
spaðar af skrúfunni; var óskorið úr,
hvort raeta skyldi strand eða eigi.
Kaupfar frá ísafirði, galías Mars,
er lagt var út þaðan 2 dögum fyrir
veðrið með fiskfarm frá kaupmanni L.
A. Snorrasyni, hrepti aftökin miklu
úti fyrir Onundarfirði og rifnuðu á því
seglin, en brandaukaráin brotnaði að
mun. |>að sneri aftur til Isafjarðar
til að fá metnar skemdirnar og til við-
gerðar. Vár skaðinn metinn 1000 kr.
Farmur að mestu óskemdur.
Skarlatssóttin
sögð farin að dreifa sér út um Ar-
nessýslu. Hún gerði þar vart við sig
á einum bæ snemma í sumar, H.úsa-
tóttum á Skeiðum. Bærinn var sótt-
kvíaður að undirlagi héraðslæknisins,
en aldrei kvað hann hafa þar komið
i sumar, fyr né síðar, og eftirlitið þá
líklega slælegt. Nú hefir hún gert
vart við sig nýlega í Hruna, og mun
hafa verið eitthvað átt við að sótt-
kvía þar. En svo er haft eftir lækni,
að hún muni vera þar á fleiri bæjum
í þeim hreppi, en hann ekki látinn
vita af, og ókunnugt um, hvort hann
hefir gert nokkura gangskör að eftir-
grenslan um það. Landlæknir hefir
og líklegasc ekki mikið við að ýta und-
ir bann til þess; hann skírir sjálfsagt
sóttina »rauða hunda« óséða, eins og
hann gerði hér í vor, þegar hún gekk
í Lónakoti og á Hliðsnesi. Engu lík-
ara en það sé nokkurs konar gaman-
leikur, hvort stemdir eru eftir mætti
stigir fyrir sóttinni eða ekki.
Hér í bænum hefir hún ekki láúð
á sér bera víðar en áður 2—3 vikurn-
ar síðustu, þar til nú fyrir 2—3 dög-
um, er hún gerði vart við sig í einu
húsi enn. Virðist að öðru leyti í
greinilegri rénun. f
Svo er að heyra, sem ekki hafi hún
færst neitt út um Hafnirnar, heldur
hafi lánast þar að einangra hana i
kotmu, þar sem hún gerði vart við
sig í sumar, Vívatsbæ, endakvað hér-
aðslæknir hafa haft mjög nákvæma
og röksamlega sóttgæzlu í því bygðar-
lagi í sumar.
Upp ura slg
kemur afturhaldsmálgagnið frá í
gær, eða ritstjóri þess, að hann hafi
ekki vitað fyr en eítir kjörfund, að
það er alþingi, en ekki kjörstjórnin,
sem dæma á um kjörgengi þingmanna.
f>að hefir einhver frætt hann um það
eftir á. Áður var hann búinn að
semja og prenta í málgagni sínu vís-
indalega ritgerð um ókjörgengi keppi-
nautar síns, Sigurðar búfræðings, og
kosta upp á sendiferð eftir blaðinu til
að dreifa því út á kjörfundinum og
koma því til leiðar, að þar yrðu hafin
mótmæli móti kjörgengi hans, sem
leiddu til þesB, að kjörstjómin vísaði
honum frá; það var síðasta dreng-
skaparbragðið hans til að bregða fæti
fyrir hættulegan keppinaut. En svo
hefir kjörstjórnin sjálfsagt frætt hann
um, að dómur um kjörgengi yrði ekki
upp kveðinn á því þingi, kjörfundin-
um, og sér hann þá, að hér er til
einskis barist, þagnar á öllum mót-
mælunum og gerir sínu liði viðvart
um að hefja ekki máls á því atriði,
Og þetta — þ e 11 a senda Árnes-
ingar á þing! Láta óhlucvanda beimsk-
ingja fleka sig til þess.
. _______ ,f
Landsskjalasafnið
er nú haft opið til afnota almenn-
ingi, frá byrjun þ. mán. f>að er á
efsta lofti alþingishússins, þar sem
Forngripasafnið var áður. Skjalavörð-
ur er dr. Jón f>orkelsson yngri. Safn-
ið skiftist í þessar 16 deildir: 1.
Skjalasafn höfuðsmanna, stiftamt-
manna og landshöfðingja; 2. Skjala-
Sftfn stiftsyfirvaMa; 3. Skjalasafn amt-
manns sunnan og vestan, og amt-
manns norðan og austan; 4. Skjala-
söfn hinna fornu biskupsstóla og bisk-
upsdæmisins, ásamt skjalasöfnum pró
fastsdæma, kirkna og prestakalla; ö.
Skjalasafn landsyfirdóms og hins forna
yfirréttar og lögþingisr-éttar; 6. Skjala-
safn landlækuis; 7. Skjalasafn landfó-
geta; 8. Skjalasafn endurskoðanda um-
boðsvaldsins; 9. Skjalasafn alþingis;
10. Skjalasöfn syslumanna og bæjarfó-
geca; 11. Skjalasöfn héraðslækna; 12.
Skjalasöfn umboðsmanna; 13. Skjala-
söfn hreppstjóra; 14. Skjalasöfn hrepps-
nefnda; 15. Skjalasöfn sáttanefnda;
16. Skjalasöfn bólusetjara.
Að svo komnu segir skjalavörður þó
vanta feykilega mikið úr öllum sýsl-
um af kirknasöfnum (4. tl.), ekkert
komið úr heilum landsfjórðungum;
sömuleiðis í sýslnasöfnin (10. tl.),
t. d. ekkert komið úr þessum sýslum:
Mýra- og Borgarfjarðar, Snæfellsness
og Hnappadals, Isafjarðar, Húnavatns
og Suðurmúla.
Svo er fyrirmælt í Reglugjörð
Landsskjalasafnsins, dags. 10. ágúst þ.
á.,að »þeir, sem nú hafa framangreind
söfn til geymslu, víðsvegar úti um
land, skuli skyldir að annast um, að
þau skjöl og bækur hvers safns, sem
eldri eru en 30 ára, verði send til
Landsskjalasafnsins. f>ó skal eigi
senda úr skjalasöfnunum skjöl, sem
heyra til málum yngri en 30 ára, eða
bækur, er eitthvað er í yngra en 30
ára, nema landshöfðingi úrskurði svo,
og ennfremur þarf eigi að senda í
Landsskjalasafnið bækur og skjöl úr
skjalasöfnum þeim, er talin eruíþess-
ari grein, þótt eldri sé en 30 ára, ef
fengið er leyfi landBhöfðingja. Með
skjalasendingum og bóka til Lands-
skjalasafnsins skal jafnan fylgja ná-
kvæm Bkrá tvírituð yfir skjölin og bæk-
urnar, og skal annað eintakið geymt í
Landsskjalasafninu, en á hitt ritar
landsskjalavörður viðurkenning um
móttöku skjala og bóka, og skal það
eintak svo geymt í safni því, er í hlut
á. |>ess skal gætt, að kostnaðurinn
verði eigi óhæfilega hár, og skal því
senda skjölin og bækurnar með strand-
skipunum, 6f þe88 er kostur. Kostnað
við sendinguna skal endurgjalda hlut-
aðeiganda úr landssjóði, eftir reikningi,
er landshöfðingi úrskurðar«.
»Eigi skal ljá einstökum mönnum
nein skjöl út úr safninu. En heimilt
er skjalaverði að ljá skjöl úr safninu
til afnota á öðrum jafntryggum stað í
Reykjavík. Engin skjöl má ljá til út-
lendra safna eða út fyrir Reykjavík,
nema með leyfi landshöfðingja, en
skylt er skjalaverði að veita embætt-
ismönnum, sýslunarmönnum, hrepps-
nefndum og öðrum, er eiga heimili
annarstaðar en í Reykjavík, staðfestar
afskrifcir af eða úr skjölum eða em-
bættisbókum í skjalasafninu, ef þair
beiðast þess og ætla má, að þeim eða
öðrum sé slíkt nauðsynlegt, enda komi
skjalaverði sanngjörn þóknun fyrir. Ef
afskriftin er nauðsynleg vegna embætt-
is, sýslunar, kirkju, fátækramála, eða
hana ssal á annan hátt nota í þarfir
hins opiubera, þá skal þóknun þessi
greiðast af landssjóði, að öðrum kostí
skal hún greidd af þeim, sem biður
um afskriftina«.
Hvalveiðar Norðmanna.
|>eir höfðu hætt hvalveiðum laust
fyrir miðjan f. mán., hvalveiðamenn-
irnir á Vesturfjörðum, H. Ellefsen á
Sólbakka í Onundarfirði og Lauritz
Berg á Framnesi í Dýrafirði. Hafði
Ellefsen aflað þetta ár 205 hvali á
5 hvalveiðabáta, en Berg 162 á 4.
Prestskosning
fór fram í Vatnsfirði 12. f. mán., að
viðstöddum 26 kjósendum, sem var
meiri hluti á skrá. þar af hlaut síra
Páll próf. Ólafsson á Prestsbakka 22
atkv., en síra Sigurður próf. Jensson
í Flatey hin 4.
Póstgufnskip Ceres
kom í fyrra dag snemma hingað
norðan um land og vestan, með fjölda
farþega, eitthvað á 2. hundrað, mest
kaupafólk og skólapilta; ennfremur
héraðslækni Davík Sch. Thorsteinsson
í Stykkishólmi og Lárus H. Bjarnason
sýsiumann með lík konu sinnar til
greftrunar hér, o. fl.
Skoplega tilraun
gerði Vídalínsmálgagnið í gær til að
þvo af húsbændum sínum það, sem á
þá hefir slezt í sumar fyrir íhlutun
þeirra um fjárkaup þeirra Parkers &
Frasers hér. |>að á að vera ný »upp-
fundning«, er geri auðveldara að flytja
kjöt alveg óskemt frá Argentínu til
Englands, sem glænýtt væri. En sú
»uppfundning« hrífur svo sem ekki, eft-
ir sannfæring málgagnsins, á skipum
milli íslands og Englands, þótt góðsé
og örugg á leiðinni milli Argentínu og
Englands! Og hvorki bera þeir Park-
er d Fraser né Zöllner neitt þess hátt-
ar fyrir í sumar, þegar þeir (P. & Fr.)
bVikust um að efna loforð sín um fjár-
kaup hér og þeim lá hvað mest á að
afsaka sig á einbvern hátt, sem nokk-
urt vit væri í.
Vendetta.
Eftir
Arcliibald Clavering Gunter.
Nú er stundin komin. Hann fer
inn í húsið og segir við Tómassó:
»f>að er bezt, að þú berir farangur
húsbónda þíns inn í herbergið, sem
honum er ætlað«.
Karlinn fer þangað inn með ferða-
pokann með stöfunum G. A., ásamt
öðru dóti Anstruthers — pokann, sem
greifinn hafði jafnan haft svo nákvæm-
ar gætur á.
Meðan Tómassó er að koma öðrum
munum Anstruthers fyrir í herberg-
inu, tekur Danella pokann til þess að
láta hann upp á borð, og missir hann
niður á gólfið, óvart, að þvf er virðist.
Pokinn er gamall og stutt í honum,
ólarnar springa utan af honum og það,
sem í honum er, fer út um alt gólf.
»En sá klaufi eg er !« segir greifinn.
»Hjálpaðu mér, Tómassó, að tína þetta
dót upp«.
Tómassó lýtur niður til þess að gera
það, en óðara en hann er búinn að
taka upp svo sem tvo — þrjá hluti, rek-
ur hann upp óp og starir með skelf-
ingarsvip á það, sem hann heldur á.
Hann sprettur upp, sýnir Danellu það
og segir :
Hvernig í ósköpunum víkur þessu
við, greifi?«
»f>að get eg ekki sagt þér, fyr en eg
er sjálfur búinn að lesa þetta«, svarar
grcifinn og rennir augunum yfir bréf,
sem hann hefir tekið upp úr pokanum.
»Guð minn góður — getur þetta ver-
ið?«
»Haldið þér, að þetta só hugsanlegt?«
segir Tómassó stamandi.
»Bíddu við!«
■ Standið þér við loforð yðar, greifi!«
»Bíddu við!«
• Standið þér við það, sem þér lof-
uðuð mér í nafni hinnar helgu meyjar?«
segir Korsíkumaðurinn másandi.
»Eg svík aldrei loforð mín«, svarar
greifinn. »Eg gerði einu sinni þann
samning við þig, gamli maður, að þeg-
ar eg kæmist að því--------«
»Að þér skylduð segja mér nafnið á
banamanni fóstursonar míns — eg sé
það á andlitinu á yður, að þér vitið
það nú«.
»Ekki í kvöld! f>að væri alt of
voðalegt!*
»Nú — á þessari stund — eða þér
skuluð sjálfur týna lífinu!« tautar
karlinn með ógnunar-tilburðum.
»Hlustaðu þá á!« segir greifinn og
fer að leggja út í lágum hljóðum á
korsíku bréfið, sem hann hefir tekið
upp úr pokanum. Svo tekur hann
ýrnsa aðra muni og læturþáhjá hlutum,
sem hann velur úr dóti Marínu. Og
meðan hann er að þessu, fara augun
í Tómassó gamla að verða blóðhlaup-
in og eldur brennur úr þeim, eins og
úr augunum á víghundi, þegar hann
sér veiðina fram undan sér.
En báðar ungu konurnar sátu niðri
í súlnagöngunum, horfðu á löngu skugg-
ana, sem fjöllin vörpuðu yfir hvítu
Gravona-strendurnar í tunglsljósinu, og
ræddu saman í hálfum hljóðum um
þennan gæfudag.
Enid lítur yfir þetta útsýni, sem ber
á sér blæinn af suðurlanda-rómantík,
hugsar um þetta hátíðahald, sem vak-
ið hefir hjá þeim endurminningar um
lénsmannatímabilið með allri sinni
miðaldaviðhöfn og segir lágt:
»í kvöld finst mér næstum því vafi
leika á því, að nokkurt England sé til.
Mér finst það vera svo afarlangt
burtu«.
*í kvöld munum við óska þess, að
við komumst þangað sem fyrst«, segir
Marína, og ótti er í röddinni. »Bið
þú drottinn, Enid, bið hann þess, að
eg þurfi ekki að vera lengur hér heima
hjá mér, bið þú fyrir hamingju bróður
þfns, bið þess, að eg þurfi ekki að
tefja hér«.
Enid lítur á hana undrunaraugum ;
en í sama bili kemur greifinn út í
súlnagöngin, náfölur, og segir, með
titrandi rödd, án þess hann ætlist til
þeHs, ekki af reiði, heldur afmeinfýsi:
tMadame Anstruther, nú eru her-
bergin yðar loksins komin í lag —
húsbúnaðurinn er frá París og er
hverri brúður samboðinn. Herbergin
eru vinstra arminum*.
Marína lítur ofan eftir trjágöngun-
um og segir við sjálfa sig: »Maður