Ísafold - 03.03.1917, Side 1

Kemur út tvisvar
í viku. VerSárg.
5 kr., erlendis 7%
kr. éba 2 dollarjborg
Ist fyrir miðjan júlí
erlendis fyrirfram.
Lausasala 5 a. eint
XLIV. árg.
Reykjavík, laugardaginn 3. marz 1917
Uppsögn (skrifl.
buacUn vi5 áramót,
er óglld nema kom-
in só til útgefanda
fyrir 1. oktbr. og
sé kaupandi skuld
laus viö blaSiS.
17. tölublað
*Reynslao er Bannleikur« sagði »Repp« eg
þótti að vitrari maður. Reynsla alheims hefir
dæmt Fordbíla að vera bezta allra bila og
alheims dóm verður ekki hnekt. Af Ford-
bilum eru fleiri á feið í heiminum en af öll-
um öðrum bíltegundum samanlagt. Hvað
sannar það? í»að sannar það. Fordbillinn
er beztur allra bíla enda hefir hann unnið
sér Öndveigis8œti meðal allra Blla, hjá öllum
þjóðum, og hlotið lieiðursnafnið
V eraldarvagn.
Fást að eins hjá undirrituðum sem eiunig
selur hinar heimsfrægu DIJNLOP DEKK. og
SL0NGUR íyrir allar tegundir bila.
P. Stefánsson,
Lækjartorgi 1,
-AlþýðufóLbókasafn Templaraa. 8 kL 7—8
Lorgaratjóraskrifst. opin dagl. 10»12 og 1 —8
Baajarfógetaskrifstofan opin v. d. 10—12 og 1—B
B»iargjaldkerinu. Lauíásv. 5 kl. 10—12 og 1—B
lalandsbanki opinn 10—4.
K.F.TJ.M. Lestrar- og skrifstofa 8 árd,—10 míðd,
Alm. fundir fid. og sd. 8*/a síðd,
Lahdakotskirkja. Guðsþj. 9 og 8 á helg^m
Landakotsspítali f. sjúkravitj. 11—1.
Iiandsbankinn 10—3. Bankastj. 10—12.
Landsbókasafn 12—8 og B—8. tJtlán 1—8
Landabúnaðarfélagsskrifstofan opin frá 12—8
Landsfóhirðir 10—2 og 5—6.
Landashjalasnfnið hvern virkan dag kl. 12—2
Landssimmn opinn daglangt (8—9) virka dago
helga daga 10—12 og 4—7.
jListasafnið (lokað fyrst um sinnj
Háttúrugripasafnið opið l1/*—5áx/» á sunnncL
Pósthúsið opið virka d. 9—7, sunnud. 9—1.
Bamábyrgð Islands kl. 1—B.
Stjórnarráðsskriffttofarnar opnar 10—4 dagl
Talsimi Reykjavikur Pósth.8 opinn 8—12.
Flfilstaðahælið. Heimsóknartimi 12—1
jÞjóðmenjasafnfð opið sd., þrd. og fid. 12—2
Sendiförin til Lundúna.
Vöru-verðlagiö.
Þeir komu heim, »sendiherr-
a,rnir< svonefndir, 4 talsins, með
hrezku skipi á fimtudag, ásamt
Cable ræðÍBmanni.
Árangurinn af íör þeirra Bézt
á vöru-verðlaginu, sem hér birt-
ist á eftir og vér hyggjum, að
muni rótt vera. Mundi í s a f o 1 d
ekki birta það nú, ef eigi hefði
blað fjármálaráðherrans rokið til
i gær og sent út fregnmiða um
það með lofgjörð um ágæti þess
lyrir oss, í óþökk flestra, sem við
þetta mál eru riðnir, og að vér
vonum í lengstu lög i óleyfi hr.
B. Kr.
Það er ísafold fjarri, að áfell-
_ast hið minsta »sendiherrana« fyrir
það, þótt árangurimi af samninga-
starfi þeirra sé ekki betri fyrir
oss en raun ber vitni, þar sem
framleiðslukostnaðaraukinn frá
því í fyrra er áreiðanlega méiri
en verðhækkunin ,4 vörunum.
ísafold veit, að þeir hafa gert sitt
bezta og með engu mdti komist
lengra við Bretann.
Vöru-verðlagið hið nýja mun
vera sem hér segir:
Saltfiskur þur hækkar í
^verði um 25—30% frá því, sem
gefið var fyrir hann í fyrra.
Blautfiskur, sem legið
hefir í salti minst 14 daga, verð-
ur keyptur þessu verði, að því
sem vér höfum komist næst: Stór
Það tilkynnist vinum og vandamönnum
að okkar elskulegi faðir, Steingrímur Jóns-
son, Tjorn á Miðnesi, andaðist 27. febr.
Böm hins látna.
fiskur á 52 au., netfiskur 46 au.,
smáfiskur 41 au., ýsa 39 au., upsi
34 au., keila 36 au., langa 52 au.
— alt reiknað í kílóum (tví-
pundum).
Kjöt: 120 kr. tunnan,
U11: Hvít vorull 3 kr. kílóið
og lakari tegundir með tiltölulega
lægra verði.
L ý s i: Svipað verð og í fyrra.
— Meðalalýsi hrátt þó 30—40 kr.
lægra verð fyrir tunnu.
Sild: Verðið á henni mun
ekki fastákveðið. Tvær leiðir
munu standa til boða um ákvörð-
un á verði hennar og vafalaust
gerð úrslita-ákvörðun af stjórnar-
innar hálfu innan skamms, hver
leiðin skuli valin.
Síldarmjöl hækkar um 2
kr. 100 kg.
F i s k i m j ö 1 hækkar um 2
kr. 100 kg.
G æ r u r hækka um 2 krónur
fyrir vöndul (8 kg.).
Verðið á öðrum vörutegundum
mun ekki varða almenning svo
miklu og er því slept að minnast
á það.
,Batnandi manni er bezt að lifa1.
»Landið« sendi í gær út fregn-
miða um árangurinn af sendiförinni
til Englands. Hefir sýnilega viljað
láta á þvi bera að það væri inn-undir
bjá einum ráðherranna og gæti því
fyrst flutt fregnina.
í miðanum virðist blaðið vel ánægt
með árangur fararinnar og telur hann
betri en við hefði mátt búast. Eg
tel vist að betri árangur hafi eigi
getað fengist.
En af hverju skyldi eigi hafa feng-
ist sú hækkun á verðinu, sem svar-
ar auknum framleiðslukostnaði síðan
i fyrra? Auðvitað af því, að brezka
stjórnin var ófáanleg til að gefa hærra
verð, enda pótt nú væru fimm menn
að samningunum og vel til vandað
um val þeirra manna.
Eg fæ eigi betur séð en að betri
viðurkenning fyrir því að vel hafi
eftir atvikum tekist samningarnir í
fyrra skiftið sé ekki hægt að fá. Hver
heiðvirður maður í hóp þeirra sem
réðust svo óbilgjarnlega á þá, sem
að fyrri samningunum stóðu, hlýtur
nú að viðurkenna villu sina og kann-
ast við það að þeim mönnum hafi
farið samningarnir heppilega úr hendi,
eftir þvi sem á stóð.
Og hvernig fer »Landið«, eftir að
hafa lýst ánægju sinni á árangrinum,
nú að fóðra stórlygina um miljóna*
tapið ?
Þorqeir
Samsöngur „17. júní“
Samsöngvar »17. jiiní« eru jafnan
mönnum mikið gleðiefni, og er það
eigi kyn, þótt 'svo sé, því söng-
flokkur þess, syngur oftast prýðis-
vel. Hann ætti að láta til sín heyra
mjklu oftar. Held eg að það sé ekki
ofsagt að »17. júní« sé úrvals-
söngflokkur eð<a því sem næzt:
allmiklar raddir og hreimfagrar og
þeim röggsamlega og smekkvislega
stjórnað. Eini annmarkinn hvað
flokkurinn er lítill og söngsvið hans
þess vegna takmarkað — en það
sem hann nær er hann ágætur og
gæti hann látið til sin heyra hvar
sem er kinnroðalaust.
Hann hefir nú sungið mánudags-
kvöldið, þriðjudagskvöldið, fimtu-
dagskvöldið og föstudagskvöldið.
Eg hlustaði á söng hans fyrsta
kvöldið og íór hann þá vel með
öll lögin á söngskránni; sum lögin
voru jafnvel frábærlega sungin —
og það þrátt fyrir hið versta veður,
er hlýtur að hafa haft miður þægi-
leg áhrif á raddarbönd söngmanna,
þar sem jafnvel loftið i salnum var
i meira lagi rakafult af blautum
utanhafnarfötum. Að eins á stöku
stöðum tók maður eftir að söng-
menn — auðvitað helzt yfirtenór-
arnir — voru miður vel fyrirkall-
aðir. Svo var nokkurt hjáræmi á
halló í síðasta vísuorðinu i Gjæter-
jenten, í drykkjukvæðislaginu eftir
Ivar Widéen og í Friðrik Barbarossa.
En þetta hvarf smám saman alveg,
og í Gute Nacht eftir Schumann
sungu yfirtenórarnir eíns og engl-
ar.
Söngskráin var bæði fjölskrúðug
og með nýjungabrag. Voru á henni
ýms lög, sem hafa ekki heyrst hér
áður, flest sænsfc, og þau öll góð;
enda er hér um auðugan garð að
gresja þar sem er Sviþjóð, söng-
landið mikla. Og þó hefði eg helzt
kosið nokkur fleiri íslenzk lög en
þetta eina (Friðrik Barbarossa); þau
eru þó fleiri sem eru ágæt, bæði
þjóðlög og nýlög t. d. eftir söng-
stjórann sjálfan. Lítillæti er mikill
mannkostur — þó i hófi. Verkefni
félagsins hlýtur að vera tvent:
1) að kynna Islendingum beztu
sönglög útlanda og 2) að styðja að
íslenzkri sönglagagerð. Og hugsi fé-
lagið einhvern tíma til að fara út
fyrir pollinn, verður það þó aðal-
leg3 að syngja íslenzk lög; ekki
dugar þá að syngja Serenade eftir
Lange-Miiller i Kaupœanhahöfn eða
Joachim uti Babylon í Stokkhólmi.
íslenzku sönglögin mega ekki sitja
svona á hakanum.
Flest lögin tókust mæta vel; ég
skal einkum telja Magistraten uti Telje
fiker efter Bellmann, hina undurfal-
legu Dalvlsti (sænskt þjóðlag), Gute
Nacht eftir Schumann og Riksdass-
bönnras March eftir Helfrid Lambert.
Aftur á móti þótti mér ekki farið
nógu fjörugt með yjoachim uti Ba-
bylon<i. í dÞú bldfjallageimur« bar
of litið á crescendo og decrescendo
i seinasta visuorði erindanna.
í þrem lögnm — Lillabarn eftir
Wennerberg-Reuter, Þú bláfjallageim.
ur og Sunnudaqur selstúlkunnar —
söng hr. Ragnar E. Kvaran einsöng-
inn vel og smekkvíslega. Rödd hans
er bæði hljómfögur og þýð, en ekki
nógu. æfð; á stöku tónum getur
otðið nokkur hálshljómur, er þólík-
lega var að kenna kvefi að nokkru
leyti. — Mér þykir annars miður
viðkunnanlegt að láta baryton syngja
einsönginn í Sunnudagur selstúlkunn-
ar; það ætti að raddsetja það lag
fyrir tenór eða öllu heldur kven-
mannsrödd
Framburðurinn á sænskunni var
yfirleitt góður. Þó skal eg leyfa
mér að benda söngflokknum á að
loka sérhljóðin meir en gert var.
Svo á a að vera dimt; a hér um
bil = isl. o; langt 0 mjög nálægt
ísl. ú; langt u nálgast da. y og er
vörum um leið mjög skotið fram
bogadregnum; stutt u (t. d. í fuli,
gunga, sucka) er milli isl ö og da.
o; d ===== isl. u og isl. ö (á undan og
á eftir r: hör, röd); e hér um bil
alt af = is'. i (nema í den, dem, det
o. fl.); i = ísl. í. Enn fremur heyr-
ist r ekki á undan d, ), n, s (barn
hér um bil borið fram ban); pt er
aldrei borið fram ft (Neptun, ekki
Neftun). í »Magistraten« hefir g
j-hljóð.
Þýðingarviliur fann eg tvær á söng-
skránni: by er porp (ekki: bær), og
at sla lovar merkir að Jieða si% Jyrir
stúlku (ekki: leggja hönd á).
Holger Wiehe.
Vorsókn bannmanna.
Það hefir oft kvisast um bæinn,
að Templarafélagið væri í andarslitr-
unum og að bannmenn væru yfir-
leitt dauðir úr öllum æðum; þessu
hafði eg búist við og sagt fyrir, og
að orðrópurinn væri á rökum bygð-
ur, hafa í min eyru vottað ýmsir
bannmenn, sem dofnað hafa í trúnni.
Til eru þó enn nokkrar æstar sálir
í þeim félagsskap, sem sízt af öllu
vilja, að uppdráttarsýkin verði lýðum
ljós, og tóku þær það ráð núna eftir
áramótin, að gera einhverja andar-
slitra-tilraun til að bjarga við mæðu-
narni sinu, bannlögunum, látast vera
stórveldi og hefja að þeirra sið eina
mikla vorsókn. En hvort sem það
nú stafar af því, að þeir vissu sig
lina og liðfáa, eða þeir hafa haft
eitthvað annað »fiffugt« bak við eyr-
að, þá tóku þeir upp þá nýlundu,
að stefna nú atlögunni aðallega að
tveim bannbræðrum sinum, þeim
fyrveraudi bæjarfógeta, forsætisráð-
herranum, og þeim núverandi setta,
og skyldi hún greidd á þann hátt,
að allir þeir skriffinnar, sem bann-
menn hafa ráð á, yrðu sendir út til
að »inntaka« dagblöðin og fylla þau
með greiuum um bannmálið. Máttu
finnarnir ráða innihaldi skeytanna að
öðru leyti en því, að allir skyldu
þeir láta það koma fram bæði greini-
lega og átakanlega, að aðflutnings-
bannið væri brotið fram úr öllu hófi,
bannlögin ótímabær orðin og sem
næst ómöguleg, og skyldi þar leyfi-
legt að ýkja eftir hvers eins vild.
Attu skeytin að stinga því að þess-
um tveim nefndu herrum, að »þjóð-
ín« teldi þá mestu valda um ólagið
á banninu og óskaði nú, að þeir
drægju af sér slenið og söfnuðu öll-
um aðvífandi kútholum á réttan af-
tökustað. Til þess svo að láta þá
hafa hitann í haldinu, skyldu jafn-
framt fram bornar hótanir um það,
að bannmenn mundu hrifsa til sín
lögregluvaldið, ef þeim þætti vel-
nefndir herrar nota það of linlega,
en ávalt skyldi þó til vara tekið
fram, að þeir vonuðu það fastlega,
að til þess þyrfti ekki að koma. —
Annars skyldu skriffinnarnir reyna
eftir megni að »iækta« þann »rétt«,
sem bannmenn ávalt telja sig hafa
til að drótta vömmum og skömm-
um að andstæðingum sínum.
Alt þetta »erindisbréf« má lesa svo
að segja út úr hverju blaði, sem út
hefir komið nú um hríð, en hver
áhrif hvellurinn hefir, verður hér
engu um spáð. Þó má fastlega bú-
ast við því, að þessir tveir menn,
sem árásin er gerð á, muni þrátt
fyrir hana gera hér eftir sem hing-
að til alt það, sem þeir geta,
til þess að halda uppi bannlögunum,
en takist þeim að hefta fieiri kút-
holur framvegis, má búast við þeim
mun meiru varanlegu »blindiríi« í
bænum, þvi að »koges« er enn sem
fyr frjálst til afnota í bannlandinu,
auk »spólu«, hárvatna, ilmvatna og
ýmsra annara drykkja, er bannmenn
telja ósaknæmari, meður því að þeir
séu þó »löglcgir«.
Um uppreistina el eg þá von í
brjósti, eins og bannmennirnir, að
tii hennar komi ekki, enda munu
fáir, sem til þekkja, vera hræddir
um, að hetjurnar láti þær vonir sín-
ar bregðast.
»Ræktunar«-starfsemin, sem að
vöxtunum til er einna mest lagt í,
virðist strax ætla að fara mjög sleif-
aralega, því að jafnvel Halldór Jón-
asson, sem alinn er upp á búnaðar-
skóla, hefir þegar notað svo slæm-
an áburð og borið svo þykt á f ísa-
fold siðast, að alt virðist ætla að
brenna undan honum.
Frekara verður ekki sagt um þenna
merkilega viðburð að svo stöddu.
Magnús Einarson.
+
Frú Solveig Eymundsson
Hún lézt snögglega úr heilablóð-
falli síðastliðinn laugardag á 71. ári
(f. 26. maí 1846).
Frú Solveig ól allan aldur sinn
hér í Reykjavík. Voru foreldrar
hennar Daníel Markússon og Mar-
grét Bjarnadóttir. Meðal systkina
hennar eru á lifi: Daníel, áður ljósm.
og bóndi, nú kaupmaðnr hér i Rvik,
og Kristjana kona Hjörleifs Björns-
sonar bónda á Hofsstöðum á Snæ-
fellsnesi, en önnnr systir hennar var
frú Guðrún fyrri kona Guðm. Björn-
son landlæknis.
Frú Solveig giftist Sigfúsi Ey-
mundssyni bóksala árið 1880, en