Ísafold - 20.12.1902, Blaðsíða 1

Kemur út ýmist einu sinm eða
tvisv. i viku. Yerð árg. (80 ark,
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
l'/a doll.; borgist fyrir miðjan
júlí (erlendis fyrir fram).
Uppsögn (skrifleg) bundin við
iramót, ógild nema komin sé til
itgefanda fyrir 1. oktúber.
Afgreiðslustofa blaðsins er
Austurstrœt.i 8.
XXIX. árg.
jfíuéJaí/ó jtíaAýOstí'ib
Reknetaveiðar.
Upp^ripa- y,róöavegur.
Frá NorðmannÍDum. Th. S. Falck
í Stafangri, er hefir látið stunda síldar-
reknetaveiðar hér við land nokkur ár
undanfarin — þetta er þriðja árið —
og sent ísafold skýrslu um árangurinn af
þeim, fyrir milligöngu stórkaupmanne
Thor. B. Tuliniusar í Khöfn (sjá ísafold
29. jan. og 18. des 1901), hefirhr. Tuli-
nius fengið i haust enn skýrslu frá
sumrinu í sumar, en hanu af góðvild
sent hana ísafold til birtingar (með
Vestu). Bn með því að sama skýrsl
an er þegar komin í Norðurl., látum
vér nægja að setja hér ágrip af henni.
Konsiill Palck hafði við veiðar þess-
ar í sumar sömu skipin tvö eins og
undanfarin sumur, Albatros og Atlas,
og ennfremur gufuskipið Alstein; þar
að auki segir hann að við veiðina hafi
fengist í sumar 10 skútur og kuggar,
er sum hafi átt heima á Tslandi, en
sum í eynni Körmt á Hörðalandi.
Hann aflaði í hitt eð fyrra 536 tunn-
ur og í fyrra 916, en var þegar hann
skrifaði, 3. okt., búinn að fá meir en
tvöfalt það og átti auk þess von á
700 tunnum, sem voru á leiðinni. Auk
þess hafi allstórar sendingar farið til
Björgviuar, Kaupmannahafnar m. m.,
og gizkar hann á, að veiðin muni hafa
numið alls í sumar 5000 tunnum, en
það verði sama sem 100,000 kr. með
20 kr. verði.
þá gerir hann grein fyrir, hvarbezta
atíaskipið, »Albatros«, reyndi fyrir sór,
og hvar og hve nær það fekk mestan
aflann. það var seinustu dagana af
ágúst og fyrstu dagana af september,
á annað hundrað tunnur suma dag
ana, úti fyrir Austfjörðum norðarlega,
norðaustur af »Svenaleikartangen»
(Sveinalækjartanga?).
þegar komið var fram i sept., varð
að hætta, vegna gæftaleysis.
Af þessu má marka, segir hann, að
afla má síld við ísland langt fram á
haust, ef höfð er rétt veiðiaðferð og
síldin loituð uppi, í stað hins, að síld-
in leiti uppi fiskimanninn.
þá minnist hann 4, hve síld hafi
hrugðist í sumar á Æústfjörðum, þ. e.
inni í fjörðunum,, og það á fyrirtaks-
aflastöðvum eins og Eskifirði og Reyð
arfirði. En rótt fyrir utan hafi síldin
verið ítorfum, og hún ekki léleg, held-
nr afbragðs stórsíld. Bn hann segist
enn sem fyrri hafa orðið fyrir því ó-
happi, að ekki hafi verið svo vel með
veiðina farið, sem skyldi. þessi stór-
síld hafi verið full af átu, og ef hún
sé ekki söltuð undir eins og hún er
dregin, þá skemmist hún. það sé al-
veg nauðsynlegt að taka úr henni
magann og verka hana með »skozk-
um« hætti, sem kallaður sé; annars
skemmist hún á augabragði.
Sumt af síldinni héðan var svo skemt
vegna slæmrar verkunar, að ekki
seldist öðruvísi en moð miklum af-
föllum.
Af síld þessari fóru 310 í 180 punda
tunnu, upp' og niður.
Reykjavík laugardaginn
Hann getur þess, að ýmsir íslend-
ingar, er farið hafi að sínum ráðum
Og tekið upp þessa veiðiaðferð í sum-
ar, láti mjög vel yfir árangrinum af
þeitra litlu tilraunum, og telur engan
vafa á því, að veiði þessi eigi mikla
framtíð fyrir sér hér á landi.
Hann endar skýrslu sína á þeim
snjöllu og drengilegu ummælum, að
hafið sé stórt og þar komist allir fyrir;
en ekki stoði lengur að halda kyrru
fyrir inni á fjörðum og horfa á að fyr-
irtaks-síld farl fram hjá landinu, vegna
viðburðaleysis að fara út að veiða hana.
Bœjarstjórnarkosningar.
Af 9 bæjarfulltrúum alls hér í höfuð-
staðnum fara 5 frá eftir næstu ára-
mót, en 4 verða eftir.
þessir 4 eru: Guðm. Björnsson hér-
aðslæknir, Sighvatur Bjarnason banka-
bókari, Sigurður Thoroddsen verkfræð-
ingur og þórhallur lektor Bjarnarson.
Með því að nú á að fjölga um 4
menn í bæjarstjórn, eftir hinni nýju
samþykt, og fulltrúarnir að verða 13
upp frá þessu, verður að kjósa 9
menn í stað þeirra 5, er frá fara: 7 af
almenna gjaldendaflokkmim, en 2 af
hinum hærri, alla til 6 ára.
Auk þess á nú að kjósa 2 menn til
að endurskoða reikninga bæjarsjóðs
næstu 6 ár,
Allmargir borgarar bæjarins af ýms-
um stéttum og atvinnuflokkum og úr
ýmsum helztu fólögum f bænum hafa
nú átt með sér ráðstefnu nokkrum
sinnum um hinar fyrirhuguðu bæjar-
stjórnarkosningar, sem ekki er holt
að hrapa að umhugsunarlítið og undir-
búningslaust, og hafa þeir orðið á
það sáttir, eftir vandlega íhugun og
með ráði margra félaga sinna og at-
vinnuflokksbræðra, að halda fram til
kosningar í þetta sinn
a) af almenna gjaldenda-
f 1 o k k i:
1. Birni Kristjánssyni kaupmanni,
2. Halldóri Jónssyni bankagjaldkera,
3. Hannesi Hafliðasyni skipstjóra,
4. Kristjáni þorgrímssyni kaupmanni,
5. Ólafi Ólafssyni bæjarfulltrúa,
6. Pótri Hjaltested úrsmið,
7. Sigurði Einarssyni bónda á Seli;
b) og a f hærri gjaldendum:
8. Jóni Magnússyni landritara, og
9. Kristjáni Jóns3yni yfirdómara.
En til að endurskoða bæjarreikninga
leggja þeir til að kosnir séu:
Gunnar Binarsson kaupmaður og
Hannes Thorsteinsson cand. jur.
Af framantöldum fulltrúaefnum eru
nr. 2 og 5 nú f bæjarstjórn. Bn þeir
Jón Jensson og Magnús Benjamíns-
son gefa ekki kost á sér lengur.
Miklar líkur eru til, að öllum þorra
kjósenda muni Ifka vel þessi tilnefn-
ingj eftir atvikum, og að þeir muni að
hyllast hana fúslega.
Hitt ætti ekki að þurfa að taka
fram um leið, að sjálfir ráða þeir al-
vog, hvort þeir gera það eða ekki.
20. desember 1902.
þetta er að eins bending eða f
hæsta lagi áskorun um að halla. sér
að þessum mönnum og verða þar vel
samtaka.
það er bending, sem styðst við
vandlega íhugun allmargra málsmet-
andi manDa, svo sem fyr segir; og
má eigi að síður gera ráð fyrir, að
ýmsum sýnist annað, svo sem ekki
er neitt tiltökumál.
En hugfast skyldu þeir hafa það,
hvað leitt getur og leiðir vanalega af
þeim stjórnlausum tvístringi atkvæða
við kosningar, sem fram kemur, er
hver einn hugsar um það eitt, að
kjósa eftir sínu höfði eingöngu og
hirðir ekki hót um að samlaðast öðr-
um, hversu lítið sem í milli ber.
Afleiðingin er sem sé sú, að þeir
koma alls eigi sínum vilja fram, held-
ur verða þess valdandi, að kosningu
hljóta ef til vill þeir, er þeim er mest
í móti skapi og sízt eru til fallnir að
þeirra dómi, einmitt fyrir samtök ann-
arra, sem t. d. það vakir ekki aðal-
lega fyrir, að fá kosna vel hæfa, val-
inkunna og sjálfstæða menn, heldur
eingöngu fylgifiska einhvers drotnun-
argjarns einstaklings, er hlaða vill
utan að sér sem flestum vildarvinum
sínum, sem ekki geri annað en að
sitja og standa svo sem þeim hinum
sama líkar bezt.
Kosningar eru og verða jafnan sam-
vinnu-atriði og samtaka; það er þeirra
sjálfsagt og sannarlegt eðli.
Fyrir þvf verða þeir, sem nota vilja
kosningarrétt sinn vel og hyggilega,
að varast að metast um það endalaust,
hvort sá eða sá er þeim hverjum fyrir
sig sérstaklega geðfeldur, heldur verð-
ur mælikvarðinn að vera sá, hverjum
vel nýtum mönnum yfirleitt hægt er
að afla almenns fylgis. það má hins
vegar lengi leita að þeim, er enginn
getur neitt að fundið; slík leit er og
verður alla tíð árangurslaus, með því
að »enginn gerir svo öllum líkar« o.s.frv.
Með góðri samvinnu er sigur vís.
Bn með sundrungu greinilegur ósigur
jafnvís.
Austfirzku steinkolin
er minst á í Khafnarblaðinu »B0rsen«
2. f. mán., í sambandi við kolanámið
í Suðurey í Færeyjum, Bem nú er
rekið með fullu fylgi af hlutafélagi
því, frönsku, er eignast hefir þær nám-
ur. Formaður félagsins hefir flutt sig
þangað með skyldulið sitt, og ráðið
sér 16 sænska kolanema.
Stórkaupmaður Thor E. Tulinius,
hefir boðist til að reyna sem svarar
50 smálestum af færeysku kolunum
í skipum sínum og að koma þeim út
til eldsneytis í Khöfn, til þess að al-
menningur þreifi á því þar, að þetta
séu eins góð kol og hver önnur.
En jafnframt er það haft bak við
eyrað, að ekkí sé óhugsanlegt, að aust-
firzka kola-æðin sé hin sama og sú í
Suðurey og liggi alla leið þar í milli
71). blað.
í jörðu ; og reynist færeysku kolin vel,
þá hljóti hin íslenzku að gera það
líka.
Hölaskóli í Hjaltadal.
Ur bréfi að norðan.
Við búnaðarskólann á Hólum eru
nú 12 piltar; þar af eru 2 úr Húna-
vatnssýslu, 4 úr Skagafjarðarsýslu, 1
úr Eyjafjarðarsýslu, 3 úr Suður-þÍDg-
eyjarsýslu, 1 úr Norður-þingeyjarsýslu
og 1 úr Norður-Múlasýslu.
Eins og kunnugt er, hefir fyrirkomu-
lagi skólans verið breytt. Bóklega og
verklega kenslan aðskilin.
Jörðin er leigð búfræðing Flóvent
Jóhannssyni, sem geldur 4°/> í leigu af
öllum eiguum, sem skólabúinu til-
heyra — jarðarverðinu og lausafé —;
eftirgjaldið er um 1200 kr.
Bókleg kensla fer fram að vetrinum.
Námstíminn er 6l/2 mánuður. þann
tíma stunda piltar aðeins bóknám.
Að sumrinu geta þeir piltar, sem
óska þess, dvalið á Hólum og fengið
þar kenslu í verklegri búfræði, og fá
þá ókeypis fæði og húsnæði við skól-
ann árið um kring.
Einnig útvegar skólinn þeim pilt-
um, sem þess óska, kenslu í að læra
plægingar og verklega garðyrkju og
skógrækt, eða útvegar þeim sumar-
vinnu hjá góðum bændum, þar sem
þeim gefst kostur á að læra verklega
búfræði, bústjórn og annað, sem að
búnaði lýtur.
Kensluaðferð við skólann hefir ver-
ið breytt í líkingu við það, sem tíðk-
ast við skóla erlendis.
Til skólans hafa verið keypt kenslu-
áhöld fyrir kr. 1,200. það eru ýms
áhöld og efni, sem tilheyra efnafræði.
þar er hægt að rannsaka fituefni í mjólk
m. fl. Fjöldi af rayndum af ýmsu, sem
tilheyrir búfræðinni, og nokkrar mót-
myndir. Ennfremur á skólinn gott
steinasafn, fræ- og grasasafn, safn af
tilbúnum áburðarefnum og fóðurteg-
undum. Ennfremur beinagrind af hesti
og áhöld, sem tilheyra eðlisfræði.
Kenslan við skólann fer öll fram í
fyrirlestrum. Myndirnar og kensluá-
höldin eru þá notuð til skýringar.
Kenslugreinar við skólann eru: reikn-
ingur, rúmmáls- og þykkvamálsfræði, bú-
reikningar og hagfræði, landmælingar
og hallamæling, dráttlist, steina- og
jarðfræði, grasafræði, efnafræði, dýra-
fræði, líkskurðarfræði og lífeðlisfræði
búfjár, búnaðarsaga, jarðyrkja, skóg-
rækt og garðyrkja, búfjárfræði, verk-
færafræði, mjólkurfræði, lækningarbii
fjár, íslenzka, danska og leikfimi.
í öllum nára8greinunum er tekið til-
lit til þess, hvað að baldi megi koma
búnaði manna hér á landi; öllum þurr-
um upptalningum slept, en leitast við
að gera kensluna í hinum einstöku
greinum svo Ijósa ög skemtilega, sem
kostur er á. Til leikfimi er varið einni
stund á dag. Hún er álitin nauðsyn-
leg til að viðhalda heilsunni.
Til þess að vekja áhuga pilta ábún-
aði, verða á vetrum farnar ferðir til
þess að skoða helztu bændabýli í ná-
grenninu, einkum þar, sem einhverjar
jarðabætur hafa verið gerðar, eða bú-