Ísafold - 14.07.1906, Side 1

Kenmr út ýtnist einn sinm efia
'■visv. i vika. Yerð árg. (80 ark.
núnnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eéJa
ll/a doll.; borgist fyrir miðjan
júli (erlendis fyrir fram).
Uppsdgn (sknf)eg) bnmlia » Ö
iramdt, ógild oms komin sé til
útgefanda fyrir l. október og kaup-
andi sknldlaus við biaðið.
Afgreiðsla Austurstrœii 8
XXXIII.
Reykjavik langardaginn 14. jiílí 1906
46. tölublað.
'• 0 0. F. 887279
“^nisekning ók. 1. og 3. þrd. kl. 2—3 i spítal
otngripasafn opið A mvd. og ld. 11—12.
ÍJlutabankinn opinn 10—2 l/g og b*/a—7.
U. M. Lestrar- og skritstofa frá 8 árd. til
10 síðd. Alm. íundir fsd. og sd. 8 */* síod.
i n^akotskirkja. Guðsþj. 9 og 6 á helgidögum.
andakotsspítali f. sjúkravitj. 104/«—12 og 4—6.
jUandsbankinn 10 x/a—:2»/*. Bnnkastjórn við 12—1.
^andsbókasafn 12—8 og 6-8.
UandsskjalaRafnið á þrd^ fmd. og ld. i2—1.
^kning ók. i læknask. þrd. og fsd. 11—12,
^úttúrugripasafn k sd. 2—S.
^annlækning ók. i Pósthússtr. 14, l.ogð.md. 11—1
upp í Borgarnes 20. og 26. júlí.
Ketnur við á Akranesi í hverri ferð
báðar leiðir.
Tjl Straumfjarðar og Akra
17. júlí.
Suður í Keflavík fer Reykjavíkin
. 23. júlí.
Stefnufesta og stefnuleysi.
Furðu-hranalega og þar eftir hugs-
tinarlaust lætur nýja blaðið Dagfabi
ö'nhvsrn misvitran náunga rausa um
bannkomu sunnlenzku þjóðræðisblað-
anna í 8kilnaðarmáliou og þingmanna-
heimboðsmálinu, brigzla þeim um
stefnuleysi og fleira ilt. Bnginn kippir
sér
upp við slíkt af stjóruarsleikju-
blöðunum. Bkki óar þau við neinni
íiarstæðu, ef hún lýtur að því að rýra
^rðstír andstæðinga sinna. Um hina
Varir þess síður, þá er heldur vilja
annars saman safna en sundur dreifa
^ðiuu, sem berst undir merkjum auk-
in8 sjálfsforræðis til handa þjóðinni.
•^klegast er þetta eitt dæmi þess af
^örgum, að ekki þarf annað en hafa
yfir nógu oft, til þess að jafnvel
^setir menn fan að hafa það eftir, í
t'atiaiegu, algerðu athugaleysi. Má og
Veía, að fullmikið sé að því gert stund-
Un3) að ganga þegjandi fram hjá rógi
^hlutvandra manna. það er leiðinda-
verk og má æra óstöðugan, að vera að
ADza öllum rógkendum heimskuþvætt-
ing> stjórnarmáltólanna um frjálslyndu
■blöðin og þeirra menn. það m á t i 1
;að treysta það dómgreind manna, að
þeir átti sig á slíku leiðbeiningarlaust.
F a 1 a má það ! sagði ísafold í vetur
Dm skilnað við Dani, — kvað vera
®uga fjarstæðu að nefna hanu. það
e k k i sama og að mega alls ekki
^eyra annað nefnt. Stefnuleysisámæli
tyfir að minnast síðan á landstjóra-
^firkomulag nær því ekki nokkurr-
Að svo stöddu tekur naumast
ö°kkur skilnaðarmaður dýpra í árinni
8tl það, að viija gera skilnað að stefnu-
þjóðræðismanna, ef ekki fæst fult
sl^lfsforræði í sambandinu við Dani.
^kki er meira vit í stefnuleysisbrigzli
, lr að laggja í móti þingmannaheim-
lQD, þ. e. að það væri þegið af
ðr®ðismönuum, ea vilja láta nota
þegar ekki tókst að afstýra því,
það væri þegið af einhverjum
^^r®öÍ8mönnum, til þess að fá því
arrigengt, sem til var ætlast með
eituoiuni: að gera Dönum áþreifan-
það,
að
Verzlunin Edinborg‘.
Skiftavinir njóta góðs af stórkaupum.
Þar eð vér seljum ósköpin öll af vörum í matvörudeildinni, má. nærri geta, að vér verðum að kaupa vörurnar í
stærri skömtum en flestir aðrir og fáum þær þar af leiðandi ódýrari. Vér höfum ásett oss að láta skiftavini vora
eftirleiðis njóta góðs af þessu og bjóðum þeim því að heimsækja oss i næstu viku í matvörudeildinni og kynna
sér verð og gæði varanna. Það er sannfæring vor að það verði ekki síður skiftavinum vorum til góðs en oss.
Munið eftir að lesa næstu auglýsingar okkar.
legt, að hér væri megD óánægja með
stjórnarástand það, er skapast hafði
með stjórnarbótinni frá 1903 og fram
kvæmd hennar. það er heimskingjaDna
stefnufesta, að vilja fara gegnum fjall,
ef hægt er að komast yfir það eða
út fyrir það. því það er sama sem
að vilja ekki komast áfram. Slík
stefnufesta er nákvæmlega sama sem
stefnuleysi.
Umboðsleysi af þjóðarinuar hálfu til
málaleitunar við danska stjórnmála-
menn í utadför þingmanna er hé-
gómafyrirsláttur. Aukið sjálfsforræði
vill hvert þjóðarinnar maunsbarn, er til
vits og ára er komið, nema ef til vill
allra-undirgefnustu stjórnarfylgifiskar.
því þarf ekkert sérstakt umboð til að
halda fram. Bn samninga stóð ekki
til að gera við Dani í þessari ferð.
Erindið að eins að leita hófa við þá,
reyna til að fá skilyrðislaus svör um
það.
Annað mál er að vantreysta því, að
þau fáist. þ a ð gera flestir, ekki sízt
þeir, sem bezt vita, hve gersamlega
ókunnugir því nær allir danskir stjórn-
málamenn eru stjórnarhögum vorum
og háttum, auk hins, hve nauða ófim-
lega þeim hafa löngum farist öll stjórn-
arafskifti af oss, og fleirum. En þá er
þó tilraunin gerð, og óvandari eftirleik-
tröllatrú á tilrauninni, því skyldi þá
meiua að gera hana? það var sæmi-
lega útlátalaust, og ekki hægt að saka
8i"g um eftir á, að hún hefði verið van-
rækt. því gátu þeir vel samsint henni
efcir atvikum, er enga trú höfðu á
henni né hafa enn.
Iönaðarsýning
fyrir Norðurland var haldin á Akur-
eyri í mánaðamótin síðustu, vikutíma.
þar voru verðlaun veitt fyrir 1. tré-
smíði, 2. járnsmíði, 3. gull- og silfur-
smíði, 4. skósmíði og söðlasmíði, 5.
listiðnað, 6. hannyrðir, 7. tóvinnu og
8. annan iðnað, 10 alls fyrstu verð-
laun (10 kr.), og 27 önnur verðlaun
(ð kr.). Fjórar konur fengu 1. verð-
laun fyrir hannyrðir, og tvær fyrir tó-
vinnu. Hin 4 fyrstu verðlaunin voru
veitt fyrir listiðnað, karla og kvenna.
Settir héraðslæknar um standar
sakir i koDungsheimboðs-ntanför liéraðs-
læknanna Gnðm. Björnssonar og Þorjcrims
Þórðarsonar alþingismanna eru þeir Stein-
grímur Matthiasson í Reykjavík og
læknaskólastudent Olafur Þorsteinsson i
Keflavík.
Framtíö JNorðurlanda.
Um það mál flutti Björnstjerne Björn-
son snjalla ræðu þjóðhátíðardag Dana í
vor, 5. júní, þar sem heitir Skamlings-
bakken, á landamærum Danmerkur og
þýzkalands, fyrir fullum 12,000 manna;
og mun það vera hinn langstærsti
söfnuður, sem nokkur maður hefir tal-
að yfir á Norðurlöndum, enda er B.B.
vaíalaust mestur ræðuskörungur, er
þar hefir uppi verið nokkurn tíma.
það var aðalefni í ræðu hans, að
mjög væri undir hælinn lagt, hvort
þjóðirnar norrænu fengi að vera í friði
og sjálfum sér ráðandi eftirleiðis, og
væri það frámunalegt fyrirhyggjuleysi,
að láta forlög sín reka þann veg á
reiðanum, í stað þess að sjá sér far-
borða í tíma með því eina ráði, sem
að haldi kæmi, en það væri að þær
| gerðu með sér bandaiag, Svíar, Danir
og N.orðmenn, og byðu þar næst öðr-
um smáríkjum álfunnar að ganga í það
löguneyti, svo sem Hotlaudi, Belgíu,
Sviss og Luxemburg m. fl. Ekkert
stórveldanna lítur við bandalagi við
ríki, sem ekki er nema 2 milj., mælti
hann, svo sem eru Danir eða Norð-
menn, og jafnvel ekki frá 5 miljóna
þjóð, eins og Svfar eru. En leggi þær
allar saman, þá eru það 9 miljónir, og
um það munar þó heldur dálítið. En
bætist hin smáríkin áðurnefndu í
bandalagið, erum vér orðnir 20 miij.
þá er fyrst farandi fram á bandalag
við stórþjóðirnir. þá er til nokkurs
að vinna fyrir þær.
það 20 miljóna bandalag slagar hátt
upp í eitt stórveldið, og á að geta átt
atkvæði á því þingi, er þau ráða ráð-
um 8inum um stórmál heimsins. Duga
mundi meira að segja til slíkra hluta
| þótt ekki væn beint bandalag, heldur
að eins samtök um sameiginlega blut-
leysisyfirlýsing af hendi fyrnefndra
smáríkja, hveuær sem ófriður risi upp
einhversstaðar.
Smáríkjabandalagið vildi ræðumaður
(B. B.) láta, þegar það væri á komið,
leita bandalags við eitthvert stórveldið
eða þá fleiri en eitt stórveldi. þegar
það væri komið f kring, yrði það mikla
bandalag svo óárennilegt, að enginn
þyrði á það að leita, og gætu smáríkin
afrekað þann veg það, er alt mann-
kyn þráir mest, en það er heimsfriður.
En hvar eiga smáríkin helzt á að
leita til bandalags?
Sumir vísa á þýzkaland. það sé
afarvoldugt og liggi mitt á meðal smá-
ríkjanna. Ed væri sú tillaga borin
undir atkvæði, eg vil ekki segja í Dan-
mörku að eina, heldur í Hollandi, í
Belgíu, í Svíþjóð, í Norvegi, í Sviss,
þá mundi hún ekki fá 1000 atkvæði,
hvað þá heldur meira.
Hvernig stendur á því? Er það af
því, að vér höfum svo rnikinn ímugust
á þjóðiuni þýzku? Nei. þegar vér
hittumst, finnum vér þegar til frænd-
seminnar. þúsundum saman eiga menn
af voru kyni heima á þýzkalandi, og
þúsundum saman búa þjóðverjar hér
á Norðurlöndum og vinna hér. Eg er
viss um, að ýmsir þeir, er hér sitja,
eru af þjóðverjum komnir, dugandi
þjóðverjum. Vér eigum þeirri þjóð
mikið upp að inna; það er voldugt
menniugarríki. Nei, ástæðan er ekki sú.
Er það þá ástæðan, að þjóðhöfðingi
þeirra sé slæmur maður og ógeðslegur.
það er öðru nær. Hann er hið mesta
glæsimenni, orðsnar og snjallur í máli.
Það er vissulega ekki honum að kenna.
Nei, eg skal segja yður, hvað það er:
það er ófrelsið þýzka, sem oss stendur
stuggur af. það er skriffinskuríkið og
hermenskubragurinn, sem stórlýtir
þýzkan anda. þess vegna er það, sem
vér þorum ekki að leita þar athvarfs.
þýzkaland, ríkið það, virðir vettugi
anuarlegt þjóðerni. það misþyrmir
þjóðernisandanum í löndum þeim, er
það hefir unnið frá oss Norðurlanda-
búum, frá Pólverjum, frá Frökkum,
níðist á samvizkufrelsi fólks þar, fót-
um treður tungu þess. það ber öll-
um saman um.
það er eins og um Svía áður. þeir
eru laugstærsta þjóðin á Norðurlönd-
um, þeir gátu skipað þar öndvegi, þeir
! áttu það skilið, það er mikil þjóð og
fræg þjóð. Eg segi alveg hið sama
! um þýzkaland. það gat haft forustu
| fyrir öllum Norðurgermönum og öll-
| um Suðurgermönum. En hagar sér
þann veg í landsstjórnarmálum, að
slíks er enginn kostur. það er blint.
það á enga framsýni til.
Ræðum. hugsaði sér helzt að reynt
væri að samlaða alla Germana eða
Gota um allan heim, á Norðurlönd-
um, á þýzkalandi, í Austurríki, í Hol-
landi, Belgíu, Sviss, á Bretlandi hinu
mikla og i Ameríku. Hann vildi láta
koma á laggir félögum í öllum þess-
um löndurn cil þess að vinna að því
markmiði, láta færa raenn ferðast land
úr landi í því skyni, láta félögin halda
allsherjarfundi i Lundúnum eða Ber-
lín og hætta eigi fyr en flestir eða
allir Germanar væri orðnir samhuga
um þetta.
Vér megum ekki láta það á oss
bíta, þótt vér séum smáir, norrænu
þjóðirnar. Minnumst þess, að mestu
framfarahugsjónirnar hafa risið upp
hjá smáþjóðunum og hjá stórþjóðun-
um meðan þær voru smáar.
Ræðum. kvað að vísu ekki vænlega
horfa að svo stöddu um samdrátt með