Ísafold - 22.08.1903, Blaðsíða 3

219
það eitt, að amtnaanni er kunnugt um
málið, og að engar sögur hafa af því
farið, að sýslumaður hafi sætt ábyrgð
fyrir tiltækið. En því trúi eg ekki að
óreyndu, að nokkur stjórnarvöld fengj-
ust til að gefa embættismanni, sem
þannig fer að ráði sínu, vottorð um
samvizkusemi í öllum sínum störfum.
þetta, sem eg nú hefi drepið á, er
á almannavitorði í Dalasýslu, auk
margs annars, sem alþýða telur mið-
ur 8amboðið góðum og samvizkusöm-
um embættismanni. Og nú vil eg
spyrja alla óhlutdræga og réttsýna
menn: Er það rétt gert, að telja al-
menningi trú um, að þeir séu ódreng-
ir, sem ekki geta látið sér standa á
sama um aðrar eins aðfarir og þetta,
en sýslumaðurinn samvizkusamur og
góður drengur?
Um hitt skal eg ekki spyrja, hvort
það sé rétt gert af yfirmönnum sýslu-
mannsins, að láta ekki á öðru bera en
alt sé í nokkurn veginn viðunanlegri
reglu hjá honum. Og því síður skal
eg um það dæma að þessu sinni, hver
ábrif þ a ð g e t i haft á hugsunarhátt
og siðferðismeðvitund þjóðarinnar. Um
það má hver ráða sinni skoðun; en
einhvern tfma verður það talið alvar-
legt umhugsunarefni.
Mér væri næst skapi að taka það
8em skop, er J. Ól. segir um óeigin-
girni Björns sýslumanns. Hann »á
það ekki til í eðli sínu«, að vera eig-
ingjarn, segir hann. f>aðervíst alveg
spáný uppgötvun í sálarfræðinni, að
nokkur maður sé þannig að eðlisfari,
að eigingjarnar tilfinningar séu ekki til
hjá bonum. Eða máske Björn sýslu-
maður sé hafinn yfir alla aðraí þeirri
grein. Skyldi svo vera, þá ann eg
þeim báðum frægðarinnar, »hagnýtilega
alvísindamanninum« fyrir að hafa fund-
ið þétta náttúruafbrigði, og »samvizku-
sama« valdsmanninum fyrir þessayfir-
burði hans yfir alla aðra synduga
menn.
En þegar til alvörunnar kemur, þá
verð eg að segja það, að það var illa
gert af J. Ól. gagnvart skjólstæðing-
um hans, aö taka svo djúpt í árinni,
er hann fór að lofa þá, að enginn get-
ur trúað honum. Um Björn sýslu-
mann mátti að minsta kosti margt
gott segja, án þess að fara með aðra
eins fjarstæðu og þetta um óeigingirni
hans. En ekki skal eg að þessu sinni
gera neina tilraun til að veikja J. Ól.
í trú hans á yfirburði Dalavaldsmanns-
ins, og gæti eg þó nefnt ýms einkenni-
leg dæmi um óeigingirni(l) hans.
það sem eg nú hefi sagt, hefi eg
ritað vegna þeirra, ef uokkrir eru
sem kunna að hafa trúað því, að
ekkert væri itt á Björn sýlumaun að
setja, og að verið væri að ofsækja
hann fyrir engar sakir, af ódrengskap
einum. Eg hefi ekki drepið á fleira
athugavert í embættisrekstri hans en
það, sem eg taldi nauðsynlegt til að
réttlæta óánægju almennings gegn
honum. En verði mér á ný gefið til-
efni til að minnast á manninn, getur
það hert á mér með að lýsa betur
réttarástandinu í Dalasýslu nú á tím-
um, og má þávera, að ýmsum finnist
þeir eiga alt annað en ámæli skilið,
sem leitast hafa við að fá því breytt,
en fengið stundum litla áheyrn hjá
æðri stjórnarvöldum.
Til fróðleiks og skemtunar skal eg
að lokum gefa mönnum kost á að sjá,
hve samvizkusamlega er gengið frá
sumum embættisbréfum sýalumanns-
ins í Dalasýslu, og geta þeir, sem vilja,
tekið sér það til fyrirmyndar, því vafa-
laust er maðurinn eins »samvizkusam-
ur í því sem öllu öðru«, svo sem J.
Ól. kveður að orði. það er tilkynn-
ing til einnar hreppsnefndarinnar um
gjöld þau, er bún átti að jafna niður
á hreppsbúa og greiða á manntalsþingi,
— eina tilkynningin, sem henni barzt
um það efni. Hún hljóðar á þessa
leið:
Sýslusjóðsgjald Fellsstrandarhrepps 1902
er alls.......................... 216—17
Hundaskattur hreppsins dregst þar
frá með..........................
Eptir kr.
sem greiðist mjer á manntalsþingi hrepps-
ins maim. næstkom.
Sýsluvegagjald hreppsins er.. 45—00
Fátækrafluttningsgjald...... 9—64
Samtals
sem greiðist mjer á þingiuu.
Vilji hreppsnefndin að jeg heimti inn fyr-
ir hana sýslusjóðsgjaldið að upphæð
verður hún að hafa sent mjer niðurjöfnun
þess fyrir 15. maí næstkom.
Skrifstofu Dalasýslu 27. april 1902
Björn Bjarnarson.
Til hreppsnefndar Fellsstrandarhrepps.
* *
• • *
Að eptirrit þetta sje oro fyrir orð samhljóða
mjer sýndu frumriti, vottast notarialiter ept-
ir'nákvæman samanburð.
Notarius publicus í Reykjavik tí. nóv. 1902.
Halldór Danielsson
Gjald 12—
tólf-aur.
borg. H. D.
þess má geta til skýringar, að mann-
talsþing Pellsstrandarhrepps vorið 1902
var haldið í júní, en e k k i í maímán-
uði.
Kveð eg þá svo að þessu sinni,
Dalamanninn og bjargvætt hans, og
Ó8ka þeim góðra þrifa og ánægju. Má
nú Dalavaldsmaðurinn þakka herra rit-
stjóranum (J. Ól.), sem vert er, drengi-
lega liðveizlu. Honum á hann það að
þakka, aðegtók pennann í þetta sinn,
til að halda á lofti afreksverkum hans!
Jón Jónasson.
Lög um ábyrgð ráðherra íslands.
1. gr. Ráðherrann ber ábyrgð á
stjórnarafchöfnínni, og má því krefja
hann ábyrgðar fyrir sérhver störf eða
vanrækt starfa, er hann hefir orðið
sekur um, ef málið er svo vaxið, að
hann hefir annaðhvort af ásetningi eða
stórkostlegu hirðuleysi farið í bágavið
stjórnarskipunarlög landsins eða önn
ur lög þess, eða að öðru leyti fyrir-
sjáanlega stofnað heill almennings eða
einstaklings í hættu.
2. gr. f>að varðar ráðherrann á-
byrgð eftir lögum þessum:
a. ef hann útvegar konungsundir-
skrift undir bráðabirgðarlög, til-
skipanir eða aðrar ályktanir, er
fara í bága við stjórnarskipunar-
lög landsins, sérstaklega ef hann
útvegar konungsundirskrift undir
bráðabirgðarfjárlög, áa þess að
þinginu hafi verið gefinn kostur á
að leiða fjárlögin til lykta. Hið
sama er og ef hann lætur farast
fyrir að bera upp fyrir konungi
lög, tilskipanir eða aðrar ályktan-
ir, er konungsundirskrift útheimt-
ist til, eftir stjórnarskipuuarlögun-
um.
b. ef hann framkvæmir sjálfur, fyr-
irskipar framkvæmd á eða lætur
viðgangast, af ásettu ráði eða fyr-
ir stórkostlegt hiröuleysi, að fram-
kvæmt sé nokkuð það, er fer í
bága við stjórnarskipunarlög lands-
ins, eða lætur farast fyrir að
framkvæma nokkuð það, sem þar
er fyrirskipað eða veldur því, að
framkvæmd þess farist fyrir.
c. ef hann verður þess valdandi að
nokkuð það só ráðið eða fram-
kvæmt, er skert getur frelsi eða
sjálfsforræði landsins.
3. gr. Og enn varðar það ráð-
herrann ábyrgð eftir lögum þessum, ef
hann veldur því, að brotið sé gegn
öðrum lögum landsins en stjórnarskip-
unarlögum þess:
a. með því að leggja fyrir konung til
undirskriftar ályktan, tilskipun
eða erindi, er fer í bága við lög-
in, eða með því að láta farast fyr-
ir að útvega konungsundirskift
undir ályktan, tilskipun eða er
indi, þar sem konungsundirskift
er lögmælt.
b. með því að framkvæma eða valda
því, að framkvæmt sé nokkuð það,
er fer í bága við fyrirmæli lag-
anna, eða með því að láta nokk-
uð ógjört, sem heimtað er í lög-
um, eða verða þess valdur, að slík
framkvæmd farist fyrir.
4. gr. Loks verður ráðherrann
sekur eftir lögum þessum, ef hann
framkvæmir nokkuð eða véldur því, að
framkvæmt sé nokkuð, er fyrirsjáan-
lega getur orðið almenningi eða ein-
^taklingi að tjóni, þótt eigi sé fram-
kvæmd þess bönnuð í lögum. Hið
sama er og, ef hann lætur farast fyrir
að framkvæma nokkuð það, er fyrir-
sjáanlega gat forðað almenningi eða
ein8taklingi við tjóni, eða veldur því
að slík framkvæmd ferst fyrir.
5. gr. Brot gegn 2. gr. varða em-
bættismissi eða sektum frá 500—5000
kr., ef málsbætur eru.
Brot gegn 3. gr. varða alt að
5000 kr. sektum eða embættismissi, ef
miklar sakir eru.
Brot gegn 4. gr. varða alt að 5000
kr. sektum.
Hafi ráðherrann jafnframt brotið
gegn hinum almennu hegningarlögum,
bætist hegning sú, er hann hefir unn-
ið til eftir þeim, við hegningu þá, er
honum er gerð í lögum þessum.
6. gr. Sektir eftir lögum þessum
renna í landssjóð. Verði sektin ekki
öll greidd í ákveðinn tíma, skaleinfalt
fangelsi koma í hennar stað, og skal
ákveða í dóminum, eftir öllum mála-
vöxtum, hve langt það skuli vera.
7. gr. Hafi ráðherrann bakað al-
menningi eða einstaklingi fjártjón með
framkvæmd eða vanrækslu, sem hegn-
ingarverð er eftir lögum þessum, skal
og, þegar þess er krafizt, jafnframt
hegningunni, dæma hann til að greiða
skaðabætur, en um skaðabótaskyldu
hans fer eftir almennum reglum.
8. gr. Málshöfðun eftir lögum þess-
um getur eigi átt sér stað, ef 5 ár
líða frá því er brot var framið, án
þess að alþingi hafi tekið ályktun um
málshöfðun.
9. gr. Akvarðanir laga þessara ná
einnig til landritarans, þegar hann
gegnir ráðherrastörfum á eigin ábyrgð,
enda dæmi hæstiréttur, þangað til öðru
vísi verður ákveðið með lögum, í mál-
um á móti honum, eftir sömu reglum
og í málum á móti ráðherranum.
10. gr. Lög þessi öðlast gildi þann
dag, er skipaður er sérstakur ráðherra
fyrir ísland.
Á undan yfirdómi.
Aður en yfirdómurinn hefir látið uppi
nokkurt álit um rannsóknir Sigurðar
sýslumanns Þórðarsonar í verðlagsskráa-
málinu í Snæfellsnessýslu kveður Þjóðólf-
ur í gær upp þann úrskurð, að ekkert
hafi sannast um sýslumann Snæfellinga
(L. H. B.) við þær rannsóknir; hann
sé þar af hreinn og óflekkaður.
Er Þjóðólfur með þessu að gera til-
raun til að hafa áhrif á yfirdóminn, eða
hvað liggur blaðinu á að láta uppi
s i 11 álit og taka fram fyrir hendur á
yfirdómi?
Frá alþingi.
L8g.
38. Um breyting á lögum nr. 4,19.
febr. 1886, um utanþjóðkirkjumenn.
39. Um friðun fugla.
40. Um stofnun seðladeildar í
landsbankanum í Beykjavík.
41. Um ábyrgð ráðherra íslands.
42. Löggilding verzlunarstaðar við
Heiði á Langanesi í Norður-þingeyj-
arsýslu.
43. Um varnir gegn berklaveiki.
i>ingsályktunarlillögur.
þessar tillögur hafa nýlega verið
bornar upp í neðri deild:
16. Um biskupsembættið og forstöðu-
mannsembættið við prestaskólann.
Flm.; Lárus H. Bjarnason, Stefán
Stefánsson, flannes þorsteinsson, ÓI-
afur Thorlacius, Einar þórðarson.
17. Um flutningabrautina á Fagra-
dal. Flm.: Einar þórðarson, Ólafur
Thorlacius, JóhanneB Jóhannesson,
Hermann Jónasson.
18. Um verzlunarmál og siglingar.
Flm.: Jóh. Jóhannesson, Stefán Stefáns-
son, Pétur Jónsson, Björa Kristjáns-
son, ÓlafurBriem, Árni Jónsson.
19. Um innbyrðis brunabótafélög.
Flm.: Ólafur Briem, Stefán Stefáns-
son, þórh. Bjarnarson.
20. Um ófriðun á sel. Frá nefnd-
inni í þvf máli.
Fallin frumvörp.
Um dánarskýrslur (ed.).
Um uppgjöf eftirstöðva af láni til
brúargerðar á Ólfusá (ed.).
Við hádeglsguðsþjónustu i dóm-
kirkjunni á morgun embættar síra Jón
Helgason að öllu leyti (altarisganga).
Við síðdegisguðsþjónustu (kl. 5) pré-
dikar sira Fr. Friðriksson.
Póstgufuskipið Ceres kom í gær-
kveldi vestan nm land og norðan með
margt farþega; þar á meðal voru héraðs-
læknarnir Guðm. Björnsson i RvikogGuð-
mundur Guðmundsson úr Stykkisbólmi með
konu og tvær dætur, Sigurður próf. Gunn-
arsson í Stykkishólmi, sira Magnús Magn-
ússon frá Nörre Omrne, síra Þorleifur Jóns-
son frá Skinnastað, Magnús kaupm. Þór-
arinsson í Stykkishólmi, Gunnlaugur J.
Jónsson kennari frá Narfeyri, Jón Jónssen
kaupstjóri (frá Múla), síra Bjarni Þorsteins-
son frá Siglufirði, Halldór stúdent Jónasson
frá Eiðum, frú Guðlaug Jensdóttir, frú Sig-
riður Jóhannesdóttir frá Hvammi, Jón
kanpm. Þórðarson o. fl.
V eðurathuganir
í Reykjavik, eftir aðjunkt Björn Jensson.
1903 ágúst Loftvog millim. Hiti (C.) Þ- rr ct- <t> c* cr 8- c* Skýmagn Urkoma millim. Minstur hiti (C.)
Ld 15.8 752,2 10,4 NE i 6 7,1
2 752,6 11,9 N i 8
9 750,8 9,5 NW i 7
Sd.16.8 750,0 9,1 N i 6 6,3
2 750,7 11,7 NE i 4
9 749,8 8,0 N i 2
Mdl7.8 750,7 6,5 0 2 4,1
2 752,1 10,6 N 2 3
9 752,2 6,8 N 2 4
Þd 18.8 752,3 5,1 N 2 3 3,4
2 752,3 7,5 N 1 3
9 749,7 5,8 0 6
Mdl9.8 749,9 7,8 E 1 10 3,8
2 751,8 10,6 W 1 6
9 752,9 9,6 NNW 1 4
Fd 20.8 750,5 9,1 0 4 4,4
2 756,3 5,6 N 1 3
9 749,1 9,1 N 1 8
Fd 2] .8 752,2 8,8 N 2 9 7,9
2 752,8 9,0 N 3 4
9 753,1 8,2 NNW 1 7
Skálliolt kom í gær að norðan með
allmargt farþega, þar á meðal Björn kaupm.