Ísafold - 03.03.1906, Blaðsíða 1

Kernur út ýmist "\iinn sínni eÖa
tvisv. i viku. VerÖ árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eÖa
l‘/a doll.; borgist fyrir miðjan
júli (erlendis fyrir fram).
ISAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) bnndiB v ð
ár&mót, ógild nema komin sé til
útgefanda fyrir 1. október og kaup-
andi skuldlaus við blaðið.
Afgreiðsla Austurstrœti 8
Xxxm. árg.
Reykjavík laugardaginn 3. rnarz 1900
13. tölublaö.
J. 0. 0. F. 87398»/,._____________________
■^^&nlækning ók. 1. og 3. þrd. kl. 2—3 i spital.
^orngripasaí'n opið á mvd. og ld. 11—12.
^utabankinn opinn 10—21/* og o1/*—7.
F. U. M. Lestrar- og skritstofa frá 8 árd. til
10 8Í0d. Alm fundir fsd. og sd. 81/« síöd.
ka.ndakotskirkja. Guðsþj. 9 og 6 á helgidögum.
^nndakotsspítali f. sjúkravitj. 10*/«—12 og 4—6.
Jjándsbankinn 10 l/a—21/** Bankastjórn við 12— 1.
Ijftndsbókasafn 12—3 og 6—8.
kfcndsskjalasafnid á þrdn fmd. og ld. 12—1.
^fiBkning ók. í læknask. þrd. og fsd. 11—12.
^áttúrugripasafn A sd. 2—3.
^annlækning ók. i Pósthússtr. 14, l.og3.md. 11—1
Verzl. Edinborg í Rvík.
hefir með gufuskipinu HÓLAR fengið allmiklar birgðir af nauðsynjavörum og öllu er til sjávarútgerðar
heyrir; einnig ávexti í dósum margar teg. Alls konar brauð. Alls konar kryddvörur. Ennfremur ávexti,
svo sem: epli, appelsinur, sítrónur, bananas, vínber o. fl. -— Svinslæri reykt komin aftur, og eru bezt og ódýr-
ust sem fyr í EDINBORG.
Landsdómurinn.
Lögin um landsdóm eru einbver
^kringilegasti skapnaðurinn af öll því
^arglita smáfygli, sem s t a u r a-þingið
fi«ga ungaði út. — |>au voru stað-
lest 20. okt. í hauBt og gengu í gildi
Se>nt í f. mán (23.).
Stjórnarskrárþingið síðara (1903)
ha'ði samið og samþykt allhörð ráð-
8Jafa ábyrgðarlög. |>að vissi ekki þ á,
ft'öiri hlutinn, hver fyrir ráðgjafatign-
ínni yrði og snaran sú kynni því að
tenna ag hálsi á einhvern tfma,
6f svo slægist. |>að hálf-bjóst við, að
það yrði alt annar maður, og var meiri
hHtanum allósárt um
Í>ví
svírann þann.
var það, að þegar nýi ráðgjafinn
^t staðfesta þau lög með öðru vetur-
löb eftir, þá dembdu málgögn hans sér
1 e>nni svipan kylliflöt á magann fyrir
°num af aðdáun fyrir frjálslyndi hans:
hann skyldi láta staðfesta þau
sPartversku grimdarlög, þ ó a ð svona
6 ð> farið, sem sé : að hann varðsiálfur
^ uS]afi. |>eim fanst sýnilega, að ekki
verið nema alveg sjálfsagt, að
létí brenna snöruna, með stað-
garsynjan, úr því að svona fór,
•g 6 ð hann hefði raunar sjálfur ver-
aðalmaður (form.) í nefnd þeirri í
ge cteild, er frá lögunum gekk svo,
Þau urðu. Hvaðannað? Eins og
þ*6 k«M

fe,
Þó
8tin
við tri
hina
ekki verið fylsta samkvæmní
a1ikomuua í undirskriftamálinu:
gagegejðu kúfvending þar á einu
tnissiri!
En
íneiri hlutinn v'ar ekki seinn á
r að k'
b|arga málinu við á næsta þingi.
ð nema ábyrgðarlögin sjálf úr gildi
unokuðu þejr S(5r vjj heint framan í
‘íólklnu.«
þv’ D Var pað> að ór,ýta Þau me®
^ Hð gera framkvæmd þeirra alveg
]a^’Rar|kga. þ> a ð gerðu þeir með
^ ^dórnslögunum.
Sá
um
þvf
akrítni skapnaður — vér köll-
Það e k k i óskapnað — byrjar á
dæm'a’ 8k'Pa fyl"Ír Um 78 dómara 4il að
Sex t4ðgjafann fyrir embættisafbrot.
ejng °tu 8jálfkjörnir : landsyfirrétturinn
. Þann er, og 3 elztu dómarar
aorir á lo . °
öefD(]- aö<iinu- Hir)a 72 kj°sa sýslu-
®ftirf r haejarstjórnir landsins, 1—6,
h'k , .8‘lulða- Kjörgengisskilyrði eru
jÖD gg1'1 alþingis, nema aldur tiltek-
vera ár> °g að Það megi ekki
P, ■ -menn.
•CjQ 8VO
kemur rúsínan.
Þessi 78 dó
Pott
ttienda kás3a er látin í
er eei ” 8°^ln uiður þangað til, að hún
g u satnan unj meira en 4/5 hluti.
Seyðið, sem lögin telia hæft til að
dæma *húsbóndann«, ef honum verður
einhvern tfma eitthvað á, eru loks 16
af þe8sum 78. Segjum og skrifum
fimtán.
Aðaleldakonan er efri deild alþingis.
Hún setur upp pottinn nú á næsta
þingi (1907), og fleytir ofan af honum
í 8uðunni 24 af kjörnu dómurunum
72. |>ar með eru þeir alveg úr sög-
unni.
|>ví næst tekur sameinað þing við,
og tínir úr þeim 48, sem eftir eru,
réttan helming, með hlutkesti. þeir
eru þá k a 11 a ð i r landsdómarar, þeir
24. Hinir 24, sem eftir eru í hlut-
kestisdósinni, eru kallaðir vara lands-
dómarar.
En úr tigninni þeirri hrapar helm-
ingurinn af þeim undir eíns og til
mál8 kemur, þ. e. í því máli. Sak-
borningur, ráðgjafinn lögsótti, snarar 9
þeirra út fyrir dyr, og sækjandi 3.
Tólf verða það þá af 72 kjörnum
dómurum, er dæma fá á endanum.
|>að er réttur 6. hluti. — jpetta kalla
löggjafarnir að ryðja dóminn. J>að
er líka svo slorlegt!
þá eru sjálfkjörnu dómararnir. |>eir
eiga kannslte að fá að húka kyrrir í
dómarasætunum ?
ISlei, ónei. Síður en svo. Helming-
ur þeirra skal keyrður á dyr. |>ann
r u ð n i n g framkvæmir sakborningur
á 2 og sækjandi á 1.
Enn eru þó eftir sögulegustu fyrir-
mælin í þessari lagasmíð: þau, að sek-
ur verður ráðgjafinn ekki dæmdur
nema 12 af dómurunum 15 séu sam
mála.
það er með öðrum orðum, að vilji
4 af þeim 15 sýkna ráðgjafann, þá e r
hann sýkn.
Hann g e t u r þá ekki dæmdur orð-
ið, hvaða embættisóhæfu sem hann
kann að hafa framið. Hann getur
ekki, hversu fast sem hann sækir það,
framið svo mikla embættisóhæfu, brot-
ið svo freklega guðs og manna lög í
embættisrekstri sínum, að hann verði
ekki alsaklaus metinn, ef ekki heilag-
ur og réttlátur, ef 4 af 78 dómurum,
segjum og skrifum fjórir af sjötíu og
átta, vilja svo vera láta, vilja láta
hann sýknan heita.
Og þeir 4 ætti ekki að vera til »í
föðurlandi Jóns Ólafssonar«!
J>að eru fleiri meistarastykki en
staurarnir, sem liggja eftir þingið mikla
1905.
Ef þetta er ekki svo sem bragarbót
fyrir slyBÍð 1903, spartverskuna þá
við ráðgjafann ófædda!
N ú var hann fæddur.
f>á standa nú hendur fram úr erm-
um til að hlaða virkin, varnarvirkin
utan um blessaðan »húsbóndann«, að
honum geti enginn háski staðið af
óskundanum þessum fyrir 2 árum. Af
meira kappi, elju og atorku var ekki
unnið að varnarvirkjum Eómaborgar á
sínum tíma. — —
jpessar voru nú aðgerðir alþingis.
En þá koma bæjarstjórnir og sýslu-
nefndir til skjalanna. Beztu menn og
óhlutdrægustu e i g a þær auðvitað að
velja. f>að segir sig sjálft. jpví sam-
vizkusamir og óhlutdrægir e i g a dóm-
arar að vera, helzt engir flokksfylgis-
menn.
Höfuðstaðurinn rann á vaðið, í fyrra
dag.
f>að var á allra fyrsta fundi eftir að
lögin voru gengin í gildi. S v o mikið
lá á að lúka af kosningu þessari hér.
Og er það vitanlega ekki ancað en
einn vottur af mörgum um vaskleik
og embættisatorku vorrar nýju, »inn-
Iendu« stjórnar, en e k k i um hitt, að
henni hafi hugkvæmst, með ráði flokks-
höfðingja sinna, að koma flatt upp á
hinn flokkinn, »stjórnarfjendur«, og láta
þá engan viðbúnað hafa, svo að stjórn-
arliðið í bæjarstjórninni réði alveg og
eingöngu þeirri kosningu. f>að er víst,
að viðbúnað hafði stjórnfylgisfélagið
Fram-og-aftur. f>að ætlaði að láta
kjósa tóma stjórnarfylgifiska. 'En njósn
kom öðrum af þeirri fyrirætlun í síð-
ustu forvöðum. Og leikslok urðu þau,
að flokkaruir komu að sínum helm-
íngnum hvor í landsdóminn, með hlut-
fallskosningu, með því að þeir eru eða
voru í það sinn jafnvígir í bæjarstjórn.
|>es3ir 6 eru það, sem kosningu
hlutu:
Ásgeir Sigurðsson, kaupmaður;
Einar Hjörleifsson, ritstjóri;
Halldór Jónsson, gjaldkeri;
Sighvatur Bjarnason, bankastjóri;
þ>orleifur Jónsson, póstafgr.maður;
jpórður J. Thoroddsen, læknir og
bankagjaldkeri.
Heldur lítið mun nýtum mönnum,
er þessa upphefð hljóta, þykja til
hennar koma. í> e i m er ljóst, hve
hlægilegt alt þetta landsdómshrófa
tiidur er, og að það er eitt af mörguro
sjónhverfingabrellum meiri blutans á
síðasta þingi við *heiðraða« kjósendur.
Engum manni kemur í hug að nokkur
ráðgjafi geti nokkurn tíma orðið dæmd-
ur meðan þau eru í gildi fyrir nokkurt
embættisafbrot, hve gifurlegt sem vera
kyDni.
Danskar skilnaðarraddir.
Danskari en Dariir sjálfir eru þeir
landar óneitanlega, sem mega ekki eða
látast ekki mega heyra skilnað nefnd-
an á nafn öðru vísi en að þá ætli- að
líða yfir þá.
Merkasta vinstrimannablaðið utan
Khafnar, Östsjællands Folkeblad, segir
svo í ritstjórnargrein 8. f. mán., að ef
ekki hepnist að gera oss ánægða í
ríkistengslunum við Dani, þá sé sjálf-
sagt að lofa landinu að eiga sig.
Blaðið vill, að tylt sé á fremsta hlunn
til að gera oss ánægða — oss sé veitt
svo ríflegt stjórnfrelsi, sem takandi sé
frekast í mál og sæmd Danmerkur
leyfi. En el það hrífi ekki, sé ekkert
vit í að vilja vera að halda i oss.
Annað blað, Ekstrabladet í Khöfn,
hafði áður í vetur flutt umyrðalaust
samtal við íslenzkan stúdent um þetta
mál, þar sem hann hélt mjög eindreg-
ið fram fullum skilnaði og sýndi fram
á, að hann væri engin fjarstæða.
Háskólastjórnin á að vísu að hafa
veitt stúdent þessum (Halldóri Jónas-
syni, formanni íslendingafélags) harða
áminningu fyrir óhæfuna, skilnaðar-
hjalið.
En ekki er þ a ð nein sönnun, hvorki
fyrir að óhæfa sé að nefna skilnað, nó
hinu, að Danir séu skilnaði alment
mótfallnir — fremur heldur en í dæm-
inu um kappræðumanninn danska,
sem hrækti framan í andstæðing sinn,
íslenzkan stúdent, og sá svaraði, um
leið og hann þurkaði framan úr sér;
Men dette er jo ikke noget Bevis!
Bæjarfógetinn
í Beykjavík, Halldór Daníelsson,
hefir fengið fararlevfi frá embætti sínu
nokkra mánuði, sér til hressingar og
heilsubótar, og fer nú utan í dag með
s/s Hólum.
Embættinu þjónar í fjarveru hans
Páll sýslumaður Einarsson í Hafnar-
firði, nema formensku í bæjarstjórn;
hana hefir á hendi Jón Magnússon
skrifstofustjóri. En sýslu Páls, Guil-
bringu- og Kjósarsýslu, þjónar fyrir
hann cand. jur. Sigurður Bggerz.
Messur í dómkirkjunm á morgun: á
húd. cand. theol. Sigurbj. Á. Gislason; kl.
5 síra B. H.