Ísafold - 24.01.1914, Blaðsíða 1

Kemur út tvisvar
§ i viku. Verðárg.
4 kr., erlendis 5 kr.
eða 1 Jdollar; borg-
ist fyrir miðjan júlí
eileiidis fyrirfram.
Lausasala 5 a. eint.
SAFOLD
Uppsögn (skrifl.)
bundin við áramót,
er ógild nema kom-
in só til útgefanda
fyrlr 1. oktbr. og
só kaupandi skuld-
laus við blaðið.
ísafoldarprentsmiðj
a.
Ritstjóri : Ólfifwp Bjöpnsson.
Talsími 48.
XLI. árg.
Reykjavík, laugardaginn 24. jan. 1914
7. tölublað
I. O. O P. 951169.
Alþýðufól.bókasafn Templaras. 8 kl. 7—
Augnlækning ókeypis i Lækjarg. 2 mvd. ' -8
Borgarstjóraskrifstofan opin virka daga 1 > -8
Bæjarfógetaskrifstofan opin v. d. 10—2 og 7
Bæjargjaldkerinn Laufásv. B kl. 12—8 og * -7
Eyrna- nef- hálslækn. ók. Austurstr.22 fstd 8
íslandsbanki opinn 10—21/* og 51/!—7.
K.F.U.M. Lestrar-og skrifstofa 8árd.—10 ‘-dd.
Alm. fundir fid. og sd. 81/* siðd.
Landakotskirkja. Guðsþj. 9 og 6 á helf ;m
Landakotsspitali f. sjúkravitj. 11—1.
Landsbankinn 11-21/*, 51/*—61/*. Bankastj. 2-2
Landsbókasafn 12—3 og 5—8. Útlán 1—8.
Landsbúnaðarfélagsskrifstofan opin frá 32 -2
Landsféhirðir 10—2 og 5—6.
Landsskjalasafnið hvern virkan dag kl. 12 -2
Landssíminn opinn daglangta(8—9) virka daga
helga daga 10—12 og 4—7.
Lækning ókeypis Austurstr, 22 þd.og fsd. 12—1
Náttúrugripasafnið opið l1/*—21/* á sunni d.
Samábyrgð Islands 10—12 og 4—6.
Stjórnarráðsskrifstofurnar opnar 10—4 dagl.
Talsimi Reykjavikur Pósth.8 opinn daglaiigt
(8—10) virka daga helga daga 10—9.
Tannlækning ókeypis Austurstr. 22 þrd. 2 8
Vifilstaðahælið. Heimsóki.a.rtimi 12—1
f’jóðmenjasafnið opið sd, þd. fmd. 12—2.
Magnús Th. S. Blöndahl.
Skrifstofa og sýnishornasafn.
Lækjargata 6 B (uppi).
Selnr að eins kaupmönnum og
kaupfélögum.
Bostanjoclo-Cigaretter
mesta úrval í bænum í
tóbaks- og sælgætisverzluninni
á Hótel island.
Sigfús Blöndahl
Rödingsmarbt 57, Hamburg 11.
lnn- & utflutningsverzlun.
Umboösverzlun.
Allar islenzkar vörur seldar
hæsta verði.
Símnefni: Blöndahl. — Hambnrg.
Eimskipafélag Islands
stofnað.
Stofnfundur Eimskipafélagsins hófst
á hádegi laugardag 17. þ. mán., eins
og ráðgert hafði verið. Var fundur-
inn settur í Iðnaðarmannahúsinu, en
brátt kom í ljos, að fundarsalur þar
var alt of litill. Var því þess vegna
tekið fegins hendi, er prestur Frí-
kirkjusafnaðarins og safnaðarfulltrú
arnir buðu Fríkiil juna til fundar
halds.
Fundinn setti varaformaður bráða-
birgðastjórnariunar hr. Jón Gunnars-
son samábyrgðarstjóri, i forföllum
formannsins hr. Thors Jensens sem
dvelur erlendis. Eftir tillögu vara-
formannsins var kjörinn fundarstjóri
i einu hljóði hr. Halldór Daníelsson
yfirdótnari, en hann tilnefndi þá
Brlendar símíregnir
London 19. jan. kl. 4 slðd.
Tyrkneskur hershöýðinqi, Essad Pasha, hefir hafið ojsóknir %e%n kristnum
mönnum i Albaniu. Fleiri púsund menn, konur oq börn haja verið drepin.
Khöjn 21. jan.
Picquart hershöfðinqi, hinti frakkneski, lést j gcer. Þing Frakka ákvað
í dag að sýna minning hans pá sœmd, að láta ríkið kosta jarðarjör hans.
Picquart varð heimskunnur fyrir afskifti sín af Dreyfusmálinu 1896.
f>að var hann sem leiddi i Ijós, að Esterhazy hefði gert sig sekan um
landráð þau, er Dreyfus hafði verið dæmdur fyrir. Gerðist Picquart
ótrauður verjandi Dreyfus og varð fyrir ýmsum búsifjum af þeim sökum
— siðast afsetning. En er Dreyfus var sýkn dæmdur 1906 fekk Picquart
aftur embætti sitt og hefir síðan haft miklar virðingar með Frökkum m.
a. verið hermálaráðherra hvað eftir annað. Picquart varð 60 ára.
Churcill, ráðherra Breta, neitar gersamlega, að hann hafi í hyggju að
segja aj sér.
London 29. jan. kl. 4,1 j síðd.
Altalað er hér, að stríð á Balkanskaga sé óhjákvœmilegt. Tyrkir og
Búlgarar haja í hyggjn að segja Grikkjum og Serbum stríð á hendur undir
eins og pvi verður við komið.
Björn Pálsson yfirdómslögmann og
Magnús Einarsson dýralækni fund-
arskrifara.
Fundarsköp voru því næst sögð
upp af fundarstjóra og því næst
gengið til dagskrár
Fyrsta málið var skýrsla bráða-
birgðastjórnarinnar. Flutti yfirdóms-
lögmaður Sveinn Bjórnsson hana. —
Var hún á þessa leið:
Ræöa Sveins Björnssonar.
Þann 22. desember 1912 komu
fimm borgarar hér í bænum saman
á tund til þess að ræða um það,
hvort tiltækilegt mundi vera að stofna
hér innlent eimskipafélag. Þetta er
fyrsti fundurinn, sem bókaðnr er í
fundarbók Eimskipafélagsins.
Leist mönnurn málið þess vert, að
unnið væri að stofnun sliks félags.
Tóku þeir þegar að gera nokkurn
undirbúning, afla >-*r ýmsra upplýs-
inga málefninu viðvikjandi. Voru
margir fundir haldnir og bættu fimm-
menningarnir smátt og smátt mönn-
um hér í bænum í hóp sinn. Var
unnið að því, sumpart í nefndum,
að semja drög að hlutaútboði fyrir
félagið.
A fundi 21. Jebrúar 1913 — en
þann fund sóttu 14 menn — var
svo hlutaútboðið samþykt og ákveð-
ið að birta það almenningi, ef það
fengi góðar undirtektir þeirra manna,
er leita átti álits hjá um málið. Á
þeim fundi voru tilnefndir 5 menn
í framkvætndarnefnd fyrir hlntafjár-
söfnuninni, þeir Eggert Claessen yfir-
dómslögmaður, Jón Björnsson kaup-
maður, Jón Þorláksson verkfræðing-
ur, Thor Jensson kaupmaður og
Sveinn Bjöinsson yfirdómslögmaður.
Þ. 7. marz bauð nefndjn á fund
hér í bænum öllum alþingismönnum
sem til náðist og öllum blaðamönn-
um bæjarins. Var málið borið undir
þá og lá hlutaútboðið fyrir fundinum.
Fekk málið einróma fylgi fundarins.
Þann 9. marz bauð nefndin öllum
kaupmönnum og kaupsýslumönnum
í bænum á fund. Var málið lagt
Arangurinn af hlutafjárscfnuninni
er þessi:
Hér á landi hafa menn skrifað sig
fyrir h. u. b. 340 þúsund krónum,
þar af er nú innborgað h. u. b.
320 þúsund krónur (kr. 317,032,97
í peningum og rúmar 5000 kr. í
ávísunum, sem eru að eins óborgaðar).
Innkomið fé er á vöxtum í Lands-
bankanum og íslandsbanka, skift
nokkurnvegin jafnt á milli.
Frá Khöjn er ekkert bindandi lof-
orð komið.
Um Vesturheim skírskota eg til
herra Bíldfells.
Útlent fé hefir oss boðist bæði
frá Hamhorg, Khöjn og Englandi, með
skilyrðum eða án skilyrða. En að
svo stöddu hefir oss þótt rétt að taka
eigi þessum fjár-tilboðum.
■ Kostnaður við hlutafjársöfnunina
hefir orðið, til þessa dags, kr. 3841,31
sem sundurliðast þannig:
Pappir og prentun . kr. 2209,89
Vinna á skrifstofum
Símskeyti, símtöl og
talsímagjald . .
Frímerki og auglýs-
ingar ....
Ýmislegt (ljós, hiti,
ávísanaþóknun o. fl.)
— 714,42
247,20
37S,9i
293,89
fyrir þann fund á sama hátt og fyrri
fundinn. og hlaut einnig einróma
fylgi þess fundat. Samkvæmt ósk
framkvæmdarnefndarinnar bætti fund-
ur þessi tveim mönnum við nefnd-
ina úr flokki kaupiýsiumanna, þeim
Jóni Gunnarssyni samábyrgðarstjóra
og Ó G. Eyólfssyni verzlunarskóla-
stjóra. Var þá bráðabirgðastjórnin
fullskipuð.
Hlutafjársöfnunin.
Brb.stj. skrifaði þegar 180 málsmet-
anúi mönnum víðsvegar um land, i
hverjum hreppi og verzlunarstað ut-
an Reykjavíkur, og fór fram á að
þeir gerðust umboðsmenn hennar og
beittust fyrir hlutafjársöfnun, hver i
sinni sveit. Að eins tveir af þeim
mönnum skoruðust undan þessu, en
flestir hinna gengu mjög vel fram
í málinu.
í Reykjavík fór br.bstj. fram á það
við h. u. b. 80 menn að safna hlut-
um.
Meðal íslendinga í Khöfn var 1
maður beðinn að safna hlutum.
Loks skrifaði bráðabirgðastjórnin
19 málsmetandi mönnum íslenzkum
í Winnipeg og bað þá gangast fyrir
hlutasöfnun meðal Vestur-Í slendinga
Tóku þeir málinu vel, og kusu þegar
nefnd til að starfa í málinu, fólu nefnd
6 góðra manna vestur-íslenzkra, sem
til íslands fóru, að kynna sér málið
og hafa tal af bráðabirgðastjórninni,
og gerðu þeir það. Þegar vestur
kom, mæltu þeir hið bezta með mál
inu. Var þá kosin nefnd 14 manna
til að standa fyrir hlutafjársofnun í
Vesturheimi. Sú nefnd hefir starfað
síðan og starfar enn. Hefir einn
nefndarmanna, hr. J. J. Bíldfell ferð-
ast hingað til að sækja þennan fund.
Er oss ánægja að því, að hann er
gestur vor hér*á fundinum með fullu
málfrelsi og að hann mun skýra
frekar frá afskiftum Vestur-íslendinga
af málinu.
í aprilmánuði setti bráðabirgðastj
á stofn fasta skrifstofu til aðstoðar við
hlutafjársöfnunina og starfar hún enn
Allskr. 3841,31
Bráðabirgðastjórnin hefir ekkert
talið sér fyrir sin störf og ætlar ekki
að gera.
Undirbúningur stofnfundar.
Þegar komið var fram í september,
alþingi lokið og talsverðar fréttir
komnar um hlutafjársöfnunina, taldi
brb.stj. liklegt að orðið gæti úr félag
inu og ákvað þá að bjóða til stofn-
fundar, sem nú er haldinn í dag.
lok septembermánaðar var fundur-
inn boðaður í öllum blöðum lands-
ins. Jafnframt var skorað á menn
að greiða að fullu hlutafé sitt fyrir
15. des. 1913.
Með póstum í október var sent
út um alt land, til Vesturheims og
til Khafnar, frumvarp til laga fyrir
félagið, sem brb.stj. hafði samið.
Birtist það og í nokkrum blöðum,
Jafnframt var skorað á menn og sú
áskorun prentuð á lagafrumvarpið,
að senda brb.stj. breytingartillögur
við frumvarpið fyrir 12. jan. 1914.
Þegar eftir að tillögufresturinn var
útrunninn, var breytingartillögunum
raðað eftir greinum, þær prentaðar
og tekið að útbýta þeim i gærmorgun.
Brb.stj. hefir látið gera spjaldskrá
yfir alla hluthafa, sem nú eru á 7.
þúsund.
Loks hafa nú í þessari viku verið
afhentir aðgöngumiðar og atkvæða-
seðlar fyrir stofnfund, eitt atkvæði
fyrir hverjar 25 kr.
Afhentir hafa verið alls h. u. b.
740 aðgöngumiðar og þeim hafa fylgt
h. u. b. -7200 atkvæði.
Fundarhúsið er of lítið en ekki
hægt að fá annað stærra.
svo á þingi, að landstjórninni var
með lögum heimilað að taka hluti í
félaginu fyrir 400.000 kr., með því
skilyrði, að félagið tæki að sér strand-
ferðirnar (voru af þeim 300.000 ætl-
uð til strandferðabáts, en 100 þús.
til almennra félagsþarfa). Þeir samn-
ingar um hluttöku landssjóðs eru enn
ógerðir við landssjóð. Brb.stj. leit
svo á, sem hún hefði ekki heimild
til að gera slíka samninga, heldur
yrðu þeir að gerast af stjórn þeirri,
sem þessi fundur kysi.
Samningar við fulltrúa Vestur-lsl.
Fyrir þrem vikum kom herra
Bíldfell hingað og var m. a. erindi
hans að ræða við br.b.stj. um ýms-
ar breytingar á lagafrumv. félagsins,
sem Vestur-ísl. höfðu stungið upp á,
Hefir br.b.stj. átt marga fundi við
hr. Bíldfell, og úrslit þeirra samn-
inga koma fram í breytingartill. frá
br.b.stj. og Vestur-ísl., sem prent-
aðar eru, og vonandi tekur fundur-
inn þeim samningum. Væri ósk-
andi að samningar, bæði við land-
stjórnina og Vestur-ísl. tækjust vel,
þá bættist félaginu 600 þús. kr. og
þá væri það fyrst vel öflugt.
Undirbúningur skipasmiBinnar.
Bib.stj. tók þegar í vor að undir-
búa smiði á þeim 2 skipum, sem
ráðgert var að byrja með. Fekk hún
sér til ráðuneytis G. Scberffenberg
Inspektör við deild aiheims skipa-
skrifstofunnar Bureau Veritas í K-
höfn. Gekk það í ráðabruggi fram
og aftur um gerð skipanna, hraða o.
s. frv. Voru svo að því loknu gerð-
ir uppdrættir að skipunum og ná-
kvæm lýsing, sem voru 48 folio-
síður vélritaðar um hvort þeirra.
I byrjun desembermánaðar voru
uppdrættirnir og lýsingarnar sendar
28 skipasmíðastöðvum í Norðurálf-
unni og þær beðnar að gera tilboð
í smíði skipanna. Tilboðin áttu að
vera komin til Khafnar viku af jan-
úar og eru þær væntanlegar hingað
með Sterling 28. þ. m.
Enn vitum vér eigi hvað skipin
muni kosta, en búast má við að þau
verði þó nokkru dýrari, en upphaf-
lega var gert ráð fyrir, vegna þess
að mun betur er til þeirra vandað.
Verði eigi nægilegt fé fyrir hendi,
má altaf slá af kröfunum.
Brb.stj. hefir haldið 49 bókfærða
fundi, en auk þess oft komið saman.
Nú hefir brb.stj. lokið verki sínu
og leggur málið f hendur þessa fund-
ar með þeirri ósk, að sama ein-
drægni, sama ástin á fyrirtækinu og
sama samheldni um það, sem hefir
fylgt því hingað til, megi haldast
hér eftir.
ViBskifti viB þingiB.
í júlí siðastliðnum skrifaði bráðab.
stj. alþingi og fór fram á það: 1
að landssjóður gerðist hluthafi í fé-
laginu. 2. að alþingi veitti félaginu
styrk til millilandasiglinga árið 1915.
Báðar deildir alþingis skipuðu á
öndverðu þingi samgöngumálanefnd
Bráðabirgðastj. átti fundi og samdi
við þessa nefnd og lauk þvi máli
Eftir ræðu Sv. Bj. gekk fram full-
trúi Vestur-íslendinga hr. Jón J. Bíld-
Jell og var honum tekið af þing-
heimi með dynjandi lófataki. Flutti
hann kveðju frá Vestur-íslendingum
og gerði grein nokkra fyrir afskift-
um' þeirra af Eimskipafélaginu.
Fundarstjóri tjáði því næst bráða-
birðgastjórninni í nafni hluthafa al-
úðarþakkir fýrir vel unnið starf
hennar og var undir það tekið af
fundarmönnum með þvi að standa
upp og með lófataki.
Bráðabirgðastjórnin hefir unnið