Ísafold - 21.12.1905, Side 1

ÍCemur út ýmist einn sinni eöa
tvisv. í vikn. YerÖ árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
l1/, doll.; borgist fyrir miðjan
júli (erlendis fyrir fram).
ISAFOLD.
TJppsögn (skrifleg) bundin viÖ
áramót, ógild nema komin sé til
útgefanda fyrir 1. október og kaup-
andi skuldlaus við blaðið.
Afgreiðsla Austurstrœti 8.
X XXII. árg
Keykjavík flmtudaginn 21. desember 1905
81. blað.
I. 0. 0. F. 8712228 V,.
Aagnlækning ók. 1. og 3. þrd. kl. 2—3 i spital
ITorngripasafn opið á mvd. og ld. 11—12.
Hlntabankinn opinn 10—2 x/a og ö1/s—7.
K. F. U. M. Lestrar- og skritstofa frá 8 árd. til
10 síbd. Alm. fnndir fsd. og sd. 81/* siöd.
Landakotskirkja. Guösþj. 9 og 6 á helgidögum.
Landakotsspitali f. sjúkravitj. 10 l/s—12 og 4—6.
Landsbankinn 10 ^/a—21/*. Bankastjórn við 12—1.
Landsbókasafn 12—3 og 6—8.
Landsskjalasafnið á þrd^ fmd. og ld. 12—1.
Lækning ók. i læknask. þrd. og fsd. 11—12.
'Náttúrugripasafn á sd. 2—3.
Tannlækning ók. i Pósthússtr. 14,1.og3. md. 11—1
VEZL. EDINB0RG t REYKJAVÍK
hefir nú með síðnstu skipum fengið afarmikið af alls konar vörum til j ó 1 a n n a. Þar á meðal: Alls konar jint
branð. Fínar jólakökur. Svínslæri reykt, ágœt. Niðursoðin matvœli og ávextir; „Puffed KÍCC", ný korn-
tegund í pökkum; nánara auglýst siðar. — fírauðbakkar, bollabakkar. — Eirkatlar á kr. 5,75, sem áður hafa verið
til og seljast mjög vel, og ótal m. fi.
Verzlunin GODTHAAB
Glys og glingur <
♦I fæst e k k i (£2 CD
J3C *o í verzluninni Godthaab <
> 0» 0 en allar O 05 X
c ítf *o '5 nauðsynjavörur 5T 3 CD
*c« 05 til jólahátíðarinnar 3 »
12 eru beztar og ódýrastar s to»
cs í verzluninni 3 8
GODTHAAB. ox S»
Verzlunin GODTHAAB
Það þarf ekki að gizka á
hvar mest og bezt úrval sé af alls konar
veínaðarvöru og öðrum nauðsynlegum
varningi til jólanna, því það vita allir að er
að Ingólfshvoli.
Nýkomiö er:
stórt úrval af skinn-búum, svart silkitau í svuntur, mislit gardínutau m. m.
íslenzk mál i dönskum blöðnm.
Ekki mun það koma neinum á óvart,
að 8tjórnmálaflokkur, sem lætur múl-
gagn sitt eitt hér rita óhróður um
andetæðinga BÍna á d ö n 8 k u, hlífist
ekki við að nota d ö n 8 k blöð til að
finna þá í fjöru, og þá að ajálfsögðu
úr skúmaskoti nafnleysisins.
Nafnlausa pistla héðan í þá átt má
lesa öðru hvoru 1 þeim blöðum í Khöfn,
er fá9t til að hirða slíkt, en það er
einkum stjórnarblaðið Dannebrog
(Alberti) og hægrimannablaðið National-
tidende.
Nationaltid. kom 1. f. mán. með
þýðingu á ávarpi Þjóðræðisflokksins
frá í sumar, og hafði bætt þar við nóg-
um ónotum, sýnilega innblásnum, ef
ekki beint orðuðum af stjórnarliðum
hér þar þurfti meðal annars að snúa
út úr flokksnafninu, og gefa í skyn, að
hér væri atofnað til múgmenniastjórn-
ar (Masseatyre, í staðinn fyrir Polke-
styre), sem enginn óhlutdrægur danskur
maður hefði farið að koma upp með.
|>ar næst er blaðið með allmikla vonzku
út af því, að talað er um í ávarpinu
»tilraunir af hálfu útlendra valdhafa
til að rýra ajálfstæði vort«, kallar það
þvætting o. s. frv. Við nöfnin
undir ávarpinu er alstaðar tilnefnd
staða, í stað kjördæmis í frumritinu, og
er Skúli Thoroddsen látinn hafa þá eina
stöðu og ekki aðra, að vera *afsettur
sý8Íumaður*. |>ar h0fir sýnilega kunn-
ugur fjallað um, og þar eftir góðgjarn.
jþeas er og getið, að 7 af þeim 11, er
undir ávarpinu standa, séu embættis-
menn. Þad er 8er*; dl þess, að ósvinn-
an skuli vera því meiri í augum em-
bætti tignandi og valdbljúgra danskra
lesanda. »Sjö embættismenn, þar á
meðal jafnvel einn kennari við háskóla
vorn — og 4 preatar*.
|>að er e k k i fallegt í blaðsins aug-
um, að vera »kennari við háskóla
vorn(!)«, og þ ó ekki fylgifiskur ráð-
gjafans. þ>a(5 er jafngott að háskóla-
stjórnin viti það og eins kenslumála-
ráðgjafínn danski, hugsar blaðið eða
tilberi þess hinn nafnlausi.
Ekki hefir þessu verið svarað einu
orði af hálfu vorra manna, stjórnar-
andstæðinga. |> 6 ’ r fiftIa gert 8er ad
reglu að ræða stjórnarmál landsins
hér innanlands, á þeirra rétta varnar-
þingi, en e k k i í dönskum blöðum.
f>eim hefir þótt réttast að láta stjórn-
arliða tala þar við tóm.
Dani skortir nú sem fyr yfirleitt
flest skilyrði fyrir því, að geta dæmt
af nokkru viti um það, sem hér gerist,
hvort heldur er í landsstjórnarmálum
eða öðru.
Meðal annars hefir þetta blað (Na-
tionaltid.) eða sá sem það hefir notað
fundið út aðra eins vizku og það, að
mótspyrnan gegn H. Hafstein muni
vera því að kenna, hvað hann sé »að-
laðandi«! f>að er heldur gáfuleg álykt-
un og kunnugleg.
Eitthvað af óháðum blöðum dönsk-
urn hefir þó leitað að fyrra bragði rnáls
við þann einn alþingismann, sem þau
eiga kost á að tala við, dr. Valtý Guð-
mundssou, um íslenzk landsstjórnar-
mál. J>au fi0fir gruuað, að ekki mundi
vel að marka það sem stæði í stjórn-
arblöðunum í Khöfn eða þeirra nótum.
|>ar á meðal birtir einn helzti vinstri-
mannaritstjórinn utan Khafnar, S.
Svarre í Köge, alllangt viðtal við dr.
Valtý í blaði sínu Östsjællandsk Folke-
blad 24. og 25. nóv., og lætur fylgja
því vinsamlegan formála og eftirmála
í vorn garð.
Dr. V. G. tekur sjálfur fram, að
verið geti að hann líti ekki óhlutdræg-
um augum á það sem hann talar um,
sem sé ágreininginn milli ráðgjafans
og hans manna á þinginu í sumar
annars vegar, en minni hlutans og
þjóðarinnar hins vegar. Og vitanlega
lýsir hann þvf sem gerst • hefir frá
minni hlutans sjónarmiði, eða þá sjálfs
síns sérstaklega stundum. En ekki er
þar nokkurt hnjóðsyrði um nokkurn
mann, heldur sagt rólega frá gangi
málanna á þingi og afstöðu, einkum
hraðskeytamálsins og undirskriftarmáls-
ins — leitast við að gera dönskum
lesendum skiljanlegt, hvað oss þykir
viðsjált í þeim. Hann útlistar mjög
skilmerkilega, að vegna þess að ráð-
gjafinn sé alíslenzkur embættismaður
og ekki til öðru vísi en samkvæmt
stjórnarskránni íslenzku, en eigi dönsku
grundvallarlögunum, þá geti ekki verið
rétt, að danskur ráðgjafi ráði skipun
hans. HaDn segir, að hér gruni menn
dönsku stjórnina um, að líkur fiskur
liggi þar undir steini, er forsætisráð-
gjafinn sé látinn ráða skipun íslands-
ráðgjafans og bera ábyrgð á henni,
eins og þegar vér vorum prettaðir um
sérráðgjafa 1874 og íslandsráðgjafa-
nafni klínt á dómsmálaráðgjafann
danska; vér skildum þetta svo, sem
taka ætti enn af oss með annari hend-
inni það sem oss væri veitt með hinni:
stjórnin í Khöfn hefði séð sig um hönd
með tilslökunina um sérmálaráðgjafann
og búsetu hans hér, og viljað svo ná
sér niðri aftur með því að láta forsætis-
gjafannn ráða jafnan, hver hann væri.
|>að fortekur hann í niðurlagi máls
síns, að oss leiki yfirleitt hugur á að
skilja við Dani, og segist sjálfur vera
á því, að það væri ekki ráð fyrir oss
— blaðamaðurinn spurði hann um það;
lízt hvorki á samband við Englendinga
né Norðmenn; telur Englendinga yfir-
gangsseggi, sem mundi gera oss sama
sem að þrælum sfnum, og Norðmenn
mundu bola oss frá bjargræðisvegum
vorum.
|>að er hvorttveggja, að slfkt hefir
ekki komið til máls að svo stöddu, oss
vitanlega, enda raundu sjálfsagt verða
skiftar skoðanir um það mál, ef til
kæmi.
Ekki fyrir það, að Danir séu ekki
yfirleitt fremur meinlausir og góðlát-
legir í sambúð, það sem vit þeirra og
þekking á obs nær til, heldur hins
vegna, að það er eins og alt sé út á
þekju fyrir þeim, er til vor kemur, og
því þurfa þeir þrásinnis að taka öfugt
í streng og aflægislega, ef þeir ætla
að skifta sér eitthvað af oss. Svona
hafa þeir alt af verið, ogverða líklega
alla tíð. J>ví veldur bæði fjarlægðin
og þjóðernis-óskyldleikinn við þá, sem
er miklu meiri en þeir gera sér í hugar-
lund — nema að því leyti sem þeim
er býsnamörgum gjarnt til að lita
niður á oss sem óæðri verur, svo sem
eins og roitt á milli þeirra sjálfra og
Eskimóa; og verður stundum úr því
glánalegur yfirlætisgorgeir, sem bætir
ekki úr skák.
Jpetta sjáum vér og finnum. |>ví
getur seint eða aldrei orðið mikið um
bræðraþel milli vor og Dana; og getur
auðvitað þrátt fyrir það verið góð vin-
átta með einstökum mönnum dönsk-
um og islenzkum. Hins vegar er ein-
tómur kjánaskapur að vera að tala
um Dana-h a t u r, er vér ölum í brjÓBti,
hve nær sem eitthvað slettist upp á
sambúðina.
f>að er langt í milli þess, að eiga
miðlungi vel saman, og að hatast.
»Bezt væri í mfnum augum*, segir
dr. V. G., »að ísland stæði í sams
konar sambandi við Danmörku eins og
Kanada er í við EDgland, með land-
stjóra, þingi og ráðuneyti. Yrðu
stjórnartengslin frjálslegri, mundu þjóð-
irnar samlaðast miklu styrkvari bönd-
um en nú.----------að sýnir sig nú í
Svíþjóð og Norvegi og fleiri ríkjum,
að það eru ekki lagaböndin, sem halda