Ísafold - 31.08.1901, Blaðsíða 3

1
vísi stendur á en gert er ráð fyrir í
næstu grein á undan, greiðíst úr sjóði
hrepps þess eða kaupstaðar, er hlut á
að máli.
ð. gr. Nú verður sauðkind sjúk með
þeim hætti, að kláði kann að vera, og
skal þá sá, er kindina hefir undir
hendi, tafarlaust segja hreppstjóra eða
aðstoðarmanni hans til um það, enda
einangri fjárhafi kindina þangað til
næst til annarshvors.
6. gr. Nú brýtur einhver lög þessi,
tilskipun um fjárkláða og önnur næm
fjárveikindi 5. janúar 1866 eða tilskip-
un um viðauka við nýnefnda tilskipun
4. marz 1871, og verður hann þá út-
lægur ð—200 kr., er renni í sýslusjóð
þar, sem brotið er framið, enda sé far-
ið með mál út af slíkum brotum sem
almenn lögreglumál.
7. gr. Ákvæðin í 3. gr. tilsk. ð.
janúar 1866 eru úr gildi nutnin að því,
er snertir niðurjöfnun á þóknun fyrir
störf hreppstjóra og aðstoðarmanna
þeirra, samkvæmt 1. og 2. gr. tilskip-
unarinnar. Jafnframt er seinni máls-
grein í 6. gr. nefndrar tilskipunar og
sektarákvæðin í 7. gr. feld úr gildi.
Búnaðarstyrks-reglur.
þessar nýjar reglur um skilyrði fyr-
ir styrkveitingum til búnaðarfélaga
hefir alþingi sett og samþykt í sumar.
Alþingi ályktar, að skilyrði fyrir
styrkveitingu úr landssjóði til búnað-
arfélaga og reglur fyrir úthlutun
styrksins, skuli, þangað til alþingi
gerir nýjar ráðstafanir, vera á þessa
leið:
A. Almenn skilyrði.
1. Að 8 menn eða fleiri í félagi
hverju hafi á næsta ári á undan því,
er Btyrkurinn er veittur, unnið að
jarðyrkjustörfum þeim, er til greina
eru tekin við styrkveitingu samkvæmt
eftirfylgjandi reglum, og að félagið
hafi á nefndu ári unnið að |ninsta
kosti 12 dagsverk fyrir hvern búartda,
sem í félaginu er, að nefndum störf-
um.
2. Að félagið hafi sett sér lög og
stjórn.
3. Að bónarbréf um styrkinn sé stíl-
að og sent til landshöfðingja; skulu
því fylgja:
a. Afrit af lögnm félagsins í eitt
skifti (næsta ár) og síðan í hvert
sinn, er efnisbreyting er gerð á
þeim.
b. Reikningur um tekjur og gjöld
félagsins síðastliðið félagsár.
c. Skýrsla um unnar jarðabætur í
félaginu á síðastliðnu félagsári,
útgefin af stjórn félagsins. Skal
skýrslan samiu eftir formi (ske-
ma), er landshöfðingi semur og
úthlutar, og tiltaka stærð hverr-
jarðabótar, svo og dagsverka-
tölu hjá hverjum félagsmanni.
4. Að skoðunarmaður, er sýslunefnd
eða bæjarstjórn hefir til nefnt, rann-
saki og mæli allar þær jarðabætur,
er í skýrslu eru teknar, og votti á
skýrslunni, að þær séu, þar rétt taldar,
vel af hendí leystar samkvæmt til-
gangi sínum, og hlíti að öðru leyti
þeim skilyrðum, er sett eru fyrir
styrkveitingu. Skoðunarmenn þessir
skulu eigi fleiri vera en 3 í sýslu
hverri.
B. Reglur.
1. þessar jarðabætur skulu .teknar
til greina við styrkveitingu:
a. Túnasléttur (þaksléttur og grón-
ar flag8léttur).
b. Sáðreitir, ný-yrktir (flatarmálið).
c. Gripheldar girðingar um tún,
sáðreiti, fjárbæli og engi, svo og
hestaréttir.
243
d. Varnarskurðir, gripheldir.
e. Flóðgarðar (uppistöðugarðar)
f. Stíflugarðar.
g. Vatnsveitingaskurðir.
h. Lokræsi.
i. Áburðarhús og Iagheldar safn-
þrór með þaki.
Endurbætur á gömlum jarðabótum,
þeim er búnaðarfélag hefir stutt að,
skal eigi telja á skýrslu, né heldur
þær jarðabæiur, sem eigi eru full-
gerðar samkvæmt reglum þessum.
2. Jarðabætur skulu lagðar í dags-
verk þannig:
a. Túnasléttur 12 □ Eaðm.
b. Sáðreitir byltir og blandaðir 20
□ faðm.
c. Girðingar gripheldar:
1. Grjótgarðar einhlaðnir 4' á
hæð 4 faðmar.
2. Grjótgarðar tvíhlaðnir 4' á
hæð 2 faðmar.
3. Grjótgarðar úr höggnu grjóti
4' á hæð 1 faðmur.
4. Garðar úr torfi og grjóti 4' á
hæð 3 faðm.
5. Garðar úr torfi 3' á hæð 4'—5'
á breidd að neðan 4 faðm.
6. Vírgirðingar með að minsta
kosti 3 strengjum, og vírnets1-
girðingar, 3 feta háar, með
járnstólpum og tryggri undir-
stöðu ð faðmar
d. Varnarskurðir 6'—7' á breidd,
2'—3' á dýpt og garður hlaðinn
á bakkann 2'—3' á hæð 5 faðm.
e. Flóðgarðar 2ð0 ten.fet.
f. Stíflugarðar lðO ten.fet.
g. Vatnsveitingaskurðir:
1. Einstungnir ðOO faðmar.
2. Tveggja feta djúpir 400 faðm.
3. þriggja feta djúpir 350 faðm.
h. Lokræsi:
1. Með grjóti (malræsi) 3 faðm.
2. Með hnaus (holræsi) 6 faðm.
3. Með pípum (pípuræsi) 4 faðm.
i. Áburðarhús og þrór:
1. Áburðarhús (ð—6’ vegghæð) 80
teningsfet.
2. Safnþrór úr grjóti steinlímdar
ðO ten.fet.
3. Safnþrór úr öðru efni 100 ten.
ingsfet.
3. Styrkveitingar skal miða við
dagsverkatölu, er að framangreindum
jarðabótum hafa verið unúin í félagi
hverju næsta almanaksár á undan því,
sem styrkurinn er veittur.
4. Bónarbréf um styrkinn eiga að
vera komin til landshöfðingja fyrir
1. ágúst það ár, sem styrkurinn er
veittur.
C. Til skýringar skoðunarmönnum.
1. Jarðabætur, sem eigi mega full-
gerðar teljast, eru meðal annars: sáð-
garðar, fjárbæli og bestaréttir, ef girð-
ing er eigi komin gripheld á alla vegu.
2. Sé girðing eigi gripheld að áliti
skoðunarmanns, enda þótt hún að
hæð og breidd fullnægi reglum þess-
um, og skal hún því að eins fullgerð
talin, að hún sé gerð gripheld með
vírstreng, eður á annan jafntryggan
hátt. Sama gildir og um varnar-
skurði (sbr. B. 2. d.).
3. Með tvihlöðnum grjótgörðum má
telja þá garða, er hafa sjálfstæða
hleðslu úr grjóti varnarmegin, en upp
með henni tryggilega torfhleðslu.
4. ÍJr torfi og grjóti eru þeir garð-
ar taldir, er hafa grjót og torflög á
víxl.
5. Hestaréttir teljast því að eins
til jarðabóta, að þær séu við tún eða
bæ og tilheyri heimilinu.
6. Undirstöðu vír- eða vírnetsgirð-
ingar má því að eins telja trygga, að
járnstólparnir séu festir í berg eða
stöðuga undirBtöðusteina, eða á annan
hátt svo um stólpana búið, að þeir
eigi raskist, þótt gripir ráðist á girð-
inguna.
Vírgirðingar má því að eins taka
gildar, að þær séu gerðar úr gadda-
vír eða galvaníseruðum þml. gild-
um járnvír.
7. Stíflugarðar teljast allar fyrir-
hleðslur í ár, læki, farvegu, jarðföll
eða síki, enda sé þær meíri að hæð
og þykt en venjulegir flóðgarðar.
8. Með rúmmáli áburðarhúsa skal
eigi telja risið né það rúm annað,
sem \era kann ofan við 6 feta vegg-
hæð (innanvert).
9. Lagheldar safnþrór t -ljast, auk
þeirra, sem steinlímdar eru, þær, sem
eru annaðhvort alþiljaðar, eða þéttar
með vatusheldum leir í botuinn og
hlaðnar tryggilegri torfhleðslu (streng)
alt í kring upp í gegn.
Raddir frá almenningi
um
stjórnarskrármálið
Bréfkafli úr Húnavatnssýslu,
dags. 20. ágúst.
Svo sem þér getið nærri, er eg nú
betur en nokkuru sinni ánægður með
form og efni frumvarpsins ura breytingu
á stjórnarskránni. Benedizkuna vildi
eg aldrei og vildi hana ekki enn, þó að
hún stæði til boða.
Þér vitið, að eg var aldrei rólegur
með Valtys-frum varpið, eins og það þó
lagaðist í efri deild á þingunnm 1897
og 1899 — þó að eg væri ekki í vafa
úm að aðhyllast fremur þá hlið málsins
og alla framkomu og starf þess flokksins,
sem þeim megin vann. Mér hefir alt
af fundist sá flokkur líta með meiri
ígrundun og rannsókn á það, hvað ó-
umflýjanlega þarf að breytast, hvað bezt
samsvari pólitiskum þroska þjóðarinnar
og hvers vér getum vænst af Dönum,
sem ekki að eins líta á rfkisheildina,
heldur og — með róttu eða röngu —
telja sór skylt að gæta þess, að vér ekki
fyrir þroskaskort og fyrirhyggjuleysi
hlaupum gönuskeið.
En eins og þessir 12 menn í neðri
deild gengu frá frumvarpinu, er eg á-
nægður með það, og eg óska, að ógæfa
lands og þjóðar só eklti svo mikil, að
enn takist þeim andstæðingum vorum,
sem ógagn eitt geta eftir sig látið liggja,
að spilla eða tefja fyrir framgangi
frumvarpsins.
En það tek eg fram, að eins og eg
er nú orðinn það ánægðastur, sem eg
hefi nokkuru sinni verið frumvarp til
breytingar á stjórnarskránni, þá þakka
eg það engu síður hinum vitrustu og
beztu mönnum úr andmælenda-flokknum.
En svo verða þeir líka að gera sig á-
nægða með það, sem komið er, því að
anr.ars verður að líta svo á, sem gagn
það, er andstæði þeirra hefir gert, hafi
verið þeim ósjálfrátt, sem ekki má nein-
um góðum Islendingi ætla.
Meir en ÍOOO pd. af þ. á. Alþing-
istiðindum hefir sent verið þessa dagana
út um land með póstnm og strandskipum.
Það er að eins skjalaparturinn mestallur,
rúmar 100 arkir. Ekkert komið út enn af
umræðupörtunum, vegna þess, að hvert
mál er prentað sér, en sumir þingmenn
ekki farnir i þinglok að leiðrétta ræðnr
sínar frá því snemma á þingi.
I>au ein lög og ályktanir frá þinginu
í sumar, sem almenningi er sérstakleg nauð-
syn að fræðast um, eru hér hirt i hlaðinu,
og þá í heilu líki. Svo er til dæmis að
taka um kláðalögin og búnaðarstyrksregl-
urnar.
Annars verður að láta sér lynda yfir-
leitt fyrirsögnina.
Með því að nú eru lítið fleiri tölu-
hlöð eftir af árgangi Isafoldar (20) heldur
en vikurnar til ársloka (17), hlýtur hún að
koma að eins út einu sinni í viku lengst
af þangað til.
Um pukurs-sendiförina
utan, til að bæta(!) fyrir stjórnar-
skrármálinu, er afturhaldsmálgagnið að
reyna að sá ryki í augu almennings,
svo sem það á vanda til. Segir að
það 8é H. Hafstein einn, sem sendur
hefir verið og för bankastjórans eigi
ekkert skylt við erindi hins, sem liafi
verið að vita, »hvað stjórnin danska
vildi oss frekast veita í sjálfstjórnar-
kröfum vorum«.
það er hvorttveggja, að ekki munu
margir taka mark á því, sem aftur-
haldsmálgagDÍð segir um mál þetta
nú fremur eu endranær, enda er mála-
leitun sú, sem felst í konungsávarpinu
frá efri deild, er samið var með ráði
stjórnarbótarflokksins í neðri, deild,
svo ákveðin og eindregin í sörnu átt
og eriudrekinn tjáist fara, að hann hefði
sannarlega verið óþörf árétting í því
efni. Hitt munu flestir fara nærri
um, að erindið hafi í raun réttri ver-
ið alt annað. Eða hvað mundu marg-
ir heilvita menn fást til að trúa því,
að þessi maður (H. H.), aðalmeðhjálp-
ari landshöfðingja á þingi í sumar og
honum manna handgengnastur að
fornu og nýju, fari með það erindi, að
reyna að útvega oss meiri stjórnarbót?
Slíkt er nokkuð djarflegur tilbúningur.
Eða hvað átti skrautritaða skjalið, sem
hann fór með og þeir fólagar, að þýða,
ef það hafði ekki annað að geyma en
sama eða líkt efni eins og er í kon-
ungsávarpinu? Og því þurfti eða þarf
að halda því leyndu? því mátti eigi
birta það almenningi, eins og konungs-
ávarpið?
|>að leynir sér ekki á neinn hátt,
hve hér er um hreint að véla, eða hitt
heldur.
Um för bankastjórans er það að
segja, að hann hafði ráðgert hana
meðan sem óvænlegast á horfðist um
bankamálið frá hans sjónarmiði, í því
skyni auðvitað, að»bjargaþví við«,sem
hann mundi svo kalla. En svo »bjarg-
aði« landshöfðingi »því við« fyrir hann
síðustu þingdagana, og kom þá eng-
um manni annað í hug en að þá félli
utanför hans, bankastjórans, alveg úr
sögunni. En svo kemur það upp úr
dúrnum, að hann er jafnráðinn að fara
eftir sem áður, og er honum þá orðið
mjög örðugt um að tilgreina erindið!
þá gat enginn misskilið framar, hvar
fiskur lá undir steini — sízt þeir, sem
vita, hve hjartanlega hann hatar
stjórnarbótina, og eins hitt, hvílíkt
traust hanu hefir jafnan á sjálfum
sér til málaleitana á »hærri stöðum«.
Afturhaldsmálgagninu verður því til
lftils alt þess óböndulega yfirklór.
Fjárlög'in. Þetta var eftir um daginn
af úgripinu úr þeim (þar var sú villa, að
við 1200 kr. til G-uðm. Magnússo.nar lækna-
kennara stóð hvort árið, en átti að vera:
»fyrra árið«):
Viðlagasjóðslán. Hlutaféiag á Seyðis-
firði 65 þús. til að stofna klæðaverksmiðju,
gegn 4°/0 í vöxtu, afborgunarlaust 5 ár,
afborgist síðan á 15 árum.
Til stofnunar- mjólkurhúum 20 þús. kr.
með sömu kjörum, nema að eins 3°/0 í
vöxtu.
Þurrabúðarmönnum utan kaupstaða 15
þús. kr. hvort árið til jarðræktar og húsa-
hóta, 400 kr. á mann, gegn ábyrgð sýslu-
félaga og með 3l/3°/01 afborgunarlaust íyrstu
4 árin, endurborgist siðan á 20 árum.
Til þilskipakaupa 30 þús. kr. hvortárið,
afborgunarlaust þrjú fyrstu árin, en borg-
ast siðan á 5 Úrum; vextir 3°/0. Mest 6000
kr. til hvers skips.
Til skipakviar eða tveggja dráttarhrauta,
svo að draga megi þilskip á land, aðra í
Hafnarfirði, en hina í grend við Rvík, 30
þús. kr., afborgunarlaust 6 fyrstu árin og
borgist síðan á 20 árum; vextir 4°/.0.
Hirti trésm. Hjartarsyni og félögum hans
15 þús. kr. til að koma upp trésmíðaverk-
smiðju i Reykjavík; afhorgunarlaust 5
♦