Ísafold - 20.12.1902, Blaðsíða 2

314
fjárrækt er í góðu lagi. Kennarar
fylgja piltum í þessum ferðum, og
benda þeim á, hvernig búskapinn má
bezt stunda, og hverjar jarðabætur
myndu gefa mestan arð á hverjum stað.
1 vetur hafa verið farnar tvær slíkar
ferðir, önnur að Hofi í Hjaltadal, hin
að Hofstöðum í Skagafirði, sem ereitt-
hvert hiðj mesta myndar- og rausnar-
heimili í Skagafirði. þar hafa verið
unnar miklar jarðabætur.
Við búnaðarskólann fer fram í vet-
ur mjaltakensla. Hin fyrsta reglulega
kensla fórframlö.—30. nóvember; þar
voru þá 5 nemendur.
Fyrirlestrar voru fluttir af kennur-
um skólans: um skapnað júgursins,
um hina nýju mjalta-aðferð, um helztu
mjólkureinkenni á kúm, um fóðrun
nautpenings, um efnasamsetning mjólk-
ur og loftið í nautpeningshúsum. Mjalta-
kensla byrjar aftur 16. febrúar.
Ennfremur er ákveðið, að á tíma-
bilinu frá 14.—30. marz fari fram kensla
fyrir bændur og bændaefni; þá verða
haldnir fyrirlestrar um jarðyrkju, um
hirðing áburðarins, um helztu einkenni
á hestum og kúm, um meðferð mjólk-
ur, um búreikninga, gefið form fyrir
einföldu reikningshaldi o. fl. í sam-
bandi við kensluna verða haldnir fundir
til að ræða ýmíslegt um búnað. Um
þessa kenslu hafa þegar sótt 10 bændur.
2. des. 1902.
Laglega lilaupið undir bagga.
Fáein sendibréf,
sem Þórólfur Hreiusson komst yfir af tilviljun.
VIII.
Frá Olöfu Sigurðardóttur, Gnúpi.
til Helgu Arnljótsdóttur, Reykjavik,
Gnúpi, 1. maí 1905.
Kæra vinstúlka.
Innilega þakka eg þér fyrir bréf
þitt, dags. 10. apríl, og fyrir þín góðu
ráð og umhyggju fyrir mér.
Með þessari sömu ferð, sem eg sendi
þér þetta bréf, skrifar pabbi til Thom-
sens í Reykjavík, og gjörír ráðstafanir
til þess, að þú megir taka þar út í
hans reikning í föt handa mér, og
það allra nauðsynlegasta, sem eg þarf
til þess, að eg geti komið fram eins
og manneskja, þegar eg er komin suð-
ur. f>ú ætlar þá að gjöra svo vel að
taka það út fyrir mig og koma því í
verk, að fá það saumað. Pabbi var
nú tregur á þetta, því hann er treg-
ur á flutningmn yfir höfuð. En við
öll hin iðum af tilhlökkun.
Eg hefi fylgt nákvæmlega ráðum
þínum. Eg æfi mig á hverjum degi
að ganga eins og þú skrifar mér, og
eg held að mér takist það; því um
daginn fórum við til kirkju, og þá
við kirkjuna gekk eg svona, eins og
þú segir að gengið sé í Reykjavík, og
sá eg, að stúlkurnar og konurnar, sem
komu til kirkju, horfðu talsvert á
mig, meir en vanalega. |>ær hafa séð
muninn.
Mér er svo miklu léttara síðan að
eg fekk pabba til að skrifa Thomsen;
þar fæst alt, svo að eg er viss um,
að þú getur fengið þar það sem við
þarf.
Eg hefi ekki snert á verki síðan að
eg fekk bréf þitt; mér var sagt um
daginn að íara að berja á úti á túni.
Eg átti nú ekki annað eftir. Eg af-
sagði það.
Eg vona nú, kæra Helga mín, að
við sjáumst bráðum. Einhveru tíma í
næsca mánuði stendur til að við kom-
um suður; snemma í honum verður
það ekki, því pabba er svo ant um að
skiija vel við jörðina. Eg trúi að
jþorkell Auðunsson eigi að taka við
henni. |>að er nú einn sveitadurgur-
inn! En eg trúi að hann sé duglegur
til aó búa. f>á er munur að sjá Ket-
il bróður, hvað hann er iiprari og iið-
legri en jþorkell! Einu sinni var ver-
ið að orða okkur J>orkel saman! Svei!
Kannske eg hefði lent í klónum á
honum, hefði eg ílengst eystra.
f>ín vinstúlka
Olöf Sigurðardóttir.
IX.
Frá Sigurði Þórðarsyni í Reykjavík
til Auðuns Bjarnasonar á Hvoli.
Reykjavik, 18. sept. 1907.
Heiðraði fornvin minn, ætíð sæll.
Eg ætla nú að hripa þér línu, og
segja þér frá kjörum mínum hér í
höfuðstaðnum þessi tvö ár, sem eg er
búinn að vera hér. Nauðugur fór eg
að austan, og að mörgu leyti brá mér
við lífið hér. f>að eru viðbrigði að
koma frá víðlendri jörð, og að setjast
að í einu litlu herbergi; og hafa ekki
þumlung lands, sem rnaður getur kall-
að sitt. Eg og kona mín höfum geng-
ið í svo kallaða eyrarvinnu og fisk-
vinnu, og féll hún okkur ekki vel. Ket-
ill sonur okkar gekk líka í vinnu fyrra
sumarið, en þessa vetur hefir hann
verið á stýrimannaskólanum. I vetur
réðst bann á þilskip, en það kom inn
með haun aftur eftir viku, fárveikan
af sjósótt. Síðan hefir hann ekki far-
ið á sjó. Samt ætlar hann að verða
enn í vetur á sjómannaskólanum og
taka próf. Ekki veit eg til hvers það
er, þegar honum fellur svona illa sjó-
lífið.
Ólöf dóttir mín hefir verið að ment-
ast á skraddarastofu og í hússtjórnar-
skólanum; svo hefir hún verið að læra
ensku og dönsku; það vill það, þetta
UDga fólk. Eg held nú að þau hefðu
haft eins gott af að vera í sveitinni
og ganga að algengri sveitarvinnu.
Eg hefi ráðist í að kaupa hús hér,
og er það nú samt mest upp á lán.
Eg veit ekki, hvort eg kemst frá því.
En eg leigi út nokkur herbergi, og
hefi tekjur af því.
Eg held að Arnljóti veiti heldur
erfitt. f>órður sonur hans er fyrir
löngu nokkuð búinn að taka stýrí-
mannspróf, en ekki hefir hann enn
komist að að verða hvorki formaður né
stýrimaður. Hann er þó á þilskipum
alt af; fyrst sagði Arnljótur að honum
hefði gengið vel, og haft eftirtekju,
meðan hann fekk ákveðið mánaðar-
kaup; en síðan hálfdrættið komst á,
og fiskur féll í verði, hefir vinna hans
verið arðlítil mjög. Hann er lingerður,
pilturinn; en þess gætir ekki, þegar
fast mánaðarkaup er í aðra hönd. Eg
held að Arnljótur sé ekkert hrifinn af
lífinu hér, heldur en eg. En konur
okkar og börn eru mjög ánægð hér,
og er það nokkur bót í máli. Ketill
var liðléttur hér í fyrra sumar. Eg
sendi hann í kaupavinnu í sumar,
heldur en að láta hann ganga hér
iðjulausan, eins og í fyrra sumar. —
Hann var duglegur til sveitavinnu;
hér nýtur hann sín ekki.
Eg býst nú ekki við að þér þyki
það mikil tíðindi, þó eg segi þér, að
þau telja sig trúlofuð, Ólöf dóttir mín
og f>órður Arnljótsson. Næði f>órður
því, að verða skipstjóri, þá læt eg það
vera; en til þess er engin útsjón enn.
Helga Arnljótsdóttir kvað líka vera
trúlofuð einhverjum trésmið, fpórólfi
að nafni. Trésmiðir hafa hér arðsama
vinnu, svo það Iítur heldur efnilega
út fyrir henni.
Eg heyri, að f>orkell sonur þinn
renni upp eins og fífill á Gnúpi, og
gleður það mig í alia staði. Eg varð
feginn, að þú og þínir höfðu ekkertó-
lán af því, sem þú hljópst undir bagga
með mér með að kaupa af mér jörð-
ina. Eins hefði eg viljað eiga Ólöfu
mína þar, eins og hér. En það átti
nú ekki að verða, f>ú skilur.
Húsakynni mín eru nú góð og fal-
leg; ekki er því að leyna; og mikið er
hér um fjör og dýrðir að mörgu leyti.
En rólegra var líf mitt eystra en hér,
og þótt búskaparáhyggjur legðust oft
að mér, þá fanst mér þó ætíð að eg
fyndi til botns til að standa á; hér
hefi eg líka áhyggjur og þær oft ekki
minni en eystra; en sá er munurinn,
að hér finst mér oft sem mig vanti
fótfestu. f>ér að segja vildi eg helzt
að við værum komin austur aftur; en
úr því er nú ekki gott að ráða héðan
af; það lítið, sem eg átti eftir, er kora-
ið í þetta hús, og stendur þar fast.
En það var orðið svo lítið; eins og eg
skrifaði áðan, á eg nauðalítið í hús-
inu. Enga má skeika, ef vel á að
fara.
Eg ætla nú að hætta þessu klóri
og bið þig að virða það á betri veg,
Eg tala ekki um hagi mína við aðra
en þig. Hver veit, nema alt fari vel,
betur en mig órar stundum fyrir.
Kveð eg þig svo með óskum beztu,
og þökk fyrir alt gamalt og gott, og
feginn vil eg mega eiga þig að.
f>inn einlægur vin
Sigurður pórðarson.
X.
Frá Auðunni Bjarnasyni á Hvoii
til Sigurðar Þórðarsonar í Reykjavik.
Hvoli, 6. febr. 1908.
Heiðraði vin, ætíð sæll.
Eg þakka þér fyrir bréf þitt, dags.
18. sept. f. á.
J>ú ert minn gamli sveitungi og ná-
granni, og því þykir mér fróðlegt að
frétta af högum þínum, og sama er
að segja um Arnljót. Hann var líka
sveitungi minn og kunningj; eg heyri
ekkert um hagi hans, nema það litla,
sem þú drepur á þá.
f>ið eruð báðir orðnir húseigendur í
höfuðstaðnum, og er það heldurglæsi-
legt. Eg er ókunnur þessu stórborga-
lífi, og get því ekki um það dæmt;
en bvo skilst mér á brófi þínu, sem
þú farir ekki á mis við ábyggjur þar
syðra, ekki síður en meðau þú varst
bóndi hér á þinni jörð, þó ekki væri
hún stór. Eg skal segja þér það
hreinskilnislega, að bréf þitt hefir
valdið mér talsverðrar áhyggju, bæði
þín og Arnljóts vegna. Eg þykist sjá
þar margt á milli línanna.
Mér er það kunnugt frá fornu fari,
að Arnljótur er lítið gefinn fyrir rit-
störf. f>ví bið eg þig þess, að jafn-
framt því, sem þú skrifar mér um á-
stæður þínar, að þá lácirðu mig emnig
vita um hagi hans. f>að eru fleiri en
eg af ykkar fornu sveitungum, sem er
forvitni á að frétta af ykkur.
f>órður á Breiðafelli hefir nú búið
þar síðan að Arnljótur fór suður; hon-
um vegnar þar vel; enginn getur ann-
að séð; þó er sagt, að einhver umbrot
séu komin í hann til að losna þaðan
og komast til Reykjavíkur, og er mér
þetta óskiljanlegt. Hann á uppkom
in börn, eins og þið Arnljótur, og hef-
ir því haft lítil útgjöld til vandalauss
vinuufólks. En svo mikið þykist eg
vita, að ekki langar f>órð sjálfan til
breyta stöðu sinni og bregða búi.
Ykkur Arnljót hefi eg hvorki hvatt
né latt til þessarar Reykjavíkurfarar.
Eg trúi að mín ráð eigi illa við þessa
framfaratíma. En þér er kunnugt, að
vilja hefi eg jafnan haft til, að greiða
götu sveitunga mínna, hafi eg verið
þess megnugur; og svo er enn. Og
enn þá tel eg ykkur Arnljót meðal
þeirra.
Eg kveð þig svo með óskum beztu.
|>inn einlægur viu
Auðunn Bjarnason.
Bæjarstjórn Reykjavíkur. Lóðar-
gjaldsmálið var á dagskrá i fyrradag, kom-
ið aftnr frá nefndinni (Þ. B., S. B , Gh B.),
er hafði umsteypt gersamlega hinni upp-
haflegu tillögu, og vill nú miða lóð^rgjald
við virðingarverð lóða, i stað flatarmáls,
og hafa það 1 °/0. Málinu var frestað, eftir
talsverðar umræður.
Yegagerðaráætlun 1908 rædd og samþykt.
Skyldi varið 1100 kr. til framhalds stéttar
við Langaveg, 550 til vegar frá harnaskóla-
lóð að fríkirkjunni, 450 til vegabótar á
Amtmannsstig og pipuræsis þar, 400 til
lóðarkaupa undir vegi, 350 til ofaniburðar
í Hafnarfjarðarveg, 250 til vegar frá
Bræðraborgarstig að Landakotstúni; ofani-
burður i götur 1500.
Afsalað forkaupsrétti að Frostastaðalandi,
er Sturla kaupm. Jónsson ætlar að selja
Sveini kaupmanni Sigfússyni í Hafnarfirði
fyrir 14000 kr. með fiski- og salthúsum
þar, en að fráskildu Frostastaðabýli; sömu-
leiðis að Arabletti, er D. Thomsen konsúll
vill selja; og loks að Garðhúsabletti —
seljándi Þuriður Eyólfsdóttir.
Samþ. að endurgjalda Sigurði Jónssyni
fangaverði ofgreitt lóðargjald af 348 ferh,-
álnum (ób. lóð) síðan er hann seldi lóð
þessa hænum fyrir 3 árum, en synjað um
endurgreiðslu á hluta af túnleigu.
Halldóri Jónssyni í Bráðræði synjað um
útvisan á Grandanurr. til fiskverkunar.
Samþykt að reisa nýtt slökkvitólahús
undir nokkuð af slökkvitólunum norðan
undir hegningarhúsinu.
Samþ. að greiða af óvissum útgjöldum
kostnað við aímæiisavörp m. m. til þcirrn
P. Melst. og Björnstjerne Björnssons, 114
kr. alls.
Börnum þeim, er eigi höfðu fengið
Thorsillii-styrk eftir tillögum fátækranefnd-
ar, veitt ókeypis kensla í barnaskólanum.
Sarnþ. brunabótavirðing 4 reykhúsi og
slátrunarhúsi kaupnr. Jóns Þórðarsoaar við
Bankastr. 9,408 kr.; á húsi Guðm. Sveins-
sonar stýrimanns við Hverfisg. 3863; Sveins
Einarssonar við Hverfisg. 2026; og geymslu-
húsi á lóð Sigurðar Jónssonar járnsmiðs
i Aðalstræti 2026.
Dómur um áfengisYerzlunarleyfl.
Landsyfiréttur hefir 15. þ. m. kveð-
ið upp dóm í máli, er höfðað hafði
verið í surnar norður á Akureyri gegn
forstöðumanni Höepfners verzlunar
þar, faktor Joh. Christensen, fyrir
þær 8akir, er segir í eftirfarandi, orð-
réttum forsendum landsyfirréttardóms-
ins:
Verzlun sú 4 Akureyri, er hinn kærði
veitir forstöðu, og þar sem hin ólöglega
áfengisverzluu á að hafa átt sérstað, hefir
veiið eign kaupmanns Carls Höepfners í
Kaupmannahöfn og rekin á Akureyri sam-
kvæmt borgarabréfi útgefnu 9. júní 1835
og bljóðandi npp á nafn téðs Carls Höepfn-
ers. 1 sept. f. á. andaðist eigandi verzlun-
unarinnar, Carl Höepfner, og keypti þá
kærði verzlunarleyfi handa ekkju hanB,.
ekkjufrú A. Höepfner i Kanpmannahöfn,
og litlu siðar sótti hann fyrir hennar hönd
nm leyfi til áfengissölu samkv. lögum 11.
nóv. 1839, en var neitað um það. Hætti
kærði þá áfengissölu við verzlunina frá
siðastliðnu nýári, en byrjaði á henni aftur
í aprílmánuði síðastliðnum eftir skipun frú
llöepfner, sem taldi sig hafa rétt til að
halda verzlun manns síns áfram samkvæmt
borgarabréfi hans, þar sem hún sæti i ó-
skiftu búi eftir hann, einnig áfengisverzlun-
inni samkvæmt 1. lið 2. greinar i nefndum
lögnm II. nóv. 1899. Fyrir áfengissölu þá,
er kærði hefir þannig rekið við verzlunina
eftir fráfall Carls Höepfners, bæði siðari
hluta ársins 1901 og aftur síðan i april-
mánuði þ. á., hefir því næst mál þetta
verið höfðað gegn honum, og var það
dæmt i lögreglurétti Akureyrar með þeim
úrslitum, sem hér segir.
Spurningin í máli þessu er nú sú, hvort
ekkja Carls Höepfners kaupmanns hafi haft
rétt til þess, eins og hún heldur fram, að
nota verzlunarleyfi eða borgarabréf manns
hennar, eftir að hann var fallinn frá, því
að undir úrlausn þeirrar spurningar er það
komið, hvort hinn kærði verzlunarstjóri
hennar hefir gert sig sekan i ólöglegri
áfengisverzlun þeirri, er hann er kærður
fyrir. Eins og áður hefir verið tekið fram,
keypti reyndar kærði nýtt verziunarleyfi
handa ekkjunni og sótti um áfengissölu-
leyfi handa henni, eftir að maður hennar
var dáinn; en þetta getur ekki álitist hafa
breytt réttarstöðu ekkjunnar, að þvi er
verzlunarréttindin snertir, til hins verra;
enda er það fram komið í málinn, að kærði
gjörði þetla hvorttveggja af misskilningi
eða án heimildar frá ekkjunnar hálfu. En
að þvi er kernur til aðalspurningarinuar í