Ísafold - 31.07.1915, Blaðsíða 3

ISAFOLD
íþróttasamband
Islands.
Á síðasta aðalfundi í. S. í., þ. 27.
f. m., var gerð sú breyting á lögum
sambandsins, að aðalfundur skuli
haldinn í april hvert ár i staðinn
fyrir í júni, og verður starfsárið þá
frá 1. apríl til 31. marz. Með þessu
móti byrjar það um leið og aðal-
æfingatíminn fyrir útiæfingar.
Önnur lagabreyting var gerð, sem
sé að ársgjöld félaganna leggjast
niður.
Þessi lagabreyting var samþykt
eftir tiliögu stjórnar í. S. í., sem
hafði fengið þá reynslu, að mörg
smærri félög gengju eigi i samband-
ið, af því þeim þótti of mikill kostn-
aður við það, en félögin fáliðuð og
efnalitil
Væntir stjórn í. S. í. að öll íþrótta
félög, sem ekki þegar eru í samband-
inu, gangi nú þegar í sambandið og
tilkynni það formanni þess, A. V.
Tulinius, Reykjavik. Er það skil-
yrði fyrir þáttöku iþróttafélaga í
leikmótum innan sambandsins, að
þau séu i sambandinu.
Stjórn í. S. í. hefir i vor gefið út
bók um leikreglur og önnur ákvæði
um íþróttir, sem er alveg nauðsyn-
leg bók fyrir alla íþróttamenn og
félög að eiga. í þessari bók eru
m. a. reglur um allar almennustu
iþróttir, svo sem aflraunir, glímur
(islenzka, grisk-rómverska og hrygg-
spennu), hlaup, köst, stökk, sund 0.
fl., en reglur um knattspyrnu, skíða
hlaup, skautahlaup verða gefnar út
að vetri, með því reglur þessar eigi
voru fullsamdar þegar bókin kom
út i vor.
í. S. í. er einnig að vinna að því
með aðstoð beztu glímumanna vorra,
að gefa út kenslubók i islenzkri
glímu, og er þegar búið að taka
l'jölda mynda af brögðum, vörnum
o. þ. h.
Bók þessa vonar stjórn í. S. í. að
geta gefið út l vetur komandi. Verð-
ur hún fyrsta kenslubókin, sem gef-
in verður út af í. S. í., verður vand-
að til hennar sem mest má verða,
enda þess mikil þörf, því nú þegar
eru útlendingar farnir að æfa islenzka
glímu, t. d. í Stokkhólmi er hún
mikið æfð og ætla Svíar að ná i
bikarinn frá Hallgrimi við næstu
olympiska leiki, en vonandi hepnast
það ekki, því vafalaust verða margir
góðir drengir til þess að verja bik-
arinn við það tækifæri með Hall-
grimi.
Ef rétt er glímt og rétt vörn er
notuð, er islenzka glíman eigi hættu-
legri en hver önnur iþrótt, það
rnunu menn fljótt sjá þegar glímu-
bókin er komin út.
Ætlun í. S. í. er smátt og smátt
að gefa út kenslubækur í iþróttum
og efumst vér ekki um að þingið
styrki sambandið til þess með þvi
að hækka ársstyrk þess eftir þörfum.
í stjórn sambandsins eru nú: A.
V. Tulinius (form.), G. Björnson
(varaform.), Matth. Etnarsson (féhirð
ir), Jón Ásbjörnsson (gjaldkeri) og
Benedikt G. Waage (ritari).
færið til þess að koma fram innlim-
uninni sem mishepnaðist með stöðu-
lögunum 1871?
Munu Danir skoða stjórnarskrá
vora sem nokkurs konar grein af
sinni stjórnarskrá, fjuir ríkishlutann
ísland? — Verður ísland skoðað sem
háð dönsku stjórnarskránni (grund-
vallarlðgunum) og Islandsráðherra að
eins partur af danska rdðaneytinu þar
sem hann verður ekki einungis »bor-
inn atkvæðum* i vafaatriðum um
sérmál og sammái, heldur líka bor-
inn atkvæðum við uppburð sjálfra
sérmálanna? *— Verður íslenzka
heimastjórnin og stjórnarskráin ekkert
annað en sérstök reglugjörð fyrir
ísland af Dönum og óbreyt-
anleg nema með þeirra samþykki —
eða með öðrum orðunt innlimnnin
fullkomnuð og síðan innsigluð með
samþykki voru á ríkisráðs-orðatiltæk-
inu?
Þetta var auðsjáanlega meira en
lítið ábyggjuefni fyrst í stað.
Hvað seqir reynslan?
En hvað segir nú reynslan um
þetta og hvernig sker hún úr þess-
um vafaatriðum?
í fyrsta lagi sannaðist við næsta
tækifæri að ráðuneytin eru tvo en
ekki eitt, aunað danskt og hitt íslenzkt,
Danska stjórnin útnefnir ekki íslands-
ráðheira, heldur gerir fslenzk stjórn
það og ráðuneytin taka við völdurn,
starfa og fara frá, hvort öðru óháð
— Ríkisrétti vorum er hér ve
borgið.
I öðru la$i leiðir það af stjórn-
skipulegum reglum að konungur
getur tneð íslandsráðherra einum
staðfest íslenzk lög, jafnvel þótt allir
Erl. símfregnir.
Opinber tilkynning
frá brezku ntanrikisstjórninni
i London.
London, 24. júli.
Útdráttur
úr opinberum skýrslum Frakka 21.—23. júli.
Á þessum tíma hefir verið mjög
hæg viðureign yfirleitt, og ekkert er
að frétta, nema hvað stórskotaliðið
íefir endrum og eins gert harðar
iríðar.
í Apremont-skógi gerðu óvinirnir
áhlaup 10. júlí, hjá Tete á Vache og
Lavaux Fery, en voru algerlega
iraktir. Daginn eftir náðu óvinirnir
fótfestu í fremstu skotgröf vorri í
eystra jaðri Argonneskógar og beindu
ákafri stórskotahríð á stöðvar vorar
umhverfis Apremont og í Le Pretre-
skógi, þatin dag allan og daginn
eftir.
22. júlí tókst einni liðsveit vorri
að breyta víglinunni hjá Barratolle
oss í hag, með því að ná á sitt
vald óvinaskotgröf eftir harða kúlna-
hríð úr fallbyssum og riflum. í
Arracourt-héraði svöruðum vér fall-
byssu-skothríð óvinanna í sama tón,
og hröktum framverði Þjóðverja, er
voru þó liðmargir.
Meðan þessu fór fram komumst
vér aftur í skotgrafir, sem vér höfð-
um mist hjá Le Pretre-skógi og
hrundum tveim gagnáhlaupum. Biðu
óvinirnir þar feikna mikið mannfall.
I Vogesafjöllum
20. júli urðu margar fótgönguliðs-
skærur i Fecht-dalnum norðanverð-
um. Þar náðum vér nokkru af
varnavstöðvum Þjóðverja og sóttum
litið eitt fram i Linge hlíðum. 21.
júlí var nær 20 sprengikúlum skotið
á St. Die.
20. og 21. júli stóðu ákafar or-
ustur á hæðum Litla-Reichacherkopf.
Vestan við Munster gerðum vér
áhlaup, en Þjóðverjar svöruðu með
þvi að gera 9 gagnáhlaup. Þrátt
fyrir ákafa sókn af þeirra hendi var
öllum þessum áhlaupum hrundið, og
biðu þeir mikið manntjón. Vér tók-
um einnig skotgröf, 120 metra langa
og héldum henni.
Norðan við Munster styrktum vér
stöðvar, sem vér tókum hjá Le
Linge. Þar handtókum vér 109
menn.
22. júlí tókum vér tindinn á Le
Linge og náðum fótfestu sunnan við
hann, hjá Schatzmanns-grjótnámu og
í Barrenkopin-skógi. Daginn eftir I
beindu óvinirnir ákafri stórskotahríð
á þessar stöðvar. Komust þeir inn
á varnarsvæði vort, en voru hraktir
þaðan með grimmilegu gagnáhlaupi.
FlugferBa-afrek.
20. júlí skutu flugmenn vorir á
járnbrautamót Conflans en Jarnisy.
Voru þeir þar saman 31 maður.
Börðust þeir við flugmenn óvinanna
og ráku þá á flótta, og kviknaði
fljótlega i einu loftfari þeirra.
Sama dag skutu 2 flugmenn á
járnbrautarstöðina i Colmar.
21. júli vörpuðu flugmenn vorir
sprengikúlum á Autrey, sem er norð-
vestan við Binarville.
21. júlí reyndu flugmenn óvin-
anna að skjóta á birgðastöðvar vor-
ar, en varð ekkert ágengt.
22. júlí varpaði flugvélafloti 28
sprengikúlum á járnbrautarstöðina i
Conflans en Jarnisy og neyddi tvo
flugmenn óvinanna að leita lands
hjá sinum eigin stöðvum.
London, 24. júlí.
Útdráttur
úr opinberum skýrslum Rússa 21.—23. júti
í Eystrasalts-héruðunum hafa stað-
ið smáorustur fyrir vestan Mitau og
óvinirnir draga lið saman fyrir vest
an veginn milli Mitau og Shavli.
Övinirnir hafa tekið Ianichki-
þorpið og sækja nú fram til suð-
austurs. A Tuckum-veginum hand
tókum vér nokkra menn, þar á
meðal foringja, sem voru á njósm
um.
Handan við Niemen stóð grimm
orusta hjá Jessia-fljóti fyrir norð-
vestan Kovno.
A vígvellinum. hjá Narev skutu
óvinitnir á Ostrolenka og reyndu að
dönsku ráðherrarnir mæltu á móti.
Um neins konar »atkvæðagreiðslu«
i líkisráðinu er því ekki að ræða.
I priðja laqi hefir konungur og
Danir beinlínis lýst því yfir skýrt og
skormort tii hvers samseta ráðuneyt-
anna sé gerð og að hún sé ekki gerð
til þess að hlutast neitt til nm viðnr-
kend sérmdl vor. Uppburður sér-
málanna er því »viðurkent sérmál«,
hvað sem hver segir.
Af þessu sést að ríkisráðsetan á
ekkert skilt við innlimun sein land-
varnarmenn óttuðust, nema því að
eins að vér sjdlfir viljum haida áfram
að staðhæfa slikt. Frá Dana sjónar-
miði er þetta ekki annað en einfalt
sambandsatriði. Og til þess að taka
af öll tvímæli og allan ótta um inn-
limun, eða alla slika dýpri þýðingu »rik-
isráðssetunnar«, þá bjóða þeir oss
aðra tilhöqun með samningi við sig.
Hvað þýðir þá »samsetan*, og til
hvers er hún gjörð?
Bezt er að taka orð forsætisráð-
herrans sjálfs þar sem hann skýrir
þetta (í tikisráðinu 19. júní 19x5).
Samsetan er *til pess að haja ákveð-
inn stað par sem rœða meqi 0$ tjar-
lœqja vajamdl, er koma kynnu fram
— frá hvorri hlið sem er — um
takmörk hins sérstaka o% sameiqinleqa
löqqjafarvalds«.
Með öðrum orðum: »samsetan« er
ekki annað en sameiginkq úrskurðar-
nefnd um vafamál, sem liggja á tak-
mörkum sammálanna og sérmála
vorra og sérmála Dana. — Ekki
hallað hársbreidd á ríkisrétt vorn I —
Ef nokkuð er hér að athuga, þá er
það sjdlft sambandið við Dani, i heild
sinni, af þvi að þeir eru sterkari, en
ekki þetta atriði, því að »samsetan«
Nærsveitamenn
eru vinsamlega beðnir að vitja
Isafoldar i afgreiðsluna, þegar
þeir eru á ferð i bænum, einkum
Mosfellssveitarmenn og aðrir, sem
flytja mjólk til bæjarins daglega.
Áfgreiðslan opin á hverjum virkum
degi kl. 8 á morgnana til kl. 8 á
kvöldin.
ná á sitt vald brúarsporðinum. Þeir
halda enn látlaust áfram þessum til*
raunum.
A eystri bakka Narew-fljótsins
réðumst vér á óvinina og hrukku
þeir fyrir. í þeirri orustu réðust
Kósakkar á þýzka liðsveit og strá-
drápu hana.
Fyrir vestan Weichsel gerðu Þjóð-
verjar árangurslaust áhlaup og biðu
mikið manntjón.
Milli Lublin og Cholm stendur
grimm orusta og veitir ýmsum bet-
ur. Óvinirnir hafa engum sigri að
fagna, og 20., 21. og 22. júlí hrökt-
um vér þá á þrem stöðum og unn-
um þeim mikið tjón. Einkum varð
mikið mannfall í miðfylkingunum,
þar sem þýzku herfylkingarnar voru
fyrir.
21. júlí stöktum vér öllum óvin-
unum burtu af eystri bakka Bug-
fljótsins í Galisíu og handtókum
2500 manns. Daginn eftir gerðu
óvinirnir grimmileg gagnáhlaup, en
þeim var hrundið, og hrukku óvin-
irnir fyrir að úthverfum Sokal. Vér
handtókum margt manna. Meðal
annars alla þá sem eftir lifðu af 10.
austurríska Jáger-herfylkinu, og þar
á meðal yfirforingja þess. —
Fallbyssur vorar strádrápu varalið,
sem óvinirnir sendu fram, svo það
komst eigi í skotgrafirnar gegnt oss.
eða annað sameiginlegt úrskurðar-
vald ertvímælalaus nauðsyn fyrir báða
aðila, og eklri siður fyrir oss en
Dani, á meðan nokkurt sambaud er 1
Svona horfir nú málið við fyrir
löngu, rétt skoðað. — Og hvi skyld
um vér endilega vilja skýia afstöðu
vora verri en hún er? Hversvegna
ákalla hættuna ? Hversvegna ætla
þar illar hvatir, þar sem ekkert kem-
ur í ljós annað en velviljuð eftirláts-
semi ?
Liklega skilst mönnum nú vegna
hvers Danir þvertaka fyrir það að
afneœa þetta sameiginlega úrskurðar-
vald, nema jafntrygt form sé fundið
og um samið. — Sarna eigum vér
að gera. Annaðhvort sameiginlegt
úrskurðarvald eða ekkert sambandl
Það leiðir af sjálfu sér. Það getur
ekki komið til mála að annar aðil-
inn megi grauta í sambandinu og
sammálunum eða hnoða þau i hendi
sér eftir vild, og heldur ekki værum
vér bættir með því að afnema alt
sýnileqt Jorrn fyrir sameiginlegu úr-
skurðarvaldi, og fá svo á hálsinn
málaskoðun á bak við tjöldin og
ekkert birt um ágreiningsatriðin —
fá ekkert annað en blátt áfram stað-
festingarsynjun konungs.
Af þessu sést, að jafnvel þótt vér
hefðum haft mál vort fram um það,
að afnema »samsetu ráðaneytanna*,
sem venjulega hefir verið kallað inn-
limunarmeinlokuorðtækinu »að taka
íslandsráðherra út úr rikisráðinu*, þá
hefðum vér staðið engu betur að vigi
en vér stöndum nú, nema að því
leyti ver, að sambandstilhögunin var
þá óeðlilegri og meira á huldu. —
Enqin innlimunarhcetta héðan aj.
En hugsum oss það óliklega að
Danir færu nú alt í einu að snúa
við blaðinu og færa »ríkisráðssetuna«
sem sönnunargagn fyrir innlimun
— þá mundi slíkt ekki hafa við
neitt að styðjast annað en það að
því hefði verið haldið fram af heil-
um stjórnmálaflokki á sjálfu íslandil
— Alt annað mælir á móti og ekki
sizt framkoma Dana. Öll stjórm
málabarátta vor er líka í sinu insta
eðli eitt einasta mötrncsli qe%n inn-
limun, — og auðvitað landvarnar-
baráttan ekki sizt, svo formgölluð
og steingjörð sem hún varð og ófær
til þess að hagnýta sér breytlar
ástæður. — En Danir gera petta
ekki. Ef þeir á annað borð tala um
innlimun, þá byggja þeir alls ekki á
neinskonar játun eða viðurkenningu
af vorri hendi og þvi síður á ein-
hverju mismæli voru eða misskiln-
ingi — þetta vita allir sem þekkja
þá vel og um það tjáir ekki að ef-
ast. Danir tala aldrei um hvað nú
þegar sé lögfest i þvi efni, heldur
um það hvað sé haqankqt, og þar
er þið eiginlega sem allur ágrein-
ingurinn stendur, þangað til oss
vinst mannræna til þess að kveða
upp úr með það skýrt og skorinort
hvað vér viljum. Þegar þeir hafa
sannfært sig um það alveg ótvírætt,
þá hygg eg að allri mótstöðu af
þeirra hendi sé lokið. — En bæði
hljóta að ganga nokkur ár í það
fyrir oss sjálfa að komast að niður-
stöðu og svo einhver timi fyrir
Dani að átta sig á þeirri niður-
stöðu og sætta sig við hana.
Yrði sú niðurstaðan, að það sé ósk-
þjóðarinnar að slita sambandinu við
Dani, án þess að reyna það i frjálsu
formi, þótt Danir vildu leyfa slikt,
þá er þó að minsta kosti ómöqukqt
að byggja skilnaðinn á ágrein-
ingi út af ríkisráðsmálinu, því að
eins og það hefir verið rekið hing*
að til, hafa Danir haft réttara fyrir
sér, samræmari og rökvisari hugs-
unargang heldur en vér.
Nú eru fengin þau úrslit á rikis*
ráðsmálinu að í stað ríkisráðsorðanna
í stjórnarskrá vorri er konungi falið
að ákveða hvar mál vor skuli borin
upp fyrir sér. — Auðvitað varð eng*
in breyting við það á »ríkisráðsset-
unni« og villandi að gefa í skyn að
íslenzk stjórnarvöld muni i reyndinni
geta breytt nokkru til um það án
samninga við Dani — meðan sam*
bandið varir — þótt slikt væri hugs-
anlegt jormsins veqna. Með öðrum
orðum: Þótt vér höfum engu lofað
um það, að reyna ekki til að breyta
þvi, þá mundi sú tilraun stranda á
neitunarvaldi konungs. Mér þykir
einkennilegt að halda þvi fram að
Danir leggi mikið upp úr því að
»samningsbiuda« oss um þetta atriði.
Þeir þurfa enga samninga, því að
þeir geta einlægt neitað um breyt-
ingu á þvi. — Þeir kunna að hafa
viljað láta oss hætta að fárast út af
þessu, og pað eigum vér að gera.
Þessi hlið »sjálfstæðisbáráttunnar« á
að hverfa úr sögunni því að hún er
oss ósamboðin, bygð á röngum
grundvelli og leiðir, sem áður sagt,
ekki til neins gagns þótt hún ynnist.
— Héðan af á barátta vor að heyj-
ast á sannara grundvelli og mun þá
sjást og sannast að »ríkisráðsset-
an« er enginn þröskuldur, þótt ein-
hverjir muni máske nú i svipinn
þykjast standa illa að vígi til að við-
urkenna það. Frh.
Halldór Jónasson.
\