Ísafold - 10.10.1906, Side 2

262
ÍS AFOLD
skerju þvert yfir lónið; þar tná tylla
4 8bipum í einu sínu við hverja þver-
feati, og geta þau öll snúist eftir veður
stöðu eins og vindhani, án þess að
rekast á sker eða hvert á annað. —
Áður voru skipin fest í báða stafna,
og var þeim þá hætt við að slitna upp
í miklum veðrum. —
Skipalegan er stærri á Eyrarbakka
en Stokkseyri, og auk þess fjær brim-
inu og nær landi. Milli hennar og
brimgarðsins eru langar og breiðar
klappir, sem koma upp úr þegar lág-
sjáað er.
Á þessar klappir væri líklega gott
að 8teinlíma öflugan garð eða ávalan
grjóthrygg, og sömuleiðis hlaða fyrir
vestan skipaleguna til varnar f suð-
vestanroki og fyrir ísrek frá Olfusá.
Grjót ætti að taka úr skeri, sem nú
er milli tveggja þröngra sunda, svo að
þar kæmi eitt gott sund, og einnig úr
smáskerjum og klettanefjum, sem
helzt eru til baga, bezt rýmkuðu höfn-
ina og bættu innsiglinguna.
Væri þetta gert, yrði sundið fært
að líkindum jafnt og útsjórinn, og
skipum á höfninni yrði engin hætta
búin í ofviðrum af neinni átt.
Hér er ekki nauðsyn á stórri höfn,
en örugg þarf hún að verða. Höfund-
nr náttúrunnar hefir gert svo mikið af
hafnarvirkjum á þessum stöðum, að
ekki vantar nema dálitla viðbót.
Undirstaðan er góð og óbilug, þótt
hækka þurfi öldubrjótinn, rýma nokkuð
til og gera góða uppskipunarbryggju
úr steini.
Eeynt hefir verið með góðum árangri
að dýpka sund á Stokkseyri. Er þó
völt von, að svo lítið fé (16 þús. kr.)
til slíkra hluta geti einu sinni svarað
kostnaði. Slfk stórvirki á ekki að
byrja fyr en nota má til þeirra svo
mikið fé, sem brýnasta þörfin krefur.
Vér í slendingur erum of fátækir til að
vera að káka við mörg hálfverk í einu,
og ættum líka að vera farnir að hrekk-
jast á því. •— Tíu þúsund kr. geta
horfið algjörlega í undirbúningskostn-
að, þó ekki þurfi nema nokkra tugi
þús. kr. til að fullgera verkið.
Kostnaðurinn.
Hvar bezt er að gera höfnina, hvern-
ig það verði gert, og hve mikið
það kosti, er auðvitað ekki unt að
fullyrða nema með nákvæmri rannsób
góðra sérfræðinga, hafnfræðinga og ef
til vill kafara.
Hugsanlegt er þó, að gera mætti
notandi höfn á þessu svæði, stein-
bryggju og hentugt lítið gufskip fyrir
mikið minna fé en járnbraut kostaði
frá Reykjavík að eins austur í bygð
í Árnessýslu.
Hvort kæmi þá að meiri notum
fyrir bændur og borgara?
J>ó svo reyndist nú ekki, að höfn
o. s. frv. yrði ódýrari en járnbraut
milli bygða, jafnvel þótt höfnin yrði
dýrari, þá má gæta þess, að kostnað-
urinn allur til járnbrautar í óbygðum,
bæði lagningarkostnaður og viðhald,
hlyti aðlenda á landsjóði einum. Ekki er
líklegt, að nokkur sjóður annar, félög
eða auðmenn vildu leggja fé í slíka
braut, sem auðsjáanlega yrði notuð
svo lítið fyrst um sinnj að ekki svaraði
flutning8kostnaði, hvað þá heldur vöxt-
um af stofnkostnaði. Aftur á móti
dreifðist kostnaðurinn til hafnar á
marga, vegDa viðtækari og al-
mennari nota, en einkum þó vegna
hagsmuna fyrir einstaka menn og
félög.
Landeigendur, kaupmenn og sveitar-
félög á Eyrarbakka og Stokbseyri
verða keppinautar um höfnina, og ættu
þeir að hljóta happið, sem bezt bjóða
að öðru jöfnu.
Stór fjártillög frá þeim, er hefðu
mestan hag af verkinu, er bezta ráðið
til að hrinda því áfram og útrýma
tvídrægni.
Landssjóður ætti að kosta rannsókn
og áætlanir til undirbúnings, og auð-
vitað yrði hann að leggja mest fé til
svo mikils framfarafyrirtækis, en sýslu-
sjóðir í 3—4 sýslum ættu líka að
hjálpa til, og ef til vill kæmi styrkur
úr fleiri stöðum.
þó að eg nefndi gufubát með hafnar-
kostnaðinum, þá tel eg ekki nauð-
synlegt að kaupa hann í byrjun eða
veita fé til þess. Mætti að líkindum
leigja skip til milliferða fyrst um sinu.
Hitt getur verið, að landssjóður þyrfti
nokkuð að styrkja milliferðirnar fyrstu
árin, líkt og aðrar strandferðir. Sfðar
ættu þessar ferðir að bera sig vel
sjálfar án nokkurs styrks. þegar
samlagsverzlun bænda hefir náð að
festa rætur, ættu slfkar milliferðir að
bomast undir þeirra yfirráð, svo að
engin einokun gæti komist að. V.
Eitsímafréttir erlendar.
Khiifn 8. okt.
Sendinefnd sænskra kvenna krefst
þingkosningarréttar. Stjórnin er að
bugsa sig um svarið.
Óeirðauppþot í Stafangri.
Hákoni konungi fagnað glæsilega í
Khöfn.
Við umræður í fólksþinginu um svar
við hásætisræðunni gerðu gagnbreyt-
ingamenn breytingartillögu um að
verða við óskum íslendinga um umbót
á stöðulögunum.
>i:
*
Þetta er fyrsta skifti, sem þan Hákon
Noregskonungar og Maud drotning hans
vitja föðurgarðs eftir hrottför þeirra þaðan
i vetur sem leið; og er þetta upphaf kynnis-
farar til ýmissa höfuðstaða álfunnar.
Norðurnaálasýslu 13. sept. Sumarið
eitt með hinum kaldari, er menn hér mnna
og snjóað hefir ofan nndir bygð í hver-
jum mánnði, alhvitt varð úti í Vopnafjarð-
arkaupstað, anstan undir hússtöfnum þar,
seint i ágúst (17. eða 18.). Þó hafa hey
manna ekki hrakist tilfinnanlega, og hey-
fengur á flestum hæjum nær meðalfeng.
Aflaleysi eitt hið mesta er verið hefir
í tugi ára. Útgerðarmenn stórtapað sumir,
einkum þó þeir er dýrari útvegiun hafa
haft — vélarbátaeigendur. Bilnn vélanna
og skortur á góðri beitu á nokknrn þátt í
þvi.
Ullarverð var hátt, kr. 1,10 pd., og kjöt
og gæruverð uppkveðið hátt nú fyrir haust-
kauptiðina.
Fyrir nokkru farið að síma milli Hofs
og Vopnafjarðarkaupstaðar (nm 14 rastir
eða nær 2 mílnr) og leggur landssjóður efni
til, en hreppshúar annast vinnukostnað og
Btöðvarrekstur á Vopnafirði. Búast þeir við
riflegum styrk af sýslusjóði og ef til vill
hinum erlendu verzlunareigendum þar, en
sjálfir gjöra þeir ráð fyrir að leggja eitt-
hvað fram af hreppsfé, og lúka með sam-
skotum það sem til vantar. Heyrt hefi eg,
að þeir eigi von á skiftiborði fyrir 10 not-
endur, og að 6 hús hafi þegar óskað sam-
hands. Þykja þetta sem von er nýjungar,
og hugsa menn gott til ef vel reynist.
Jón læknir Jónsson flytur sig burt héð-
an í haust og sezt að á Blönduós, og hvort
sem læknishéraðshúar telja missinn mikinn
eða litinn, þá er hann mikill fyrir hrepps-
félagið, því þar hefir hann hæði verið öt-
nll fjármálamaður og framfaramaðnr hinn
mesti; á hann hér þær menjar þess, er
munn lifa honnm lengur, þótt ekki sé gam-
all.
Tveir eldri menn hafa horfið hér i sum-
ar, og má vist telja, að báðir hafi ráðið
sér haua. Annars hafa fáir andast hér það
sem af er árinu, og almenn heilbrigði góð.
Benedikt Gröndal
áttræðnr.
Minst var hér í bæ maklega og
myndarlega áttræðisafmælis þjóðskálds-
ins Benedikts Gröndal, laugardag 6.
þ. m.
Veifa var á hverri stöng, og um kveld-
ið var gerð til hans liðmörg blysför,
er í var mestallur skólagenginn lýður
höfuðstaðarins, með forgöngu Stúdenta-
félagsins, og söng kvæði það eftir |>or-
stein Gíslason, er hér er prentað á
öðrum stað.
Margir helztu menn bæjarins hinnar
elztu kynslóðar heimsóttu hann hins
vegar og fluttu honum heillaóskir.
Daginn sama gerði Sigurður bóksali
Kristjánsson skáldinu það til sæmdar
og sjálfum sér um Ieið, — með því að
hér er slíkt fátítt mjög, — að birta á
prenti mjög snoturt minningarrit,
er nefnist: »Benedikt Gröndal áttræð-
ur, 1826—1906, 6. október* og þeir hafa
lagt Baman um að skrásetja, Jón Jóns
son sagnfr., mag. Guðm. Einnbogason,
Finnur Jónsson prófessor, Helgi Jóns-
son náttúrufræðingur og |>orsteinn Er-
lingsson skáld. Jón ritar aðalæfisög-
una, á 2 örkum; Guðm. um skáldskap
hans, á öðrum 2 örkum; Finnur grein,
er heitir Benedikt Gröndal og forn-
fræði (á rúmri 1 örk); Helgi aðra, er
heitir: Gröndal og náttúrufræðin; og
|>orsteinn: Dálítið um Ben. Bröndal,
á 2 örkum. Sín myndin fylgir hverri
greininni: fremst af skáldinu rosknu,
þar næst tvítugu, þá rúmlega þrítugu
(lesandi í bók), þá: Gröndal á málara-
verkstofunni, og Ioks: Gröndal áskrif-
stofu sinni. Enn er þess ógecið, að
framan við ritið er ávarp í Ijóðum eftir
kostnaðarmanninn sjálfan, Sigurð
Kristjánsson, sem fáir eða engir
hafa haft hugmynd um að væri
neitt hagmæltur, og er þó kvæði þetta
bvo laglegt, að enginn er vansi að,
hvorki þjóðskáldinu, sem þar er ávarp-
að, né kverinu öllu, svo einkar-snoturt
sem það er þó og eigulegt.
Loks birtist sama dag dálítið ljóða-
kver nýtt eftir »afmælisbarnið« og heitir
D a g r ú n (kostnaðarm. Arinbj. Svein-
bjarnarson), nálægt 4 örkum, sömu-
leiðis mjög snoturt útlits. Sum kvæð-
in þar eru frá fyrri árum skáldsin3, og
prentuð þá í tímaritum (Norðurfara,
Gefn), sum áður óprentuð, og nokkur
(8) alveg ný, en ótrúlega laus við öll
ellimörk. J>að eru ekki vansmíðin á
öðrum eins smákvæðum eins og
Stjarna og Kvöld, — seœ byrjar á
þessari limamjúku og léttstfgu fer-
skeytlu:
Rennur sól að háru hrún,
brosa sjóinn lætur,
geisla-kossi kyssir hún
kaldar Ránar dætur,
Eða mundi margt áttrætt skáld kveða
með meiri æskugáska en kemur fram
í þingmannafararkvæðinu frá í sumar,
er byrjar svona:
Nú er Botnia farin heint
út í Danmörk.
Margur mundi ætla, að annað eins
erindi og þetta:
Þar er siróp og svartabrauð
út i Danmörk; o. s. frv.----
Þar er Alberti, þar er bjór,
þar er mýmargur Bensi Þór
út i Danmörk
hlyti að vera frá tímum Tíu-álna-langs
og tíræðs kvæðis.
Eða þá niðurlagið:
Svo var etið og drukkið dátt
út i Danmörk.
Frelsisvinirnir höfðu hátt
út i Danmörk.
Átu grundvallarlagagraut,
en þó gott af þvi enginn hlaut
út í Danmork.
f>að er vafalaust gleðifrétt öllum
hinurn fjölmörgu vinum B. G. og skáld-
skapar hans, en það er sama sem öll
þjóðin hér um bil, að hann er enn
mikið hress og fjörugur í anda, við-
mótið glaðlegt og ástúðlegt, líkt og
bezt gerðist á yngri árum, og lfðanin
góð eftir hætti, — nokkur bjúgur í fót-
um, leifar af lasleikaköstum, sem hann
hefir fengið öðru hvoru síðustu missirin.
Hjartaiis þakkir.
Vinum minum Arnesingum og Rang-
œingum (vnokkrum bœndum*-), þeim er
létu fœra mér að heiðursgiöf á sextugs-
afmæli mínu mikið og fagurt, íslenzkt
listaverk og mér einkar-kœrkomið, votta
eg minar alúðarfylstu þákkir, bceði
fyrir dýrgripinn sjálfan, og eigi síður
fyrir það hugarþel í minn garð, er eg:
veit að gjöfin er sprottin af.
B.jörn Jónsson.-
Reykjavikur-annáll.
Dánir. Sigurlaug Nikulásdóttir, kona
Guðm. bónda Pálssonar frá Skeiði á Rang-
árvöllum, lézt 1. þ. m. i Landakotsspítala,
rúml. fimtug.
Fasteignasala. Þessum fasteignarskjölum
var þinglýst hér siðasta fimtudag:
Gisli Gíslason selur Páli Jónssyni húseign
nr. 52 við Grettisgötu á 3500 kr.
Grimur Þórðarson kaupm. selur Arnóri
Jónssyni húseign nr. 55 við Njálsgötu á
3.200 kr., og Jóni Jónssyni kaupm. hálft
hús nr. 52 við Hverfisg. ú 2000 kr.
Guðmundur Bjarnason selur Yigfúsi Jósefs-
syni skipstjóra húseign nr. 4 við Mjóstræti
á 5,000 kr.
Guðmundur Guðmundsson selur Páli Ein-
arssyni húseign nr. 34 við Grettisgötu á
4.200 kr.
Helgi Þórðarson selur Bjarna Árnasynl
húseign nr. 7 við Holtsgötu á 1800 kr.
Magnús sál. Msrkússon hafði arfleitt konu
sína Ingibjorgu Eiríksdóttur að húseigninni
nr. 21 við Grettisgötu með tilheyrandi lóð
(1552 ferálnir).
Þórhildur Pálsdóttir ekkja selur Birní
Stefánssyni húseign nr. 52 viö Laugaveg
með 900 ferálna lóð á 7 450 kr.
Hjúskapur. Benedikt Tómasson stýrim,-
frá Bjargi á Skipaskaga og yngismær Guð-
rún Sveinsdóttir í Rvik, 9. okt.
Sigurður Ólafsson i Gíslaholti og yngism.
Þorbjörg Þórarinsþóttir, 6. okt.
A t h s. Kona Bergs Einarssonar sútara,
Anna, er Árnadóttir, en ekki Eiriksd. (sbr.
Isaf. 3. þ. m.).
Kaupskipafregn. Hingað kom i fyrra dag
s/s Gambetta (334, H. Riise) frá Leith með
kol og ýmsan varning til Edinborgar-verzl.
Frá sömu verzlun lét i haf i dag s/s
Urania með fiskfarm áleiðis til Spánar.
Lik er fundið af Jafet Ólafssyni, skipstjóra
á Sophia Weathley, er týndist í vor í mann-
skaðaveðrinu mikla, 7. april, einhversstaðar
nálægt Hjörsey, að mælt er. Likið þekt-
ist á fötunum.
Skipstjórafélagið A 1 d a n hér i bænum
lánaði þilskipið Njál um daginn og sendi
upp eftir að sækja líkið til greftrunar hér.
En þá hvesti svo, að ekki varð komist að
landi. Nú hefir Faxaflóabáturinn (Rvik),
er fór upp í Borgarnes i morgun, verið feng-
inn til að biða þar meðan líkið væri sótt
og kemur væntanlega með það á morgun.
Skurðarfjár-verð er sem stendur þett.a hér
i bæ á fæti: fullorðnir sauðir vænir úr
góðu haglendi (Borgarf. og að norðan helzt)
16—19 kr.; tvævetrir 15—16 kr.; smærra fé
(svo sem helzt úr Skaftafellssýslu og sum-
um sveitum i Rangárvallasýslu) 13-“16 kr,
tvævetrir sauðir og eldri, veturgamalt 7—"
10 kr.