Ísafold - 04.04.1903, Síða 1

’Kemur út ýmist eÍDU sinni eða
tvisv. í viku. Yerð árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
1 */2 doll.; borgist fyrir miðjan
júli (erlendis fyrir fram).
ÍSAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) bundin við
áramót, ógild nema komin sé ti)
útgefanda fyrir 1. október.
Afgreiðslustofa blaðsins er
Austurstrœti 8.
XXX. árg.
Reykjavík laugardaginn 4 apríl 1903.
16. blað.
I. 0. 0. F. 844I087.J. I. E.
Raatobak.
Störste Lager SkandinavieD; alt til
Cigarfabrikationen henhörende anbe-
falee til yderst billige Priser. Speci-
alit9t: Lyse Sumatra og Java
Dæks- Bladrig Sedleaf- Java
Omb. Felix Brasil m. m-
OTTO PETERSEN & SÖN-
Dr. Tværgade 81,
Augnlœkning ókeypis 1. og 3. þrd. á
hverjnm mán. kl. 11—1 í spitalanum.
Forngripasafn opið mvd. og ld. 11—12.
K. F. U M. Lestrar- og skrifstofa op-
án á hverjum degi kl. 8 árd. til kl. lOsiðd.
Almennir fundir á hverju föstudags- og
aunnudagskveldi kl. 8*/2 síðd.
Landakotskirkja. Guðsþjónusta kl. 9
og kl. 6 á hverjum helgum degi.
Landsbankinn opinn hvern virkan dag
kl, 11—2. Bankastjórn við kl. 12—1.
Landsbókasafn opið hvern virkan dag
iki. 12—2 og einni stundu lengur (til kl. 3)
md., mvd. og ld. ti) útiána.
Ndttúrugripasafn, i Doktorshúsi, opið
á sd. kl. 2—3.
Tannlœkning ókeypis i Pósthússtræti 14b
1. og 3. mánud. hvers mán. kl. 11—1.
Erlentl tíðindi.
Khöfn 16. marz.
Chamberlain ráðberraer heim kom-
inn aftur úr Suður-Afríkuför sinni
og var fagnað með tniklum virktum
af sínum mönnum. f>eir láta mikið
af erindislokum hans syðra og þykir
hann hafa vaxið mjög af för þessari.
Svo mun og vera, að hann þykir nú
mestur skörungur í stjórn Breta, þótt
annar hafi forustuna (Balfour); hann
var þar mikill atkvæðamaður áður.
En aðrir gera stórum mun minna úr
afrekum hans suður frá, segja hann
hafa minstu fengið áorkað þar af því,
er hann ætlaði sér, og gumið um hann
tilbúið af skósveinum og skjólstæð-
ingum, er ráðið hafi ritsímafréttunum
heim til Englands.
f>að þykja tíðindi um Rússakeisara,
að hann hefir 11. þ. m. boðað þegn-
um sínum áform sitt um ýmiss konar
réttarbætur þeim til handa, svo sem
fyrst og fremst óskorað trúarbragða-
frelai, þó svo, að grísk-kaþólska kirkjan
skuli vera ríkiskirkja, bætur á kjörum
presta, að koma upp hentugum peninga-
lánsstofnunum fyrir alþýðu m. m. Ný-
mæli þessi skal bera undir fulltrúanefnd-
ir í héruðum og er það eitthvað í átt til
þjóðræðis, sem er nýnæmi á Eúss-
landi.
Tyrkjasoldán sýnir af sér meira
alvörusnið en hann á vanda til um
réttarbætur í Makedoníu, eins og þeir
hafa farið fram á, Eússar og Austur-
ríkismenn, gefur stjórnaróeirðarmönn-
btn þar upp sakir, og þar fram eftir
götum. En landsmenn gera ekki mik-
>ð úr því, svo sem naumast mun lá-
ftndi, fremur en vant er, og er mælt að
Þair séu teknir til að draga saman
lið til almennrar uppreisnar, er hefja
skuli nú um páskaleytið, í því trausti,
að stórveldin muni þá skerast í leik-
inn, einkum Englendingar.
Humberts-málaferlin standa enn sem
hæst á Frakklandi. Frú Humbert
verst vasklega og hlífir engum. Hún
segir, að stjórnin í París hafi vitað
alla tíð, hvar hún var niður komin
og fólk hennar í sumar, en varast að
hreyfa við þeim, með því að hún hafi
átt á hættu, að hún eða þau Ijóstuðu
þá upp ýmsu hneyksli um féglæfra-
mök ,íaf hálfu ýmissa mikils háttar
manna og stjórninni nákominna.
það stendur til, að Vilhjálmur þýzka-
landskeisarí komi til Khafnar í öndve.rð-
um næsta mán. og heimsæki konung
vom í virðingar- og vinsemdarskyni og
svo sem til að endurgjalda það, er Frið-
rik konungsefni sótti hans fund í haust
suður í Berlín. það þykir góðs viti
um þýðara viðmót en áður með Dana-
stjórn og þjóðverja í Slesvíkurmálinu.
Auk þess hefir flogið fyrir, að keisara
hafi hugkvæmst að leita ráðahags fyrir
sonar síns hönd hins elzta, keisaraefn
is, við dótturdóttur Kristjáns konungs,
dóttur f>yri og hertogaus af Cumber-
land, er sögð er forkunnarfríð mær
og flestum kvenlegum kostum prýdd.
Hýn var í kynnisför hjá afa sínum
og þau foreldrar hennar, er ferð
keisara var ráðin, En þá lagðist
bróðir hennar í mislingum heima hjá
þeim, suður í Austurríki, og brugðu
þau þá við öll suður þangað. f>að
lögðu sumir svo út, sem þau hirtu
ekki um að hitta keisarann. Hertog-
anum fyrnist ekki það, að afi keisar-
ans tók ríki og konungdóm af föður
hans, Hannóversríki, fyrir 36 árum.
Lovisa drotningarefni frá Saxlandi
(er áður var) á nú að hafa sagt skilið
við elskhuga sinn, Giron, og unnið
það til nokkurra sátta við fólk sitt,
og þess þó helzt, að fá að sjá börn
sín tvisvar á ári. Hún kvað og hafa
heitið að salja í hendur konungshirð
inni á Saxlandi barn það, er hún á í
vændum.
Læknir einn suður í Vfn, er Behr-
ÍDg heitir, telur sig hafa fundið óyggj-
andi varnarráð við berklaveiki. það
er að láta börn nærast A mjólk úr
kúm, er gerðar hafa verið tæringar-
traustar með berkla-blóðvatni.
Kynbótnfélagsskapur.
Hr. Guðjón Guðmundsson búfræðis-
kand. og ráðunautur Landsbúnaðarfé-
lagsins í kynbótatilraunum, ferðaðist
með vestanpósti síðast upp í Kjós
að tilhlutun félagsins, og er nýkominn
aftur. Hann flutti fyrirlestur á Reyni-
völlum 23. f. m. í Búnaðarfélagi Kjós-
arhrepps. Að honum loknum var sér-
staklega rætt um kynbætur á naut
peningi, og var síðan stofnað naut-
griparæktarfélag fyrir hreppinn í 5
deildum. Stjórn (formaður og ðdeild-
arstjórar) var kosin til að sjá um
framkvæmdir félagsine og semja lög
fyrir það, samkvæmt reglum þeim, sem
hr. G. G. hefir gefið í Búnaðarritinu
(16, 3). Af 23 bændum, sem fundinn
sóttu, gengu 14 þegar í félagið. Með
því að margir bændur eru fjarverandi, •
við sjó, telur hann mjög efasamt,
hvort fleiri en tvær deildir félagsins
geti tekið til starfa þegar á þessu Vori,
Reynivalladeild og Meðalfellsdeild.
Á fundinum voru sýndir nokkrir
stóðhestar, og var einn þeirra, af á-
burðarhestakyni, valinn til kynbóta-
hest3 fyrir hreppinn, og jafnframt
voru gerðar ráðstafanir til að fá ann-
an kynbótahest, af reiðhestakyni, norð-
an úr Skagafirði. — Hreppurinn
kaupir og sér um kynbótahestana
samkv. hrossakynbótasamþykt Gull-
bringu- og Kjósarsýslu.
Hr. G. G. skoðaði búpening til og
frá á leiðinni. Hann telur kýr yfir-
leitt góðar í KjÓ9arsýslu. En féð
þykir honum fremur rýrt og telur
bændum ráð, að fá sér kynbóta-
hrúta að, t. d. ofan úr Borgarfirði.
Hrossin virðast honum yfirleitt léleg
og helzt til mörg, til stórskaða fyr-
ir héraðið.
Atvinnuréttur veitingamanna.
Dæmt var í landsyfirrétti 30. f. mán.
í máli, er spunnist hafði út úr tilraun-
um ýmissa bindindisvina hér í bænum
í fyrra vetur til að aftra mönnum með
fortölum frá að fara inn í drykkjustofu
J. G. Halbergs hóteleiganda hér í
bænum. Mál þetta vakti mikla eftir-
tekt, og mun almenningi fróðlegt þykja
að heyra, hvernig því hefir lokið.
Veitingamaður J. G. Halberg í Rvík
hafði lútið fógetann þar hinn 25. apríl
f. á. birta Á. Zakarfassyni verkstjóra
bann gegn þvf, að »láta fyrirberast við
dyrnar á hotel Island eða á götunni um-
hverfis það í-því skyni, að tálma aðsókn
að því með því að telja menn af að fara
þangað inn til að kaupa veitjngar«.
Síðan höfðaðí J. G. Halberg mál fyrir
bæjarþingi Rvíkur gegn A. Zakarías-
syni til staðfestingar lögbanninu og
var það dæmt á bæjarþingi Rvíkur 18.
sept. f. á. á þá leið, að fógetabannið
var staðfest og A. Zakaríasson dæmdur
til að greiða J. G. Halberg 15 kr. í máls
kostnað. Dómi þessum skaut Á. Zaka-
ríasson til yfirdómsins og krafðist, að
fógetabannið frá 25. apríl f. á. væri á-
samt dómnum felt úr gildi og Halberg
dæmdur til að greiða hæfilegan máls-
kostnað. Landsyfirrétturinn segir, að
»þó að það í máli þessu teljist nægi-
lega sannað, að áfrýjandinn hafi talið
menn af því, að fara inn á hotel Is-
land til að kaupa veitingar (þ. e. vínveit-
ingar), eða hann að minsta kosti hafi
beitt fortölum í þessu skyni, þá verður
eigi séð, að haun með þessu móti hafi
brotið nein lög, sem sett eru til vernd-
ar atvinnurétti hins stefnda, eða farið
út yfir þau takmörk, sem með lög-
gjöfinni eru sett fyrir lögmætum gerð-
um íslenzkra borgara. J>á verður og
þetta eigi fremur fyrir þá sök talið
brot á atvinnurótti stefnda, að áfrýj-
andi beitti þessum fortólum við dyrnar
á hotel Island, húseign stefnda, eða
á götunni umhverfis það, en í máli
þessu er honum hvorki gefið það að
sök, að hann hafi raskað húsfriði
stefnda, né almenningsfriði á götunni*.
»J>ví dæmist rétt vera:
Fógetabannið frá 25. apríl f. á. er
úr gildi felt. Stefndi J. Q. Halberg
greiði áfrýjanda Árna Zakaríaasyni 40
kr. í málskostnað innan 8 vikna frá
lögbirtingu dóms þessa að viðlagðri
aðför að lögum«.
Ritsíminn til Islands.
þingmaður einn í parlamentinu í
Lúndúnum gerði 4. f. mán. fyrirspurn
til 8tjórnarinnar um það mál.
Fyrir svörum varð af hennar hendi
Cranborne lávarður.
Hann kvað Ritsímafélagið norræna
í Kaupmannahöfn hafa sótt um leyfi
til að leggja ritsíma frá Hjaltlandi til
Færeyja og íslands og væri ekkert
því til fyrirstöðu frá hálfu Bretastjórn-
ar, ef sýnt yrði og sannað, að eigi
skorti fé til að koma því áleiðis.
Daginn eftir gekk nefnd enskra
fiskiútvegsmanna hér við land fyrir
póstmála- og ritsímaráðherrann, Austen
Chamberlain (son Jósefs Chamberlains
nýlendumálaráðherra), og báðu hann
veita málinu fulltingi. Hann taldi
tormerki á að veittur yrði styrkur úr
ríkissjóði til slíkrar ritsímalagningar,
er snerti mjög svo lítið almennings-
hag á Englandi. En ekki kvaðst
hann mundu amast neitt við því, að
einstakir menn legðu ritsímann á sinn
kostnað.
Lýðháskólauum
hér í bænum var sagt upp mánud.
30. f. mán., með dálítilli hátíðarvið-
höfn: kenslustofan var tjölduð fán-
um, ræður haldnar, söngur og hljóð-
færasláttur.
Skólann hafa sótt í vetur rúmir 20
manns að meira eða minna leyti,
bæði karlar og konur. Flest úr
Reykjavík. Samkvæmt fyrirkomulagi
skólans hafa sumir einungis hlýtt á
fyrirlestra, en aðrir notið kenslu í
öllum uámsgreinum, 4 stundir á dag.
f>rír nemendur höfðu verið áður í
gagnfræðaskóla og 1 í kvennaskóla.
Hinir flestir með góðri undirbúnings-
fræðslu frá barnaskólanum í Reykja-
vík eða með sjálfsmentun.
Einn af þeim, sem hlustað hafa á
fyrirlestra í skólanum, verzlunarmað-
ur Borgþór Jósefsson, talaði hlýlega til
þessarar nýju stofnunar. Hann mælti
svo meðal annars:
Hvað hefir þú lært? f>annig
spurði skólastjóri í ræðu sinni, og af
því að mér finst nemendunum liggja
næst að svara spurningunni, leyfi eg
mér, sem er einn þeirra, að mæla fá-
ein orð.
Hvort skólinn, stjórn' hans eða fyr-
irkomulag stendur framar, jafnfætis
eða aftar öðrum alþýðuskólum hér á
landi,. um það get eg ekki dæmt, því
eg hefi aldrei gengið í annan al-
þýðuskóla, ekki einu sinni barnaskóla,
og mun vera sá eini af nemendunum,
sem þannig er ástatt fyrir. Engu að
síður læt eg þess gétið, að mér gazt
vel að fyrirkomulagi hans, kenslu með
fyrirlestrum, og fyrir þá sök eina
var mér unt að sækja Bkólann.
f>ví miður get eg ekki fyrir annrík-
is sakir tekið þátt í nema örfáum
námsgreinum, aðallega tveimur, ís-