Ísafold - 19.12.1903, Side 1

Kemur út ýmist einu ’sinni eða
tvisv. í viku. Yerð árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
l*/s doll.; borgist fyrir miðjan
júlí (erlendis fyrir fram).
1SAF0LD.
Uppsögn (skrifleg) bundin við
áramót, ógild nema komin sé til
útgefanda fyrir 1. október.
Afgreiðslustofa blaðsins er
Austurstrœti 8.
XXX. árg.
Reykjavík laugardaginn 19. desember. 1903
78 blað.
JíudJadá yfta/ufalMi
I. 0. 0 F. 852398>/2.
Augnlœkning ókeypis 1. og 3. þrd. á
hverjum mán. kl. 11—1 i spitalanum.
Forngripasafn opið mvd. og Id II
—12.
Frílœkning á gamla spitalanum (lækna-
skólanum) á þriðjudögum og föstudögum
kl. 11-12.
K. F. U. M. Lestrar- og skrifstofa op-
in á hverjum degi kl. 8 árd. til kl. lOsíðd.
Almennir fundir á hverju föstudags- og
sunnudagskveldi kl. 8'/2 síðd.
Landakotskirkja. Guðsþjónusta kl. 9
Cg kl. 6 á hverjum belgum degi.
Landakotsspítali opinn fyrir sjúkravitj-
endur kl. 10’/2—12 og 4—8.
Landsbankinn opinn bvern virkan dag
fcl 11—2. Bankastjórn við kl. 12—1.
Landsbókasafti opið hvern virkan dag
'kl. 12—2 og einni stundn lengur (til kl. 3)
md., mvd. og ld. ti) útlána.
Náttúrugripasafn, í Vesturgötu 10, opið
i sd. kl. 2—3.
Tannlœkning ókeypisíPóstbússtræti 14b
1. og 3. mánud. hvers mán. kl. 11—1.
Lögtak.
f>eir, sem enn þá eiga ógreidd gjöld
til kirkjugarðsbyggingarÍDnar, eru beðn-
ir að borga þau nú þegar, annars verða
þau tafarlaust tekin lögtaki ú þeirra
kostnað.
Krisiján Þorg-rímsson.
Af'mcelishátíð.
Frú |>óra Melsteð, kona l’áls
sögukennara Melsteðs, stofuandi kvenna-
skólans í Reykjavík 1874 og forstöðu-
kona hans ætíð síðan fram á þennan
dag, átti fceðingardag í gær og var þá
80 ára gönml.
Til minningar uni það, var heiini í
virðingar- og þakklætisskyni fært ávarp,
og höfðu undir það skrifað á þriðja
hundrað manna af íbúum bæjarins. Þá
var henni og fært kvæði það skraut-
prentað, er hér fer á eftir, ort af Stein-
grími yfirkennara Thorsteinsson. I
nefnd þeirri, er færði henni ávarpið og
’kvæðið, voru: landshöfðingjafrú Elín
Stephensen, háyfirdómarafrú Sigþrúður
Friðriksdóttir, landlæknisfrú Þórunn
Jónassen, yfirdómarafrú Sigríður Jensson
og fröken Ingibjörg Bjarnason, kennari
við kvennaskólann. Landshöfðiugjafrviin
ílutti avarpið, en fru Ásta Hallgrímsson
söng kvæðið.
Núverandi námsmeyjar á kvennaskól-
num fluttu og frú Melsteð kvæði, er
ort hafði Bjarni kennari Jónsson, og
færðu henni að gjöf pryðilega vegghyllu
útskorna af tréskera Stefáni Eiríkssyni.
Fánar *blöktu á hverri stöng og Lúðra-
félagið kom um hádegi inn á Áustur-
völl og lék á hornin nokkuð á aðra
klukkustund fyrir framan kvennaskóla-
húsið.
Þú svanni kær! er sól þíns átta tugar
Á svifbraut ára fullnað hefir skeið,
Hve margt þá lvoma mundi þér til hugar,
En muni vor á eina hyggur leið:
Við: »IJei 11 þér '« segjum hjarta meður
bifðu,
Já, heill sé þér í ljúfum ellifrið.
Því einkum þeim, sem æðra fyrir lifðu,
Er unaðsfult að standa mark það við.
Þitt fagra lífsverk hefir lilotið gildi
Og heillum signdist liðið tímabil;
Þín næma kvennsálnauðsyn fann ogskildi,
Að náms-stöð hlytu fljóð,— og hvin varð
til;
Og hún varð traust, en hvergi kend við
tildur,
Því hér var aldrei kent að elska prjál,
En ríkt var kent að rækja sínar skyldur
Og reynt að lyfta anda, hjarta og sál.
Að stunda blómin be/.t þú allra kunnir,
Því blómum náin fögur sálin er,
En önnur dyrri blóm, sem liezt þú unn ir
I brjóstum ungra spruttu vel hjá þór.
Þeim gróðri hlyntir hreinu þú af sinni
Og hann mun áfram lifa og bera vott,
Og menn þig blessa munu í framtíðinni
Og minnast þess, að upphafið var gott.
Og því méð ást og þökk at' þfðu hjarta
Á þessum degi flytjum við þér ljóð
Og óskum þess: þín æfin göfga og bjarta
Sem allra lengst að gleðja megi þjóð.
Þvi prviða björk hjá heiðri-krýndum hlyni
Á hausti lífs, hve þið oss eruð kær !
Hins sama og þór við þínum biðjum
vini,
Frá þinni veru sem ei skilist fær.
-----♦ »1» I-----
Einkennilegur
hæstaréttardóniur.
Danskur maður, Oarl Höepfner að
nafni, keypti borgarabróf til verzluuar
á Akureyri 9. júní 1865; rak hann þar
verzlun eða lét reka frá þeim tíma og
til dauðadags, í septembermánuði 1901.
Yerzlunarstjórinn, Joh. Christensen,
keypti, þá nýtt borgarabróf handa eft-
irlifandi ekkju Höepfners og litlu síðar
sótti hann um leyfi til áfengissölu sam-
kvæmt lögum 11. nóvbr. 1899, en var
neitað um það. Hætti verzlunarstjór-
inn þá áfengissölu frá nýári 1902, en
byrjaði aftur á henni í aprílmánuði s.
á. eftir skipun frú Höepfner, sem taldi
sig hafa rótt til að halda verzlun manns
síns áfram, samkvæmt borgarabrófi
hans, þar sem hún sæti í óskiftu bvú,
og eiunig til áfengisverzlunar samkvæmt
1. lið 2. gr. í nefndum lögum frá 11.
nóvbr. 1899.
Fyrir þetta tiltæki, að byrja áfengis-
verzlun á ný, var höfðað opinbert lög-
reg'lnmál gegn verzlunarstjóranum og
hann dæmdur 12. ágúst í fyrra við
lögreglurótt Akureyrarkaupstaðar í 150
kr. sekt til bæjarsjóðs Akureyrar fyrir
ólöglega verzlun með áfengi samkvæmt
2. gr. laga 11. nóvbr. 1899, alt áfengi,
er fyrirfyndist við verzluniua, dæmt upp-
tækt og skyldi andvirði þess renna í
bæjarsjóð Akureyrar.
Þessum dómi áfrýjaði amtið samkv.
ósk kærða.
Yfirrétturinn staðfesti undirréttardóm-
inn að öðru leyti en því, að hann færði
sektina niður í 100 kr. — Hann dæmdi
og kærða til að greiða allan málskostn-
að fyrir báðum róttum.
Spurningin í þessu máli er svi, segir
í forsendum yfirdómsins, hvort frú
Höepfner hafi haft rótt til þess að nota
ver/.lutiarleyfi manns síns. — Bæði und-
irdómari og yfirréttur eru á sömu skoð-
un um það, ýiö verzlunarréttur Carl
Höepfners hafi fallið niður við fráfall
hans, svo að ekkja hans hafi eigi getað
haldið áfram verzluninni í skjóli hans.
»í opnu bréfi 28. desbr. 1836, 2. gr.
og lögum 7. nóvember 1879, 2. gr. er
boðið, að hver sá, er vill reka verzlun
á Islandi, skuli kaupa til þess viður-
kenningarbréf eða borgarabréf. Frá því
er engin undantekning gerð. Og þó
það hafi verið látið afskiftalaust, er
ekkja hefir notað borgarabróf eða veit-
ingaleyfi manns síus að honurn látnum,
þá sanar það ekki, að það liafi verið
álitið lögum samkvæmt, enda dæmi til
hins gagnstæða«.
En hvað segir nú liæstiróttur?
Hann kannast við, að það só rétt á
litið af undir- og yfirrótti, að úrslit
málsins eigi að vera komin undir því
hvort frú H. hafi haft rétt til að halda
áfrarn verzlun manns síns samkvæmt
ver/.luttarleyfi hans eða borgarabrófi.
Hatin kannast ennfremur við það, að á
Islandi sóu eigi til nein lög, sem hafi
þýðingu fyrir vvrlausn spurningarinnar,
með öðrum orðum, að samkvæmt ís-
lenzkum lögum hafi frú H. ekki getað
notað verzlunarleyfi manns sins. Eftir
þesstt mætti nú ætla að hæstiróttur
hefði staðfest yfirróttardóminn, en það
er ekki því að heilsa. Þegar heimildin
ekki finst t íslsnzkum lögum, þá er
farið að leita í dönskum lögum og vitn •
að í 100—200 ára gamlar danskar til-
skipanir, sem myndað hafi danskar
reglur og venjur og tneð því að eigi só
fengin vitneskja nm það, að myndast
hafi á Islandi önnur regla í þessu efni
en í Danmörku, þá verði sakir sam-
bandsins milli Danmerkur og íslands að
líta svo á, að nefndri reglu hafi einnig verið
fylgt á Islandi og samkvæmt öllu þessu
dæmir svo hæstiréttur 7. október í
haust kær'ða sýknan, en málskostnaður
greiðist af hinu opinbera.
Svo fast er það sótt að fá verzlunar-
stjórann sýknaðan, að dæmt er eftir
dönskum lögum og danskri venju.
»Og til hvers er að viuna ?«
Fyrir hverju er barist?
Fyrir því einu að koma dönsku
brennivíni ofan í Islendinga.
Svarið liggur beint við. Það er að
Iofa dönsku frúnni að eiga sitt danska
brennivín, kaupa ekki af því eina flösku,
en lofa henni jafnframt að greiða 500
kr. á ári fyrir áfengissöluna, sem húu
hefir sótt svo fast að fá rétt til að hafa
um hönd.
Staðfest lög.
Konungur liefir 13. f. m. staðfest
þessi lög frá síðasta alþingi:
1. Lög um verzlanaskrár, firmu- og
prókvtruumboð.
2. Lög uiu vörumerki.
3. Lög um breyting á 1. gr. í lögum
19. febr. 1886 um friðun hvala.
(Sbr. ísaf. bls. 215).
4. Lög um breyting á lögmn 11. nóv.
1899 um útflutningsgjald af hvalaf-
urðum.
5. Lög um viðauka við lög 9. janúar
1880 um breyting á tilskipun 4. maí
1872 um sveitarstjórn á íslandi og
breyting á lögum 9. ágúst 1889 um
viðauka við nefnd lög. (Sbr. ísaf.
bls. 215).
Ytirgangur botnvörpnnga
á Patreksfirði.
Sigurður hóraðslæknir Magnús-
son á Vatneyri við Patreksfjörð skrif-
ar 27. f. m. bróf það eða skýrslu, sem
hér fer á eftir.
Beiðni yðar, um að senda yður skýrslu
um aðfarir botnvörpunga hór á firðin-
um, get eg, því miður, eigi fullnægt
eins vel og eg hefði viljað. Það er þó
eigi svo að skilja, að hór hafi eigi ver-
ið nóg af botnvörpungum og að þeir
hafi eigi syðilagt veiðarfæri og þó eink-
um veiði, en við Vestfirðingar erum
orðuir svo vanir yfirgangi þeirra og a'ð
standa varnar- og váðalausir gegn þeim
ófögnuði, sem altafer að færast
í v ö x t, að okkur dettur ekki í hug
að festa í minni okkar skipanöfn eða
númer, þótt mörgum sinnum (einkum
í haust) hafi verið hægt að 1 e s a þ a u
með berum augumúr landi
meðan skipin hafa verið að veiðum.
Botnvörpungar hafa verið hór á fló-
anum, fleiri og færri, mestan hluta árs-
ins og leikið hér sem víðar skollaleik
við varðskipið, sem hefir verið harla
sjaldan á þessum slóðum, eu hefir þó
að líkindum gert það gagn, að yfir-
gangur botnvörpuuga fór eigi að verða
taumlaus, fyr en varðskipið var alfarið
héðan, eða síðari hluta septembermán-
aðar, en eftir það voru stöðugt 2—7
skip að veiðum í landhelgi, þangað til
ekki var nokkur branda eftir í firðin-
um. Þau fiskuðu hér alveg i n n v i ð
kaupstað og eitt skip fór jafnvel
inn í fjarðarbotn.
Haustafli var og leit út fyrir að
verða góður, en hann hvarf brátt með
öllú, euda sjómönnum hvergi vært með
veiðarfæri sín, svo þeir sáu þann kost
vænstan, að h æ 11 a r ó ð r u m, til þess
ekki að verða fyrir veiðarfæra- og ef
til vill líftjóni. I ágústmán. mistu 2
eða 3 menn hér nokkuð af veiðarfær-
um, en það tjón er eigi teljandi hjá
aflatjóninu af völdum-botnvörpuuganna.
Það hefir mikið verið rætt og ritað
um aðfarir botnvörpunga hór við land,
kvartað um yfirgang þeirra og komið
fram ýmsar tillögur, til þess að bægja
því böli burtu, þar á meðal hefir þing-
ið í sumar farið t'ram á að fá sórstakan
straudgæzlubát fyrir Faxaflóa. Þótt eg
nú viti, að það hafi litla þýðingu, að
eg láti mína skoðun á þessu máli í
ljós, langar mig þó að gera það, úr
því eg fór nokkuð um það að skrifa.
Eitt varðskiper alls oigi nægi-
legt til að hafa eftirlit kringum alt