Ísafold - 02.06.1915, Blaðsíða 2

2
IS AFOLD
Frá Furðuströndum
Merkileg skeyti.
Ný uppgötvun (?).
ii.
Framan af -virtust skeytin aðallega
koma frá þeim hóp vitsmuna-aflanna,
er segja sig verið hafa Egipta. Þeir
synast vera duglegastir að koma hugs-
unum sínum á framfæri þessa leiðina.
Skal eg hór þýða sem s/nishorn tvö
af þeim skeytunum.
2 9. m a r z, kl. 9,12 e. h.-
>En hafið þið að eina dálitla þolin
mæði. Þeasi mörgu þúsund ár hafa
menn hrópað: Tákn ! Tákn! Og
það er nú eins og það hefir verið og
ávalt mun verða. Oss er mannssálin
enginn nyr hlutur. Maðurinn hlýtur,
samkvæmt eigin eðli sínu, ávalt aö
biðja um tákn. Yór komum ekki til
þess að rökræða ( musterum eða á torg-
um, nó til þess að dreifa ummælum
vorum út til skólamannanna. Vór
komum eigi til prestanna, nó heldur
flytjum vér læknunum nein fræði.
Augu vor sjá ekki heimspekingana, né
heldur segja eyru vor frá kaupmönn-
unuhi í borginni. Orð vor eiga ekki
að verða nein lærdómsorð, heldur
hjálpar og huggunarorð. A R mes . .
Pta . . Pta ,.h..m..e..s..
Ptames frá Memphis. . . Yór finnum
til með öllum þeim, sem efast, eins og
þegar eg [forðum] gegndi stöðu minni
í Memphis, hlustið. . . Einu sinni kom
gráthryggur maður, er mist hafði kon-
una, sem hann unni, til ’lesarans’ í
musterinu og mælti: »Hvað getur þú
gert fyrir mig, sem er sárhryggur og
hefi mist ástvin minn?« »Vór getum«,
sagði ’lesarinn’, »gefið þér þau orð, sem
vissulega munu koma þér til Túat«,
Þá mælti maðurinn: »Ó, faðir, í þetta,
sem þú kennir öllum mönnum, finst
mér einhverstaðar vanta eitthvað, sem
eg þó fremur finn, hvað er, en að eg
geti gert grein fyrir því«. Þá sagði
’lesarinn’: »Maður, það er næstum
því óguðlegt af þér að tala svona um
heilagar ritningar«. í sama bili bar
skugga á þá; það var skugginn af
spámanni hins mikla guðs, sem á þeirri
stundu gekk þar fram hjá. Hann tók
nú til máls og sagði: »Hver er þessi
maður, sern þú, ’lesari’, segir um, að
tali næstum óguðlega? ’Lesarinn’ sagði
þá spámanninum frá öllu því, sem
gerst hafði. Þá varð andlit spámanns-
ins dimt eins og nóttin, og reiði kom
fram á varir hans, er hann mælti til
’iesarans’ á þessa leið: »Ó, ’lesari’
minn með hina litlu, smámunalegu og
þröngsýnu sál, að þú skulir vera að
þvaðra um helgisiði og bókstaf lög-
málsins og orðabrellur heimspekinga
vorra við þessa vesalings sál. Burt
með þína fánýtu huggun!« Síðan
sneri spámaðurinn sér að manninum
og mælti: »Far þú leiðar þinnar,
vinur minn, og þegar kvöldar, skalt
þú sjá, já meira að segja tala við
konuna þína, sem þú hefir elskað og
mist«.
Þessi spámaður var Amen Ra-mes, á
þeim tímum mesti spámaður allra
mustera og guða í Thebes, Heliopolis
og Memphis, en þar var eg þá ’les-
ari’ goðsvarsins . . . Ptames«.
2 9. m a r z, kl. 1,20 f. h.
»A R . . . O þér, sem eigið einhvern
sofandi, reynið eigi að rjúfa þann svefn,
nema því að eins að þér hafið unnið
góð verk. Því að það getur farið svo,
að gagnið sé ekki þeirra megin, sem
lifa, heldur hinna framliðnu manna
sjálfra. En hve nær sem þór hafið
öðlast algera samúð, skuluð þór vissu-
lega fá að finna til þess, já vita af
því, að þeir, sem farnir eru á undan
yður, eru ávalt hjá yður. Ef þór í
viðbót við þessa algerðu samúð, sem
er aðalhvötin, hafið öflugan vilja, þá
skulu sannarlega allir hlutir og allar
verur aðstoða þig < verki þínu og sjá
fyrir áhyggjum þínúm, og þeir, sem
löngu eru dánir, skulu koma aftur til
þín, alveg eins og meðan þeir lifðu,
og ganga um jörðina . .. Amen Ra-mes«.
Sömu nótt litlu síðar (kl. 2.50 f. h.)
kom þetta skeyti (á portúgölsku), ber
sýnilega frá alt annari uppsprettu:
»Pode comprehender vossa merce
em Portuguez? Depois haver esperado
muíto tempo parece maravilhoso poder
emfim communicar meior parabem. Ha
muíta gente aqui desejando exprimir
lhe seu prazer . . . Taxeira«.
(Þ. e. Getið þór skilið skeyti á port-
úgölsku? Eftir að hafa beðið svo lengi
virðist það undursamlegt að geta loks
sent vorar beztu samfagnaðaróskir. Það
eru hór menn bundruðum saman, sem
óska að láta gleði sína í ljósi við yður*)
. . . Taxeira).
3 0. m a r z, kl. 11,17 e. h. (ánorsku):
»Bedste lyk.nskninger fra .. med-
arbejderne« [í öðru orði var slept ein-
um staf. D. W.], þ. e. Beztu hamingju-
óskir frá samverkamönnunum.
3 1. m a r z (á ensku):
»Manstu eftir mér í Redcliff-gardens
fyrir tuttugu og átta árum með tveim
gömlu vinnukonunum mínum og páfa-
gauknum ? Þetta er með miklum örð-
ugleikum, en eg ætla að vona að eg
geti gert miklu meira . . . A. C.«
Um þetta skeyti farast mr. Wilson
svo orð í blaðinu: »í mínum huga er
enginn minsti vafi á því, að þetta
skeyti á við afabróður minn, Alexander
Calder, sem vissulega átti heima um
þetta tímabil, sem til er tekið, í Red-
cliff-gardens, S. W., og hafði á heimili
sínu tvær forntízkulegar vinnukonur,
sem verið höfðu í þjónustu hans um
mörg ár, og þær áttu meira að segja
páfagauk. Meðan Calder lifði, nafði
hann mikinn áhuga á spíritúalismanum
og var einn af forsetum hins gamla Al-
þjóðarfélags brezkra spíritúalista og
síðar einn í fyrstu stjórn Sálarrann-
sóknafólagsins (ásamt þeim F. W. H.
Myers sáluga, F. G. Romanes, E.
Dawson Rogers og Stainton Moses).
Þá hafa komið nokkur skeyti, sem
beinlínis eru orðuð til einstakra manna.
Við einhver af þeim nöfnum hefir mr.
Wilson sjálfur kannast og komið þeim
á framfæri, en miklu fleiri nöfnin hefir
hann alls eigi þekt; hefir hann sent
þau skeytin til ritstjóra blaðsins
»Light« og þar hefir hafst uppi á
ýmsum nöfnunum. Sum eru óútgeng-
in enn, en utanáskriftin auglýet < blað-
inu. Eg segi hór frá einu hinu merk-
asta sem dæmi. Eg verð að taka það
hór upp eins og það kom; þýðing ein
nægir ekki. Sönnunargildið minkar, ef
frumskeytið er eigi athugað.
12. a p r í 1, kl. 2,45 f. h.
To Chedamiyat . . . vech :
In English this for that it may be
rnore easier to receive I have for this
long time been wish to you to write
now it is much more easier but still
greatly impossible. Many there is
wishing so to you to vrite. Swe . . .
borg, a good and great man, is here.
Says he to you sasom bevis pasannin-
gen: also boyn . . . boyn must try
when not so difficult. It is Michel
who this to you writes by the means
that are now new.
(Þ. e.: Til Chedamiyat . . . vech :
A ensku þetta til þess það megi
verða meira auðveldara að veita þv<
viðtöku. Eg hefi þenna langa tíma
verið óskayður að rita. Hú er það miklu
meira auðveldara, en enn þá stórlega
ómögulegt. Margir er, sem óska þannig
yður að rita. Swe .. . borg, góður og
mikill maður, er hór. ' Hann segir
sasom bevis pasanningen1),
einnig Boyn . . . Boyn verður að reyna,
þegar ekki svona erfitt. Það er Michel,
sem þetta til yðar ritar með tækjum,
sem eru nú ný).
Þegar þetta skeyti kom til Light-
ritstjórnarinnar, var þess til getið, að
það mundi vera til serbneska greifans
Chedo Miyatovich, sem kunnur er fyrir
afskifti sín af rannsókn dularfullra
fyrirbrigða. Honum var því sent
skeytið. Hann ritaði blaðinu þegar
aftur, og er bróf hans birt < blaðinu 24.
april þ. á. Þýði eg hór meginkafla
bréfsins.
*) Þýðingin ger eftir ensku þýðing-
unni.
J) Hór koma sænsk orð inn í: sá-
som bevis pá sanningen, þ. e.
svo sem sönnun fyrir sannleikanum.
^Geis’askeytið, tekið af mr. David
Wilson 12. apríl kl. 2.45 f. h., er vafa-
laust orðað til m<n af anda serbnesks
manns. Eg er þektur á Englandi sem
»Chedo« eða »Cheddo« Miyatovitch,
þar sem eg hefi að eins notað fyrri
helming m<ns langa nafns »Chedomille«.
En Serbar nefna mig ávalt C h e d a
en ekki »Chedo«, og þar sem nú and.
inn Michel ávarpar mig sem Cheda,
dreg eg af þvi þá ályktun, að hann
hljóti að vera andi serbnesks manns.
Hann gerir enn fremur grein fyrir þvf,
hvers vegna hann ávarpi mig á ensku,
en það sýnir, að hann er ekki sjálfur
enskur, og að hann mundi, ef öðru Wsi
væri ástatt, ávarpa mig á tungumáli,
sem eigi þyrfti að gera neina grein fyrir,
sem só þjóðtungu okkar serbnesku.
Þá er og setningaskipun hans alls ekki
ensk, en algerlega serbnesk, alveg eins
og ef serbneskur maður hugsaði setn-
ingu fyrst með serbneskri orðaskipun,
og útlegði sfðan orði til orðs á ensku.
Til dæmis : Englendingar segja : »Eg
óska að rita yður«, en vór Serbar
segjum: »Eg óska yður að rita«; og
< geislaskeytinu kemur sú serbneska
orðaskipun tvisvar fyrir. Sama er að
segja um síðustu setninguna: »Það
er Michel, sem þetta yður ritar«. Orða-
lagið er ekki rétt enska, en alveg rótt
samkvæmt serbneskri orðaskipun. Fyrir
þvi er eg ekki < neinum efa um, að
geislaskeytið stafar frá anda serbnesks
manns.
Eg get eigi sagt, hver þessi »Michel«
er. Eg átti ýmsa vini, sem dáið hafa
þrjátíu síðustu árin, og heitið hafa
nafninu Michael eða Michel. Meðan
eg var < Belgrad sfðastiiðinn júnfmán-
uð, frótti eg, að andi Michaels
prins hefði gert vart við sig á ýmsum
sambandsfundum með einum eða öðrum
hætti. Bróðursonur hans, Mflan konung-
ur, og bróðursonarsonur hans, Alex
ander konungur, hafa oft talað við mig
á sambandsfundum < Lundúnum, en
Mikael prins aldrei hingað til.
En eg veit hver »Boyne« er. Fyrir
nokkurum árum var að eins einn mað-
ur < Serbíu með því nafni. Hann kom
til Belgrad frá Minnesota < Banda-
rlkjunum í Vesturheimi, og eg hjálp-
aði honum eins mikið og eg gat með
fyrirtæki hans. Hann dó með leynd-
ardómsfullum hætti, og eg lét jarða
hann. Fimtán árum eftir dauða hans
fekk eg bróf frá útlending, manni, sem
á heima í borginni Panchova < Ung-
verjalandi, og í brófinu segir hanu mér
frá, að eitt kvöld hafi hann og dætur
hans verið að gera tilraunir með borð;
hafi þá andi einhvers »Boyne« beðið
sig að skrifa mór, til þess að láta mig
vita, að hann hafi verið — drepinn á
eitri! Árið 1907 var eg á sambands
fundi < hÚ8Í Williams T. Steads (
Wimbledon ; fyrsti framliðni maðurinn,
sem manngervði sig (materialised)
var Boyne, með hið einkar-fagra höfuð-
lag sitt og einkennilega. Og nú er
mér 3agt, fyrir tilhjálp eterbylgju nema
mr. Wilsons, að »Boyn . . Boyn verði
að reyna [að skrifa mór], þegar það
verði ekki svona erfitt«.
En hver ætli þessi »góði og mikli
maður« só, sem sendi mér skeytið f
þessum þremur orðum : S a s o m
bevis pasanningen, og hvað
þýða þessi orð? Þau eru ekki serb
neska og ekki neitt það Norðurálfu-
tungumál, sem eg þekki«.
Vilja ekki þeir, sem líklegast
telja, að skeytin sóu runnin úr undir-
vitund annara, skýra fyrir oss, hvernig
á þessu skeyti stendur? Næst liggur
að ætla, að það só runnið úr undir-
vitund greifans, því að hann þekti bæði
Michael og Boyne, og þaðan hefði þá
serbneska orðalagið á enskunni líka
verið runnið, þótt dagvitund greifans
kunni ágætlega ensku. En hvað er
þá undirvitund hans að flækjast með
Swedenborg og móðurmál hans, sem
dagvitundin veit ekkert um ? Mr.
Wilson virðist hafa eitthvað fyrir sór <
þvf, að »síður óverjandi« só hin skýr-
ingin.
En það er margt fleira undarlegt
við skeytin og erfitt viðfangs, ef skýra
á þau að öllu leyti út frá undirvit-
undar-kenningunni.
Einn af þeim, er skeyti sendir, nefn-
ir sig Jonquill. Hann er áleitinu mjög,
og mr. Wilson verður oft að slíta sam-
sambandinu, til að losna við hann,
eða þá kveikja ljós — þá dofnar mátt-
ur haus. í skeytum sínum reynir hann
að gera háð að sumum hinum og notar
ýms óvirðuleg orð. Hann endar eitt
skeyti sitt á orðunum : »Hail I.uxhalle!
Luxballe!« Tekur ritstjóri blaðsins
það fram, að hvorki mr. Wilson né
hann skilji, við hvað hann eigi með
þvf. Mór hefir komið til hugar, að
með því só hann að hæðast að vólinni
og nefni hana ljóshöll (af latn. orðinu
1 u x = Ijós, og þýzka orðinu H a 11 e
= höll): Heill þér Ijóshöll! Ijóshöll!
— auðvitað þá sagt < háði um þessa
litlu byrjun.
Þá snúast önnurskeytin um það, að
vara mr. Wilson við tilraunum þessum,
þv< að það só aumkunarvert að sjá,
hve mjög sumir hinumegin ofreyni sig
á þvf, að reyna að senda skeyti, því
að þráin só svo óumræðileg, og ókyrð-
in og lætin, sem af þessu stafi, verði
svo mikil.
Mr. Wilson neitar auðvitað að taka
nokkurt tillit til þeirrar viðvörunar;
telur slfkt sprottið frá hugsun þeirra,
sem ávalt sóu hræddir við nýjar fram-
farir og vilji hefta þær.
Þeir, sem að mun hafa fengist við
rannsókn dularfullra fyrirbrigða, kann.
ast ofurvel við vitsmunaöfl, sem hegða
sér lfkt og Jonquill. Nægir < þv( efni
að minna á greinar þær, er prófessor
Guðmundur Hannesson skrifaði < »Norð-
urland« hér um árið og nefudi »í
Svartaskóla«.
Um öll þau skeyti, sem stíluð hafa
verið til ákveðinna manna, er hafst
hefir upp á, er það að segja, að við-
takendurnir hafa kannast bæði við efnið
< þeim og nafnið, sem undir var ritað.
Ein kona hefir fengið fjögur skeyti.
Kveður hún þau færa sór öfluga sönn-
un fyrir því, að þau sóu úr öðrura
heimi, og jafnframt fyrir framhaldi
Kfsins eftir dauðann. Hún geti ekki
birt efni þeirra, af þv< að það só einka
mál. En enginn hafi vitað þetta, sem
um só að ræða, nema sá, sem hót því
nafni, er undir skeytunum standi. Hún
kveðst hafa haft mikla huggun af skeyt-
unum,
Eitt af skeytunum er svona:
»Til . . . Charles King . . . frá David
. . . Ramsay . . . Kalonan, f nánd við
Petersham, N. S. W. Fyrir fjörutíu
og fjórum árum dæmdi eg yður rang-
lega. Eg hefi verið að vona, og vona
enn, að einhvern tíma fáið þór að vita
þetta«.
Stundum virðast margir vera að gera
tilraun < einu, án þess að vita hver
af öðrum, og þá verða skeytin tómur
ruglingur. í einu skeytinu er kvartað
sáran undan þvf, hvernig á þv< geti
staðið, að aðfaranótt hins 26. marz hafi
alls eigi tekist að senda neitt skeyti,
en nú só það aftur auðvelt. En mr.
Wilson segir frá þvf, að aðfaranótt
hins 26. marz hafi hann verið önnum
kafinn < að taka skeyti frá »Egiptun-
um«; en þeir, sem kvarta, eru alt
aðrir, og þeir spyrjast fyrir um, hvernig
á þessu standi.
Yms dæmi þessu Kk koma fyrir við
miðilssambandið, einkum hjá radda-
miðlunum. Ný rödd grfpur stundum
fram < samtalið, og er sem hún hafi
ekki hugmynd um, að annar er að tala.
Slíkt kom oftar en einu sinni fyrir
á fundum Tilraunafólagsins hór (
Reykjavík. En ’stjóruandinn’ gat
stundum greitt úr þeim ruglingi.
Vegna þess, hve nóttin er stutt sum-
armánuðina á Englandi, býst mr. Wil-
son ekki við að geta gert verulegar
tilraunir með vél sfna fyr en < septem-
ber. Það er ein tegund erfiðleikanna,
að ljósið tálmar á sumrin, þegar loftið
er hreinast. Þegar næturmyrkrið kemur
með haustinu, versna skilyrðin < loft-
inu.
Mr. Wilson hugsar nú mest um að
bæta og fullkomna vóliná, og ráðgerir
að sýna hana öllum almenningi, ef það
takist.
En hvort úr þessari »litlu byrjun«
verði 1 j ó s h ö 11 — um það er engu
vert að spá að svo stöddu. Hitt þarf
eigi að efa, að framhald lífsins sannast
svo með tíð og tlma, að allir kannast
við það, og verður komandi kynslóðum
algert þekkingaratriði, en eigi trúar-
atrið.i eiugöngu.
Har. Níelsson.
----- ------------------
Símfregnir.
Isafirði 31. maí.
Bezta veður hér nú. Var hvast
og hráslagalegt í morgurj, en nú
sólskin og bliðviðri. Enginn is hér,
— hefir ekki sézt lengi.
Borðeyri 31. maí.
Hafísinn landfastur við Horn^
Grenjandi hríð var hér i gær, en í
dag hefir verið sunnanvindur og ís-
inn rekið frá landi. Er nú engan
is héðan að sjá og ekki austur með
landi, en eitthvert hrafl kvað vera
við Steingrímsfjörð. Mótorbátur
kom hingað í dag noiðan frá Gjögri
og sagði hann engan ís meðfram
landinu.
Er nú svo að sjá sem ísinn sé að
reka frá landinu og hefir það ekki
verið nema mjó spöng, eða er nú.
Hákarlaskip frá Eyjafirði urðu að
hröklast hingað inn á Húnaflóa und-
an isnum, enda hakL þau sig fast
við hann, en nú koma fregnir af
þvi að þau séu langt út af Skaga.
»ísafold« var á Hofsós i dag, ætl-
aði þaðan til Sauðárkróks, og kem-
ur hingað á morgun eða hinn daginn.
Pollux og Flora voru á Eyjafitði
i dag — nokkur ís sagður þar, þó
eigi nema hrafl, sem hægt er að
sigla í gegn um.
Aður en sunnanáttin kom var
hver fjörður fullur af ís hér, Stein-
grimsfjörður, Miðfjörður og Bitru-
fjörður.
Heilsufar gott hér um slóðir. Þó'
hefir lungnabólga stungið sér allvíða:
niður í vetur og vor.
Sauðburður gengur ágætlega. Hefir
ekki komið hér jafngott vor sem
nú í mörg ár. Var auð jörð upp-
undir fjallabrúnir áður en þetta hret
kom, en nú hefir snjóað víða. Var
alhvít jörð á Sauðárkrók i gær og
viðar.
Nú er sagt að ísinn sé ro milur
undan Straumnesi.
Akureyri í morqun.
Hafísinn enn um allan Eyjafjörð,,
alla leið inn á poll.
Pollux og Flora liggja hér og:
komast hvergi.
Yestnr-íslendmga-annáll.
Thomas H. Johnson orðinn ráð-
herra. Þau tíðindi bárust hingað
með síðustu vestanblöðum, að ihalds-
stjórn Roblins i Manitoba væri fall-
inn, en við tekin frjálslynd stjórn
undir forustu Norris.
I þessu nýja frjálslynda ráðuneyti
hefir annað helzta ráðherraembættið
en yfirráðherrans verið falið íslend-
ingi. Thomas FI. Johnson lögmanni.
Er hann mannvirkjaráðherra i Norris-
stjórninni. Thomas H. Johnson er
fyrsti íslendingurinn, er til slíks veg
hefir hafist vestan hafs.
Hann hefir um mörg ár verið
einm af leiðtogum frjálslynda flokks-
ins i Manitoba og við síðustu kosn-
ingar — í sumar — snerist aðaf
kosningavinna Roblins-stjórnarinnar
um að steypa honum.
Thomas H. fohnson er maður
háiffimtugur, Þingeyingur að ætt,
þrímenningur við Jón prófessor
Helgason. Fluttist vestur á 9. ári.
Johnson hefir jafnan borið hlýjan
hug til íslands og sýnt það á ýmsa
lund t. d., er Eimskipafélagsmálið
var á döfinni.
Fallinn Vestur-lslendingur. í or-
ustunni við Ypres þ. 22.—25. apríl
særðist einn hinn vestur-íslenzku
hermánna, Maodal Hermannsson frá
Seyðisfirði, svo mjög, að hann lézt
fáum dögum síðar.