Ísafold - 16.01.1904, Blaðsíða 1

Kemur út ýmist einu sinui eða
tvisv. í viku. YerÖ árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
l’/a doll.; borgist fyrir miðjan
’ólí (erlendis fyrir fram).
ISAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) bundin við
áramót, ógild nema komin sé til
útgefanda fyrir 1. október.
Afgreiðslnstofa blaðsins er
Austurstrœti 8.
XXXI. árg.
Keykjavik laugardaginn 16. janúar 1904
3. blað.
1. janúar 1904.
JúióÁu/ó jMa/upi'ti'iv
I. 0. 0. F. 852398‘/2-
Augnlœkning ókeypis 1. og 3. þrd. á
hverjnm mán, kl. 11—1 i spttalanum.
Forngrvpasafn opið mvd. og )d, 11
—12.
Frílœkning á gamla spitalanum (lækna-
íkólanum) á þriðjudögum og föst.udögum
kl. 11 — 12.
K. F. U. M. Lestrar- og skrifstofa op-
in á kverjum degi kl. 8 árd. til kl. 10 siðd.
Almennir fundir á hverju föstudags- og
aunnudagskveidi kl. 8’/2 síðd.
Landakotskirkja. Guðsþjónusta kl. 9
og kl. 6 á hverjum belgum degi.
Landakotsspitali opinn fyrir sjúkravitj-
endur kl. 10‘/2—12 og 4—6.
Landsbankinn opinn bvern virkan dag
kl 11—2. Bankastjórn við kl. 12—1.
Bankastjóri við kl. 11—2.
Landsbókasafti opið bvern virkan dag
k>. 12—3 og ki. 6—8.
Náttúrugripásafn, i Vesturgötu 10, opið
i sd. kl. 2—3.
Tannlœkning ókeypis i Pósthússtræti 14h
1. og 3. mánud. hvers mán. kl. 11—1.
Erlend tíðindi.
Khöfn 20. des. 1903.
Nú er taliS að eins óslitið friði meS
Rússum og Japansmönnum, og búast
hvorirtveggju af miklu kappi. Rússar
eru miklu liðfærri austur þar og hafa
minni skipastól. En endist þeim
tími til aS viSa að sér liðskosti og
skipa vestan að, mega Japansmerín frá-
leitt neitt við þeim. Þeir vilja því
hraSa sór, sem vonlegt er. Þar gerði
keisari þingrof n/lega, eftir fárra daga
þingsetn, meS því að þingið veitti
stjórninui ákúrur fyrir drátt hennar að
hefjast handa gegn Rússum. Kosning-
ar til hins nyja þings fara ekki fram
fyr en á áliðnum vetri, og er þá keis-
ara og stjórn hans hægra um vik á
íneðan. En nú eru helzt líkur til, að
stjórnin láti á sannast, að þingið hafi
haft rétt fyrir sér með ákúrum sínum.
Stjórnin 1 Japan hafði sett það upp
viS Rússa, aS mega hafa hönd í bagga
um stjórn í keisaradæminu Kórea, ef
þeir ættu aS slaka til við Rússa í
samningnum um umráðin yfir Mantsjúr-
íu. En það aftóku Rússar; vilja gína
yfir hvorutveggju. Bretar eru banda-
menn Japansnmnna, en það mun vera
til varnar, en ekki sóknar, og munu
þeir því geta verið hlutlausir af ófriðn-
um, ef þeir vilja. Bandaríkjamenn i
Vesturheimi munu eiga óhægra meS að
sitja hjó, sakir vanefnda af Rússa hálfu
á Mantsjúríusamniugunum; en reyna
munu þeir þaS, að haldiS er.
Roosevelt Bandaríkjaforseti ritaði í
öndverðum þessum mánuði sambands-
þinginu skörulegan boðskap og dregur
þar sízt úr þvf, hver nauðsyn sé að
hnekkja ofríki og yfirgangi stórgróða-
samlaganna þar / laudi Fyrir j)vi er
búist við að auðmaunavaldiö rísi í móti
forsetaendurkosningu hans. En mjög
er hann vinsæll af alþýðu.
Nú er í ráði í París að ryfja upp
aftur Dreyfusmálið og fá ón/tta lrina
ranglátu dóma gegn honum hvern ofan
i annan, hinn síðari í Rennes 1899.
Hann var dæmdur þar sekur í annað
sinn, eins og kunnugt er, en gefnar
upp sakir af stjórninni á eftir óbeðið.
En hann og vinir hans eru ekki á-
nægðir fyr en hann er löglega sýknað-
ur fyrir dómi. Nú hefir nýlega vitn-
ast enn greinilegar en áður, hver svik
voru höfð í tafli honum til áfellis. Það
er stjórnin, sem hefir látið taka málið
upp, og gerði sór von um, að fá það
rekið friðsamlega og æsingalaust. En
það ætlar ekki að lánast. »Heimastjórn-
armenn« hafa risið upp aftur meðsömu
ofstækinni og lygafarganinu eins og
fyrrum. En líkur þykja til, sem betur
fer, að þeir fari nú maklega sneypuför
og að réttlætið beri sigur úr býtum
að lokum.
Látinn er 8. þ. m. á Englandi einhver
hinn frægasti heimspekingúr 19. aldar
Herbert Speneer, kouiiun töluvert á ní-
ræöisaldur (f. 1820).
Villijálmi keisara er bötnuð málhclt-
in eftir kverkameinið og er nú tekinn
til að halda ræður fullum rómi. Gera
því flestir sór von um, að það hafi
verið tilefnislausar hrakspár, er fullyrt
var, að hann mundi hafa krabbamein í
kverkunum, eins og faðir hans.
Kristjáu konungur níundi er nú í
kynnisför suður i Austui'ríki og situr
þar á morgun silfurbrúðkaup Þyri, yngstu
dóttur sinnar, og hertogans af Cumber-
land, í Gmunden. Þar kváðu og eiga
að fara fram festar annarar dóttur þeirra
hjóna og hertogans í Mecklenburg —
Sehwerin, bróður Alexandrínu prinsessu
konu Kristjáns Danakonungsefnis.
Eitt n/mæli á ríkisþinginn í Kaup-
mannahöfn í vetur er bækkun á dag-
peningum þingmanna upp í 10 krónur,
úr 6, frá þingbyrjun (í öndverðum okt-
óber) til aprílmánaöarloka; 6 krónur úr
því, ef þing stendur lengur. Nýmæli
þetta hlaut konungsstaðfestingu í gær,
og er látið gilda fyrir sig fram: frá
uppbafi þessa þings.
Norðmenn hafa samþykt nýlega 10
ára hvalafriöun við norðanverðan Noreg,
með 1 atkvæðis mun í lögþinginu, en
rífari meiri hluta í óöalsþinginu. Þó
raega hvalarar halda áfram útgerð órið
sem í hönd fer, í líkum mæli og þetta
ár. Það er til þess að gera þeim hægra
fyrir að skifta um atvinnu. Ganga
mun mega að því vísu, að þeir leiti til
íslands einhverjir. Svo er að heyra ó
nmræöum urn málið á stórþinginu, sem
fremur hafi þar verið látið undan neyð-
arópi fiskimanna í norðurveiðistöðunum,
en að þar hafi ráðið sannfæring um að
þeir hefðu rétt fyrir sór um áhrif hval-
veiðanna á fiskigöngur.
Eigi alls fyrir löngu var mikið um
d/rðir í París út af heimsókn l1/., hundr-
að/ enskra þingmanna, er báru sórstak-
lega fyrir brjósti heimsfriðarmálið og
alt, sem þar að 1/tur. En það var á
undan gengið, að viðlíka margir fransk-
ir þingmenn höfðu í sumar farið kynn-
isför til Lundúna í sömn erindum, í
þann mund, er Loubet forseti var þar
á ferð. Slíkar kynnisfarir styðja og vit-
anlega rnjög samdrátt milli þeirra höfuð-
mentaþjóða heimsins.
Ekki er að visu emi byrjuð vopna-
sennan með R ú s s u m og J a p a n s-
m ö n n u m, en svo má kalla, að þeir
standi með vopnin á lofti. Þeir kepp-
ast hvorir við aðra a5 búa liö sitt, og
draga að sér vistir og annað það, er við
þarf í langan og öröugan leiðangur, og
líCur enginn sá dagur um þessar mund-
ir, að ekki komi hraðfrétt um þaö, að
þeim muni þá og þá lenda saman, en
svo jafnharðan önnur, sem ber það aft-
ur eða dregur eitthvaö úr hinni frótt-
inni. Sönnu næst virðist vera, að
hvorugir treysti sór til að láta 'mál sitt
niður falla eða la úr ágreiningi skorið
öðruvísi en á vopnaþingi, en vilji ekki
verða fyrri að bragði til a.ð segja sund-
ur friðinum, td þess að verða ekki af
fulltingi sinna bandamauna, sem mun
vera því skilyrði bundið, að þeir eigi
hendur sínar að verja, en leiti ekki á
aöra. Bandamennirnir eru Frakkar
annars vegar, með Rússum, og- Bretar
hins vegar með Japansmönnum, og lík-
lega ennfremur Kínverjar að minsta
kosti, ef ekki Bandamenn í Vesturheimi
þar að auki. Hór er því s/nilega mik-
ið i húfi, hvorki meira né minna en
fullkomið heimsbál, ef í algleyming fer.
Þá er í annan stað hætt við, að ekki
Ijúki misklíðinni með Bandamönn-
u m og Kólumbíuríki út af
Pauamamálinu öðruvísi en á vopnaþingi.
Bandamenn hafa sent herskip suður
þangað með landgönguliði og hinir hafa
að sögn liðsafnað uærri landamærum
hins n/ja Panamaríkis.
Slys eru jafnan dagstæð tíðindi ein-
hverstaðar í heiminum, á sjó eða landi.
En langt er að minnast annars eins og
þess, sem varð í Chicago í fyrrakvöld.
Þar kviknaöi í u/ju leikhúsi, miklu og
veglegu, fullu af fólki, sem ærðist af
ótta og skelfingu, eins og títt er, ef
svo ber undir, og beið fyrir það bana
svo mörgum hundrum skifti, jafnvel alt
að 600, eftir síðustu fréttum. Þeir
voru miklu fleiri, senr tróðust undir til
bana eða köfnuðu r mannþvögunni, ar
ruddist á dyr, eða þá fleygðu sér ofan
af áheyrendapöllunum, heldur en hinir,
er eldurinn grandaði beinlínis.
Yfirvöldin í Rússlandi mynduðust
loks við fyrir skömmu, að draga fyrir
dóm eitthvað af lvristnum i 11 r æ ð i s-
m ö n n u m þeim í borginni K i s c h i-
n e w r Bessarabíu, er gerðu Gyðiugnm
þar í borginni atsúg á páskunum í vor
og myrtu þá hrönnum saman eða mis-
þyrmdu hryllilega, konum og körlum,
ungum og gömlum, og rændu fjármun-
um þeirra eða eyddu, að lögreglustjóra
bæjarius ásjáandi o. s. frv. Það leyndi
sór ekki, að dómararnir gerðu sór alt
far um að fá fjöður dregna yfir hin
svívirðilegu illvirki, í stað þess að koma
þeim upp. Þeir synjuöu hvað eftir
annað sækjendum málsius urn frest, til
þess að fá það prófað til hlítar eða
sannleikann leiddan í ljós, og dærndu
loks að eins tvo af illvirkjunum f nokk-
urra ára tugthúsvinnu, en hina suma í
eins eða tveggja ára herþjónnstu; fjöld-
ann s/knuöu þeir. Það vitnaðist meðal
annars, að lögregluliðið sumt, og þeir,
sem yfir það voru settir, lótu sér ekki
lynda að standa hjá og hafast ekki að,
meöan illvirkin voru frarnin, heldur
gengu í lið með morðvörgunum. Enn-
fremur sannaðist það, að lostiö hafði
verið upp þeirri lygi, að stjórnin < JPét-
ursborg eða sjálfur keisarinn hefði fyr-
irskipað þessa atlögu aö Gyðinguhi, eii
margt af 1/ðnum ekki betnr að ser en
það, að trúa slíku.
Nú eftir hálfan má'.iuð tæpan er n/j-
árshátið Rússa, eftir þeirra tímatali, og
er nú mælt, að Gyðingar þeir, sem eft-
ir tóra í Kischinew, eigi þá von á n/rri
atlögu af hálfu hins kristna 1/ðs þar í
borginni, og fiyja þeir þaðan, sem þess
eiga kost. Ymsir mikils liáttar Gyð-
ingar í Ameríku hafa skorað á Banda-
ríkisforsetann og öldungadeildina, sem
þar hefir afskifti af utanríkismálum, að
hlutast til viö stjórnina f Pétursborg
um, að afst/ra n/jum hryðjuverkum
þar í Kischinew, en hafa fengið það
svar, að slfk íhlutun mundi verða virt
til fjandskapar, ekki sízt nú, er Rússar
ættu ef til vill ófrið j'fir höfði sér.
Dreyfusmálinu í París er nú
það komið áleiðis, að beztu vonlr eru
um, aö í því verði upp kveðinn n/r
dómur og Dreyfus úrskurðaður alsak-
laus af öllu þvi, er á hann var borið
og hanu dæmdur tvívegis sekur um. —
látinn þar að auki sæta 5 ára þræls-
legri varðlialdsvist í Púkey, eftir fyrri
dómnum. Það hefir nú sannast, að
talið er, að helztn sakargögnin, þau er
hann var sakfeldur eftir f síðara skiftið
f Rennes 1899, tvö eða fleiri, hafi verið
fölsuð — breytt ártali, og sömuleiðis í
setningunni: »Þessi þorpari D.«, er áttj
að þ/ða Dreyfus, D-ið búið til upp úr
öðrum staf, C, er átti auðvitaö við alt
annan mann.
Kristjáu konungur nfundi ætlaði að
vera heim kominn fyrir n/árið úr
kynnisför sinni suður í Gmunden, þar
sem hann sat silfurbrúðkaup Þyri dótt-
ur sinnar og hertogans af Cumberiand
21. f. m., en í .þann sama mund lofað-
ist önnur dóttir þeirra hjóna, Alexandra,
Friðrik Franz, stórhertoganum í Meki-
enburg —-Schwerin. En varð lasinn þar
á jólunum af bakverk (Lumbago), sem
hann hefir kent oft áður, og er nú viö
rúmið, eða í rúminu stundum, og hefir
því frestað heimkomunni um stund.
Þess má geta, að Alexandra Eng-
landsdrotning, dóttir hans, var í lífsháska
stödd snemma í f. rnánuði á sveitasetri
þeirra hjóna, Sandriugham. Þar kom
eldur upp í höllinni um nótt, þar uppi
yfir, sem drotning svaf. Hún var vak-
in og fekk forðað sór út úr svefnher-
berginu, en þá féll að vörmu spori
loftið tiiður yfir rúmi hennar. Eldinn
tókst að slökkva áður en miklar skemd-
ir yrðu.
Uppvfst varð fyrir skömmu um n/ja
seðlafölsun hér. Það voru hundrað-
króna seðlar, er nú voru falsaðir, fjár-
hæðin falsaða 25,000 kr. alls, er vitnast
hefir um, og komst glæpurinn upp sant-
dægurs sem falsarinn tók til að hag-
n/ta sór seðlana í viðskiftum. Það var
yfir á Fjóni, og var hanti Iiöndlaður
von bráðara. Það var trósmiSur frá
Khöfn, N. P. Nielsen að nafni, \og var