Ísafold - 06.12.1916, Blaðsíða 2

2
IS A F OL D
Matthías „erindreki“.
Beðið hefir verið með að svara
skrifum M. Þ. í »Lögréttu« og
»Landinu«, þar til lokið væri
grein hans hinni löngu í síðar-
nefnda blaðinu. Þótti ekki fyrir-
fram vist, nema eitthvað kynni
að reynast svara vert í »Land«-
grein hans. En það hefir svo
farið, að sú grein mannsins er
eitt óslitið samsafn illyrða og
pvættings, að langt er fyrir neð-
an það, að svar'a sé vert. Þess-
vegna fær maðurinn að talast
einn við. Vér svörum honum
ekki.
Þá er eftir grein hans, er birt-
ist í Lögréttu 22. þ. m.
»Erindrekinn« hafði fullyrt það
í langlokugrein sinni um brezka
samninginn, sem einhver fekk
hann til að skrifa fyrir kosning-
arnar, að hann hefði sent stjórn-
inni kola-tilboð. Þegar því svo
var neitað, að stjórn eða velferð-
arnefnd hefði fengið það tilboð,
kveðst hann hafa sent það til
ráðherra í prívatbréfi. Svo prent-
ar hann upp í »Lögréttu« 22.
nóv. þ. á. þetta prívatbréf, sem
hann segist hafa sent ráðherra
og sjálft kola-»tilboðið« svonefnda.
Ráðherja hefir eigi séð þetta
kola-bréf M. Þ. né kola-»tilboð«
fyrr en í Lögréttu. Hvort »er-
indrekinn* hefir látið það í póst
í Khöfn, getum vér auðvitað ekki,
og sjálfsagt enginn annar en hann,
borið um.
»Erindrekinn« þykistgerasenni-
legt, að ráðherra hafi fengið kola-
bréf áminst, með því að í þvi
hafi verið eitthvað um eitthvert
annað mál — sem' »erindrekinn«
nefnir þó ekki — og ráðherra
hafi gefið munnleg svör um það
mál, sem hljóti að hafa bygst á
upplýsingum um það úr »kola-
bréfinu*.
Það mál, sem »erindrekinn« á
við — ef það er þá ekki líka út
í bláinn hjá honum — getur, eft-
ir því sem vér höfum fengið upp-
lýsingar um, ekki verið annað
en »(lylfa«-málið svonefnda, en
í því liggur svo:
Svo stóð á, að nokkrir íslenzk-
ir menn — og mun M. Þ. hafa
verið einn þeirra — höfðu 'samið
um smíði á botnvörpuskipi í
Þýzkalandi. Send var skipshöfnin
til að sækja skipið í október í
fyrra haust. En þegar til kom,
lagði þýzka stjórnin hald á skip-
ið, lét það ekki laust. Áður ráð-
herra færi frá Khöfn — en það
var 7. nóv. 1915 — sagðí »er-
indrekinn« honum frá vandræð-
um þeirra félaga. Ráðherra bað
bæði skrifstofu stjórnarráðsins í
Khöfn og mann, er hann þekti
og bjóst við að gæti liðsint þeim
félögum, um að vera þeim inn-
an handar um tilraunir og að-
stoð til að fá skipið laust. Frá
þessum heimildum hafði ráðherra
upplýsingar um, hvernig málið
stóð, og þurfti því eigi að sækja
þær til »erindrekans«.
Annars er fróðlegt að líta á
kola-»tilboðið« hans Matthíasar.
Þegar að er gáð, felst sem sé
alls ekkert tilboð í bréfinu, sem
hann birtir í Lögréttu og kallar
tilboð. Linhver maður í Englandi
segist skuli reyna að útvega leol,
engin slculdbinding um verð á
þeim, heldur að eins skxjrsla um
námaverð þann daginn, sem bréfið
i
\
A lþ
Fæðing-* ardagur Ár
28. jan. 1851:
27. jan. 1852:
25. jan. 1857:
13. des. 1857:
26. febr. 1858:
28. ágúst 1858:
16. jan. 1859:
29. sept. 1859:
18. febr. 1861:
4. des. 1861:
18. apr. 1862:
11. febr. 1863:
29. júní 1863:
13. okt. 1863:
16. febr. 1864:
21. ágúst 1864:
4. okt. 1864:
6. okt. 1864:
12. okt. 1864:
17. jan. 1.866:
13.- okt. 1867:
12. maí 1868:
18. nóv. 1868:
19. jan. 1870:
6. febr. 1870:
18. jan. 1872:
31. ágúst 1873:
28. febr. 1875:
27. nóv. 1875:
22. apr. 1877:
2. des. 1877:
6. febr. 1879:
24. febr. 1880:
21. maí 1880:
7. des. 1880:
16. maí 1881:
21. febr. 1884:
20. ágúst 1885:
2. ágúst 1888:
24. marz 1890:
Raðað eítir aidri.
Ólafur Briem, 2. þm. Skagfirðinga.
Sigurður Jónsson, 3. landsk.þm.
Matthías Ólafsson, þm. Vestur-ísfirðinga.
Guðjón Guðlaugsson, 4. landsk.þm.
Björn Kristjánsson, 1. þm. Gullbr. og Kjósarsýslu
Pétur Jónsson, þm. Suður-Þingeyinga.
Jón Magnússon, 2. þm. Reykvíkinga.
Hjörtur Snorrason, 5. landsk. þm.
Kristinn Daníelsson, 2. þm. Gullbr. og Kjósars.
Hannes Hafstein, 1. landsk. þm.
Magnús Kristjánsson, þm. Akureyringa.
Sveinn Ólafsson, 1. þm. Sunnmýlinga.
Stefán Stefánsson, 1. þm. Eyfirðinga.
Bjarni Jónsson, þm. Dalamanna.
Pétur Þórðarson, þm. Mýramanna.
Þorleifur Jónsson, þm. Austur-Skaftaf.
Sigurður Sigurðsson, 1. þm. Árnesinga.
Eggert Pálsson, 1. þm. Rangæinga.
Guðmundur Björnsson, 6. landsk. þtn.
Jóhannes Jóhannesson, þm. Seyðfirðinga.
Guðmunduf Ólafsson, 2. þm. Húnvetninga.
Magnús Torfason, þm. Isafjarðarkaupstaðar,
Einar Jónsson, 2. þm. Rangæinga.
Jón Jónsson, 1. þm. Norðmýlinga.
Þórarinn Jónsson, 1. þm. Húnvetninga.
Karl Einarsson, þm. Vestmannaeyinga.
Halldór Steinsson, þm. Snæfellinga.
Sigurður Eggerz, 2. landsk. þm.
Einar Árnason, 2. þm. Eyfirðinga.
Hákon Kristófersson, þm. Barðstrendinga.
Benedikt Sveinsson, þm. Norður-Þingeyin'ga,
Magnús Guðmundsson, 1. þm. Skagfirðinga.
Einar Arnórsson, 2. þm. Árnesinga.
Björn Stefánsson, 2. þm. Sunnmýlinga.
Gísli Sveinsson, þm. Veotur-Skaftfellinga.
Magnús Péturpson, þm. Strandamanna.
Jörundur Brynjólfsson, 1. þm. Reykvíkinga.
Þorsteinn Jónsson, 2. þm. Norðmýli*ga.
Pétur Ottesen, þm. Borgfirðinga.
Skúli Thoroddsen, þm. Norður-ísfirðinga.
er skrifáð, og svo rdðleggingar
kaupunum viðvíkjandi, ef til komi.
Og þetta kallar »erindrekinn«,
sem hefir auglýst sig »Official
Trade Commissioner« i brezku
opinberu blaði, tilboð! Skárri er
það nú »opinberi verzlunarfull-
trúinn«, sem ekki þekkir tilboð
um hlut frá að eins lausu umtali
um kaup á honum.
Vér viljum sem sé ekki gera
ráð fyrir, að hann kalli það vís-
vitandi ranglega tilboð, sem alls
eigi nálgast að vera það. Vér
gerum ráð fyrir, að hann af
venjulegri fljótfærni og skilnings-
skorti flaski á þessu svo ofurein-
falda atriði.
»Erindrekinn« getur náttúrlega
ekki neitað því, að »Official Trade
Commissioner« (o: hinn opinberi
verzlunarfulltrúi) íslands Matthí-
as Þórðarson hafi hlaupist frá ó-
borguðum reikningum í Bretlandi
í fyrra haust. En í »Land«-grein
sinni kveðst hann þó eiga enn
þá talsvert fé inni í brezkum
banka. En ef skýrsla hans um
þessa banka-inneign er sönn, þá
sýnir það, að þessi »opinberi
verzlunarfulltrúi* landsins hefir
ekki hlaupiðt frá sínum óborg-
uðu reikningum sakir efnaleysis,
heldur af refjum eða vanrœkslu
eða loks því, að honum hafi ekki
gefist ráðrúm til að borga reikn-
inga, sína áður en hann fór úr
Bretlandi. »Hinn opinberi verzl-
unarfulltrúi« íslands varð nefni-
lega ósáttur við brezk lög út af
skipabraski í Bretlandi og átti
eitthvað erfitt aðstöðu þar síðustu
dagana, sem hann var þar í
fyrra haust. En ávísað hefði hann
þó getað síðar reikningsupphæð-
inni á innieign sina í hinum
brezka banka, ef hann hefði vilj-
að borga.
Annars mætti segja miklu
greinilegar sögu hins »opinbera
verzlunarfulltrúa* íslands í Bret-
landi en gert hefir verið. í brezk-
um blöðum frá þeim tíma er frá-
sögn um afrek hans þar. En
vér sleppum því að svo komnu
af hlífð við manninn, sem oss er
persónulega meinlaust við.
Erl. símfregnir.
frá fréttaritara Isaf. sy Morgunbl.).
K.höfn 27. nóv.
I»jóðverjar og Búlgarar
lralda áfram framsókniani
í Rúmeníu.
— Bandamenn krefjast
þess af Grikkjum, að þeir
láti ai hendi öll storskota-
tæki gríska hersins.
Kaupmannahöfn 30. nóv.
Rúmenar halda undan
hjá Aluta.
újóðverjar fóru yflr Dóná
hjá Zimniza.
Tvö Zeppelins loftför
hafa verið skotiu niður í
Austur-Bretlandi.
Friðarhreyting byrjuð í
Bandaríkjunum að undir-
lagi Þjóðverja.
K.höfn 4. des.
Miöríkjaherinn á nú að
eins 20 kílómetra eftir til
Búkarest.
Grikkir hafa neitað að
láta af hendi stórskotaliðs-
tæki hersins.
Norski herragarðurinn
Osteraat er brunninn.
í Danmörku heflr verið
fyrirskipað að bianda skuii
rúgbrauð með y5 afbyggi.
K.höfn 5. des.
Orustur hjá Akropolis
milli bandamanna og
Grikkja.
Miðríkin hafa rofið her-
línur Rúmena.
Degnskylduvinnan hefir
verið lögleidd í Þýzkalandi
Stjórnarbreyting í Eng-
landi. Lloyd George, her-
málaráðherra heflr sagt
af sér.
Bókarfregn.
Páll Þorkelsson: íslenzk
fuglaheita-orðabók, með
frönsknm, enskum, þýzk-
nm, latnesknm og dönsk-
nm þýðingnm m. m. —Rvík
1916. Fjallkonnntgáfan.
Það er sannarlega nýstárleg bók,
sem hr. Páll Þorkelsson, tungumála-
garpurinn þjóðkunni, lætur hér koma
fyrir almenningssjónir. Slik bók hefir
aldrei fyrri út komið á vora tungu,
og veit eg satt að segja ekki, hvort
til muni vera með öðrum þjóðum
samskonar.
Hér munu vera saman komin öll
fuglaheiti, sem til eru á íslenzku,
innlendra og útlendra fugla. Hefir
höf. þar einkanlega stuðst við Fugla-
tal Ben. Gröndals, o. fl., en sjálfur
hefir hann búið til nöfn, íslenzk, á
allmarga fugla, er hann hefir ekki
fundið neitt heiti á hér. Heiti hvers
fugls greinir hann síðan einkar ítar-
lega á hverju hinna ofangreindu mála,
með ýmsum skýringum (og um leið
útúrdúrum nokkrum sumsstaðar),
— en alt þess háttar skrifar hann
bæði á íslenzku og frönsku. Má því
heita, að orðabók þessi sé aðallega
íslenzk-frönsk, svo sem höfundi mun
og tamast.
Hvernig höf. hafi tekist þetta vefk
sitt, er eg um of ófróður í þessum
fræðum til þess að geta dæmt um.
Enda má víst um ýmislegt deila
hér, þvi að ekki hvað sízt má lengi
elta ólar um málfræði, orðmyndanir
og heiti. En mikið verk og vinna.
er i þessu fóigið hjá höf., yfir 120
blaðsiður, þéttprentaðar, og i all-
stóru broti. Og fróðleikur um fugla-
heiti er hér sámankominn eigi lítill,
hvernig svo sem þeir virða, er helzt
mundu hafa þessa not.
í raun og veru er bókin þannig
úr garði gerð — eins og önnur rit
hr. P. Þ., að allir þeir, jafnt af al-
menningsmönnum og öðrum, sem
nokkuð geta grúskað, eða stautað í
málum, geta haft gaman, og þá um
leið uppbygging, af því að lesa hana
og kynna sér. Væri því ekki nema
eðlilegt, að bókin yrði keypt að
miláum mun. Reyndar er sárt að
sjá bók, og það orðahók gefna út á
slíkan hraksmánar-pappír sem þann,
er þetta rit er prentað á, og má það
merkilegt heita, að »forlagið« — Fjall-
konuútgáfan — skuli leyfa sér slíkt,
sem er ósvinna bæði gagnvart höf-
undi og riti. Svona pappír mætti
að sjálfsögðu notast í dagblöð og
reyfara, en í orðabækur, sem endast
eiga lengi — — hjálpi okkur ham-
ingjan I
Nú, en »fátt er svo ilt að einugi
dugi;« fyrir þetta er nú bókin auð-
vitað ódýrari, og geta því efnalitlir
fremur aflað sér hennaa (í »dýrtíð-
inni«, því að þetta er vafalaust »dýr-
tíðar-pappír!«).-------
Að fást við málfræði hefir vist
aldrei verið sérlegur gróðavegur.
Og eigi er það fremur á þessum
timum, er þeir hafa »mest upp úr
sér«, sem fráleitastir eru ölln bók-
legu. En ekki væri álit okkar íslend-
inga til frambúðar með öðrum þjóð-
um, ef við hefðum ekki átt fræði-
mennina, sem snauðir voru hið yíra,
en þó auðugir hið innra. Hvenær
lærum við að umbuna þeim?
Páll Þorkelsson hefir gert þjóð
vorri margt gagn með vinnu sinni
i að útbreiða í öðrum löndum þekk-
inguna á menningu okkar, á þvi
svili, sem störf hans taka til. Má
til þeirra verka líka telja þetta sið-
asta ritverk hans. En hvaða laun
hefir hann fengið fyrir þaðr
Ja, þeirri spurningu er að minsta
kosti ósvarað enn þá?
Gamma.
Síðustu tregnir um strand-
ið. gærkvöldi símuðu þeir
Nielsen framkvæmdarstjóri og Unger-
skov skipstjóri að vestan og mælt-
ust til þess, að botnvörpungurinn
Apríl kæmi vestur til vonar og vara,
til þess, ef veður batnar verulega,
að gera enn siðustu tilraun til að
bjarga Goðafossi, þótt þvi miður sé
harla lítil von um, að takast megi.
Er þetta gert til þess að gæta
þess, að láta einkis ófreistað, sem
einhver von er um að %ati orðið til
að ná Goðafossi út.
Apríl fór vestur í dag.
ReykjaYfenr-anoáil.
Biskupinn, herra Þórhallur, heflr
legið þungt haldinn undanfarið.
Fjárlög Reykjavíkur/ Bæjarstjórn-
in hefir undanfariS veriS aS fjalla um
fjárhagsáætlun höfuSstaSarins næsta ár
og hefir nú gengiS frá henni.
Er áætlunin á þessa leiS,:
Tek j ur:
EftirstöSvar frá f. á. kr. 65000,00
Tek j ur af bygðri og óbygðri lóð 14000,00
Landsskuld af jörðum — 1300,00
Leiga af erfðafestulöndum — 8000,00
Leiga af húsum, tánum, lóðum m. m. 7000,00
Tekjur af ElliSaám — 4000,00'
Hagatollur — 1200,00
Tekjur af ístöku — 1500,00
Tekjur af lóðasölu —- 1000,00
Tekjur af seldum erfða- festulöndum 1000,00
Tekjur eftir byggingar- samþykt 1200,00
Tekjur af vatnsveitunnl — 56000,00
Endurb. lána til húsæða — 1000,00
Tekjur af gasstöðinnl — 35000,00
Sótaragjald — 4500,00
Hundaskattur — 300,00
Endurg. sveitastyrkur — 16800,00
Tekjur af vinnu fátækl. —- 20000,00
LandsjóSsstyrk. til taarna- skólans og skólagjald 7300,00
Tekjur frá grunneig. til holræsa og gangstétta 5000,00
Salernahreinsun og seld- ur áburður 7000,00
Sundkenslust. úr lands- sjóðl 300,00
Óvissar tekjur — 3500,00
Lán — 60000,00
Niðurjöfnun v —■ 297355,85
Kr. 619255,85