Ísafold - 27.01.1909, Qupperneq 3

ISAFOLD
15
T T
eru 8iniðaðir & smíð.istöðinni >Alpha< i Reykjavik
undir yfirumsjón skipasmiðs Otta GuSmunrissonar. I alia báta eru settir
>Alphac-mótorar, sem allir viðurkenna beztu mótora, sem fluzt hafa til íslands.
Bátarnir eru smíðaðir ur eik eða beztu furu, af þeirri stærð sem óskað er.
Aliir, sem vilja eignast mótorbáta, semji við smiðinn sjálfan eða undirritaðan.
Tveir stðrir og vandaðir mótorbátar eru þegar fullsmíðaðir.
Matth. Þórðarson.

ur þá skoðar um leið eða gatan
endar inni í dálitlum lokuðum húsa-
garði með fornum brunni í miðju.
En þó að leiðin verði krókótt, þá má
þó komast fótgangandi aftur og fram
um aðalborgina að minsta kosti. Eg
hafði gaman að reika þannig, og lét
mér vel lynda, þó að eg lenti á »marg-
an villinistig«; eg vissi sem var, að alt
af mátti spyrja til vegar, eða þá fylgja
straumnum, sem alt af rennur að eða
frá Markúsartorgi. A slíku rangli sér
maður stundum eitthvað, sem manni
hefði að öðrum kosti 3’firsést. Þarna
voru 11 ú t. d. á einu torginu tveir
karlar að berja harðan fisk á steini.
Hann var áreiðanlega ekki íslenzkur,
því óflattur var hann, en hann beindi
huganum heim. Karlarnir stóðu hvor
með sina trésleggju og lumbruðu á
þorsk-kindinni — ef það var þorskur
— sitt höggið hvor til skiftis. »Sinn
er siður i landi hverju*.
Á öðru torgi rakst eg eitt kvöld á
einkennilegan Kaupa-Héðin — hann
var einmitt i mórendum fötum, eins
og nafni hans. Hann stóð uppi á stól
í miðri mannþyrpingu við dálítið sölu-
borð, lýst af tveim gasljósum; gasið
kom frá dálitlum dunk á stólnum, setn
hann stóð á. 1 kassa á borðinu fyrir
framan sig hefir hann ýmsa smámuni:
vasahnifa á 40 sentímur, brennigler á
50 0. s frv. Hann tekur einn hlut
i senn og heldur langa, dynjandi ræðu
um kosti hans alla og eðli. Mælskan
streymir eins og foss og hann er kóf-
sveittur af ákafa. Að lokinni ræðunni
spyr hann, hverir vilji kaupa. Einn
verður til, þá annar og nú kemur
skriður á. Hann seldi víst eina 20.
Þá kemur næsti hlutur með svipuðum
formála — kolt af kolli. Hermenn,
unglingar, kerlingar, vinnukonur stnrda
í kring og hlusta agndofa á ræðuna.
Sumir glotta, en sannfærast loks og
kaupa
Eg geng um götu rétt við Markús-
artorg. Úti fyrir kvikmyndaskála réttir
einhver mér auglýsingu. Það er bréf-
spjald, með mynd Markúsar guðspjalla-
manns á logagyltum feldi — ágæt
eftirmynd af einni greypimyndinni í
Markúsarkirkju. Hvað auglýsir sá
heilagi guðspjallamaður? — Auðvitað
Markúsarbjórinn!
Hver sem kaupir aðgöngumiða á
kvikmyndasýninguna (kostar 23 sen-
timur) fær ókeypis glas af Markúsar-
bjór.
»Friður sé með þér, Markús minn 1«
Nú ertu þá orðinn bjórboði.
Gaman þótti mér að 'koma á Fiski-
torgið og Urtatorgið. Þau liggja við
Stór-álinn fyrir ofan Rialtobrúna. Þar
koma bændur og sjómenn með afurðir
sínar í flatbotnuðum bátum. Þeim er
róið með einni ár, eins og gondólum,
eða þá siglt. Við Urtatorgið liggur
bátur við bát meðfram stéttinni. Þeir
eru fullir af körfum með alls konar
ávöxtum, fersknum, plómum, perum,
tómötum, vínberjum og svo alls kon-
ar grænmeti. Bátsmenn taka sina
körfuna undir hvora hönd og þá þriðju
á höfuðið og bera upp á torgið. Þar
er svo raðað enn betur í karfirnar,
gerðir háir kúfar upp af þeim, vafið
grænum blöðum um kollinn og svo
fest með seglþræði. Hingað koma
svo aldinsalar og grænsalar til kaupa.
Þar er mikið mang. Bátarnir koma
að kveldi og fara ekki fyr en næsta
dag.
Mér er nú minnisstæðust litil stúlka,
sem sat hjá pabba sínum og systur
við einn ávaxtakörfu-reitinn, á rauð-
brúnum kjól, með stóra skó og rósa-
klúlinn sinn yfir höfðinu. Hún starði
höggdofa með opinn munninn á alt
þetta líf umhverfis. Datt ekki af henni
né draup. Það hefir liklega verið
fyrsta ferðin hennar til Feneyja. Hvern-
ig skyldi sú undraborg hafa speglast í
þessum blástarandi sakleysisaugum ?
Fiskitorgið er undir nýjum súlna-
hvelfingum og sett marmaraborðum.
Þar voru berfættir sjómenn að bera
upp fiskinn. Hann er settur í flat-
riðnum körfum á marmaraborðin;
mest var þar af smáfiski alls konar
og svo humrum, kröbbum og mar-
þvara. Þar sá eg í fyrsta sinn tún-
fiskinn. Það er geysi-skepna.
En eg er enginn fiskmangari né
grænsali og kýs heldur að hverfa of-
an á Markúsartorg. Á leiðinni sé eg
póstsvein á bréfburðargöngu sinni.
Hann hringir að dyrum og út um
einn gluggann á efsta lofti kemur körf
i bandi; hanu lætur bréfið í hana og
körfin er dregin upp. Eg sá þetta líka
í Flórens, og þessi körfudorg eru ekki
að eins höfð til bréfadráttar, heldur
og til að kaupa ávexti, blóm eða ann-
að af þeim, sem ganga um götur og
selja. —
Margar eru konur fagrar á Mark-
úsartorgi, og suntar hafa það til sins
ágætis, að þeim svipar til íslenzku
stúlknanna. Liklega eiga nú samt
sjölin þeirra sinn þátt i þessu. Al-
þýðustúlkur í Feneyjum ganga með
svört sjöl á herðum og bera þau líkt
og íslenzku stúlkurnar. En þær ganga
berhöfðaðar. Húfuna vantar.
Liti mær hin ljúfa,
lifi skúfnr og húfa!
Kvöldið er óviðjafnanlega fagurt.
Eg sit lengi hugfanginn á súlufæti
hins helga Teódórs. Uppi á torginu
kveður við hljóðfæraslátturinn. Him-
ininn er fagurheiður, nema nokkrar
skýjaslæður, sem tunglið bregður á
fölri gullslikju. Sjórinn eins og blá-
skygður stálflötur, sem tunglið silfrar,
og ljósin frá skipum og bátum stafa
rauðurn, grænum og gullnum ^eisla-
rákum. Ljósamergðin úti í eyjunum
og meðfram ströndinni eins og gull-
djásn, en hallir og kirkjur fyrir hand-
an álinn eins og kolsvartar skugga-
borgir; og þegar gondólarnir líða fram
hjá finst mér eg skilja, hvers vegna
þeir eru allir svartir á lit — eins og
þeir hafa verið síðan það var lögboð-
ið á 15. öld —, og stafnöxin úr fægðu
stáli: það er samræmið! Báturinn
svartur, eins og hallirnar sýnast á
kvöldin, stafnöxin eins og silfraður
sjávarflöturinn.
Fjöldi gondóla ruggar við stéttina
eins og í draumi. Nú var tími til
að fara bátsferð upp um álinn. Eg
sem við einn gcndólmaun, 1 líru og
30 sentimur um tímann. Það var taxt-
inn. Hann samsinnir. Við leggjum
frá landi, og jafnskjótt ætlar hann að
telja mér trú um, að við höfum sam-
ið um hálftima, en eg huggaði hann
með því, að eg hefði talað fullskýrt
og þekti taxtann. Það varð hann að
láta sér lynda.
Úti á álnum var kveldsöngför (sere-
nata) og þangað héldum við. Stór
bátur með hljóðfæralið og söngmanna,
skreyttur alla vega litum ljóskerjum,leið
hægt og rólega upp eftir álnum, og
þangað þyrptist nú fólk á gondólum
úr öllum áttum og höfðu samflot.
Þegar söngliðið hafði sungið um hríð,
kom maður af skipi þeirra, fór bát úr
bát og safnaði skildingum fyrir söng-
inn. —
Þegar gondóll rennir að landi, kem-
ur ætíð þjónustusamur andi með stjaka
og krækir hann að stéttinni, meðan
maður stigur á land, og leggur 5 sen-
tíma toll á hvern farþega. Mörg er
atvinnan!
Ekki get eg hugsað mér þægilegri
fararskjóta fyrir þá sem ekki eiga ann-
ríkt en þessa gondóla, og gæti eg í-
myndað mér, að það væri eins sjálf-
sagt að halda gondól til skemtunar
sér í Feneyjum, eins og það er að
eiga reiðhest heima. Gondólarnir eru
að lögun svipaðir víkingaskipunum
norrænu og liggja hátt á sjónum,
langir og rennilegir. Yfir framstafni
og skut eru þiljur, útskornar til
skrauts. Á kvöldin er ljósker á fram-
þiljunum. Á framstafninum er hin
einkennilega tenta stálöxi, og eru skift-
ar skoðanir um, hver tilgangur hennar
var í fyrstu. í miðjum bátnum eru
sæti, mjúk og þægileg, fyrir 4—6
manns. Yfir þeim er skýli, sem þó
má taka burt að vild. Gondól er ró-
ið með einni ár á stjórborða. Ræðar-
inn stendur á skutþiljunum, styður ár-
ina við háan keip og hrindir bátnum
áfram með henni. Það eru árahrind-
ingar, ekki áratog. Svo vel láta gon-
dólarnir að stjórn, að þeir fylgja hlýðn-
ir hverri hreyfingu ræðarans á þiljun-
um.
Orð fer af því, að gondólmenn séu
refir í viðskiftum, enda er það oftsvo
um þá, sem hafa með höndum mann-
flutninga, hvort heldur eru ökumenn
eða aðrir.
En skrafhreifir eru gondólmenn og
skynugri en ökuþórar gerast, enda
hlýðir það starfi þeirra, að vita nokk-
uð um borgina sem þeir sýna, þótt
fræðsla þeirra sé auðvitað ekki ætíð
sem áreiðanlegust. En varla munu
margir þeirra vera eins ráðaglöggir og
einn þeirra, sem saga er um:
Tveir gárungar ætluðu að leika á
hann og spurðu hann, hvar væri San
Crisostomo.
Hann þekti ekki staðinn, en lét á
engu bera; hugsaði sér að fá að vita
það hjá starfsbræðrum sínum á leið-
inni:
Gerið svo vel að koma ofan í bát-
inn.
Þeir gera það, og hann rær af stað,
og spyr í laumi alla gondólmenn, sem
hann mætir, hvar væri San Crisosto-
mo.
En það vissi enginn, sem ekki var
von, því sá staður var hvergi til. Fé-
lagarnir veltust um í hlátri, og hann
grunar nú, hvernig á þessu standi; læt-
ur þó á engu bera og rær sem áður.
Loks leggur hann að einni stéttinni.
— Við erum komnir, mælti hann.
— Hvað þá ? Er þetta San Crisostomo ?
spyrja hinir fðrviða.
— Það er hér, anzarhann öruggur.
Við erum einmitt við Ognissanti (Allir
heilagir), og úr því að hér eru allir heil-
agir menn, þá þykist eg vita, að San
Crisostomo sé hér líka. —
liaögj afiim
kom heim úr utanför sinni á s/s
Vesta sunnudagsmorgun 24. þ. m.
Mælt var, að hann hefði ætlað sér
fyrst heimferðina á s/s Ceres, um-
hverfis land, og að sæta því færi að
»leiðrétta« þingmenn, á ð u r en hing-
að kæmi, sjá um að rættist sögusögn
hans um kiofning þeirra, þ. e. þrí-
skifting stjórnarandstæðinga. En hætt
hefir hann við það, hafi það verið
áform hans nokkurn tíma. Og segir
sagan nú, að alþm. Seyðfirðinga, dr.
V. G., hafi tekið að sér hringferð þá.
Vestanmenn
komu fáeinir á Vestu um daginn,
þ. e. landar frá Ameríku, ein hjón
og einn einhleypingur. Hjónin eru
Skajti Brynjóljsson, frá Winnipeg, sá
er var þingmaður í Norður-Dakota
fyrir nokkrum árum, og hans kona.
Þau koma hingað kynnisför og dveljast
hér eitthvað fram eftir sumri. Hann
er meðal hinna helztu landa vestan
hafs, hefir dvalist vestra 34 ár, lengst
í Dakota, rúm 20 ár. Einhleypi mað-
urinn heitir Sigurður Sveinbjarnarson,
borgfirzkur, úr Reykholtsdal, fór vest-
ur í sumar með bróður sínum,
Vestanmanni, er Árni heitir; en
undi sér eigi og er nú alkominn
aftur.
THE
NORTH BRITISH ROPEWORK Co.
K i r k c a 1 d y
Contractors to. H. M. Government
búa til
rússneskar og italskar
fiskilínur og fœri,
alt úr bezta efni og sérlega vandað.
Fæst hjá kaupmönnum. Biðjið þvi
ettð um K i r k c a 1 d y fiskilinur og
færi, hjá kaupmanni þeim er þér
verzlið, því þá fáið þér það sem bezt er.
Saltet Lax
00 andre Fiskevarer kjöbes i fast
Regning og modtages til Forhandling af
C. Isachsen,
Christiania. Norge
Telegramadr.: Isach.
Margarine,
bezta sem fæst í bænum, er komið
aftur með s/s Vesta til
Guðm. Olsen.
rinn ÆGIR
10 92/ioo tons samkvæmt mælingar-
bréfi 11. april 1907 með 6 hesta
Dan-mótor, yfirbygður, fæst til kaups
með góðum borgunarskiltnálum. Lyst-
hafendur snúi sér til kaupmanns Jóns
Þórðarsonar í Reykjavík.
Vottorð til sýnis frá þeim, sem
hafa verið formenn á bátnum.
heldur árs-
hátið sína
í Bárubúð
laugardaginn 30. þ. m. kl. 8 síðdegis.
Nánara á götuauglýsingum.
Dansskemtun
í Iðnaðarmannaféiaginu laugardag 30.
þ. mán. í Iðnaðarmannahúsinu.
Nef'ndin.
Epli, Apelsínur,
Laukur, Hvítkál,
Raudkál, Gulrætur
nýkomið með s/s Vesta til
Guðm. Olsen.
Frá 14. mal næstk. óskar ein-
hleypur maður að leigja 1 stórt eða
2 lítil herbergi án húsgagna á góðum
stað í bænum. Tilboð sendist í bók-
verzlun ísafoldar, merkt: 14. maí.
Til leigu óskast góð íbúð, 3—4
herbergi, auk eldhúss og stúlkuher-
bergis. Semja ber við T. Frederiksens
timbur- og kolaverzlun í Reykjavik.
Einhleypur maður óskar nú
þegar að leigja eitt eða tvö herbergi
með góðum húsgögnum um óákveð-
inn tíma, að líkindum ekki skemur
en eitt ár. Upplýsingar í afgreiðslu
ísafoldar.
Stúlkur
vanta á Hótel ísland á næstu kross-
messu (14. mai). Forstöðukonurnar
taka við tilboðum.
148
jarðvegurinn með neðanjarðar-göngun-
um, eem gizkað var á þar væri, varð
mér að þakinni hyldýpisgjá, fullri af
leyndardómum, og í kirkjunni, þar
sem eg leitaði oftsinnis kyrðarinnar,
varpaði dagsljósið stundum skuggum
í göng og króka, líkaBt eins og ein-
hverjar verur frá fyrri tímura væru
á ferli.
klg tók miklum framförum í latínu
°g grfsku hjá ástúðlegum og marg-
fróðum prestinum, sem eg var á vist
með, og aðrar námsgreinir nam eg
hjá einum kennara skólans. En í
tómstundum mínum leitaði eg þessara
staða, sem fengu hugsmíða-afli mínu
svo mikið að starfa, svo að f>rándar
nes var engan veginn rétti staðurinn
handa mér { mfnum veiklaða huga.
jpað er, eins og eg hefi vikið á síð-
ar, eitthvert samband milli taugaveikl-
unar óstjórnleika míns og tunglskift-
anna. Þeg»f svo stóð á, lá við að
áhrif þessara staða toguðu mig til
sín fastara en svo, að viðnám yrði
veitt; eg læddist, svo að ekkert bar á,
inn 1 einveruna og sat þar stundum
tímunum saman, sokkinn niður í það,
149
er fram leið úr ímyndunarafiinu f
hálfskýrum myndum, en það var bæði
mikið og margt, þar á meðal mjúkleg
myndin hennar Súsönnu, sem mér
þótti stundum líða beint á móti mér,
og tókst mér þó raunar aldrei að líta
andlit hennar.
f>að var að vorlagi, annað árið sem
eg var þar, að eg sat einn dag um
hádegi í kirkjunni á palli nær altar-
inu, sat í heilabrotum við áhrif eins
slíks skapbrigðatímabils, með krossinn
hennar Súsönnu í hendinni.
Á veggnum öðrumegin við altarið
varð mér litið á stóra og skuggalega
mynd, sem eg hafði oft séð áður, en
hún ekki mótað nein sérleg áhrif í
hugann. Hún er í fullri líkamsstærð,
og sýnir píslarvott, sem varpað hefir
verið 1 þyrnirunn; hvassir þyrnarnir,
eins langir og rýtingar, stingast inn í
líkamann hér og þar, en maðurinn
getur ekki hljóðað fyrir gildum, sárum
þyrni, sem stingst inn undir kverkarn-
ar og út um opinn munninn.
Svipurinn á þessu andliti faust mér
alveg voðalegur.
f>að leit á mig með hljóðum skiln-
152
ökki sjá út á við, heldur inn á við, i
heiminn þann, sem oss er ósýnilegur,
og eins og honum mundi verða eðlilegt,
ef ekki væri gætt að taumhaldinu, að
Btefna úr þjóðbraut inn á helveg, þaDn
er dauðir menn ríða.
Eg sat í þessum hugleiðingum inni
f stofu hjá prestinum seinDÍ partinn,
þar sem verið var að tala um hitt og
annað. f>á sé eg alt í einu bregða fyrir
andliti að heiman. f>að var fölt og
máttfarið, og rétt á eftir sá eg, að
maðurinn var að berjast í vonleysi við
að bjarga sér úr brimróti upp á klett
þar nærri.
f>að var enginn annar en einn vinnu-
maðurinn okkar, hann Andréa.
Hann leit á mig að hálfu leyti gler-
kendu, að hálfu leyti hornkendu augna-
ráði, þar sem hann lá líkast því sem
honum væri bönnuð bjargráðin af ein-
hverju neðan við fætur hans, sem eg
sá ekki. Mér fanst á svipnum eins
og hann langaði til að segja mér eitt-
hvað.
Sýnin stóð að eins augnablik; en
einhver kveljanái, nær því óbærileg
tilfinning um, að á þessari stund hefði
145
f>að var út úr sundurþykkju feðra
okkar, að henni hafði dottið þetta í
hug.
— En, sagði hún, þú tekur ekkert
eftir, Davið!
f>að var satt, eg var að hugsa um
alt annað; það var um það, hvort
eg ætti að þora að kyssa hana, þeg-
ar við kveddumst; eg mintist þessa
í sumar út við Vættasker.
í sama bili heyrðum við þrusk
frammi á steinhellunni framan við
dyrnar, það var sama sem að með-
hjálparanum fyndist mál til komið að
lúka sér af, og Súsanna fiýtti sér sem
mest hún mátti, þvert á móti því sem
eg bjóst við, að koma gjöfunum, sem
eg hélt á i hendinni, ofan í brjóstvas
ann á mér.
Hún var alveg nýbúin að þvf, er
meðhjálparinn kom inn og sagði, að
að nú yrðum við að kveðjast.
Súsanna leit fyrst á meðhjálparann,
og því næst framan í mig; hún var
orðin föl i andliti og augun fyltust
tárum, eins og að hugsunin um, að
við ættum að skilja, hefði þá fyrst
runnið upp fyrir henni.