Ísafold - 04.11.1903, Blaðsíða 3

2fi7
Sjávarútvegurínn er annar mesti at-
vinnuvegur landsins, undirstaðan und-
ir honum er talin óbilug, fiskimiðin
kringum landið ótæmandi. Ætti því
að vera vinnandi verk að koma út-
gerðinni í það horf, að sem flestir yrðu
hluttakendur í arðinum af houum, en
sem fæstir eða jafnvel enginn fyrir
eignatjóni.
Oss hefir nýlega verið bent á eitt
ráð til þessa, að því er þilskipaút-
veginn hér í Reykjavík snertir, en það
er, að stofnað verði hér hlutaíélag.
er taki að sér svo mikið af þilskipa-
útgerðinni hér, og ef til vill á Sel-
tjarnarnesi, sam fáanlegt yrði í slíkan
félagsskap. Ætti að koma því svo
fyrir, að sem flestir gætu tekið þátt í
slíkum félagsskap og þar á meðal fyrst
og fremst sjómennirnir sjálfir, æðri og
lægri.
þ>á fyrst, þegar allir leggjast á eitt,
allir vinna að sama sameiginlegu tak-
marki, en hætta að togast á, hver urn
sinn skækil, og allir, sem að verkinu
vinna, eiga í vændum umbun verka
sinna, ef vel er unnið, — þá fyrst get-
ur útvegurinn notið sín til fulls, veitt
þann arð, sem frekast verður til ætl-
ast, þegar vel gengur, og staðist ó-
vænt áföll, ef miður hepnast afli eða
fiskur lækkar í verði.
|>essi hugmynd verður þá gerð að
umræðuefni í næsta blaði.
„Þj“.
Heldur er nú orðið þreytaudi nöldr-
ið í H. f>. i þjóðólfi í þessum iöngu,
löngu greinum, blað eftir blað, þar sem
ekkert er annað en bergmál af greiu
Ara á þverhamri frá í fyrra, en þó
öllu lakara. |>að er ems og alt sé
komið úr sama höfði, alt með sama
penna; flónskan hefir engin »tímamót«,
sízt til hins betra; stíllinn og skýr-
leikinn er öllu lakari en áður og var
þó ekki úr háum söðli að detta.
Dýpra og dýpra!
En honum iíður eflaust vel í þess-
arí einföldu barnatrú sinni, um þessa
»afarmiklu þýðingu«, sem tillögur hans
um landsmái hljóti að hafa.
Sælir eru andlega volaðir.
Svo teygir ritstjórinn úr sér og seg-
ir til þjóðarinnar: »Góður er eg við
þig, vel máttu reynast mér«, eins og
flækingurinn sagði við hundinn sinn.
Bezt koma fram eiginleikar hans í
baukamálinu. þar snýr hann öllu
svo einstaklega vel við, sem hann hef-
ir áður sagt og er það nærri aðdáan-
leg lipurð af ekki »mýkri« manni. Nú
er alt gott, og mjög æskilegt að bank-
inn komi, — hann bætir aðeinsnokk-
uð undirleitur þessum orðum við:
»Ha, það er ekki Warburg ha, það
er ekki Warburg, ha«
Sýnir þetta að hann hefir aldrei
barÍ3t á móti bankanum, heldur ein-
ungis móti Warbnrg?
»þorskljóð« Hannesar Hafsteins hafa
fallið í góðan jarðveg hjá ritstj. þjóð-
ólfs. Er engu líkara, en að honum
hafi fundist þau kveðin til sín, enda
liggur sá skilningur ekki illa við, og
hefir ritstj. skilið margt síður en það.
Héfir hann og gert þau að leiðar-
stjörnu sinni í landsmálum; sbr. bæn-
iua til þorskins:
»Kenn oss þegjandi fram oss að flýta
fegnir þeim sílum, sem gefast í brdð.
en síðan með fögnuði beitu þá bíta,
sem beitt er á færið af stjórnvizku-ndð.
Marga rekur víst minni til þess,
þegar þjóðólfur vareinatt að geta um,
ef einhver greinarstúfur birtist í danska
blaðinu »Politiken« eftir próf. Finn
Jónsson; lofaði þjóðólfur ávalt blaðið
á hvert reipi í iungangsorðum frá
sjálfs síns brjósti, er hann setti fyrir
þýðingum þessara greina, t. d. »bezta
blað Dana«, »helzta blað Dana«, »víð-
lesnasta, áhrifamesta blaðið«, o. s. frv.
o. s. fiv. — og kjamsaði ógn ánægju-
lega.
En núna um daginn skrifaði Kr.
Dahl í sama blað um landsbankann
og »kallinn« og þótti þar flestum vel
og maklega frá sagt og sízt ofhermt.
En þá kvað fljótt við annan tón í
þjóðólfi; þá var blaðið (þ. e. PoIitiken«)
óðara orðið eins og »kjaftakind«, ó-
merkilegt blað«, »helztu menn hættir
að kaupa það«, o. s. frv.
Sælir eru andlega volaðir.
Eitstjórinn ætti ekki að gefa svona
ótt úi endurprentanir af *Frelsishöll-
inni« hans Ara. Ef honum getur efck-
ert dottið í hug sjálfum, þá ætti hann
að leita fyrir sér hjá öðrum, jafnvel
hjá Jóni Hákonarsyni, — eg held
hann yrði nærri skárri.
líicstjorinn er nú óðum að »fullkomna
sig« og reyna að halda því tignarsæti,
sem hann fekk í fyrra, að vera stjórn
arblað. Og þótt stjórniu meti hann
að verðleikum, þá ætti hún þó að
virða þessa einlægu viðleitni hans í
því að þóknast henni. Væri það
sannarlega bezt fallið eins og nvi er;
þar njóta sín bezt hans meðfæddu
hæfileikar,
»Eg vil skríða — eg vil skríða«,
sagði snákurinn, »þá dett eg ekki I«
Valur.
Utanför Hannesar Hafstein.
þess hefir V9rið getið áður hér í
blaðiuu, að bæjarfógeíi Hannes Haf
stein tók sér far með póstskipinu
Laura héðan til Kaupmannahafnar
24. f. mán.
Um eriudi bæjarfógeta Hafsteins í
þessari i'erð efast enginn. Menn full-
yrða afdráttarlaust að förínni sé heit-
ið til að ná í ráðherraembættið nýja,
ef þess væri nokkur kostur, eða þá að
minsta kosti til að vita hvað því líður.
Tvent ber til þess, að þessi utanför
hr. Hafsteins er hér gerð að umtals-
efni.
það fyrst, að þessu ferðalagi hans
til Khafnar var haldið leyndu af hon-
um sjálfum, kunningjum hans og
venzlamönnum, meðan þess var nokk-
ur kostur, eða þangað til hann sté á
skipsfjöl.
í öðru lagi það, að e f t i r a ð
hann er farinn, bera kunningjar hans
og flokksbræður það út, að hann hafi
farið eftir köllun ráðgjafans.
Að því er fyrra atriðið snertir, þá
er það, vægast talað, næsta óviðfeldið,
að rnaður í stöðu hr. Hafsteins fari í
laumi á stað til að ná í ráðherraem-
bættið, æðsta embættið á ættjörðu
hans. Oss finst, satt að segja, sú að-
ferð ósamboðin bæði manninum og
málefuinu. Enginn hinn minsti skuggi
má falla á breytni þess manns, sem
sækist eftir hinum æðstu völdura yfir
þjóð sinni. Virðing hans sjálfs krefst
þess; virðing þjóðarinnar eigi síður.
það hafa þeir líka fundið, kunningj-
ar hr. Hafsteins, að eitthvað var meira
en lítið bogið við þessa aðferð hans
og utanför, og því grípa þeir til þess
óyndisúrræðis, þegar maðurinn er far-
inn og í óefni er komið, að bera það
út, að hann hafi fengið æðri köilun til
fararinnar. Sumir úr þeim hóp hafa
nú reyndar látið á sér skilja, að fyrir
þessu væri enginn flugufótur, eins og
líka auðvitað var, og verður þá þetta
kunningjabragð ekki til annars en að
bæta gráu ofan á svart.
Hreppi nú hr. Hafstein hnossið,
sem ekki eru fremur líkindi til þótt
hann færi utan, þá verður þessi að-
ferð hans til að varpa skugga, þótt
lítill sé, á ráðherradýrðina, en takist
það eigi, þA er líka miklu ver farið en
heima setið.
S.jálfsmorð.
Daníel riokkur Jónasson, vinnumað-
ur Jóns Helgasonar vitavarðar á
Reykjanesi, fanst hengdur í mittisól
sinni síðastl. sunnudagsmorgun, í tún-
hliði einu hér fyrir sunnan bæinn, og
var sá gálgi eigi hærri en svo, að
huén námu sem næst við jörðu.
Daníel hafði komið hingað til bæj-
arins 25. f. m.; hafði hann verið send-
ur af húsbónda sínum til Páls skóla-
stjóra Halldórssonar með ýmsa reikn-
inga fyrir Eeykjanesvitann, samtals
að upphæð 177 kr. 50 a. Hafði Jón
lagt þetta fé út og átti nú að fá það
endurborgað úr landssjóði fyrir milli-
göngu Páls, sem er umsjónarmaður
vitanna hér við flóann. Upphæð þesat
var afhent Daníel 27. f. m. og kvaðst
hann eiga að greiða haua hér upp í
8kuldir húsbónda síns, en sjálfur ætl-
aði hann sé,r að ná suður að Hvassa
hrauui þá um kvöldið; en þetta hefir
alt farið á annan veg en hann ætlað-
ist til. Maðurinn lenti sem sé í mjög
vondum félagsskap, í klónum á ein-
hverjum lökustu og ófyrirleitnustu
drykkjuslörkurum þessa bæjar og er
mjög hætt við, að í því svalli hafi
ódrýgst til muna fjárupphæð sú, sem
hann hafði á milli handa, að minsta
kosti sást hann hér á veitingahúsi
með talsvert af peningum, er hann
fór mjög óvarlt ga með. Er mjög
sennilegt að samvizkubit út af þessu
hafi komið manninum til í halfgildings
ölæðisóráði að stytta sér aldur.
það er áfengið og áfengissalan, sem
þessi synd verður að tilreiknast.
þegar maðurinn kemur hingað til
bæjarins eru áfengisfreistingar og á
fengisfreistarar við hvert fótmál, hann
stenzt hvorugt, steypir 3ér út í svall-
ið og sollinn og endar — í snörunni.
»Taki þeir sneið, sem eiga.«
það var á alþingi síðastliðið sumar,
er til umræðu var í neðri deild málið
um lyfjasölu héraðslækna, að þingmanni
Dalamanna, Birni sýslumanni Bjarn-
arson, fórust þannig orð: »Egvilleggja
til að deildin felli frumvarp þetta af
ýmsum ástæðum. 1 fyrsta lagi vegna
þess, að það er ósangjarnt að meina
mönnum að kaupa meðul af öðrum
læknum en héraðslæknum, því það
vill oft til, ftð þeir hafa ekki tiltrú
manna, og að hinir hafa miklu meiri
tiltrú. það kemur jafnvel fyrir, að
héraðslæknar eru alveg óhæfir til að
gegna læknisstörfum og eru oft viti
sínu fjær, og væri þá hart að mega
ekki leita þar hjálpar og meðala, sem
hægt er að fá þau. það kemur líka
oft fyrir, að héraðslæknar hafa ekki
meðul til, og þá er hart að mega ekki
kaupa þau hjá öðrum«. (Alþtíð. 1903,
1218).
Vér efumst ekki um, að sýslumað-
urinn geti fundið þessum orðum sín-
um stað og segjum því eins og fyrri:
taki þeir sneið, sem eiga, — yfirvöld
og undirgefnir.
Nautgriparæktuiiftrfélag
er ný-stofnað fyrir Hrunamannahrepp
og Gnúpverjahrepp í Árnessýslu. Tvær
deildir félagsins nú þegar teknar til
starfa með samtals 138 kýr.
Formaður félagsins er óðalsbóndí
Ágúst Helgason í Birtingaholti. Félag-
ið hefir ráðið Dag Brynjólfsson búfr. í
þjónustu sína, til þess að ferðast um
milli félagsmanna og líta eftir að mjólk-
ur og fóðurskýrslur þeirra séu réttar,
og að öðru leyti til að leiðbeina þeim
í öllu því, er lýtur að nautpenings-
rækt.
Hólar
komu í gær að norðan og austan.
Höfðu lagt á stað af Austfjörðum með
á 5. hundrað farþega, er þeir skiluðu
af sér í Vestmanneyjum, Keflavík og
hér í höfuðstaðnum.
Með þeim er að frétta verstu ótíð
af Austur og Norðurlandi, sífelda rign-
ingu í bygð en snjó ofan í mið fjöll.
Húsbrunl á Oddeyri.
10. f. mán. brann íbúðar- og verzl-
unarhús Árna kaupmanns Péturssonar
á Oddeyri niður í grunn á íl/„ klukku-
stund.
Hafði kviknað í geymsluhúsi innar
af búðinni og það svo hastarlega, að
við ekkert varð ráðið, er eldsins varð
vart. Var þetta þó um hábjartan dag
og menn öðru hvoru á gangi milli
herbergis þess, er í kviknaði, og búð-
arinnar. Hús og vörur var vátrygt,
annað ekki. íbúð var uppi á lofti og
sagt að þar hafi mestalt farist.
Kviknað hafði fyrst í spíritus, er
verið var að blanda.
f)að er ekki fyrsta slysið, er hlýzt
af þeirri vöru og verður vart híð síð-
asta.
Bezta fiskiskip á ísiaudi
hefir G e i r kaupmaður Zoéga ný-
lega eignast. |>að kom hingað síðast-
liðinn sunnudag, 1. þ. m., frá Liver-
pool, ferrnt með kol. ♦
Skip þetta heitir F r í ð a, er kútter,
85 tons að stærð, bygt 1887, og er
vatrygt í dönsku vátryggingarfélagi í
1. flokki með stjörnu (*) til 1908, en
það merkir, að skipið er sterkt og al-
gerlega gallalaust en allur útbúnaður,
vantur, segl, kaðlar o. s. frv. svo vaud-
að, sem frekast eru föng á.
Fjölmargir skipstjórar hér hafa skoð-
að skipið og ljúka þeir allir upp ein-
um munni um það, að hingað hafi
ekkert fiskiskip komið, er komist geti
í nokkurn samjöfnuð við þetta.
Skipið kostaði 12000 kr. og er það
óefað mjög gott verð, þegar litið er
til þess, hve skipið er vandað og vel
út briið, margfaldur seglaklæðnaður
o. s. frv.
Pórn Abrahams.
(Frll.)
Hún verður föl og mögur, augun
tindra eins og í hitasótt, það koma í
hana heilakviksköst, en læknunum
tekst ekki að finna neiuar eðlilegar
orsakir til veikinda hennar; brosið
villir þeim sjónir, En hún óskar sér
þess ein9 að mega gráta nægju sína;
samt brosir hún jafnan og hlær, og
þjáist þó sárt í hjarta sínu, af því að
verða þannig að breyta á móti eðli
sínu; og hve fegin sem hún vildi, get-
ur hún ekki fuudið huggun í hluttekn-
ingu brjóstgóðra samvistarmanna sinna,
þvf hún veit, hve strangar kröfur eru
fólgnar á bak við þessi brjóstgæði.
En svo verður alt í einu sú raunin
á, að ótti hennar var að ófyrirsynju;
unnustinn kemur heim og hefir látið
annan fótinn. Hann verður hrærður
áf móttökunum, og horfir sömu aug-
um á unnustu sína og þegar hann fór
að heiman íyrir missiri. Hann kvong-
ast unnustu sinni, sem orðin var hálf-
rugluð af kviða og angist, og brúð-
kaupsgestirnir segja hver við annan:
»|>etta er gott og fagurt. fað veit-
i*r sannarlega ekki af að eitthvað
þessu líkt komi fyrir, til þess að halda
uppi hugrekkinu á þessum reynslu-
tímum«.
En enginn hirðir um hin veikluðu af-