Ísafold - 21.12.1901, Blaðsíða 2

318
þeim öllum, en kann ekki að setja
þau saman, svo þau verði nokkurum
til lífs.
Vér íslendingar hugsum oft um
mentunina að eins sem akilyrði fyrir
að fá að verða embættismaður. Hún
er nú einu sinni heimtuð af þeim.
Hugsi einhvar sér að verða eitthvað,
þá er svo sem sjálfsagt að reyna að
mentast, til þess að geta orðið það.
Fyrst og fremst ætti þó hver maður
að láta sig mest af öllu langa til að
verða að manni; allir þurfa þessjafnt,
bóndinn ekki síður en hinn æðsti em-
bættismaður. þegar foreldrarnir eru
að ala börnin sín upp, ættu þau að
bugsa um að gera sem mest úr þeim,
að þau eiga kost á. Ekki að tylla
þeim endilega upp í æðstu stöðurnar
í lífinu; það er minst um það vert.
En að láta úr þeim verða eins góðan
og fullkominn mann eða konu og kost-
ur er á.
Hver maður þarf umfram alt, að
læra að hugsa. Að sönnu vaknar
hugsunin sjálfkrafa hjá öllum að nokk-
uru leyti. En það er ekki alt skyn-
■amlegar hugsanir, eða hugsanir, er
nokkurt gildi hafa. Margar þeirra eru
fánýtar, heimskulegar, öfugar, oft og
tíðum af því menn kunna ekki að
beita hugsun sinni, hafa ekki lag á að
draga réttar ályktamr, eða greina rétt
frá röngu. Hugsunin vaknar heldur
ekki nema til hálfs, nema með því
móti að hún sé vakin. Hví hefir
mentaður maður fleiri hugsanir yfir að
ráða en ómentaður? Af því hugsun
hans, sem sjálfkrafa hafði verið vökn-
uð að nokkuru leyti, var laidd áfram
og henni hrundið inn á nýjar brautir,
á leið mentunarinnar. Hver maður
þarf að læra að aga hugsun sína.
Annars er hún eins og óstyrilátt barn,
sem hleypur út um allar villigötur og
getur farið sér að voða.
I skólunum læra menn þá þetta
fyrst og fremst, að beita hugsun sinni
rétt. Flest af því, sem menn læra í
akólunum, verður manni að mjög litl-
um beinum notum í lífinu. Menn
læra þar mörg tungumál og gleyma
þeim ef til vill öllum, nema einu eða
tveimur. Menn læra þar ósköp af
málfræðislegum reglum, sem horfnar
eru úr huga manns um leið og maður
kemur út í lífið. Menn læra þar ó-
sköp af talnafræði, sem ekki einn af
hundraði hefir nokkur not af í lífinu.
Til hvers er nú verið að þessu? Er
þetta að eins alvörulaus leikur með
tímann og féð, sem til þess er eytt
og hvorttveggja er dýrmætt? Nei,
nemendur læra þetta alt og hafa alla
þessa miklu fyrirhöfn ekki eiginlega
til að kunna þetta, heldur til þeas að
læra þá vandasömu list, að hugsa rétt
og gera skynsamlegar ályktanir. Vitið
er dýrmætur gimsteinn, er oss hefir
gefinn verið. En það þarf að fága
hann og slípa. Hugsið um alt óvitið,
sem til er í heiminum, — allar hinar
öfugu og óviturlegu hugsanir, er hvar-
vetna gera vart við sig og standa
mönnum svo háskalega fyrir þrifum.
Ein hin stærsta hætta, sem yfir llfi
vor allra vofir, er sú, að verða flækt-
ir í einhverri óviiurlegri hugsun, er
breytt getur allri stefnu lífs vors og
leitt oss andlega inn á herfilegustu
villigötur. Er þá eigi alt til þess vinn-
anda, að aga hugsun sína svo, að
henni verði ekki eins hætt við þessu,—
að hún fái betur greint réttinn frá
rangindunum, vitið frá heimskunni,
sannleikann frá lyginni? Er ekki tíl
þess vinnanda, að afla sér dálítillar
mentunar, ef hún fær að því stutt að
þetta megi lánast? Framh.
Siðdegismessa á morgnn í tlómkirkj-
unni kl. 5 og stígur kand. Sigurbjörn A.
Gíslason í stólinn. Stendur til að hann
geri það annanhvorn sunnudag í velur, móts
við síra J. JE.
Strandasýslu sunnanv. 10. des :
f>4 er nú kominn hinn síðasti mánuður
þessa fyrsta aldarsárs, sem hefir verið eitt-
hvert hið bliðasta og bezta ár, sem menn
muna. Veturinn frá nýári i fyrra var af-
bragðsgóður og vorið sömuleiðis, að und-
anteknum fyrri hluta maímánaðar, sem var
fremur úrkomusamur, ýmist með snjó eða
regni. Sumarið mjög gott bæði að gras-
vexti og nýtingu, heyskapur því i bezta
lagi. í haust hefir jafnan verið auð jörð
og mjög stilt veðrátta, þar til nú síðustu
dagana hefir verið snjóbylur af norðri og
snjór mikill kominn. Ekki hefir þurft að
gefa fullorðnu fis fyr en nú þessa dagana;
áður var sumstaðar búið að kenna lömb-
um átið, en viðast hafði þeim samt litið
sem ekkert verið gefið. En þó hausttiðin
hafi verið góð, þá hefir lítið verið hægt
að vinna að jarðabótum eða þess konar
vinnu, því frost komu nokkuð snemma og
siðan hefir jörðin aldrei fyllilega þiðnað.
Verð d sldturfé var hátt á Borðeyri i
haust eins og annarsstaðar. Kjötverð 16
—21 eyri pd. Fiskiafli hefir verið nokk-
ur á Hrútafirði utantil og síldargengd
afarmikil alt inn fyrir Borðeyri.' Hykir
mörgum mein, að ekki skuli vera til áhöld
til að veiða hana, og telja víst, að hér
mætti hafa mjög ábatasama sildarveiði, ef
hún væri rekin þar með krafti. A Borð-
eyri eru til 2 eða 3 'netastúfar og heiir oft
veiðst i þá svo tunnum skiftir á dag. —
Síldin er stór hafsild og hafa sumir keypt
nokkuð af henni til matar, og reynst bún
góður búbætir.
Hagur manna mun nú vera heldur með
skárra móti, enda hjálpast nú alt að til
þess að hann batni, ágætistiðarfar, allgóð
verzlun og sjávarafli þar, sem til hans næst.
Eftirmœli.
Hinn 5. desember 1900 andaðist að
heimili sínu Syðra-Skógarnesi i Miklaholts-
hrepp ekkjan Kristín Sigurðardóttir, 88
ára gömul; hafði búið þar nærfelt helming
æfi sinnar bæði sem kona og ekkja, varð
ekkja fyrir 30 árum, en lézt hjá dóttur
sinni og tengdasyni. Hún var gift hinum
alkunna merkismanni Magnúsi Jónssyni, er
hreppstjóri var fram undir 30 ár oggegndi
fleirum opinberum störfum. Þau hjón bjuggu
rausnarbúi meiri hluta samvistatímans, og
þó með sérstökum höfðingsskip og örlæti,
þar til þau skiftu milli barna sinna. Þau
vóru 4, og erU 3 enn á lífi; en 1 dáið,
Jón hreppstjóri í Skógarnesi.
Kristin sál. ólst upp hjá göfugum for-
eldrum: Sigurði Guðbrandssyni dóttursyni
síra Péturs Einarssonar i Miklaholti og
Guðrúnar Jíjnsdóttur, af göfgu og góðu
fóiki komin. Kristin sáluga hafði mikla
hæfileika bæði til sálar og likama, enda
þurfti hún oft á hvorutveggja að halda. —
Fyrir innan tvitugt fór hún að vera hjá
konum við barnsburð, og hélt þeim starfa
til dauðadags að heita mátti, og það með
svo miklu þreki og alúð, að sliks eru fá
dæmi, enda hafði hún það orð á sér, sam-
fara reynslanni, að þar sem hún væri frá
gengin, þyrfti enginn að reyna nema lækn-
ir með verkfærum. Pyrir þetta og fleiri
hjálpsemi ávann hún sér ást og virðingu
allra, sem bennar nutu að. Hún var ó-
vanalega heppin í allri hjálp og hjúkrun
við menn og skepnur, og var sem hún gæti,
fremur en vanalega gerist, tíðum sagt, hvað
fram mundi koma. Hnn vissi vel, hvað hún
átti að geia og gerði heldur ekki ver en
hún vissi, því hún lagði mesta áherzlu á
það i lifinu, að sýna ávexti trúarinnar,
enda mintist hún oft þeirra orða postulans,
að trúin er dauð án verkanna. S. Kr.
Hinn 19. dag nóv. þ. á. andaðist í Hof-
teigi á Jökuldal Þorvaldur Klœngsson,
fæddur á Kirkjuferju í Ölfusi 1840, sonur
Klængs Ólafssonar bónda þar ogfyrrikonn
hans Guðriðar Þorvarðsdóttur. Fluttist
til Reykjavikur 1869 og kvæntist þar 1873
Önnu Jónsdóttur, er lifir mann sinn. Þau
hjón bjuggu i Þingholtum i Reykjavik,
þangað til þau (1892) fluttust austur að
Hofteigi til síra Einars Þórðarsonar, sem
er kvæntur Ingunni Loftsdóttur, stjúpdóttur
Þorvalds sál. Þorvaldur sál. var maður
vel greindur, eljumaður, stiltur og gætinn,
og í hvívetna sómamaður, sem ávann sér
traust og virðingu allra þeirra, er kynt-
ust honum.
Ráðgjafa-búsetan.
Um hana út af fyrir sig segir Páll
Briem amtmaður svo í »Norðurl.« 12.
f. mán., að með því að hún »veitir
enga tryggingu fyrir því, að stjórn
ráðgjafaDS sé í samræmi við óskir og
vilja þjóðarinnar, þá getur hún (bú-
setan) ekki verið neitt aðalatriði; og
þar sem frumvarp það, er samþykt
var á síðasta alþingi, veitir að mínu
áliti fullnægjandi tryggingu í þessu
efni, þá getur búsetan eigi verið nema
auka-atriði. Eg fyrir mitt leyti efast
eigi um það, að íslenzkur ráðgjafi,
sem er búsettur í Khöfn, geti unnið í
samræmi við alþingi, og ef hann getur
það, þá er nú búið svo um hnútana,
að hann hlýtur að haga stjórn sinni
samkvæmt óskum og vilja þjóðarinnar«.
Bæjarstjórn Reykjavíkur.
Málaleitun frá Helgafellspresti um
eftirgjaldið af Hlíðarhúsum svarað svo á
fundi 19. þ. m., að bezt væri að fá
samkomulag um tiltekið árgjald í pen-
ingum.
Bygginganefnd falið að koma með
tillögu um nyja byggingarsamþykt
samkvæmt lögum 13. sept. þ. á., og
nefnd kosin til að semja frumvarp til
heilbrigðissamþyktar í samráði við hér-
aðslækni: bæjarfóg., Þórh. B., Jón Jens-
son. Ennfremui þeir Sighv. Bj. og
Halldór Jónsson kosnir í nefnd með
bæjarfóg. til að gera tillögur um breyt-
ing á bæjarmálefnasamþyktinni.
Staðfestar nokkurar brunabótavirðing-
ar: hús Sturlu kaupm. Jónssonar í Aust-
urstræti, 17,610; Þórðar Guðmundsson
ar við Vatnsstíg 10,278; Ólafar Þor-
steinsdóttur við Spítalastíg 6,170; Helga
Gíslas. skipstj. við Bergstaðastræti 4790;
Guðm. Diðrikssonar við Hverfisgötu
2,565.
I’étur Þórðarson sagði af sér lögreglu-
starfi frá 14. marz.
Samþykt að hlaða upp í vetur lækj-
arbakkann vestri suður að Amtmanns-
stíg.
Allir á fundi nema Tr. G.
Fólkstala
á Akureyri (með Oddeyri) var 1
nóv. 1403 og á Seyðisfirði um 800.
Vestri
heitir blað, sem farið er að gefa út
á ísafirði. Af fyrstu blöðunum, sem
hingað er komin, verður ekki annað
ráðið en að það sé eingöngu stofnað
til þess, að taka þátt í deilunum um
stjórnarskrármálið. Kurteisin og góð-
girnin er úr þjóðólfi, og fara menn þá
nærri um orðalagið. (»Norðurl.«).
Jólin í dómkirkjunni. Aðfanga-
dagskveld kl. 6 embættar síra Jón Helga-
son; jóladag kl. 12 dómkirkjuprestnrinn;
en kl. 5 síra Enðrik Friðriksson. Annan
í jólum stígur Sigurbjörn A. Gislason í
stólinn.
Þingmagur Flóamanna! Hið mesta
andlegt afreksverk ábyrgðarm. afturhalds-
raálgagnsins hér siðan þinglok i sumar
segja fróðir menn og hans hnútum kunn-
ugir vera muni uppgötvan eins misprentaðs
stafs í ísafold nýlega, g fyrir ð (mig f.
mió). Hann ver i gær allmiklu rúmi í
-gagninu til að útmála þessa uppgötvun,
sýnilega með tilhjálp einhvers kunningja
síns, og er helzt gizkað á fóstbróður hans
rektor (B. M. Ó.) — öðrum naumast treyst-
andi til þeirrar smekkvísi og óviðjafnanlegs
visindalegs ágizkanaskarpleika, er þar lýsir
sér næsta fagurlega.
En í sambandi við þetta minnist einn
fróður og þolinmóðttr »Þjóð.«-lesandi þeirr-
ar prentvjllu þar einhvern tima eigi alls
fyrii löngu, að nefndur var 1. þ i n g m a g-
u r Arnesinga f. 1. þingmaður Arn.; alveg
sami prentvillugrikknrinn og hitt, g f. ð.
Honum finst þá bezt við eiga að segja
upp frá þe8su: þingmagur Flóamanna (en
ekki þ.maður Flm.).
Erindi átti hann í Lónið núna, eins og
fyrri daginn, garmurinn!
Veðurathuganir
1 Reykjavik, eftir aðjunkt Björn Jensson.
190 1 ir 2*. í>- <1 CD cx œ 3 <3 3. «-í — 3
des. B S CTQ 3 cr <rt- cr $ B crq B B • s» 5?
Ld.14. 8 771,2 0,8 s 1 10 0,7 -10,3
2 764,0 L1 s 1 10
9 756,5 1,9 8 1 10
Sd.15. 8 758,5 0,8 N 1 2 5,8 -0,4
2 761,4 -2,5 N 1 8
9 761,4 -3,1 NNE 1 9
Md.16. 8 755,1 -0,2 S 1 10 -3,9
2 752,1 3,4 SW 1 10
9 754,2 0,9 N 2 2
Þd. 17.8 764,1 -3,3 N 2 7 -5,0
2 768,3 -4,0 N 3 5
9 770,1 -3,3 N 3 3
Mvd 188 770,5 -4,5 SSE 1 3 -5,5
2 768,3 -6,2 0 4
9 766,4 -6,6 0 2
Fd.19.8 762,3 -4,2 E 1 10 -9,1
2 758,1 -2,1 E 1 6
9 752,3 2,4 8E 1 10
Fsd20. 8 748,3 1,6 S 2 10 3,7 -5,0
2 745,1 0,6 S 1 9
9 743,5 -0,2 SW 1 4
cTirisíií. unglingqfál.
heldur á morgnn fund kl. 6 síðdegis fyrir
drengi 12—16 ára gamla, og kl.8 síðdeg-
is fyrir félagsmenn 16—30 dra gamla. —
Fundurinn verður haldinn í
»Melsteðshúsi<
Eingöngu félagspiltar hafa aðgang.
Fr. Friðriksson.
Fleiri tegundir af
Brj óstsy kri
selur ódýrast
C. Hertervig.
Lemonaði, Citron-sodavatn og Soda-
vatn, fæst nú íyrir jólin; sérstaklega
vil eg mæla með Engifersöli ogTivoli-
Champagne, sem aðrir hafa eigi á boð-
stólum. Til þess að fá ódýra gos-
drykki, ættu nokkrir að vera saman
um og kaupa 50 flöskur í einu, sem
kostar þá að eins 10 aura flaskan.
C. Hertervig.
OFNA
Eldavélar, Ofnpípur, Ristar
frá Borgundarhólmi og mikið af galv.
Eúndjárni V2" T,/s" 8A" 7s" °g hnoð-
hringi selur Jul- SchoU- Miklar
birgðir væntanlegar með Laura næst.
artar úr kirkjujörðinni Heiðarbæ í
ingvallasveit fást til ábúðar í næst-
3 komandi fardögum.
hr-ífir* st|í^a’ sem kann daglegan mat-
Ml IIII ■ artilbúning, getur fengið frá 14.
maí vist í Reykjavíkur apóteki.
IAr-Ain ®e8*hús á Seltjarnarnesi fæst
JUIUIII til ábúðar frá næstkomandi far-
dögum 1902. — Frekari upplýsingar gefur
Guðm. Ólafsson, Nýjabæ.
Oteingrá folaldsmeri með mark: biti aft.
vinstra, er i óskilum á Hólmi.
\/ 1 af fjalli brúnan fola 1 vetrar,
Vdlllal rauða hryssu 1 vetrar, grábies-
ótta hryssu 2 vetra, mark á þeim öllum:
blaðstýft aft. hægra, sýlt biti aft. vinstra,
óskast gert aðvart til
Hannesar Magnússonar
í Deildartungu i Borgarfjarðarsýslu.
sauðkindum mínum hefir fyrir
komið hvít ær, á 5. vetri, sem eg
ekki á, með minu fjármarki: sýlt bæði og
boðbíldur aftan bæði; eigandi helgi sér
kindina með þvi,, að lýsa hornamarki. —
Hann borgi áfallinn og áfallandi kostnað.
Eskihlið, 16. desember 1901.
Þorlákur Guðmundsson.
AÆiincýain múrsteins-plötur og
lVxU.1 O bt-Ul, þakskifu úr Frönsku-
húsunum má fá til kaups með góðu verði
hjá Haraldi Möller (Austurstræti 14)
til nýárs.
Hvítt gimburlamb með marki: biti fram.
hægra, standfjöður aftan vinstra, er í
óskilum hér í hænum. Réttur eigandi
gefi sig fram á skrifstofu bæjarfógetans
innan 8 daga og bórgi áfallinn kostnað.