Ísafold - 23.03.1912, Síða 1

fLomui út tvisvar l viku. Verfí &rg. (80
arkir minat) 1 kr. orlondia 5 ki, eNv 1 lt%
dollar: bortfist ívrir míbjan iúll (eriondis
tvrir fram)
ISAFOLD
Oppsöki) (skrifleí) bandin vib dramðt, u
ósna nema komln sé til útgef&nda fyrlr
1. otrt. ag aaapandi akoldlaas viO blabib
Afgreibala: An*tnratr»t,i 8,
XXXIX. árg.
Reykjavík 23. marz 1012.
19. tölublað
TJðaífundur blufafél. Völundur
verður haldinn
faugardaginn 30. ntarz næsfk. í fjúsi 7i. T. U. 7T1.
við Amtraannsstig, kl. 6 síðd.
Dagskrá fundarins samkvæmt n. gr. laga íélagsins.
Endurskoðaðir reikningar fyrir árið 19x1 liggja til sýnis á skrifstofu
félagsins til þess tíma.
Hluthafar verða innan þess tíma að sanna stjórninni hlutabréfaeign sína,
til þess að geta fengið atkvæðamiða á fundinn.
Sfjórnin.
Takið eftir!
í sambandi við auglýsingu mína um fimtungs afnlátt á veggfóðri
(Betræk), tilkynnist hérmeð, að sá afsláttur er ekki gefínn lengur en
til 10. apríl næstkomandi.
Templarasund nr. 3.
Sveinn Jónsson.
Spellvirki kvenna á Englandi.
------- Khöfn 11. marz.
Mannvitsbrekkur á Englandi eru miklar fyrir sér og hyggja sínum mál-
stað bezt borgið með ofsa og ógangi. Margar sögur hafa farið af aðgangi
þeirra, en nú á dögunum kastaði tólfunum. Pilsvargarnir flyktust saman á
götunum 4. þ. m. að kvöldi dags, brutu rúður í ýmsum opinberum bygg-
ingum og frömdu önnur spellvirki. Alt á þetta að vera gert til þess að
styrkja kvenréttindin og mótmæla fálæti stjórnarinnar í því máli. Konurnar
ætluðu að reyna að ryðjast inn i þinghúsið, en almenningi, sem annars hefir
verið fremur hlyntur ólátum þeirra, ofbauð gauragangurinn og skemdirnar, og
varnaði þeim inngöngu með aðstoð lögreglunnar — og lumbraði á konum
þeim, er óðslegast létu. Alls voru handsamaðar þessa nótt fyrir rúðubrot og
önnur spjöll 96 konur, og verða þær dæmdar til hegnarvinnu.
Forstöðukonur kvenréttindahreyfingarinnar segja þetta að eins byrjun á
öðru verra og boða stjórninni framvegis alls konar ófögnuð.
Þetta athæfi kvenþjóðarinnar hefir orðið til þess, að nú er að rísa sterk
hreyfing gegn því, að hún öðlist réttindi á við karlmenn. í Albert
Hall var nýlega haldinn fundur, er 10,000 manns sótti, og voru allir ræðu-
menn andvígir kvenréttindunum. Þar talaði m. a. kona ein, unfrú Viokt
Markham. Hún gat þess, og bar fyrir sig hagfræðisskýrslur, að mannvits-
brekkur létu vera að bjóða sig fram í bæjarstjóm, sóknar- og fátækranefndir
o. s. frv., heldur gengju þær í þess stað grenjandi um stræti og gatnamót
og mölvuðu rúður. Orsökin til þess væri sú, að þeim mundi finnast sveita-
og bæjarstjórnarstörl allóskemtileg og óvænleg til þess að eftir þeim yrði tekið.
Námuverkfallið mikla á Bretlandi.
Khöfn 11. marz 1912.
Verkfallið mikla á Englandi, sem hófst 1. þ. m., er mesta verkfall, sem
enn hefir orðið í heiminum, og horfir til stórvandræða, ef því léttir eigi
bráðlega. Af kolanámumönnum nefir 1 miljón manna lagt niður vinnu, en í
öðrum vinnugreinum,
sem ekki geta verið
kolalausar, bætast við
verkleysingjar á hver-
jum degi. í dag voru
þeir orðnir 600,000.
Járnbrautarferðir í land-
inu hafa minkað um
helming og jafnvel
póstflutningur hefir
stórum takmarkast.
Stjórnin hefir gert
alt til þess að reyna
að koma á sátt, en til
þessa hefir alt orðið
árangurslaust. Verka-
menn halda fast við
kröfur sínar um ákveð-
ið launalágmark og
láta sér þaðan hvergi
þoka, en vinnuveit-
endur láta hart mæta
hörðu.
Síðustu fregnir
segja, að vinnuveit-
endur séu að linast,
og að verkfallinu muni létta af áður en þessi vika sé úti. Takist ekki að
sætta málsaðila, verður stjórnin og þingið að skerast í leikinn og lögbjóða
það, sem verkamenn krefjast. (Svo sem nú- er orðið. — R i t s t j.).
Myndin sýnir námumenn í einni kolanámu, sem eru að fara í lyftivél
upp á yfirborð jarðarinnar að loknu erfiði dagsins.
I. O. O. F. ‘33153^
Alþýöuí'él.bókasaín Póstkússtr. 14 kl. 5—8.
Augnlækning ókeypis i Lækjarg. 2 mvd. 2—8
Borgarstjóraskrifstofan opin virka daga iO—8
Ðæjarfógetaskrifstofan opin v. d. 10—2 og 4—7
Eyrna-,nef-og hAlslækn. ók. P0sth.str.14A fid,2—8
íslandsbanki opinn 10—2 */* °g 54/a—7.
K.P.O.M. Lestrar- og skrifstofa 8 árd.—10 sbd.
Alm. fundir fid. og sd. 8 */* sibdegis.
Landakotskirkja. öuösþj. 9 og 8 & helgum
Landakotsspitali f. sjúkravitj. 101/*—12 og 4—5
Landsbankinn 11-2 l/a, öVa-B1/*. Bankastj. vib 12-2
Landsbókasafn 12—8 og 5—8. Útlán 1—8
LandBbúnaöarfólagsskrifstofan opin frá 12—2
Landsféhiröir 10—2 og 5—6.
Landsskjalasafnib hvern virkan dag 12—2
Landsiminn opinn daglangt [8—9] virka daga,
helga daga 10—12 og 4—7.
Lækning ókeypis Þingh.str. 23 þd. og fsd. 12—1
Náttúrugripasafn opib 1 */a—21/* á sunnudögum
Stjórnarráösskrifstofurnar opnai 10—4 daglega.
Tannlækning ókeypis Pósth.str. 14B md. 11—12
Vifilsstabahæliö. Heimsóknartimi 12—1.
Þjóbmenjasafnið opiö á sd., þrd. og fmd. 12—2
Jiiðurjöfnunarskrdin Í912
fæst hjá bóksölum.
Verð: 25 a.
Bæjarskrá Hegkjavíkur
er ómissandi handbók fyrir
hvern mann.
Fæst hjá bóksölum. Verð kr. i.so.
Manntjónið mikla
á Geir.
I*örf skjótrar og góðrar hjálpar
handa ekkjunum og munaðar-
leysingjunum.
Það má nú telja fullvíst orðið, að
fiskiskipið Geir hefir farist með allri
skipshöfninni, 27 manns.
Hér fylgir skrá yfir þá, sem druknað
hafa, ásamt þeim skýrslum, sem þegar
hafa fengist um hagi þeirra:
1. Sig. Þórðarsson skipstjðri, lœtnr eft-
ir sig ekkjn og 4 börn i ómegð.
2. Halldór Jónsson stýrimaðnr ókvænt-
nr. Heilsnlans faðir, ekkjumaður með 4
börn ófermd.
3. Sverrir Gnðmnndsson frá Harðbala
i Kjós.
4. Ginðjón Magnnsson ókvæntur, aðstoð
uppgefins föður og beilsnlansrar móður.
5. Guðmundur Árnason frá Bildndal i
Arnarfirði.
6. Jón Jónsson frá Skógum i Arnar-
firði.
7. Jóhann Gnðmundsson úr Arnarfirði.
8. Ólafnr Sigurðsson frá Langholti i
Flóa.
9. Magnús Pétnrsson i Reykjavik, lætur
eftir sig ekkjn og ungbarn; ennfremnr fóst-
urbarn og aldraðan tengdaföður.
10. Kristján Einarsson nr Hafnariirði,
lætur eftir ekkju og 8—4 ungbörn.
11. Þórður Ingimnndarson frá Tjörn á
Yatnleysuströnd, lætnr eftir sig ekkjn og barn.
12. Ólafur Niknlásson úr Hafnarfirði,
lætnr eftir sig ekkju og 2 börn í ómegð.
13. Guttormur Einarsson úr Hafnarfirði,
lætnr eftir sig ekkju og 2 börn.
14. Gnðni Benediktsson; lætur eftir sig
ekkju og 3—4 nng börn.
15. Þorvaldur Jóhannsson úr Dýrafirði,
lausamaðnr, lætnr eftir sig móður, sem hann
styrkti.
16. Þorkell Guðmundsson úr Hafnar-
firði lætur eftir sig ekkju og 3 börn nng.
17. Böðvar Jónsson úr Hafnarfirði og
18. Halldór Böðvarsson Bonnr hans. Þeir
önnuðust dóttur Böðvars, bláfátæka ekkjn
með 3 ungbörnum hennar.
19. Helgi Árnason frá Eiði á Seltjarnar-
nesi; lætur eftir sig heilsutæpa konu, blindan
tengdaföður á áttræðisaldri og 2 syni i
ómegð.
20. Sólon Einarsson úr Hafnarfirði; læt-
ur eftir sig ekkju og 2—3 börn.
21. Ingvar Pétursson úr Hafnarfirði;
lætur eftir sig ekkju og 2—3 börn kornung.
22. Jóhannes Jóhannesson úr Hafnarfirði
annar af 2 sonum roskinna foreldra og eiga
barn í ómegð.
23. Marteinn GuðlangsBon úr Hafnarfirði;
lætnr eftir sig ekkjn með barni.
24. Sigurður Jónasson bóndi í Ási í
Garðahreppi; lætur eftir sig ekkju og 8 eða
9 börn í ómegð og háaldrað vandabundið
gamalmenni.
25. Magnús Sigurgeirsson vinnum. úr
Hafnarfirði.
26. Vilmundur Jónasson úr Hafnarfirði,
einkaharn og einkastoð uppgefis föðurs og
og alheilsnlausrar móður.
27. Guðjón Jónsson lausam. fráBildudal.
Þetta er hörmuleg skýrsla, hörmu-
legt að sjá hve margir dugandi og
flestalt ungir menn hafa hér farið i
sjóinn. Því hörmulegra er þetta slys,
sem hér áttu í hlut fyrirvinnur heilla
heimila, stoðir og styttur foreldra og
bágstaddra vandamanna.
Þarna eru á svipstundu 14 konur, að
því er þegar er kunnugt, orðnar ekkjur
(ekki kunnugt um suma mennina af
Vestfjörðum, hvort kvæntir eru eða
eigi, en staðhæft um einn þeirra, að
hann láti eftir sig ekkju og n börn).
Þarna eru tugir barna í ómegð svift
föðurnum. Hér er um að tefla svo
mikla hörmung og eymd, að lítt
tekur tali.
Hvort nokkrum einstökum mönn-
um verði sök gefandi á því, að svona
hefir farið, hvort óvarkárni eða kæru-
leysi hafi verið með í spilinu, er skip
þetta var talið sjófært o. s. frv., á það
vill í s a f o 1 d engan dóm leggja að
svo stöddu. Það verður vafalaust
rannsakað af réttum hlutaðeigendum.
Enda er það í sjálfu sér ekki pað,
sem mest liggur á að gert verði n ú.
Það sem mest á ríður af öllu nú,
það er: «
að vinda að pvi bráðan bug að hjálpa
ekkjunum, hjdlpa munaðarleysingjunum,
hjálpa gamalmennunum, setn mist haja
menn sína, jeður sína og jyrirvinnur
í sjóinn.
Það ríður á því að reyna að bæta
eitthvað úr þeirri miklu eymd og ar-
mæðu, sem heltekið hefir fjölda heim-
ila við þetta sárgrætilega og sviplega
manntjón, sem orðið er.
í s a f o 1 d er kunnugt um, að þegar
eru gerðar ráðstafanir til þess, að
samskotanejnd verði stofnuð. Hafa
þeir gengist fyrir því síra Jens Páls-
son prófastur, Magnús sýslumaður
Jónsson og síra Ólafur Ólafsson frí-
kirkjuprestur. Sú nefnd mun setjast
á laggirnar í næstu viku..
Útgerð skipsins 'nefir þegar gefið 2
þús. kr. til þessara samskota.
í s a f o 1 d tekur og með ánægju
og þökkum móti samskotum, má af-
henda þau á skrifstofu hennar eða í
bókaverzlun ísafoldar og munu þau
samskot auglýst hér í blaðinu.
En það er hægt að gera meira til
hjálpar.
Skemtifélög bæjarins, leikfélagið,
söngfélagið o. fl. finna sjálfsagt til
þeirrar mannúðarskyldu, að gera sitt
til að hjálpa með því að leika og
syngja til ágóða fyrir samskotin.
Allir ættu að telja það óumflýjan-
lega skyldu að hjálpa, þegar svo ógur-
legt áfall ber að höndum.
Elzta niannesk.ja á íslandi,
að því er síðustu manntalsskýrslur
greina, er nýlátin. Hún hét Vigdís
Stígsdóttir og átti heima á Kallaðar-
nesi i Mýrdal, var þar hjá syni sín-
um. Hún varð nærri 99 ára (f. 24.
apríl 1813). Hafði haft fótavist þang-
að til í fyrravetur — þá datt hún og
og meiddist eitthvað og lagðist eftir
það.
Herman StolL
Svissinn, sem ferðast hefir hér
um þvert og endilangt landið tvö
undanfarin sumur, hefir verið að flytja
erindi í París um ferðir sínar hing-
að. Eitt af stórblöðunum í París, »Le
Figaro«, sem er nýlega komið hingað
flytur grein um fyrirlestur, sem hr.
Stoll hefir haldið 1. þ. m. í »Land-
fræðisfélaginu* i Paris fyrir troðfullu
húsi og lætur blaðið hið bezta af
frammistöðu hans.
Blaðið getur þess, að þar hafi verið
saman kominn mjög friður hópur og
þar á meðal hafi verið sendiherrar
ýmissa landa, greifar og barónar og
annað tignarfólk.
Auk tölunnar, sem hr. Stoll flutti,
segir blaðið, að hann hafi sýnt mikinn
fjölda lifandi mynda frá íslandi og þar
að auki hafði hann fengið Mlle E.
Holmstrand (húnersænsk)frá »I’Opera-
Comiquet til þess að syngja ýmsa
söngva og vísur islenzkar og að lok-
um söng þar karlakór (20 Svíar bú-
settir í París) ýms þjóðlög íslenzk.
Blaðið segir, að hinn visindalegi
árangur af ferðum hr. Stolls sé mik-
ilsverður, með þvi að hann hafi komið
hér á staði, sem enginn hafi áður
kannað, og 'hann hafi ferðast hér
bæði sem Jandkönnuður og lista-
maður.
Blaðið endar ummæli sín með þess-
ari klausu:
»Áheyrendurnir, sem var úrvalslið
bæði karla og kvenna í París, gerði
hinn bezta róm að þessari ágætu fræðslu
um svo fjarlæga hluti og hinn mikli
söfnuður, sem þangað hafði streymt,
klappaði hr. Stoll lof í lófat.
í vor hefir hr. Stoll í hyggju að
ferðast um Sviss og halda þar fyrir-
lestra á líkan hátt sem þenna. Megum
vér sannarlega vera honum og öðrum
sannorðum útlendingum þakklátir, sem
fræða menningarþjóðimar um oss og
landið, sem skáldið segir um:
»fyrir löngu litilsvirt,
langt frá öðrum þjóðumt.
R. B.
Ríkisráöiö og Danir.
Um ríkisráðsákvæðið i stjórnarskrá
vorri hefir Einar Hjörleifsson ritað
ágæta grein í danska blaðið Politiken
þ. I. marz s. 1. og heldur þar fram
sömu skoðunum og I greinum sinum
hér í blaðinu. — Verður ef til vill
sagt gerr frá þessari grein síðar.
— Þess má geta, að eigi höfðu
nein mótmæli eða athugasemdir komið
fram við grein E. H. í dönskum blöð-
um alt til 11. marz hvorki, frá dr.
Berlin, I. C. Christensen né öðrum.
Fiskuppgrip við Noreg.
Fyrir mánuði voru Norðmenn búnir
að afla 12'/j miljón; en í fyrra um
sama leyti ekki nema um 2 miljónir.
Og nýlega var aflinn orðinn yfir
30_miljónir.
Fiskaflinn þar hefir aidrei orðið neitt