Ísafold - 10.01.1914, Blaðsíða 3

ISAFO LD
11
Orðsending
frá verzlun B. H. Bjarnason.
Sökum atvinnuleysis almennings og þarafleiðandi peningavandræða,
seljum vér allar vörur vorar, á meðan svo á stendur, með hinn lága,
þekta jólaverði voru, t. d. kaffl, á 78 a. pd., sykur frá 25. a.
pd., hveiti frá 13 a. pd. og alt annað þessu Iíkt.
Til útlanda fóru n/lega (á botn vörpungnum A p r f 1) kaupmennirnir : Jón Björnsson, Tómas Jónsson, Jensen- Bjerg, Carl Ólsen, ennfremur Björn Ólafsson skipstj. með 8 manns til að sækja Maí hinn n/ja botnvörpung íslandBfólagsins, Bjarni Bjarnason klæð skeri o. fl. Þingræði. Björn Kristjánsson banka stjóri flutti i gærkveldi í Stúdentafó laginu erindi um: þingræði. Nokkrar umræður urðu á eftir. Jarðyrkjumaður. BúnaOarsamband Kjalarnessþings vill ráða mann til jarðyrkjustarfa og búnaðarleiðbeiningarásambandssvæð- inu, er leggi sér til 3 góða dráttar- hesta, aktýgi á þá og taugar, og helzt einnig hallamæli. — Búast má við vinnu 4 mánaða tíma. — Geta verður um hvers mánaðarkaups er krafist. — Skrifa til eða semja við undirritaðan form. sambandsins fyrir miðjan apríl næstk. Grafarholti, 8. jan. 1914. Björn Bjarnarson.

Hérmeð tilkynnist, að móðir okkar, Guð- rún Jónsdóttir, andaðist ij Landakotsspitala föstudaginn 2. janúar s. 1. Jarðarförin fer fram þriðjudaginn 13. þ. m. frá heimili hinnar látnu, Laugaveg 27. — Húskveðjan byrjar kl. II1/, f- h. Börn hinnar látnu. S vartur hundur (Skuggi) hefir tapast. Skilist í Bergstaðastræti 9, til Eggerts Jónssonar.
I haust var mér undirrituðum dregið hölsuflekkótt hrútlamb með mínu marki, sem er boðbildur aftan bæði. Lamb þetta á eg ekki. Get- ur því réttur eigandi vitjað andvirðis þess til mín og samið við mig um markið. Miðfelli í Hrunamannahreppi, 27. des. 1913. Ogmundur Jónsson.

Hjartanlega þakka eg öllum þeím fjær og nær, sem hafa sýnt mér og börnum mínum hluttekningu í sorg okkar við frá- fall mannsins míns elskulegs, Ólafs Magn- ússonar. Reykjavik, 9. janúar J9I4. Helga Magnúsdóttir, frá ísafirði.

1 !!• iviiuar Dcziu nmii■ ingjuóskir um gleðilegt nýár flyt

Það tilkynnist hér með vinum og vanda- mönnum, að fyrverandi skólastjóri Jón Jón- asson frá Hafnarfirði, andaðist á heilsu- hælinu á Vífilsstöðum þann 5. þ. mán. —• Jarðarförin er ákveðin mánudaginn 12. jan- úar kl. Il'/a f. m. , glöddu mig á umliðnu ári, og bið guð að minnast þeirra þegar þeim kemur það bezt. Jóhanna Gndmundsdóttir, Vesturgötu 35.
Hafnarfirði 7. jan. 1914. Valgerður Jensdóttir. Grasfræsala Eftir ráðstöfun Búnaðarfélags ís- lands hefi eg á hendi grasfræsölu nú í vor. Æskilegt væri að þeir, sem vilja fá hjá mér grasfræ að mun, sendi mér pöntun sína sem fyrst. Einar Helgason, garðyrkjumaður.
Vátryggið fyrir tldavoöa í Genes'&l. Stofnsett 1885. — Varnarþing í Reykjavik. 8ig. Thoroddseu. Simi 227. Umboðsmenn óskast.
Pað filRynnisf fiér með fieiéruðum
viðsfiiffavinum, að vár fiœffum að seífa
sfainoliu á Brúsum, þegar Jrá 1. Januar
þeyar ver föfium við steinoííuverzlun-
inni.
%3teyfijavifi“ 31. ðesör. 1913.
Hið íslenzka steinolíuhiutafélag.
Þeir sem kynnu að eiga inni
hjá „Det danske Petroieums-
Aktieselskab, Isiand-Afdeling-
en“ eru vinsamlega beðnir að
senda reikninga sina til fram-
kvæmdastjóra Holger Debeil
innan 15 þ m.
Reykjavík, 2. jan. 1914.
Island-Áfdelingen.
1. kjördeild:
jón Þorláksson bæjarfulltrúi.
Laufey Vilhjálmsdóttir kenslukona.
Kr. Linnet yfirdómslögmaður.
2. kjördeild:
Sveinn Björnsson bæjarfulltrúi.
Ingibjörg Sigurðardóttir kenslukona.
Jörundur Brynjúlfsson kennari.
3. kjördeild:
Hannes Hafliðason bæjarfulltrúi.
Helga Torfason frú.
Magnús Sigurðsson yfirdómslögm.
4. kjördeild:
Arinbjörn Sveinbjarnarson bæjarfulltr.
Guðm. Ólafsson yfirdómslögm.
Ingibjörg Brands kenslukona.
5. kjördeild:
Kristján Þorgrímsson bæjarfulltrúi.
Ólafur Lárusson yfirdómslögm.
Ragna Stephensen kenslukona.
6. kjördeild:
Þorvarður Þorvarðarson bæjarfulltr.
Guðm. Sveinbjörnsson cand. jur.
Steinunn Bjartmarsdóttir.
Fisksalan til Englands. S n o r r i
goSi, seldi n/lega afla sinn á nærri
11.500 kr. Eggert Ólafsson
fyrir 24.600 kr. Er það hæsta verð
er sögur fara af fyrir afla. Talsvert
af saltfiski var í honnm.
Goodtemplarareglan er nú þrítug.
Þessa afmælis ætlar Reglan að minnast
á morgun, með því að beiðra minning
Björns Jónssonar, þann veg, að ganga
í skrúðgöngu suður í kirkj ugarð kl. 1O1/^
árd. og leggja blómsveig á leiði hans.
Hafnargerðin. Nú fer að síga að
því, að byrjað verði á Battaríisgarðin
um. Eftir helgina verður gengið að
því að fullgera járnbrautina frá Öskju-
hlíð niður að Battaríi.
Messur: í dómkirkjunni kl. 12
síra Bjarni Jóiisson, kl. 5 síra Jóh.
Þorkelss. í fríkirkjunni kl. 12 sr. Ól. Ó).
»Póstskipið« Marz, sem annars er
óbreyttur botnvörpungur, kom hingað
i fyrrakvöld með erlendan póst, og
var aufúsugestur. Það væri vel, að
póststjórnin reyndi að gera almenna
samninga við botnvörpungana urn póst
flutning.
steypa handa sér nýja mynt bæði
úr gömlu myntinni og þeim málmi,
sem hann vinnur úr fjallinu. Með
þessum hætti tekst að varðveita sam-
bandið milli fagnaðarerindisins og
hins andlega lifs á hverju tímabili,
svo breytilegt sem það þó er.
V.
Að sjálfsögðu má gera ráð fyrir
mótbárum gegn þeirri skoðun á
málinu, sem hér hefir verið fylgt
fram. Menn munu segja: Þú ofur-
selur fagnaðarerindið guðfræðinni.
Eftir þessu verður það alt komið
undir hinum guðfræðilegu vísindum,
sem á þeim og þeim tíma eru í
mestu gengi, hvaða fagnaðarer-
indi er haldið að kristnum söfnuði
honum til líísviðurhalds. En reynsl-
an sýnir, að það getur orðið magur
kostur og jafnvel lítt meltandi, sem
þá er á boðstólum. Kirkjan verður
þvi að setja þeirri guðfræði ákveðin
takmörk, sem hún á að geta viður-
kent og leyft innan vébanda sinna.
Og kirkjan verður að snúa baki við
þeirri guðfræði, er fer útfyrir þessi
takmörk.
Mér dylst nú engan veginn, að hér
er við erfiðleika að stríða. Þegar
líkt stendur á og nú, að öll guð-
fræði er í leysingu, þar sem jafn-
vel það er gert að ágreiningsmáli,
er áður var álitið óhagganlegt, og
bæði einstaklings-sannfæring og ein-
staklings-skoðanir fá að vaða uppi
tálmanalaust, er aldrei loku fyrir
það skotið, að einhvers staðar heyrist
afskræmdur fagnaðarerindis-boðskap-
ur, ef ekki bein afneitun fagnaðar-
erindis Jesú Krists. Og þár fæ eg ekki
betur séð en að hvort heldur er söfn-
uðurinn í heild sinni eða minni hluti
innan safnaðarins eða einstakir safn-
aðarlimir eigi að geta losnað við
prest, sem hneykslar þá með pré-
dikun sinni.
En jafnframt þessu verð eg að
taka það skýrt fram, að þar sem svo
stendur á, er bæði söfnuðinum
og einhverjum minnihluta innan
hans eða einstökum safnaðarlimum
skylt að láta umburðarlyndið i té.
Það tjón sem hlotist getur af ófull-
kominni eða jafnvel rangri fagnaðar-
erindisboðun, fær ekki komist í hálf-
kvisti við það tjón, er af þvi mun
hljótast, að frjáls rannsókn er gerí
útlæg úr kirkjunni. Rannsóknarfrelsi
er krafa, sem elskan til sannleikans
ber fram. Vorir tímar eru sérstak-
lega næmir fyrir þeirri kröfu. Vís-
indaleg santileikselska er einmitt einn
af höfuðdráttum hins andlega lífs
þeirra. Fyrir því heimta þeir rann-
sóknarfrelsi háværar en nokk-
uru sinni áður hefir heyrst. En þess
vegna getur kirkjan ekki heldur bund-
ið hinar guðfraáðilegu rannsóknir við
úrslit eldri tíma, án þess að hrinda
bömum nálægs tíma frá sér og kippa
fótunum undan sjálfri sér. Hið and-
lega líf á vorum tímum lítur á hverja
slíka tilraun svo sem vott veikrar
trúar og veiklaðrar áannleikselsku.
Við 'það verður gilið, sem er á milli
»gömlu trúarjnnar* og »andlega lífs-
ins á vorum tímíum« að hyldýpis-
gjá, er gerir tímans börnum ókleyft
að nálgast fagnaðarerindið.
Enginn láti það glepja sér sýn,
að fjöldi trúhneigðra manna sam-
sinnir því, að kirkjan setji frelsi guð-
fræðinnar takmörk, og meira að
segja heimtar það. Þegar kirkjan
vaknaði af svefui skynsemistrúar-
tímabilsins, þá vaknaði hún fremur
til afturhalds en framsóknar. Þess
vegna hefir allmarga af trúhneigðum
mönnum kirkju vorrar dagað uppi
menningarlega. Tillit verður kirkj-
an að takaj til þessara manna.
Henni er skylt að umbera í kær-
leika veikleika þeirra að svo miklu
leyti sem því verðurjvið komið án
þess að fagnaðarerindið biði tjónjBaf
því. En fagnaðarerindinu er búið tjón
ef kirkjan setur frjálsri rannsókn tak-
mörk og hrindir með því tímans
börnum, eins og andlegu lifi þeirra
er farið, burt frá fagnaðarerindinu.
Með því gerir kirkjan sjálfa sig að
sértrúarflokk (sekt), er lifir kyrkings-
legu lífi í sínu eigin þrönghýsi fjarri
lífsins öldugangi fyrir utan. En kirkj-
an verður að varast að verða sértrú-
arflokkur, hún verður ávalt að starfa
með það takmark fyrir augum að
vinna hehninn fagnaðarerindinu til
handa.
Eg held þí líka að hræðsla kirkj-
unnar við frjálsa rannsókn sé ástæðu-
laus með öllu. í einstökum tilfell-
um getur hún valdið glundroða, svo
að kirkjan verður að taka til annara’
ráða. En yfirleitt er öll hræðsla hér
ástæðulaus.
Um þetta getum vér fyrst og fremst
sannfærst af kirkjusögunni. Svo sem
kunnugt er setti rétttrúarstefnan gamla
hinni frjálsu rannsókn mjög þröng
takmörk og vakti yfir því harðri
hendi, að þessara takmarka væri
gætt. Tókst henni nú að byrgja skyn-
semistrúna úti? Braust hún ekki inn
og flæddi yfir akurlendi kirkjunnar
viðstöðulaust þrátt fyrir alla fyrir-
stöðu ? Skynsemistrúin braut alla
slagbranda. Hún veitti fullkomið
rannsóknar- og kenningarfrelsi að
minsta kosti öllum neikvæðum stefn-
um. Tálmaði þetta frelsi því, að
trúarlifið vaknaði aftur? Vaknaði það
ekki aftur við framkomu þeirra Haug-
es, Harms og Grundtvigs og flæmdi
brott skynsemistrúna? Býst nokkur
við, að þetta hefði gengið greiðar og
betur ef kirkjan hefði hafið ofsókn
gegn skynsemistrúnni ? Mundi hið
vaknandi trúarlíf ekki hafa kafnað i
ávaxtalausri baráttu um völdin ? Eða
var það ekki því að þakka, hversu
baráttan var háð með andans vopn-
um, að sigurinn varð svo alger?
Það vekur angurblíðar tilfinningar
um þessar mundir, að sjá þá kirkju
þar sem Grundtvig lifði og starfaði
heita í eldmóði á dómstólana sér til
fulltingis gegn skynsemistrúnni*).
Það minnir oss á orð, sem einhvern-
thna voru töluð: »Af sögunni lær-
*) Höf. á hér við málaferlin gegn Arboe
Rasmnssen prests. Þýð.
um vér, að mennirnir læra aldrei
neitt af sögunni«.
En sérstaklega vildi eg þó vekja
athygli manna á þessu: hve mik-
il sem áhrif guðfræðinnar eru, þá
hefir hún aldrei verið og mun al-
drei verða það vald innan kirkjunn-
ar, sem mestu ræður; því að það er
annað vald, sem öllu ræður það.
Menn tala alment um að kirkjan
eigi að standa á grundvelli »jdtn-
in$arinnar« og með játningu eiga
þeir við játningamVm. Ennfremur
tala menn um, að kirkjan eigi að
standa á grundvelli heilagrar ritning-
ar. Að vísu er þetta ekki talað al-
veg út í bláinn. En nýja testament-
ið nefnir hvorki játningarrit né ritn-
ingu svo sem grundvöll kirkjunnar.
Værn þau í sannleika grundvöllur
kirkjunnar, pd yrði guðfræðin líka
þaðijvald, sem öllu réði innan kirkj-
unnar. Því að hvernig sem að er
farið, verður það kirkjunni ókleyft
verk að færa sér í nyt innihald játn-
ingarritanna og ritningarinnar án að-
stoðar gnðfræðinnar. En hvað segir
nýja testamentið ? Þar er ritað:
»Annan grundvöll getur enginn lagt
en þann sem Iagður er, sem er
Jesús Kristur«. Með öðrum orðum:
Jesús Kristur, hann og enginn ann-
ar, er grundvöllur kirkjunnar. Og
hann er ekki skrinlagður í neinni
bók og þá ekki heldur þeirri bók,
sem skýrir frá lífsferli hans hér á
jörðu á löngu liðinni tíð. Hann
heyrir ekki til liðna tímanum einum.
Hann er persóna, sem lifir enn á