Ísafold - 24.01.1917, Blaðsíða 1

Kemur út tvisvar
‘ i viiiu. 'Verðárg.
5 kr., erlendis 7J/2
\ kr. eða 2 dollar-bGrg- 1
lst fyrir miðjan júlí
erlendis fyrirfram.
i* Lausasala 5 a. eint
9-----------------------
XLIV. árg.
ísafoldarprentsmiðja. Ritstjóri: Ólafur Björnssun. Talsimi nr. 433.
Reyk avik, miðvikudaginn 24. janúar 1917.
Uppsögn (skrifl.
buadln viö áramót,
er óglld nema kom-
in sé tll útgefanda
fyrir 1. oktbr. og
sé kaupandi sknld-
laus viö blaöiö.
7. tölublað
JTluttið að augíýsa t Bæjarskrá H. víkur
NORÐURLJÓSIÐ,
sem er án nokkurs efa VINSÆLASTA, ÓDÝRASTA og
ÚTBREIDDASTA heimilisblað landsins, byrjar nýjan árgang
í janúarmánuði, (4. árg.).
í þessum árg. verður:
.FERÐASAGA frá ÓFRIÐARLÖNDUM*;
ágaet saga: iRÆNINGJABÆLIÐ*;
og framhald af »HEIMILISLÆKNINGUM«,
sem hafa reynst mörgum happasælar og öllum heimilum
væri gott að eiga sem hauk i horni; og margt annað fróð-
legt og gagnlegt, góðar myndir, o. fl. o. fl.
Vegna hinnar miklu útbreiðslu blaðsins, er áskrifanda-
gjaldið a ð e i n s 60 au. (borgað fyrirfram) og er árgang-
urinn 96 bls. i stóru broti.
Sendið pöntun yðar tafarlaust til
útgefanda »Norðurljóssins«, Akureyri.
r >Reynslan er sannleiknr* sagöi >Repp« eg
iþótti aó yitrari maOur. Reynsla alheims hefir
• dsamt Fordbila aö vera bezta allra bila, og
alheims dóm veróur ekki hnekt. Af Ford-
Tbílum eru fleiri á ferð í heiminum en af öll-
um öðrum biltegundum samanlagt. Hvad
sannar þaö? Það sannar það. Fordblllinn
»er beztur allra bila enda hefir hann unnið
sér öndveigissæti meðal allra Bila, hjá öllum
þjóðum, og hlotið heiðursnafnið
Y eraldarvagn.
Fást að eins hjá undirrituðum sem einnig
selur hinar heimsfrægu DUNLOP DEKK og
íSL0NGUR íyrir allar tegundir bila.
P. Stefónsson,
Lækjartorgi 1,
jAlþýðufél/bókasafn Templaras. 8 kl. 7—9
bargarstjóraskrifst. opin dagl. 10—12 og 1-8
Bsejarfógetaskrifstofan opin v. d. 10—12 og 1—B
Bæjargjaldkerinn Laufásv. 5 kl. 10—12 og 1—6
físlandsbanki o.pion 10—4.
fifi-F.U.M. Lestrar-og skrifstofa 8árd.—10 aiöd.
Alm. fundir fid. og sd. 8*/* siðd.
Hjandakotskirkja. Gtuðsþj. 9 og 6 á helgum
Landakotsspitali f. sjúkravitj. 11—1.
ILandsbankinn 10—8. Bankastj. 10—12.
>Landsbókasafn 12—8 og 6—8. Útlán 1—8
iLandBbúnaöarfélagsskrifstofan opin frá 12—2
JLan dsfóhirðir 10—2 og 5—6.
íLandsskialasafnið hvern virkan dag kl. 12—2
Landssíminn opinn daglangt (6—9) virka daga
helga daga 10—12 og 4—7.
Hiistasafnið (lokað fyrst um sinnj
NAttúrugripasafnið opið l1/*—2*/a á sunnnd.
IPósthúsiD opið virka d. 9—7, sunnud. 9—1.
’Samábyrgð Islands kl. 1—6.
fStjórnarráðsskrifstofurnar opnar 10—4 dagl.
’Talsimi Reykjavíkur Pósth.8 opinn 8—12.
Yifilstaðahælið. Ileimsóknartími 12—1
IÞjóðmenj&safnið opið sd., þrd. og fid. 12—2
Ekki skal gráta Goðafoss
heldur safna liði.
Aths. Eftirfarandi kjarnyrða
og hvatningar grein, með þessari
fyrirsögn, hefir síra Sigurður í
Vigrur sent ísafold. fir þetta
bríðja greinin, sem á prenti birt-
ist með sömu fyrirsögninni — og
vita höfundar alls ekki hver af
öðrum, er þeir rita greinar sinar.
Þetta gefur góðar vonir um,
að yfirleitt muni góðir menn í
landinu hafa hugsað sjálfstætt —
á sömu lund, þessi ódauðlegu orð
ulafar ríku hafa snortið þá al-
ment, er ólánið með Goðafoss bar
að höndum. Ritstj.
Hörmulegra óhapp gat naum-
ast hent íslenzku þjóðina á þess-
um tímum en Goðafoss-strandið.
Miklu hörmulegra en þótt hon-
um hefði verið sökt í sjávardjúpið,
við því mátti búast á þessum
skelfinga tímum.
Enginn láir ísienzku þjóðinni,
þótt hún rifi klæði sín og settist
i sekk og ösku við þessa harma-
fregn.
En hitt má lá henni, ef hún
flitur þar lengi með æðrum og
óbænum yfir þeim, sem hún telur
mestu valda um þetta þjóðarslys.
Þegar Ólöf ríka á Skarði frétti
fall bónda síns i Rifi fyrir Eng-
lendingum, varð henni þetta eitt
fyrst að orði:
»Ekki skal gráta Björn bónda,
heldur safna liði«.
Sár hefir henni sjálfsagt verið
missirinn, en hún var kjarkkona
og göfugkvendi og lét ekki sitja
við orðin ein.
» Ekki skal gráta Goðafoss, held-
ur safna Jiðí« á íslenzka þjóðin
nú líka að segja og heldur ekki
láta sitja við orðin ein.
Safna liði, fylkja sér í þétta og
fjölmenna. fylking til að fylla
skarðið.
Það er að vísu stórt í litlu sam-
göngutækin vor á þessum tímum.
En stærra skarð höggvum vér
sjálfir i þjóðarmetnað •'vorn og
þjóðarsæmd, ef vér blinum að-
gerðalausir á flakið af Fossinum
þarna á Straumnesinu.
Því sárara sem oss þótti að
missa þetta óskabarn vort, því
ljúfara ætti oss að vera að eign-
ast annað sem allra fyrst í þess
stað, fylla skarðið.
Vér getum það ekki eins og
nú stendur, heyri eg suma segja.
Má vel vera að örðugt sé að
fá skip nú þegar, en vér getum
nú þegar búið oss í leiðangurinn
með því að safna fé.
Vér getum það heldur ekkí,
segir einhver.
Það má enginn íslendingur láta
til sín heyra.
Það er hugleysis æðrun og úr-
tölur kjarklausra aukvisa.
Ætli vér vorkendum manni,
sem á 120 miljónir kr. í löndum
og lausum aurum að kaupa sér
bát þótt hann kostaði alt að einni
miljón króna, en ætti því nær
vísan stórgróða af kaupunum.
Eg held ekki.
Eign íslenzku þjóðarinnar er
um þessar mundir um 116 milj.
kr. að frádregnum skuldum eftir
reikningi fróðs manns um þá
hluti1).
Einstakir menn meðal íslenzku
þjóðarinnar er víla ekki fyrir sér
að leggja hundruð þúsunda króna
í arðvænleg fyrirtæki, þó með
allmikilli áhættu sé og þótt þeir
verði að gera það með lánsfé.
Oss þykir vænt um þessa menn
og lofum þá að makleikum fyrir
áræði þeirra og dugnað.
Það er þeim að þakka að um
20 íslenzkir botnvörpungar, hver
sjálfsagt nú 200,000 kr. virði,
fljóta fyrir landi voru, auk um
30 mótorskipa og 400 minni
mótorbáta. Og þennan flota höf-
um vér eignast á fáum árum.
Á þá öll þjóðin að velkja það
lengi fyrir sér að ráðast í að
fylla skarðið fyrir Goðafoss með
nýjum bát, þótt hann kosti segj-
um alt að miljón, til að bæta úr
*) Indriði Einarsson: Þjóðar-
eignin, «Skírnir« 1916 bls. 413.
bráðri lífsnauðsyn sinni á aukn-
um flutningatækjum og það með
minni ábættu og eins mikilli arðs-
von fyrir einstaklinga þjóðfélags-
ins, sem leggur offjár í sjávarút-
veginn.
Það má ekki heyrast.
Þvi meiri sem liðsafnaðurinn
er meðal þjóðarinnar til að hrinda
þessu lífsnauðsynjamáli hennar
áfram með sameiginlegri fjársöfn-
un, því minni er áhættan fyrir
hvern einstakan liðsmann.
Hér veltur aðeins á þvi að vilja,
vilja sýna manndóm, vilja sýna
rækt við Eimskipafélagið sem
hold af voru holdi og bein af
vorum beinum, rækt við landið
sitt, rækt við þjóðina sína.
Vér megum ekki láta oss vaxa
það í augum, þótt heill her af
örðugleikum umkringi oss nú eins
og aðrar þjóðir á þessum vand-
ræða tímum í heiminum.
Gegnum þá herfylking eigum
vér að ryðjast með sameinuðum
kröftum.
Það kostar oss miklu meira að
láta hugfallast og halda að oss
höndum í þessu máli en sýna hug
og dug.
Þær skifta víst hundiuðum þús-
unda krónurnar, sem vér óbein-
líni8 höfura grætt á Fossunum
þenna stutta tíma, sem þeir voru
i förum.
Eigum vér að láta þann gróða
ganga oss úr greipum framvegis
með hugleysi og aðgerðaleysi.
Og það eftirmæli lætur Goða-
foss eftir sig að hafa bjargað
Norðurlandi frá hungri og harð-
rétti, þegar hafísinn lokaði því
fyrir öllum öðrum skipum vorið
1915.
Og af hverju?
Af þvi að vér áttum hann
sjálfir.
Þetta ættu Norðlendingar að
muna, þetta ætti öll þjóðin að
muna. Nú er spurningin, eigum
vér að skríða aftur undir vernd-
arvæng erlendra gróðafélaga, eða
reyna að standa á eigin fótum í
samgöngumálum vorum, þrátt
fyrir þetta slys?
Eg heyri sagt, að framkvæmd-
arstjóri Eimskipafélagsins sé far-
inn til útlanda til að leiía fyrir
sér um útvegun á skipi og að
félagsstjórnin ætli að bjóða út
nýtthlutafé alt að 600,000 króna.
Hafi hún sæl gert.
Söfnum liði og leggjum pen-
ingana á borðið í hamingjuunar
nafni. Nauðsyn vor heimtar það,
þjóðarsæmd vor heimtar það.
Vér getum það, ef vér viljum.
Nefni eg þar fyrsta til kaup-
mannastétt vora, þá útvegsmenn-
ina, sem undanfarin ár hafa grætt
offjár á útveg sínum, þá bændur
og búalið, vinnuhjú og lausamenn,
sveitafélög og sýslufélög. Allir
eiga að leggja í þessa guðskistu.
»Margar hendur vinna létt
verk«, og guð hjálpar þeim, sem
hjálpar sér sjálfur.
Vigur á gamlaársdag 1916.
Sigurður Stefánsson.
t
Olafor Hannesson Johnsen
f. yfirkennari í Odense.
Hann andaðist 1 Kaupmannahöfn
14. desembr. 1916, tæplega áttræð-
ur að aldri. Hann var fæddur hér
í Reykjavík 24. febrúar 1837, og
var sonur Hannesar kaupmanns
Johnsen og konu hans Sigríðar
Kristínar Hansen. Hannes var son-
ur Steingríms biskups Jónssonar og
Valgerðar Jónsdóttur sýslumanns á
Móeiðarhvoli, og eru þær ættir al-
kunnar. Valgerður hafði fyr átt
Hannes biskup Finnsson, og bar
Hannes kaupmaður nafn hans; var
hann því hálfbróðir Jóns héraðsfó-
geta Finsen, föður Hilmars lands-
höfðingja, Ólafs yfirdómara föður
Vilhjálms hæstaréttardómara og
þeirra syskina, og Þórunnar konu
Bjarna amtmanns og konferenz-
ráðs Thorsteinsson. Sigríður
móðir Ólafs var dóttir Simonar
kaupmanns Hansen i Reykjavík og
Kristínat Stefánsdóttur systur Guð-
brandar smiðs nafnkunns, föður
Guðrúnar, konu Teits dýralæknis
Finnbogasonar. Faðir Símonar var
Henrik Hansen verzlunarstjóri í
Keflavik og víðar, en móðir hans
Sigriður eldri frá Göthúsum i
Reykjavík, Sigurðardóttir og Hlað-
gerðar Guðmundsdóttur, en Sigurður
var Erlendsson, Brandssonar lög-
réttumansn í Bygggarði Bjarnhéðins-
sonar. Kona Erlendar, er bjó í
Reykjavík var Sesselja Tómasdóttir
frá Arnarhóli Bergsteinssonar og
Guðrúnar Símonardóttur, sem vafa-
laust, var dóttir Símonar Árnasonar
og Helgu Gunnarsdóttur er bjuggu
í Hllðarhúsum og Eflersey á siðari
hlut seytjándu aldar. Er þetta ein
af el/tu reykvískum ættum.
Ólafur kom í Reykjavíkurskóla
1850 og var úískrifaður þaðan 1856
með 2. einkunn (78 st., skorti eitt
stig á fyrstu eiukunn), sigldi sam-
sumars til háskólans, og tók þar
próf i heimspeki 18. júní 1857 með
1. eink., en embættispróf í klassiskri
málfræði tók hann 24. júni 1862
með 2. eink. Varð tímakennari við
lærða skólaon í Odense 1SÚ4, fastur
kennari 1866 og yfirkennari 1890,
en fékk lausn frá embætti 23 apr.l
1903, en bjó eftir það í Odensp.
Hann kvongaðist 28. desbr. i8e6
Önnu Lucinde Tærgesen f. fReykja-
vík (10. marz 1840. Voru foreldnr
hennar R. P. Tærgesen kaupmaður
í Reykjavík og fyrri kona har.s
Johanne Cathrine Wedel. — Síðari
kona Tærgesen var Anna Maiía
dóttir Johan Peter Hansen bróður
Símonar Hansen, er fyr var nefndur,
og var þeirra dóttir Inger Margrethe
konu Simonar konsúls Johnsen
•j-1884, bróður Ólafs; þau hjón því
þrímenningar — þau Olafur Johnsen
og kona hans eignuðust tvö böm
Hannes kaptein í landhernum og
Sigriði Kristínu konu P. O. A.
Andersen Statsgældsdireklörs og cins
helzta fjármálamanns Dana.