Ísafold - 01.06.1912, Blaðsíða 2

134
ISAFOLD
i
<r
V
þann vordag á því þreifað: að »sætt
og beizkt í æfikjara bikarinn oss byrl-
að er, blandað lán vort hlutfall er«.
En vorið leið fram bjart og blítt
»á sólgeislavængjunum sínum breiðu*;
með tign og prýði breiddi það ljós
sitt og yl sinn yfir landið frá yztu
útnesjum til instu dalabygða, og vakti
í hugum vorum og hjörtum hinn
blíða vorfögnuð, hina sælu unaðsvon
og hina sveliandi sumarþrá. Sízt
mátti því hina vorglöðu þjóð vora
gruna það, að unaðsvorið hefði henni
að færa »á sólgeislavængjunum sínum
breiðu«, þunga þjóðarsorg ásamt með
hinni gleðjandi, lífsvekjandi ljósdýrð,
— en sú varð þó raunin á fyrir henni
hinn 15. þessa mánaðar, er fregnin
um hið sviplega lát hennar kærasta
konungs, Friðriks hins áttunda, barst
með símanum yfir mestan hluta lands-
bygðarinnar, og mun nú hafa náð til
svo að segja hvers mannsbarns á land-
inu og hvervetna að vonum hafa
snortið þungt og snögt alvörustrengi
hjartnanna til innilegrar hrygðar, hver-
vetna dunið sárt og þungt inn yfir
sálirnar eins og skerandi harmhljómur
fallandi inn í unaðshljómleika hins
blíða vors. Af þessum fáu orðum
getur hver maður, sem hér heyrir mál
mitt, ráðið, hversu mér fanst og finst
fyrir eigin hönd og fyrir hönd þjóð-
ar vorrar um konungslátið, og viss er
eg þess, að svipað hefir ýmsum yður
hér viðstöddum fundist og finst, og
slikt mun öllum þeim með þjóð vorri
finnast, er nokkra verulega grein vissu
á, hvern hug Friðrik konungur 8. bar
til lands vors og þjóðar; og hver má
efast um, að andlát hans hafi vakið
djúpa, angurblíða sorg í þakklátum
hjörtum þeirra raunamæddu meðal
vor, sem i yfirstandandi sorgarþreng-
ing sinni hafa notið og eru að njóta
góðs áf landsföðursamhygð hans með
þeim og konunglegu liknsemdar örlæti
þeim til hjálpar. En ekki að eins
þessi hjörtu, heldur sérhvert íslenzkt
hjarta, hvert mannsbarn hinnar íslenzku
þjóðar, hvert mannsbarn, sem bólfestu
hefir á þessu landi tekið, af hvaða
þjóð sem er, og hefir því skyldu til
að unna landinu og þjóðinni, »sem
drottinn hefir leitt það inn í«. — Já
hvert mannsbarn þessa lands og þjóð-
in öll hefir í sannleika gilda og kný-
jandi ástæðu til að syrgja hinn látna
konung sinn, ekki að eins með þegn-
legri lotningarsorg, heldur og með
harmi þakklátrar elsku og sárri eftir-
sjá eftir sannarlegum þjóðhöfðingja
sínum og landsföður, er unni svo heitt
landi voru, og bar þjóðar vorrar sönnu
velferð svo ríkt fyrir brjósti alla sína
sorglega stuttu ríkisstjórnartíð, að því
má þjóð vor aldrei gleyma. Nei,
aldrei, þvi þá henti hana það van-
þakklæti og ranglæti, sem mundi nið-
urlægja hana. Nei, aldrei — því að
>ar á hún dýran minningarsjóð, sem
íenni ber að geyma og ávaxta; sæmd
íennar og heill liggur við, að geyma
íans vel; henni getur ekki verið það
um megn, — henni, sem i þúsund
ár hefir geymt feðranna sögu og hina
forn-norrænu frægu, fögru tungu, og
henni verður það ekki um megn, nema
hún gangi frá sjálfri sér, varpi dygð
og trygð, sæmd og giftu fyrir borð,
og sleppi allri gát á sínum vitjunar-
tíma, sem vér vonum og biðjum og
treystum, að hinn alvaldi, alvitri og
algóði guð, konungur konunganna,
æfinlega varðveiti hana frá.
Minningarvert er það og minnis-
stætt ætti oss íslendingum að vera
það, að þegar á 1. ríkisstjórnarári
Firðriks 8., — en hann kom til ríkis
29. jan. 1906 — kom í ljós hin
landsföðurlega umbyggja fyrir vorri
þjóð, og að þau afskifti hans, eins og
öll afskifti hans af oss, lýstu hjá hon-
um sönnum konungshug og sönnu
konungshjarta. Fulltíða maður var
hann orðinn, er faðir hans Kristján
konungur hinn IX. var til konung-
dóms kvaddur í Danmörku og tók
við ríki, og síðan hafði hann sem rík-
iserfingi kynst stjórnmálaviðskiftum
Dana og íslendinga í full 40 ár —
og i sambandi við þá spurning, hvort
hann á þeim tíma muni hafa nokkuð
um ísland hugsað, minnist eg þess,
að hann lét um skeið merkan íslend-
ing veita sonum sínum tilsögn í ís-
lenzkri tungu; — og eins ogþað er víst,
að honum var gjörkunnugt um stjórn-
arlega afstöðu íslands í ríkinu, og
afstöðu hinnar dönsku þjóðar til hinn-
ar íslenzku og afstöðu íslendinga i
sambandinu við Dani, þá er hann kom
til ríkis, eins má oss það augljóst vera,
að hann hafi rækilega til vor hugsað
og oss fyrir brjósti borið sem ríkis-
erfingi; á það bendir svo skírt öll
hans konunglega framkoma við oss.
Alkunna er það, konungshugsun hans
var það, er heimboðið gerði fulltrúum
íslendinga á alþingi til Danmerkur
sumarið 1906; hann vildi kynna hina
íslenzku þjóð bræðraþjóðinni dönsku,
hann vildi rýra sem mest áhrif ókunn-
ugleikans og ijarlægðarinnar. — Og
konungshugur og konungshjarta stýrði
för hans og heimsókn í vorn garð
næsta sumar, 1907; að sjá landið sjálf-
ur og kynnast þjóðinni ásamt helztu
forvígismönnum og fulltrúum hinnar
góðkaupa-útsala
í Sápuhúsinu Austurstr. 17 og
í Sápubúðinni Laugaveg 40.
□ OD
Alt vöru-upplagið verður selt með mjög
niðursettu verði.
[]rimE=3ac3c=iDLUE3aai—
Príma græn sápa á 14 og 15 aura pundið.
Príma Marseillesápa á 27 aura pundið.
Prima brún krystalsápa á 17 og 19 a. pundið.
Príma salmíaksápa á 27 aura pundið.
Srac==ic==3i=i===3i===iai^rr3i===irt==irai==iB
um á hjörtum okkar og ætli að ekki
verði fleirum sem mér, að tár vakni
og varpi móðu fyrir augað? Vísast
að tár læðist fram í augu margra. Alt
um það — og þrátt fyrir 300 mílna
fjarlægðina sjáum vér í andanum hina
konunglegu líkfylgd, pví að syrqjandi
elska heillar pjóðar er skygn, — vér
horfum á jarðneskar leifar vors treg-
aða konungs fluttar burtu úr hinum
konunglega bústað, æðsta heimili rík-
isins — og alla konungstið föður hans
og svo hans eigin, viðurkent fyrir-
myndarheimili rikisins, og jafnvel allr-
ar Norðurálfu, að sannri tign og dygð,
kristilegri trú, kærleika og guðsótta,
— og vér horfum í andanum á hinar
jarðnesku leifar hans svífa þaðan eftir
brautinni til konungs-legstaðarins í
hinum veglegasta helgidómi Danmerk-
ur, Hróarskeldu-dómkirkju; og vér
horfum á hina konunglegu likfylgd:
fyrst og fremst drotninguna, sem orð-
in er ekkja, og svo börn hans, þar á
meðal hans elzta son, sem orðinn er
konungur vor, og tengdabörn, öll í
djúpri hjartasorg. Virztu, himneski
faðir! fyrir heilagan anda þinn að
hugga þau öll og styrkja í trúnni og
voninni á son þinn, drottinn vorn
Jesúm Krist, f trúnni og voninni á
eilífa lífið í hans nafni; — þar næst
sjáum vér í þessari líkfylgd systkini
hins látna konungs og þeirra maka og
börn, þ. e. meginið af keisara- og
konungafólki allrar Norðurálfunnar —
alt í virðingarfullri alúðarsorg og sam-
hrygð; en líkfylgdin er stærri en þetta
— þar fylgja tvær þjóðir i einlægri,
þakklátri sorg — og sorgarfánana bera
annarsvegar hrygg þegnleg þjóðarlotn-
ing, og hinsvegar hrygg, þakklát þjóð-
arelska.
Príma stangasápa á 15 og 17 anra pundið.
MUNE); 3 pund af sóda íyrir 10 aura.
3 stk. góð Viólsápa fyrir.... 25 an. 3 stk. Florians búðingspúlver fyrir 25 au.
3 — — Xeroformsápa fyrir . . 25 — 3 — Florians eggjapúlver fyrir 25 —
3 — — Möndlnsápa fyrir. . . 25 — Nýjar kryddvörur fyrir að eins 4 og 8 —
ÁgtBtt lútarduft fyrir að eins , . 17 — Vanille bökunarduft .... 4 og 8 —
Ágætir kemÍ8bir sápuspænir . . . 32 — 3 dósir skósverta (fyrir Box calf) 25 —
Prima klegsódi frá 7 — Falleg skrautberti 10 -
Ágætir fægiburstar 17 — 1 stk. Gallsápa að eins . . . 15 —
Ágætar 25 au. Xeroformsápur fyr- 1 — Rakarasápa að eins . . 15 —
ir að eins 18 — 1 — Silfursápa að eins . . . 15 —
Ágætar 25 au. Viólsápur fyrir aðeins 18 — Ágætt Holl. Cacao pr. */4 pd. . 30 —
»Bourucin« Tandpasta 22 — 1 flaska Brilliantine (i hárið) . 23 -
25 patent tanklemmur fyrir . . . 32 — Stór dós af fægipúlveri fyrir að eins 12 —
3 stk. »Vera«-Viólsápa fyrir . . 14 — Stórir og góðir svampar . . . 5 —
3 öskjur fægiduft fyrir .... 12 — Sterkir bárkambar 25 —
3 dósir ofnsverta fyrir 21 — 1 ágætur fatabursti 30 —
3 góðir naglaburstar fyrir . . . 25 — 1 stk. af 50 aura frostsápu fyrir
Lakrís og salmiakpastillur askjan . 6 — að eins 25 —
»Amycos« Toiletsápa að eins . . 15 »Cocosnöd«-sápa fyrir að eins 15 —
Afgangar af eftirtöldum sápum verða seldir
íyrir hálfvirði:
1000 öskjur Jólasápa, hver með 3 stk., fyrir 25 au.,
1000 öskjur Grauduft fín Víóletsápa fyrir 25 au. hver,
Fín Toiletsápa með glasloki fyrir 25 aura,
1000 öskjur „Gleðileg Jól“, með 3 stk. hver,
á 50 aura hver askja.
„Sápu-myndir og „Jólasápa“ 7 aura hver.
Egta 20 aura „Radium Lanólín sápa“ verður seld fyrir 10 a.
25 aura „Sterling sápa“ verður seld fyrir 15 aura.
Stifelsi 28 aura pundið, áður 31 eyri.
Notið nú þetta góða tilboð. Útsalan stcndur
að eins í nokkra daga. Feiknin öll af burstum,
kömbum, höfuðvötnum, ilmvötnum svömpum,
handsápum, hárpunti, tannburstum o. fl. verður
selt langt undir verði.
Sápuhúsiö Sápubúöin
Austurstræti 17. Talsími 155. Laugayeg 40. Talsimi 131.
dönsku þjóðar, — var konungsvilji
hans. Hann kom og sá og elskaði
með konunglegum kærleik. Hans
konungshugur sá, og hans konungs-
hjarta fann, að út úr slíkum landsföð-
urkærleika yrði framtíðin að spinna
þá þætti sanHeiks og réttlætis, er ofið
skyldi úr friðar-, samhygðar- og ást-
úðarband það milli bræðraþjóðanna, er
verða mætti þeim meir og meir band
algjörleikans til sannarlegs frelsis og
sannarlegrar farsældar.
Frá konungshug hans og konungs-
hjarta komu og orðin hans hin ógleym-
anlegu, er hann mælti á Kolviðarhóli,
þá er hann var kominn yfir fjallið,
þaðan er hann hafði notið útsýnar
annarsvegar yfir hið breiða og gróður-
sæla Suðurlandsundiilendi og hinsveg-
ar yfir hina svipmiklu Faxaflóabygð
alla, orðin hans þessi: *Markmið
mitt er sannleikur og réttketi bdðum
ríkjum til handa«. Þau voru konungs-
kærleiksmál hans — til íslendinga —
hátt og hreint eins og hinn heiði
himinn, heitt og skært eins og há-
degissólin. — Guð gefi að þessi kon-
ungs-kærleikshugsjón hans megi gagn-
taka hvers þess manns hug með Dön-
um og íslendingum, er um samband
þeirra á komandi tíð skal fjalla, og
verða þeim leiðarstjarna til marksins,
sannarlegs friðar og sannarlegs frelsis
og sannarlegrar farsældar beggja.
Sárt og þungt er oss því að vonum
það hlutskifti vort, að sviftast nú þeg-
ar, miklu fyr en oss varði, þessum
oss ástkæra konungi, er vér fundum
og vissum, að bar til oss konungshug
og konungshjarta og konungselsku.
Harmur er oss í hugum, og hrygð á
þjóðbrautum. Og nú er vér stefnum
hugarsjón vorri þangað, sem útför hans
fer fram, þá tekur sorgin tökum sín-
íslandsbörnl Vér fylgjum i dag í
anda vorum kærasta konungi til graf-
ar. Það er þungt. Vér erum af því
beygð. En látum eigi hugfallast; tök-
um á krafti vorrar trúar og vonar;
lyftum höfði og hjarta hærra — hærra
til guðs, — vörpum von og sorg í
drottins skaut!
Eilífi guð! hjálpaðu oss, hjálpaðu
oss til að geyma svo minning vors
tregaða góða konungs, Friðriks hins
8., að hún verði oss að ávaxtarsamri
þjóðarblessun i nútíð og framtíð. —
Algóði guð! lof og þökk sé þér fyrir
hann og hans konungselsku, umhyggju
og góðgirni til handa landi voru og
þjóð. Náðugi guð! tak hann til þinn-
ar eilifu náðar og gef honum sælu
eilífs lífs í höll þíns himneska alveld-
is. Líknsami guð! miskuna þig yfir
hans eftirlifandi sorgbitnu ástvini, —
gefðu þeim huggun og frið i faðmi
þér. Heyr oss í Jesú nafni, og bæn-
heyr oss, er vér nú kvökum til þin
og þökkum þér með titrandi sorg í
sáíum og látum til þin hljóma vort
hjartnamál í sálminum: »Faðir and-
anna, frelsi landanna, ljós í lýðanna
stríði« o. s. frv.
Og nú, kristni söfnuður, þar sem
minningarorð vor og skilnaðarkveðja
til hins látna, þjóðkæra konungs vors,
Friðriks sáluga 8., er þegar flutt af
vorri hálfu, þá vil eg biðja yður að
heilsa í anda, i von og trú í Jesú
nafni sem konungi vorum, hinum elzta
syni hans, sem tekið hefir við kon-
ungdómnum að ríkiserfðalögum með
konungsnafninu Kristján hinn X., —
heilsa honum í trú og von og bæn í
Jesú nafni, segjandi: náð sé með þér
og friður frá guði föður vorum og
drotni Jesú Kristi. Drottinn blessi
þig sem konung vorn. Drottinn blessi
oss konungdóm þinnl
Almáttugi kærleikans guð! guð og
drottinn aílrar hinnar miklu veraldar
og guð og drottinn vors lands; gef
vorum nýja konungi i ríkulegum mæli
vísdóm af fylling þíns vísdóms, kær-
leik af fylling þins kærleika, réttlæti
af þínu eilifa, heilaga réttlæti. Gef
honum af ríkdómi náðar þinnar þá
hamingju og blessun, að fá stjórnað
ríki sínu svo, að til sannrar hamingju,
sannarlegs frelsis og framfara í öilu
góðu verði báðum þjóðum ríkis hans
og öllum þegnum hans. Lát þá sömu
náð þína og blessun, giftu og sæmd,
er verið hefir með föður hans og afa
í konungdómi þeirra, vera með hon-
um, hans húsi og ættlegg — þá sömu
náð og blessun, giftu og sæmd, er
hvílt hefir svo unaðslega yfir hinu
danska konungshúsi þann tíma, er þeir
hafa ríkjum ráðið. Og líknsami guð!
vor verndari og leiðtogi á þjóðlífsins
braut, snú þú sjálfur hug og hjarta
vors nýja konungs til vor — fámennu
og fátæku þjóðarinnar hans i f jarlægð-
inni, — snú konungshug hans til vor
til landsföðurlegrar umhyggju og vernd-
ar, og hans konungshjarta til vor í
föðurlegum elskuhug og kærleik, og
lát þetta hið ógleymanlega, helga og
dýrlega markmið hins lofsæla föður
hans: »Sannleikur og rittheti báðum
ríkjum til handa«, æfinlega Ijóma fyrir
andlegri sjón hans og verða einnig
hans háa markmið, þvi það er í Jesú
nafni vilji þinn, sannleikans og rétt-
lætisins eilífi guðl — Gef svo, vor
guð, konungi vorum Kristjáni X. að
lifa lengi þér til dýrðar og þegnum
sinum til blessunar og fá að sjá sína
oss dýrmætu konungsósk um framtíð-
argiftu lands vors og þjóðar rætast.
— Blessaðu hann og varðveittu hann,
drottinn! láttu þína ásjónu lýsa fyrir
honum og ver honum nálægur í náð,
upplyftu seint og snemma þínu heilaga
föðuraugliti yfir hann og gefðu hon-
um þinn frið. Amen.
Frá mannamótum.
Leikhúsið. í gærkvöldi léku þau
í annað sinni frk. Christiansen og
Groth.
Þetta sinni var hjá þeim á leikskrá
m. a. Tilfœldigheder eftir Otto Benz-
on, en Bryllupsaýten eftir Peter Nansen
og Naar Kœrligheden dör. í þeim leik
var Bjarni Björnsson einnig með.
í gærkvöldi fór allt miklu betur
en i. kvöldið. Siðasti leikurinn: en
Bryllupsajten var fjörlega og rösklega
leikinn, svo að veruleg ánægja var á
að horfa.
Þau hefðu betur gjört sjálfs sín
vegna að hafa þessa leikskrá i. kvöld-
ið og ,en Bryllupsajten ættu þau að
sýna aftur.
Næst leikið annað kvöld.
Ego.
Læknir Rangæinga
Jóni H. Sigurðssyni hefir nú verið
veitt Reykjavíkur læknishérað. En
Rangæingar hafa skorað á stjórnina
að veita Guðm. Guðjinnssyni, sem nú er
læknir í Axarfjarðarhéraði, Rangæinga-
hérað. Undir þær áskoranir hafa rit-
að 306 búendur úr öllum hreppum
héraðsins.
Landsstjórnin hefir áður tekið full-
komlega til greina óskir héraðsbúa,
þá er þær hafa fram komið t. d., ei
Sauðárkrókshérað var veitt síðast og
þykir Rangæingum, sem von er, lík-
legt að þeirra óskir verði metnar, er
þar að kemur.
Prestskosning á Melstað.
Hún fór fram í fyrradag. 406 kjós-
endur voru á kjörskrá. Af þeim greiddu
208 atkvæði, og reyndust 206 atkv.
gild. Kosinn var Jóhann Briem cand.
t'neol., kennari á Eyrarbakka með 116
atkv., síra Sigurður Jóhannesson hlaut
66, sira Björn Stefánsson 14, sira Arni
á Skútustöðum 10, en Jónmundur
prestur á Barði ekkert atkv.
Prestsvígsla
fer fram hér í dómkirkjunni um
leið og synodus hefst þ. 28. júní
næstk. Munu þá vígð verða þrjú
prestsefni: Jóhann Briem til Melstaðs,
Magnús Jónsson, er gerist prestur
vestan hafs í Garðar-söfnuði og Páll
Sigurðsson cand. theol. aðstoðarprest-
ur á ísafirði.
Um siðferðisástandið
á íslandi, hefir jungfrú Ingibjörg
Olafsson nýlega ritað bækling — æði
öfgakendan. Verður hans minst nán-
ara hér í blaðinu í næstu viku eða
svo. —
Olympíuleikarnir.
Þ. 13. þ. mán. leggja þeir á stað
islenzku Olympíufararnir allir, nema
Jón Halldórsson, sem þegar er farinn.
Umtal nokkurt hefir orðið um að
vér mundum ef til vill eiga kost á
einum eða jafnvel 2 sundmönnum til
þeirrar farar.
Það eru þeir Benedikt G. Waage og
Erlingur Pdlsson. Báðir eru þeir ágæt-
ir sundmenn og hraði Erlings er ó-
efað svo mikill, að hann mundi sóma
sér vel.
í dag reyndu þeir sig báðir inni í
sundlaugum, undir umsjón m. a. for-
manns Iþróttasambands íslands, og á
morgun stendur til að þeir reyni sig
í Skerjafirði.
Væri óneitanlega ánægjulegt, ef ís-
lendingar auk íslenzku glímunnar gætu
tekið þátt í grísk-rómverskri glímu
(Sigurjón), kapphlaupi (JónHalldórsson)
og — s u n d i.
En hið síðasta þó því miður undir
hælinn lagt — af ýmsum ástæðum.
Reykjavíkur læknishórað
var þ. 23. maí veitt settum hér-
aðslækni Jóni Hjaltalin Sigurðssyni.