Ísafold - 27.08.1913, Blaðsíða 4

270
ISAFOLD
■ ..
i
Jarðarför Sfeingn'ms Tnorsteinsson
rektors fer fram laugardaginn 30.
þ. mán.
Húskveðjan hefst kl. 12 á hádegi
?iBS
Hér með tilkynnist vinum og vandamönn-
um að ekkjan Guðrún Þorsteinsdóttir frá
Snotru i Austur-Landeyjum andaðist á
Kleppi þ. 21. þ. m. Jarðarför hennar fer
fram fimtud; ginn 28 þ. m. og byrjar með
huskveðju kl. II !/s f. h. frá Njálsgötu 16.
Börn hinnar látnu.
Bræðurnir
Sigurður Magnússon
druknaði af »Q-eraldínu« i nóv. 1908
28 ára gamall, og
Magnús Vigfús Magnússon
druknaði af enskum botnvörpung 1
apríl 1913, 24 ára gamall.
(Kveðja frá systkinum þeirra).
í*að skyggir oft á lífsins döpru leiðum
og löngum sorgin hörpu sina slser,
og undir mörgum hafsius hoða breiðnm
oft bleikur dauðinn móti vinum hlær.
l?að er svo sárt að heyra harmaljóðin,
sem hafsins aida kveður ströndu við,
er unga sonu missir marg-særð þjóðin
í marárdjúpið — inn um dauðans hlið.
Svo var það og, er ykkar andláts-saga
til okkar barst frá kaldri Kánarslóð,
að skugga sló á góða gleði-daga
og gráti þrungin urðti vonarijið.
í atida sáuin bræður kæra berjast
i bylvjum bafsins dauðann knld.i við,
við 8áum þá með þreki miklu verjast
unz þrutu kraftar — enginn veitti lið!
Að missii ykkur elskhverðu bræður
svo unga’ og hrausta, mitt. á lífsins braut,
það er svo sárt, en drottinn dögum ræður,
i drottins hendi’ er bæði gleði’ og þraut.
Nú harmar faðir kæra sonu sína,
sjóndöpur augu fella höfug tár,
því geishnn dó, sem sbærast miindi skina
á skuggabrautum gegn ntn hinstu tár.
I bárri elli átta börn hann syrgir,
og augnn mæna heim á eftir þeim;
kvöldsólar geisla bölið þúnga byrgir
— en bráðum kemst hann ifka sjálfur heim.
Og Magnús trega fósturforeidrarnir,
úr faðmi þeirra honum os var kipt
— á sorgarstundum verður fátt um varnir,
i vonargeislum stendur tára-skrift.
Saknandi öil við kveðjum bræður kæra,
sem kvaddir voru á miðjum degi heim;
við geymum ávait þeirra minning mæra
og munum aldrei, aldrei gleyma þeim.
(F. J.J.
Landakotsskólinn
byrjar f. sepfember.
Þorbjargar Sveinsdóttur
Dánarminningargjöfum í sjóðinn
er veitt viðtaka hjá frú Jarþrúði Jóns-
dóttur, Austurstræti 3, og frú Lovisu
Jensson, Aðalstræti 12.
Þakkarorð.
Þvi miður hefir það heizt til lengi
dregist, að votta þeim öllnm konum jafnt
cem kiirium mitt inuilegasta hjsrtans þakk-
læti, fyrir alla mér auðsýnda góðvild,
bæði með peningagjöfum og annari hlnt-
tekningu i kjörum mínum, þegar eg varð
fyrir þvi slysi 9. marz 1912, sem leiddi
til þess að eg varð og hefi verið frá
allri vinnu til þessarar stundar. Kæstir
af þe8snm velgjörðarmönnnm minum verða
hér nefndir, þvl það yrði oflangt upp að
teije. Þó get eg ekki gengið fram hjá
nokkrnm, sem voru byriendnr að liknar-
verki þessu, og skal þar fyrst telja Jón
Þorvarðsson verzlnnsrmBnn hjá Frederik-
sen kaupmanni, sem gekst þar fyrir sam-
skotnm meðal verkamanna og skrifstofu-
þjóna; hefir hann jafnan verið framhaid-
andi ýrn8ra góðverka við mig síðan.
Frederiksen kaupmaður gaf mér aila lækn-
ishjálp. Eins má nefna Matthias Einars-
son lækni. sem veit.ti mér hjúkrun og hjálp
af mestn snild; veit eg fyrir vístað hanh
hefir gefið mér mikið af fyrirhöfn sinni.
Sömnleiðis skal hér nefna þau heiðurs
bjón H. J. Bartels og frú hans, ásamt
börnnm þeirra, sem hjá þeim vorn, nrðu
þau samtaka i því að senda mér stór-
gjafir, og þar að a iki gleðja mig með
beimsókn sinni og öðru sem þau gátu
hngsað að mér yrði til ánægju. Margir
fátækir verkamenn, sem hafa verið rikir
af kærieika, hafa mér að óvörura vakist
npp til að rétta mér bjálparhönd, i mln-
um örðugn kringumstæðum.
»Sjúkur var eg, og þér vitjuðuð mín«.
Með ávarpi þessara orða Krists renni eg
þakklátum huga til velgjörða-manna
minna, meðan eg skrifa þessar línnr, og
bið hann sem þekkir Hknarverkin, þó í
leyni sén nnnin, að launa þeim af náð
sinni, mér veittar velgjörninga.
Yatnsstig 11, 17. ágúst 1913.
Sigurðtir Amundason.
Ritvéla-Kalker-pappír
ágætur i
Bókaverzlun ísafoldar.
Til að forðast flæking á bréfum
yðar og blöðum, er ómissandi að
eignast
Bréfakassa
á fjurðir,
með íslenz'kri áletran, sem eru ný-
komnir í
Bókav. ísafoldar.
B 1 ö ö seld fyrir 4 aura pundið.
Buxur og frakkar, sem hentugt er í
pjötluskó, 10 aura pundið.
Joh. P. Boldt. Aabenraa 21.
3 kýr snemmbærar á góðum
aidri fást keyptar eftir 15. sept. n.
k. að Eyvík í Grímsnesi. Jóhannes
Einqrsson.
A Elliðavatni
eru hestar teknir í hagagöngu innan
girðingar fyrir 1 kr. um vikuna.
Emil Strand.
Líkkistur, k™;:
Lítið á birgðir mínar áður en þér
kaupið annarsstaðar. Teppi lánuð
ókeypis í kirkjuna.
Eyv. Árnason,
trésmíðaverksmiðja, Laufásveg 2.
Yerzlunarhús til sölu
í Vestnianneyjnm.
Þar sem ákveðið hefir verið að H.f. Herjólfur í Vestmnnne.yjum
hætti störfum í sumar, eru verzlunarhús félagsins til sölu:
1. sölubúð, 7 ára gömul, á afarhentugum stað, 2oXr4 ál., portbygð,
með steinsteyptum kjallara. Búðinni fylgir lóð.
2. Vörugeymsluhús, 2 ára gamalt, við aðalbryggju kaupstaðarins, 30X
18 álna, portbygt, með steinsteyptum kjallara.
Hús þessi eru öll járnvarin og mjög vönduð að smíði.
Stjórn félagsins gefur þeim, er óska, frekari upplýsingar um hús-
eignir þessar og semur við kaupendur.
Sfjórn <3CJ. <Xarjóífs.
Konungl. hirð-Yerksmiðja
Bræöurnir Cloétta
mæla með sinum viðurkendu Sjókóiade-tegtmdum,
sem eingöngu eru búnar til úr
fínasta. Kakaó, Sykri og Vanille.
Ennfremur Kakaópúlver af beztu tegund.
Ágætir vitnisburðir frá efnarannsóknarstofum.
Út- og innílutningsfirma í Hamborg
sem aðeins skiftir við fyrsta flokks verksmiðjur og er sérstak-
lega kunnugt þarlendum markaði
vil! fá nýja skiftavini
eða taka að sér kaup og sölu, sem umboðssölum er falið. Meðmæli
ágæt. Tilb. mrkt: „H.K. 3633a sendist RudolfMosse, Hamburg.
Nærsveitamenn
eru vinsamlega beðnir að vitja
Isafoldar i afgreiðsluna, þegar
þeir eru á ferð í bænum, einkum
Mosfellssveitarmenn og aðrir, sem
flytja mjólk til bæjarins daglega.
Afgreiðslan opin á hverjum virkum
degi kl. 8 á morgnana til kl. 8 á
kvöldin.
korniö kirkjulegt Anarkí, sem myndi
verða hið sama fyrir kirkjnna og póli-
tiskt Anarki fyrir ríkin. Eg skal játa
það, að mér finst, að ekki ætti að
þurfa að gera ráð fyrir að sl/kt kæmi
fyrir, enda þótt lög heimiluðu það,
enda hefir það ekki komið fyrir fyr
en nú í vor, og að þessu leyti er þessi
gloppa í löguuum ekki farin að fá ueina
verulega praktiska þýðingu enn, en úr
því fordæmið einu sinni er myudað,
þá geta aðrir farið á eftir, og só eg
því ekki betur, en að það só óhjá-
kvæmileg krafa til löggjafarinnar, a ð
sóknaskipun og prestakalla
skipun frfkirkjunnar haldi
sér innan sömu skorða og
sókna- og p r e s t a k a 11 a s tc i p -
un þjóðkirkjunnar. Einhvers-
staðar verða takmörkin að vera, og þá
eru þetta þau eðlilegustu takmörk,
sem sízt yrðí þræta um, enda er mór
ekki heidur mögulegt að sjá, að frí
kirkjumenn með þessu væru neinu
misrétti beittir, því að ekki dugir þeim
að kvarta yfir því, að þeirra fólags-
skap séu sömu skorður settar og fé-
lagsskap þjóðkirkjunnar. Það er líka
naumast hægt að hugsa sór annað, en
að þeir menn, sem fyndu þörf á því,
að rjúfa sinn kirkjulega fólagsskap lít
af óánægju með prestinn sinn, gætu
fullnægt þeirri þörf með því að leysa
sóknarband, og væri það nokkur hópur
manna, sem það gerði, gætu þeir alt
að einu sameinast um kirkju sína við
hinn hluta safnaðarius — munurinn
þyrfti ekki að vera annar en sá, að
þá yrði auraspursmálið ekki notað fyrir
ákeyrslu. Meining fríkirkjulaganna er
auðvitað sú, að reglubinda ákvæði stjórn-
arskrárinnar um að veita mönnum trú-
freki og samvizkufrelsi, en hitt getur
ekki verið meining þeirra, að ýta undir
menn að mynda utanþjóðkirkjusöfnuði
af óviðkomandi, ókirkjulegum ástæðum.
Eg vil sannarlega ekki leggja svo mik-
ið sem hálmstrá í götu róttmætra frí
kirkjusafnaða, eg vildi óska að góð
samvinna gæti verið milli þjóðkirkju
og fríkirkju — og eg hefi ekki heldur
neitt á móti þvf, að samkepni myndist
milli þeirra, en hitt vona eg að só
ekki til of mikils mæist, að fríkirkjan,
í viðskiftum sínum við þjóðkirkjuna,
standi á heiðarlegum grundvelli, en
það getur hún að eins gert með reglu
bundinni fólagsskipnn og reglubundn-
um takmörkum.
Þá á eg að eins eftir að tala um
þriðja atriðið, sem vantar í fríkirkju-
löggjöfina, sem er að vísu minni háttar
atriði, en getur þó haft nokkra þýð-
ingu, og á eg hór við ákvæði um, a ð
embættisverk fríkirkju-
presta sóu sömu fyrirmæl-
um háð og samskonar verk
í þjóðkirkju. Um það er ekki
ákveðið í fríkirkjulögunum, nema hvað
snertir meinbugi á hjónaböndum og
lýsingum til bjónahands, ennfremur
um embættisvottorð og þesskónar.
Vitanlega stendnr í lögunum, að frí-
kirkjuprestur með skriflegum eiðstaf
eða yfirlýsingu fyrir hlutaðeigandi sýslu-
manni eða bæjarfógeta, skuli skuld-
binda sig til að hegða sór í stöðu sinni
samkvæmt lögum landsins. Það er
ekki gott að vita, til hvers þeir eiga
að vinna slíkan eið, úr því verk þeirra
þó ekki skoðast neinum fyrirmælum
háð, því að þannig er lögunum fram-
fylgt. Helgisiði geta fríkirkjumenn
sett sér eins og þeir vilja; kirkjulegar
athafnir eru þeir sjálfráðir um, hvort
þeir nota eða ekki, t. d. fermingu
barna — og það eru auðvitað þjóð-
kirkjumenn líka. Hjónavígsla verður
í þessu sambandi að skoðast borgara-
ieg, en ekki kirkjuleg athöfn, og sama
er að segja um skýrslur og vottorð.
Eina atriðið sem eg gæti ímyndað mér
að eiður fríkirkjuprestanna gæti átt við,
er um fermingu barua, sem só að því
Ieyti, að ferma ekki yngri börn en
lög leyfa að ferma í þjóðkirkjunni, svo
framarlega sem fermingarathöfnin ann-
ars fer fram á sama grundvelli eins og
hjá lúterskum mönnum. En eftir
þessu er víst ekki gengið; að minsta
kosti fekk maður hjá mór fyrir nokkru
aldursvottorð fyrir harn sitt, sem hann
sagði að ætti að ferma í fríkirkju nú
í vor, og það barn var ekki fullra 13
ára fyr en í júlí í ár; hefði því ekki
orðið fermt í þjóðkirkju næsta vor
nema með biskupsleyfi. Mór er skylt
að geta þess, úr því eg nefni þetta
dæmi, að þetta barn er frá góðu heim-
ili, og má því ganga að því vísu, að
það verði stundað framvegis — og eg
efast ekki heldur um, að það hafi ver-
ið vel uppfrætt — en hitt veit eg að
ekki þarf neinnar útskýringar við fyrir
þeim mönnum, sem eru eða hafa verið
prestar til sveita — og væntanlega
ekki' heldur fyrir öðrum, hver hætta
stafar af því, að setja niður fermingar-
aldurstakmarkið, sem sanuarlega má
ekki lægra vera enn það er nú, 13r/2
—14 ár, því að hvað sem barnapróf-
unuín svo líður, er það fermingin sem
fyrst og fremst myndar aðhaldið með
fræðslu barnanna og afskifti af upp
eldi þeirra. Og eg beini því til at-
hugunar manna, eins þótt fríkirkju-
menn sóu eða fríkirkjuvinír, hvort það
er heilbrigt ástand, að fríkirkjan afli
sór fyigi með því að segja sem svo:
Eg skal ferma börnin ykkar miklu
yngri en þjóðkirkjan gerir; mér eru í
því efni engin takmörk sett! Líka
hór þurfa takmörkin að koma, það
býzt eg við að menn geti játað; — vit-
anlega á eg ekki við þá menn, sem
vilja láta óregluna verða sem mesta,
til þess að geta sem bezt kipt fótun-
um undan kirkju og kristindómi. En
það hefir mór skilist að ekki væri mein-
ing fr/kirkjumannanna, þessvegna á eg
erfitt með að skilja, að þeir sóu á móti
því, að félagsskap þeirra sóu sett þau
takmörk, sem reyna að tryggja heiðar-
lega samvinnu og jafnrétti milli frl-
kirkju og þjóðkirkju, og önnur tak-
mörk þykist eg ekki hafa farið fram á.
Mig furðar á því, hvað þetta mál
hefir hingað til verið lítið rætt, því
að um það þarf ekki að deila, að það
er mjög þýðingarmikið. Mér vitanlega
hefir það þó ekki hingað til verið tek-
ið til meðferðar, og v/st mjög lítið
verið rætt manna á milli. Kemur það
að líkindum af þv/, að fríkirkjan er
ekki útbreiddari en hún er, og hingað
til 1/tið farið út fyrir sórstaka söfnuði.
Hingað til hefir og kveðið lítið að því,
að fr/kirkjan hafi misboðið eðlilegu
jafnrétti við þjóðkirkjuna, en nú virð-
ist það vera í aðsigi. En hvort sem
það er eða ekki, þá er þarna brumiur
sem þarf að byrgja áður en barnið
dettur ofan i; fríkirkjufólagsskapurinn
verður eins og hver annar fólagsskapur,
að sætta sig við að vera bundinn
ákveðnum reglum og takmörkum, fyrir
það er róttur hans engan veginn fyrir
borð borinn.
Eg hefi hér tekið fram þau atriði,
sem mór finst helzt vanta ákvæði um;
ef til vill kunna fleiri atriði að koma
fram við umræðurnar, sem eg hefi ekki
tekið eftir. Það eitt viidi eg taka
fram, að eg tel þau ákvæði, sem eg
hefi farið fram á, jafu knýjandi nauð-
synleg, þótt skilnaður r/kis og kirkju
færi fram á næstu árum, því ab eitt-
hvert skipulag yrði sú væntanlega frí-
kirkja að hafa, og einhverjar mentun-
arkröfur þyrfti 1/ka þá að gera til
prestanna.
Meiru hefi eg svo ekki við að bæta,
nema það sem umræður kynnu að gefa
tilefni til. Eg skal að eins til hægð-
arauka við væntanlegar umræður nefna
aftur þau þrjú aðalatriði, sem eg tel
vanta 1 fr/kirkjulögin:
1. Sömu eða samskonar mentunar-
kröfur til fríkirkjupresta og þjóðkirkju-
presta.
2. Ákvæði um að sókna- og presta-
kallaskipun fríki ’kju só sömu skorðum
bundin og í þjóðkirkju.
3. Ákvæði um að embættisverk frí
kirkjupresta sóu sömu fyrirmælum háð
og samskonar verk í þjóðkirkju.
Gísli Skúlason.
(Erindi þetta var flutt á Synodns 1913
og vakti þar allmiklar nmræður. Ritstj.)