Ísafold - 12.03.1910, Blaðsíða 4

ISAFOLD
60
Kosningalögin á Prússlandi.
»Réttarbót« Bethmann-Hollwegs.
Æsingar og óeirðir á strætura.
---- Kb. 21/2 ’10.
Til priissneska þingsins, landdags-
ins svonefnda, er kosningarréttur mjög
takmarkaður og fyrirkomulagið alt
harla úrelt. Það hefir því verið á
prjónunum undanfarin ár, að stjórnin
legði fyrir þingið nýtt frumvarp til
kosningalaga til þess að rýmka kosn-
ingaréttinn og bæta úr öðrum göll-
um núgildandi laga. Meðan Biilow
var kanzlari hafði hann látið i veðri
vaka að hann ætlaði sér að leggja
fyrir þingið slíkt frumvarp og mun
hann hafa ætlað sér að tryggja sér
stuðning framsóknarflokkanna i þing-
inu með ríflegum réttarbótum á kosn-
ingalögunum. En hann féll og nýr
kanzlari tók við, v. Bethmann-Hollweg,
ákafur ihaldsmaður. Hann nýtur ekki
stuðnings framsóknarmanna í ríkis-
deginum og því væntu þeir ekki ríf-
legra ívilnana af hans hálfu í þessu
máli. En hann tók upp áform fyrir-
rennara síns í embættinu og hefir
lagt fyrir ianddaginn nýtt kosninga-
lagafrumvarp.
Landdagurinn á Prúsglandi er í
tveim deildum. Efri deild skipa prins-
ar af konungsættinni, aðalsmenn, er
eiga arfgenga þingmensku, þingmenn,
sem kosnir eru æfilangt af konungi
og svo ýmsir mikilsháttar burgeisar.
Neðri deild skipa fulltrúar þjóðarinnar,
sem kosnir eru með óbeinum kosn-
ingum. Núgildandi kosningalögum
er svo fyrir komið, að kjósendum er
raðað í 3 kjörflokka eftir skattgreiðslu,
v. Bethmann-Hollweg rikisbanzlari.
þannig að skattgreiðslufjárhæðin er
eins í öllum flokkum, þ. e. a. s. að
flokkarnir greiða sinn þriðjunginn af
sköttunum hver. í efsta flokki eru
því örfáir vellauðugir kjósendur, í
öðrum flokki allmargir efnaðir kjós-
endur, en í þriðja flokki alþýðan og
eignalausir menn. Hver þessara flokka.
kýs jafnmarga kjörmenn, en þeir
kjósa aftur landdagsmennina. At-
kvæðagreiðslan er opinber.
Hvílíkur dæmafár ójöfnuður þetta
er, má ráða af því, að 3,83 afhundraði
kjósenda eru í 1. flokki, 13,87 í öðr-
um, en 82,32 í þriðja. Það var því
ekki um skör fram, er Bismarck sagði
eitt sinn um þessi lög, að þetta væri
»aumlegasta kosningafyrirkomulag,sem
til er«.
Allir flokkar vilja auðvitað fá breytt
þessum ósköpum nema stjórnarflokk-
urinn éða íhaldsmenn. Þeir vilja
helzt láta alt sitja við sama, því að
þeirra er þágan, þeir eru auðmenn-
irnir. Andstæðingaflokkarnir fara í
ýmsar áttir að þvi er kemur til breyt-
inga á lögunum. En öllum kemur
saman um, 1) að afnema beri þrí-
flokkafyrirkomulagið, 2) að leynilegar
kosningar komi í stað opinberra og
3) að breyta beri kjördæmaskipun
þeirri, sem nú er og borgunum gert
hærra undir höfði.
Snemma í þessum mánuði, skömmu
áður en þingið kom saman, birtist
hið nýja kosningafrumvarp stjórnar-
innar. • Það er þá þannig lagað, að
engin af þessum þrem kröfum and-
stæðingaflokksins er tekin upp í frum-
varpinu: prífiokkafyrirkomnlagið, opin-
berar kosningar og gatnla kjördama-
skipunin er alt kítið standa setn áður.
Breytingarnar eru aðallega í því
fólgnar. að beinar kosningar koma í
stað óbeinna, þannig að kjörmanna-
milliliðurinn fellur burt. Ennfremur
er þríflokkafyrirkomulaginu breytt
þannig, að sett er ákveðið skattgreiðslu-
mark við kjörflokkunina; 5000 marka
(1 mark=90 au.) skattgreiðsla er
ákveðið hámark og þó að sumir greiði
hærri skatt, er það ekki tekið til greina
þá er kjósendur eru flokkaðir niður.
Þá er og ætlast til, að rýmknð verði
um flokkaskipunina þannig, að há-
skólagengnir menn, ríkisþingmenn og
landdagsmenn, ólaunaðir embættis-
menn í sveita- og bæjarstjórnum og
yfirmenn í her og flota verði færðir
upp án tillits til skattgreiðslu, þannig
að þeir (af þessum mönnum), sem
skatti samkvæmt, eiga sæti í 3. flokki
verði fluttir upp í 2. fl. og 2. flokks
menn upp í 1. flukk.
Atkvæðatalningin fer fram á þann
hátt, að í hverju kjördæmi eru talin
gild atkvæði úr hverjum kjörflokki
fyrir sig, og siðan er reiknað hlut-
fallslegt atkvæðamagn hvers þing-
mannsefnis fyrir sig. Atkvæðamagn-
ið er lagt saman úr öllum kjörflokk-
um og síðan deilt með 3 og þá er
það þingmannsefni kosið, sem hefir
yfir 3o°/0 atkvæða að meðaltali. Fái
þingmannsefni t. d. 30°/0 úr 1. flokki,
jo°j0 úr 2. flokki og 80°/0 úr 3.
flokki verður það alls 180. Þeirri
tölu er síðan deilt með 3 og þá kem-
ur út talan 60. Þingmaðurinn ei
því kosinn.
Þetta er aðalefnið í nýju lögunum.
Vitanlega var frumvarpinu tekið afar-
illa óðara en það varð heyiinkunn-
ugt; jafnaðarmenn og gerbótamenn
hamast sem ljón gegn því, miðflokk-
urinn telur það með öllu ótækt, frjáls
lyndir þjóðflokksmenn (Nationalliberale)
samþykkja það ekki nema því sé gjör-
breytt — og jafnvel íhaldsmenn taka
því fálega, en þeim gengur nú ekki
annað til en óhugur á þessum fáu
endurbótum, sem felast í frumvarpinu.
H. 10. þ. m. settist landdagurinn
á laggirnar og v . B e t h m a n n-
H o 11 w e g lagði frumvnrpið fyrir
með langri ræðu. Óðara en hann
stóð upp fóru jnfnaðarmenn að fussa
og sveia og leið svo drykklöng stund
að hann gat ekki tekið til máls fyrir
óeirðnm á þingbekkjunum. Loks var
honum þó veitt hljóð og talaði hann
í 1 klukkustund og reyndi að verja
sig og frumvarp sitt. Ræða hans
þótti nokkuð slitrótt og var fremur
almennar athuganir um stjórnmál
heldur en vörn fyrir einstökum atrið-
um i þessu frumvarpi.
Á eftir honum töluðu framsögu-
menn flokkanna og urðu umræður
óvenju hvassar. Allir mæltu freklega
á móti frumvarpinu nema íhaldsmenn.
Þeir fóru sér hægt, en höfðu þó sitt-
hvað að athuga. Loks var málinu
vísað til 28 manna nefndar og þar
við situr enn.
Sunnudaginn 13. febrúar og á hver-
jum degi fram á þenna dag, urðu
æsingar miklar og óeirbir á strætun-
um í Berlín og öðrum borgum á
Þýzkalandi. Múgur og margmenni
þyrptist saman hér og hvar i Berlín
og gekk í fylkingu á götunni hróp-
andi og argandi. Lögreglunni hafði
verið sagt að hafa allan viðbúnað og
því var fólkinu tekið með sverðsegg-
jum og byssuskotum, en það svaraði
í sömu mynt og hafa margir verið
drepnir viðsvegar um Þýzkaland, bæði
af lýðnum og lögreglunni. Utanum
allar opinberar stjórnarbyggingar hefir
flokkur lögreglumanna fylkt sér til
þess að verja ef á er ráðist og hvar
sem fólkið ætlar sér að koma saman
á torgum og strætum, ræðst lögregl-
an á það með bitra branda. Er til
þess tekið hve óvægilega og grimm-
úðlega lögregluþjónarnir fara að og
þeim yfirleitt kendar allar blóðsúthell-
ingarnar.
Vér munum síðar segja frá afdrif-
um kosningalaganna. Það eitt er víst,
að þau verða aldrei samþykt eins og
þau eru nú, en hitt ólíklegt að Beth-
mann-Hollweg slaki til, svo að nokkru
nemi. Það þykir því eigi loku fyrir
það skotið, að kanzlaraskifti verði aft-
ur á Þýzkalandi áður en langt um líð-
ur. Ur nefndinni er það síðast að
segja, að samþykt hefir verið með 15
atkv. gegn 13 (íhaldsmönnum) að
gera atkvæðagreiðsluna leynilega. Hins-
vegar féll í nefndinni tillaga um af-
nám þríflokkafyrirkomulagsins með
2 atkv. mun.
Málverkasýning.
lAsgrimur Jónsson opnar sýningu á
málverkum sínum í Vioarniiini,
sunnud. 13. marz kl. 11.
Inngangur 25 aurar fyrir fullorðna
og 10 aur. fyrir börn.
Sýningin er opin frá kl. 11—4.
Fyrirlestur í Iðnó.
Dr. Helgi Pjeturss segir á morgun
kl. öl/2 ferðasögu frá Englandi —
sjá götuauglýsingar.
Leikíélag Reykjavikur
Sunnudag 13. marz, kl. 8 síðd.
Smnaskifti.
Iðnaðarmannahúsið opnað kl. 7x/2.
Kvenhár kaupi eg nú i nokkurn
tíma, og borga samstundis með pen-
ingum.
Hárið verður keypt á Spítalastíg 6
(niðri) frá kl. 10 —11 f. m. og 3—4
e. m., og á kvöldin eftir kl. 7.
Gruðm. M. Björnsson.
Klæðaverksmiðjan
r
Alafoss
kembir ull fljótt og vel
Hagkvæm verzlunarviöskifti.
Kaup á útlendum varningi gegn fyrir-
framgreiðslu, og sölu á ísl. afurðum,
annast fljótt og vel
A. Guðmundsson
2 Commercial Street
Leith.
10 a. bréfsefni
fást æfinlega
í bóbverzlun Isafoldar.
Ibúóir
smáar og stórar til leigu 14. maí n.
k. í miðjum bænum og víðar. Sigur-
jón Sigurðsson snikkari í Lækjargötu
10 gefur upplýsingar.
I
I
{
j
í
'
|
i
i
!
i
\
í
*
ð
í A fl O h D er blaða bezt
íjfíABOLrD er fréttaflest
íjÍ5 ABOLD er lesin mest.
Nýir kaupendur fá í kaupbæti:
Fórn Abrahams (700 bls.),
Davíð skygna, hina ágætu
sögu Jótiasar Lie og þar
að auki söguna
Elsu, sem nú er að koma
í bl., sérprentnða, þegar
hún er komin öll.

& afr ~ ísafold mun framvegis
jafmðarlega fiytja myndir af
merkum mönnum og við-
burðum.
Ag*nsild
S/s »Uller« ankommer til Vestmanö-
erne med restladning af prima frossen
færsk vaarsild for agn. Salget fore’
gaar fra skibsiden efter ankomsb an_
tagelig i midten af mars.
Steyptir munir
alls konar: ofnar, eldavélarjmeð og án
emalje, vatnspottar, matarpottar, skólp-
trog, þakgluggar, káetuofnir, svínatrog,
dælur, pípur og kragar steyptirogsmíðaðir,
vatnsveitu-, eims- og gasumbúðir, baðker,
baðofnar, áhöld til heilbrigðisráðstafana
úr jámi ogleir, katlar o.fl. við miðstöðvar-
hitun, o. s. frv. — fæst fyrir milligöngu
allra kaupmanna á Islandi.
Ohlsen & Ahlmann
Verðskrár ókeypis. Kaupm.höfn.
Etuder & Soloer
med Fingersætning for Guitar fæst í Bókverziun
Isafoidar, áður 2,30, nú 1,50.
HK
Af mikiísmetnum neyzlutöngum með malteínum, er
De forenede Bryggerier
framleiða, mælum vér með:
Særlig &t anbef*leRecon valescenter ogAndre,som trænger
til let fordejeligNænng. Det er tilligeetudmærket Mid-
del mod Hoste,Hesbed og andre lette Hals-og Brystonder.
erframúrskarandi
hvað snertir
mjukan og þssgi
legan smekk.
Hefir hnfilega
mikið af ,extrakt‘
fyrir meltinguna.
Hefir fengið með
mæli frá mðrgum
mikilsmetnum
læknum
Bezta meðal viðs
—— hósta, hæsi og öðrum kælingarsjúkdömum.
Lesið!
Telpukjólar og dreng-ja-
blússur eru til sölu með 40-50 %
afslætti hjá
Karólínu Sigurðardóttur,
Bjarnaborg.
Lítil viravirkisnæla (gylt) með 2
laufum tapaðist í ga?r. Skilist í Læk-
jargötu 12B.
Hérmeð tilkynnist vinum og vanda-
mönnum að faðir minn, Guðm. F. Lárus-
son, and .ðist að heimili minu hinn 6.
þ. m. — Jarðarförin fer fram mánudag
14 þ. m. kl. II1/, f. h.
Ránargötu 24
Gróa Guðmundsdóttir.
Til leigu.
Húsið nr. s B við Grundarstíg hér
í bænum fæst leigt frá 14. mai n. k.
Húsið er lítið og nett, nýbygt og
mjög hentugt fyrir litla fjölskyldu.
Semjið sem fyrst við
Karólínu Sigurðardóttur,
Bjarnaborg.
Undirritaður selur eklfastan leir og ntcina
og kanpir gamalt látún, eir og blý.
Bergstaöastræti 29.
Vald. Paulsen.
Til leigu 14. maí 2 kjallarastoí-
ur við Ránargötu 29.
3 herbergja íbúð ásamt eld-
húsi til leigu frá 14. maí á góðum
stað í bænum. Afgr. vísar á.
annað kveld sunnud. 13. þ. m.
í Bárubúð. Nánara á götuaugl.
Fjölskyldum og einhleypum
býður húsnæði 14. maí Lárus Bene-
diktsson, Lækjargötu 12.
1 stúkunni „Víkingur" nr.
104 verður nú á næsta fundi (mánu-
daginn 14. þ. m.), til umræðu auka-
iagabreytingar.
Ariðandi að a 11 i r meðlimir stúk-
unnar mæt’.
Lifandimyndavél ásamt mynd-
um til fjögurra sýninga til sölu.
Peningar fundnir. Réttur eig-
andi vitji þeirra á afgr. blaðsins gegn
borgun þessarar auglýsingar.
3 herbergja íbúð til leigu á
Njálsgötu 32.
Fundist hefir á veginum hjá
Bakkárholtshverfi peningabudda með
peningum og nafnseðli í. Eigandi
vitji að Asmundsstöðum í Holtum.
2 kýr ungar óskast til kaups ný-
bornar eða óbornar. Semjið við Guðm.
Ingimnndsson, Bergstöðum, Rvík.
Takið eftir! Til kaups eða í
skiftum fæst eignin Arablettur við
Laugaveg. Semjið sem fyrst við eig-
endur eignarinnar: Þorlák Halldórsson
og Sigurð Þorkelsson.
í\ITj3TJÓÍ\I: ÓUABUÍ\ BJÖí\NS£ON
ísafoldarprentsmiðja.