Ísafold - 03.07.1901, Page 1

Kermir út ýmist einu sinni eða
tvisv. i viku. Yerð árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
l’/a doll.; korgist fyrir miðjan
júli (erlendis fyrir fram).
ISAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) bundin við
áramót, ógild nema komin sé til
útgefanda fyrir 1. október.
Afgreiðslnstofa blaðsins er
Austurstrœti 8.
XXVIII. árg.
Reykjavík miðvikudaginn 3. júlí 1901.
44. blsið.
Biðjið ætíð um
OTTO M0NSTED S
DANSKA SMJ0RLIKI, sem er alveg eins notadrjúgt og bragðgott eins og
smjör. Verksmiðjan er hin elzta og stærsta í Danmörku, og býr til óefað
hina beztu vöru og ódýrustu í samanburði við gæðin.
Fæst hjá kaupmönnum.
-iFirir 2 tolir t
geta nýir kaupendur ' fengið Isafold
frá hálfnuðum þessum árgangi til
ársloka, þ. e. 40 tblöð.
í kaupbæti íylgja
2 sögusafnsbindi
sem sé sagan
YBNDETTA
sem er um
670 bls. alls, fyrir þá sem kaupa
næsta árgang líka, og fá þeir fyrra
bindið jafnskjótt sem þeir borga þenn-
an (V2) árgang, en hitt um leið og
síðari árg. (1902) er borgaður.
ÍSAFOLÐ er landsins lang ódýr-
asta blað eftir stærð, hér nm bil
helmingi ódýrari en hin.
Kommgs-boðskapuriim.
Boðekapur konungs til alþingis, sem
prentaður er á öðrum stað hér í blað-
inu, verður vafalaust lesmn með mik-
illi athygli um land alt.
Afturhaldsliðið hefir lagt hið mesta
kapp á að bera það út, bæði í mál-
gagni sínu hér í bænum og munnlega
mann frá manni, að stjórnin hefði
kipt að sér hendinni í stjórnarskrár-
málinu, að um alls enga tilslökun
væri að ræða af hennar hálfu umfram
blábert stjórnartilboðið 1897, og svör-
unum, sem vér ættum í vændum, væri
þann veg farið, að ekki væri við þeirn
lítandi. Og þar af leiðandi befir því
ýmist verið haldið fram úr þeirri átt-
inni, að vér ættum nu fyrir hvern
mun annaðhvort að samþykkja
einhverjar kröfur út í bláinn, sem
allir lifandi menn vita að ekki verður
sint, e ð a fresta öllum stjórnarmáls-
umbótum, leggjast gersamlega undir
höfuð að hrinda nokkuð áfram þetta
ár og að ári þessu mikla velferðarmáli
lands og lýðs.
ísafold hefir haldið því fram, að
sögusagnir afturhaldsliðsins um afstöðu
stjórnarinnar til málsins væru allsend-
is ósannar. Hún hefir vítt það sinnu-
leysi stjórnarinnar, að semja ekki ein-
læglega og drengilega við alþingi, úr
því þjóðin hefir nú sýnt sig samnings-
fúsa. En ísafold hefir að hinu leyt-
inu afdráttarlaust fullyrt, að stjórnin
hefði ekki kipt að sér hendinni, og
enginn afturkippur ætti sér stað í
málinu af hennar hálfu.
Eðlilega er þjóðinni forvitni á að fá
skýlausa vissu um, hvorir hafi rótt að
mæla í þessu mikilsverða rnáli.
Og nú tekur boðskapur konungs af
öll tvímæli.
Vitaskuld er hann einkar-varlega
orðaður, eins og þess háttar skjöl eru
vön að vera. þar ríður á að segja
hvorkí of mikið né of lítið. En samt
sem áður er þessi konungsboðskapur
svo úr garði gerður, að stjórnarbótar-
vinir mega ekki að eins vel víð una,
heldur hafa þeir og ástæðu til þess að
taka honum með hinni eindregnustu
ánægju.
Boðskapur konungs gerir ráð fyrir
tveimur stefnum, er stjórnarbótarvinir
kunni að taka á alþingi.
Onnur er sú, að farið verði fram
á þær breytingar á stjórnarskránni,, er
menn æskja eftir hér á landi, með
þeirri takmörkun á óskunum, er geri
það hægt að verða við þeim y f i r-
1 e i 11 — að alþingi, með öðrum orð-
um, samþykki þær breytingar á stjórn-
arskránni, sem þjóðina fýsir að fá og
ekki fara út af þeim grundvelli, sem
stjórnin hefir talið sig nauðbeygða til
að standa á í samningunum.
H i n stefnan, sem boðskapur kon-
ungs gerir ráð fyrir, er sú, að alþingi
bindi sig sérst-aklega við þær
stjórnarskrárbreytingar, er stjórnin hef-
ir á tveim síðustu þingum lýst að-
gengilegar — að alþingi með öðrum
orðum samþykki ekki nein önnur at-
riði en þau, sem stjórnin hefir þegar
lofað að ganga að.
Um b á ð a r þessar stefnur segir
konungur, að fái þær fylgi alþingis þetta
ár, sé það ásetningur hans, að synja
ekki um samþykki sitt til þess, að
þannig breytt skipun megi komast á.
Jafn-gleðilegan boðskap og þetta
höfum vér Islendingar aldrei fengið í
stjórnarmáli voru. Og aldrei hefir
verið gerð samvizkuminni tilraun til að
blekkja þjóð vora, en þegar það var
borið út í vor, staðhæft sem áreiðan-
legur sannleikur, að nú væri öll von
um samninga við stjórnina farin for-
görðum og ekkert viðlit fyrir þjóðina
að halda stjórnarbótarmáli sínu áfram
að sinni, nú gæti hún ekkert gert ann-
að en lagt árar 1 bát.
Svo fjarri fer því að slíkar sögu-
sagnir og kenningar séu á rökum
bygðar, að konungur sjálfur hefir nú
nundir sinni hendi og innsigli« heitið
alþingi staðfestingu eigi að eins á
þeím breytingaratriðum, er stjórnin
hefir þegar boöið sérstaklega, heldur
og á þeim óskum Islendinga um stjórn-
arskrárbreytingar, er bundar séu »þeirri
takmörkun«, »er geri það hægt yfirleitt
að verða við þeim«.
Frá útlöndum
má heita að enginn skapaður hlutur
sé að frétta, umfram sama þófið og
áður með Búum og Bretum. Herinn
stórveldanna í Kína á heimleið snúinn
þaðari, nema nokkurt setulið. Mann«
tjón af vatnavöxtum, nokkur hundruð
manna, í Virginíu í Ameríku.
Alþingi sett.
það var gert í fyrra dag, eins og
lög standa til og konungsboð. f>ing-
menn voru þá allir komnir, nema síra
Arnljótur.
Síra Magnús próf. Andrésson steigí
stólinn í dómkirkjunni á undan þing-
setningu og hafði fyrir texta Koloss.
3, 17, en lagði út af orðunum: «Eram
í Jesú nafni«. Honum sagðist snild-
arlega.
þá var gengið til sætis í fundarsal
neðri deildar og sunginn þar sálmur-
inn: »Alþing vér setjum í allsherjar-
konungsins nafni«, og leikið undir á
lúðra (af H. H. og hans sveit). Var
það gert til aldarskiftahátíðabrigða, að
ráði síra M. A., og þótti mætavel
fara.
|>ar næst las landshöfðingi upp kon-
ungsboð til að setja þingið og lýsti
því yfir, að alþingi íslendinga væri
sett. En þingmenn stóðu upp og
hrópuðu: »Lengi lifi Kristján konung-
ur hinn Níundi«, með níföldu húrra.
þá las landshöfðingi upp boðskap
konungs til alþingis, þann er síðar
greinir.
Eftir það var tekið til að prófa kjör-
bréf, undír fundarstjórn aldurforseta,
landfóg. Arna Lhorsteinsson. Engin
kæra hafði gerð verið nema á hendur
þingmanni Dalamanna (sjá síðar), og
var kosning hans þó gild tekin með
19 atkv.
því næst gekst aldursfoaseti fyrir
kosning forseta í sameinuðu þingi.
Eyrir kjöri varð Eiríkur Briem
(18).
Hann stýrði síðan kosningu varafor-
seta og skrifara.
Varaforseti í sameinuðu þingi varð
Július Havsteen (18), og skrifarar Jó-
hannes Jóhannesson og Ólafur Ólafs-
son.
þá voru kosnir 6 þjóðkjörnir full-
trúar í efri deild:
Axel V. Tulinius (18).
Guðjón Guðlaugsson (18).
Guttormur Vigfvísson (33).
Magnús Andrésson (18).
Ólafur Ólafsson (34).
Sigurður Jensson (33).
Eftir það skildu deildirnar.
Forseti var síðan kosinn í neðri
deild Klemens Jónsson (18) og
skrifarar Einar Jónsson og Guðl. Guð-
mundsson. En varaforseti Pétur Jóns-
son.
Forseti í efri deild varð A r n i
Thorsteinsson og skrifarar Ó-
lafur Ólafsson og Sigurður Jensson.
En varaforseti Kristján Jónsson.
Gripdeildir botnvörpunga. Fyrir
nokkaru gerðu 2 menn af ensku botnvörpu-
skipi, er hér kom inn á höfn, sig seka í
hænsnastuld og hænsnadrápi hér i hænum
á náttarþeli; urðu handsamaðir af nætur-
verði og snarað í varðhald. Þeir voru svo
dæmdir í fyrra dag, annar í 5 daga fang-
elsi við vatn og brauð, en hinn 10 daga
fangelsi við vanal. fangaviðurværi.
Mjólkurskólinn.
Eftir II. Grönfeldt.
III.
(Niðurl.)
Mjólkurbústýra er sá kvenmaður kall-
aður, sem á að stjórna mjólkurmeð-
ferðinni og að sumu leyti inna hana
sjálf af hendi á mjólkurbúinu. Mikil
ábyrgð fylgir stöðu hennar, því að
undir því, hvernig hún vinnur verk sitt,
er það að miklu leyti komið, hve
mikil og góð varan verður, og svo er
örðugt fyrir yfirmenn hennar að hafa
eftirlit með henni í einstökum atrið-
um. þess vegna verður að heimta
af henni mikla kunnáttu, og um fram
alt verður hún að vera samvizkusöm
og áreiðanleg. Mjólkurbústýra, sem á
að gera smjör- og osta-gerð að aðal-
starfi sínu, verður að hafa lært verk
sitt vel. En mjólkurmeðferðin er enn
í bernsku hér á landi, og þess vegna
er ekki unt að fá þá fræðslu annar-
staðar en í mjólkurskóla. Stúlkan
verður ekki að eins að læra að skilja
alt, sem þar er gert, heldur og að
vera leikin í að gera það alt. Og
æskilegt væri það, svo að eg ekki segi
óhjákvæmilegt, að hún vinni svo lang-
an tíma í skólanum, að hún sé til
fulls heima í öllu, sem honum kemur við,
Til þess að fá fulla þekkingu á öllu,
sem snertir mjólkurbúið, er ekki ein-
hlítt að fást við vinnuna þar. þess
verður jafnframt að krefjast, að stúlk-
an þekki eðlis og efnis-eiginleika
mjólkurinnar, samsetning smjörsins,
rétta meðferð mjólkurkúa o. s. frv.
Flestar mjólkurbústýrur þurfa líka
að geta haldið reikning yfir rnjólkur-
afurðirnar, og þá verður einkum að
leggja áherzlu á mjólkurreikninginn
eftir fitumegninu. Sé bæði sauðamjólk
og kúamjólk á búinu, verður reikn-
ingurinn til þeirra, er mjólkina leggja
til, að semjast eftir smjörmagninu,
sem í mjólkinni er, og munurinn er
mikill eftir því, hvort um sauðamjólk
eða kúamjólk er að tefla. þess vegna
verður bústýran, auk þes3 að kunna
að reikna eftir fitumegninu, að þekkja
líka á fitumælinn.
Boðskapur konmigs til alþlngis,
Christiaii liinn Níundi o.s.frv.
Vora konutiglegu kveðju!
Með alnðar pakklœti og gleði höfum
vér veitt móttöku ávarpi pví, er neðri
deild alpingis hefir sent Oss, og er nýr
vottur um hollustu hinnar íslenzku
pjóðar til Vor og hlýja hluttöku henn-
ar ekki síður í peim sorgum, sem Vér
höfum orðið jyrir og Vor konungs ætt,
en í fagnaðaratburðum peim, er Oss
hefir auðnast að lifa.
Vér lítum og með gleði aftur í tím-
ann á pann dag, er Oss auðnaðist nieð
návist Vorri á hinni minningarríku eyju
að vígja hið nýja tímabil í sögu Islands,
er hefst með stjórnarskránni frá 1S74,