Ísafold - 22.09.1917, Blaðsíða 2

2
62. Lög um breyting á tilskipun 30.
apríl 1824 og fátækralögum, nr.
44, 10. nóv. 1905.
63. Lög um dyrtíðaruppbót handa em-
bæ'jtis- og s/slunarmönnum lands-
sjóðs.
64. Lög um almenna hjálp vegna dýr-
tíðarinnar.
65. Lög um samþyktir um lokunar-
tíma sölubúða.
66. Fjárlög fyrir árin 1918 og 1919.
67. Lög um að skipa dr. phil. Guð-
mund Finnbogason kennara í hag-
nytri sálarfræði við Háskóla Is-
lands.
ReykjaY&nr-annálI.
Píanó-hljómloika efndi Jón Norð-
mann til i Bárubúð í gærkveldi og
þótti hún bezta skemtun — kenna sí-
aukinnar framsóknar af hálfu hins
unga listamanns, svo að gera megi sér
mjög miklar vonir um framtíð hans.
Hljómleikarnir verða endurteknir kl.
9 annað kvöld.
Skipstjóri á e.s. Borg er orðinn
Júlíus Júlinfusson, /. Goðafoss-skip-
stjóri.
Skipi sökt. Einu af fluttaingaskip-
um Andrésar Guðmundssonar, St. Mar-
garet að nafni, hefir verið sökt nýlege
— hvar eða hvenær er engin vitueskja
fengin um enn. Skipið bafði meðferð-
is 200 smálestir af af kolum, 60 smál.
af öðrum vörum, auk 300 saltfyltra
kjöttunna til Sláturfól. Suðurlands og
110 smálesta af pipum til rafveitanna
á Patreksfirði og Bíldudal.
Kol og olía. Bæjarstjórn hefir feng-
ið loforð um rúml. 1200 smál. af kol-
um fyrir 125 kr. smál. og 572 tunnur
af steinolíu hjá landsstjórninni. Auk
þess er búist við að bærinn geti fengið
um 100 smál. meira af Tjörneskolum,
heldur en búist var við og munu þau
kosta hingað komin um 100 kr. smál.
Bærinn tekur lán. Samþykt var
við fyrri umræðu í fyrrakvöld á fundi
bæjarstjórnar, að taka alt að 180 þús.
króna lán. Er það litlu meira heldur
en lánveitingar, sem bæjarstjórn hefir
þegar heimilað í mörgu lagi, en eigi
hafa verið notaðar. Er nú alt dregið
saman í eitt. Ennfremur var borgar-
stjóra falið að taka alt að 100 þús.
króna bráðabirgðalán til þess að stand-
ast ýmsar greiðslur í næsta mánuði.
Móverðið. Yerðið á bæjarmónum
var ákveðið á síðasta bæjarstjórnar-
fundi 45 kr. fyrir smál. af pöntuðum
mó og 50 kr. fyrir mó í lausasölu.
Er þetta miklum mun meira verð en
ráðgert var í upphafi.
Lóð E. f. A bæjarstjórnarfundi í
fyrrakvöld var samþykt frumvarp að
leigusamningi við Eimskipafélag íslands
um lóð þá er fólagið fær á uppfylllng-
unni. Lóðin er lelgð til 90 ára og
ákveður matsnefnd leiguna á 5 ára
fresti frá 1. okt. 1917. E. í. hefir
forgangsleigurétt að uppfyllingunni
austur að Framlenging Pósthússtrætis
með sömu kjörum. Félagið má segja
upp samningum með 12 mánaða fyrir-
vara, hvenær sem það vill.
Fálkapóstnrinn, sem settur var
á land á Akureyri og hingað fluttur
á Sterling, hefir verið gefinn laus, að
fyrirskipun landsstjórnarinnar, þ. e.
þeim brófasendendum hór, sem þess
hafa óskað, verið afhent bróf sín.
Frá ísafirði eru nýflutt til bæjar-
ins til framtíðar-dvalar Þorvaldur Jóns-
son præp. hon., Davíð Scheving Thor-
seinsson læknir ásamt fjölskyldu sinni
og Sigurjón Jónsson útgerðarstjóri með
sinni fjölskyldu.
ísfirðingar héldu þessu fólki fjöl-
ment kveðjusamsæti að skilnaði.
Valorinn (Islands Falk) kom í síð-
ustu vikulok frá Færeyjum, og er ráð-
gert, að hóðan fari hann til Danmerk*
ur um næstu mánaðamót. Er mælt,
að hann muni geta tekið um 30 far-
þega, en margfalt fleirí hafa sótt um
far og verða að sitja eftir með sárt
ennið.
Þingmenn munu nú flestir farnir
til átthaga, sinna. Uni Borgarnes fóru
þingmenn Strandamanna, Húnvetninga
og Eyfirðinga og ennfr. Guðj. Guðl.,
4. landkj. Með Sterling tóku sór fari
þingm. Austur-Skaftfeilinga, Sunn- og
Norðmýlinga, Seyðisfjarðar og Akur-
eyrar. En vestanþingmenn hafa farið
með vélbátum og e.s. Borg.
Einn þingmanna, Pótur Jónsson,
varð af Sterling vegna lasleika, en fer
með Willimoes i kvöld.
Gnðfræðisdócentinn. í dag lýkur
samkepnis-prófi þeirra síra Ásmundar
Guðmundssonar, síra Magnúsar Jóns-
sonar og síra Tryggva Þórhallssonar
um dócents embættið í guðfræði. Mun
mega gera ráð fyrir úrslitum frá hálfu
dómnefndar upp úr helginni.
Skipafregn.
Willemoes kom hingað á mið-
vikudag fra Ameríku með steinolíufarm.
Lagarfoss var í Halifax fyrri
part vikunnar á leið hingað.
t Pétnr Gíslason, f. útvegsbóndi í
Ánanaustum hór fyrir vestan bæ, er
látinn þ. 19. sept. í hárri elli, að
heimili sonar sins, Gísla héraðslæknis
á Eyrarbakka. Pótur heitinn var
mesti sæmdarmaður og góðkunnur
merkisborgari höfuðstaðarins um marga
áratugi.
Messað á morgun í dómkirkjunni
í Bvík kl. 10 síra B. J og kl. 5 síra
Jóh. Þ.
Messað í frikirkjunni i lieykjavík
kl. 5 síðd. (síra Olafur Olafsson).
Adrepa
til Gunnars Egilson.
Gunnar Egilson tekur upp þykkj-
una fyrir yfirdómarana út af opna
bréfinu, er vér bannvinir sendum
þeim á dögunum. Skrifar hann
í ísafold, 4. ágúst, og eins og
vænta mátti er ýmislegt að at-
huga við þá ritsmíð.
Það fyrst, að hann leggur ger-
samlega ranga meiningu í bréfið,
að vér með því viljum koma því
inn hjá þjóðinni, að starfsmenn
hennar megi ekki hafa aðra
skoðun á bannmálinu en þá, sem
vér höfum. Það höfum vér hvergi
sagt og aldrei meint. Starfsmenn
þjóðarinnar mega auðvitað hafa
hvaða skoðun sem þeir vilja, en
til hins ætti að mega ætlast af
þeim, að þeir komi með eitthvað
annað og meira en staðhæfingar
sínu máli til stuðnings, þegar
þeir setja opinberlega fram skoð-
anir sínar gegn gildandi lands-
lQgum, sem mikill fjöldi manna
hefir brennandi áhuga á, að fái
að njóta sín til fulls.
í sambandi við opna bréfið
verður að líta á það, sem á und-
an var gengið.
Á annan Hvítasunnudag, síðast
í maí, sendum vér bannvinir út
áskorun til þjóðarinnar, um að
sitja fast við sinn keip í bann-
málinu og slaka í engu til. í
áskoruninni mintumst vér á, að
lögin hefðu þegar eftir þennan
stutta tíma, sem þau hafa verið
í gildi, haft ýms góð áhrif, og
að vér teldum víst, að með bættu
eftirliti yrðu áhrifin enn betri og
ISAFOLD
víðtækari. Undir þessa áskorun
skrifuðu ýmsir velmetnir borgar-
ar þjóðfélags vors, þar á meðal
menn, sem tjá sig hafa greitt at-
kvæði á móti bannlögunum 1908,
af því að þeir voru vondaufir um,
að þau næðu tilgangi sínum, en
eru nú lögunum fylgjandi, er þeir
sjá, hve vel þau hafa reynst,
þrátt fyrir slælegt eftirlit.
Þessa áskorun vora létu and-
banningar óátalda, reyndu ekki
með einu orði að hrekja það, er
vér töldum bannlögunum til lofs.
En rúmum mánuði síðar birta
þeir í blöðunum áskorun til þjóð-
arinnar um afnám bannlaganna,
bygða á staðhæfingum, sem sum-
ar hverjar eru bersýnilega settar
þar með hliðsjón af áskorun
vorri, og alveg gagnstæðar.
Hefði það ekki verið meiri
kurteisi að reyna að hrekja um-
sögn vorá um áhrif bannlaganna
með einhverjum rökum, heldur
en láta eins og ekkert væri og
birta gagnstæða áskorun?
Vér tókum það ráð að tína
saman fjarstæðustu staðhæfingarn-
ar og spyrja um rök fyrir þeim
og stiluðum bréf með allri kurt-
eisi til yfirdómaranna, sem allir
höfðu skrifað undir áskorun and-
banninga.
Var það nokkuð óeðlilegt?
Ekki sáum vér oss til neins að
spyrja stjórn Andbanningafélagsins
eða helztu forsprakka þess félags-
skapar. Þeir eru í vorum augum
það sem stjórnir Good-Templara
og Bannvinafélagsins eru í þeirra,
ofstækisfullir. Ekki álitum vér
oss til neins að fara að spyrja
presta og bændur inst innan úr
afdölum, andbanningar segja sjálf-
ir, að drykkjuskapur hafi verið
úr sögunni til sveita áður en
bannlögin komu til hennar, og
nefna ekki að hann hafi komið
aftur til sögunnar eftir að bann-
lögin gengu í gildi. Þeir geta
því ekkert um þetta vitað nema
af afspurn. Hins vegar væntum
vér þess, að menn, sem árum
saman hafa gegnt yfirdómarastörf-
um, hefðu tamið svo skap sitt,
að þeir létu ekki persónulegt
fylgi með eða móti einhverju
málefni leiða sig til að skrifa
undir staðhæfingar, sem enginn
fótur er fyrir.
Auk þess ætti það ekki að
vera álitamál, að því ábyrgðar-
meiri stöðu sem menn gegna í
þjóðfélaginu og því meiri virð-
ingar, sem þeir njóta, þeim mun
varkárari eigi þeir að vera í öll-
um fullyrðingum. Þá ætti líka
vafalaust öllum að geta skilist,
hvers vegna vér beindum spurn-
ingum vorum til yfirdómaranna
fremur en annara, því að staða
þeirra er þannig vaxin, að það
er skylda þeirra að forðast stað-
hæfingar í málum, sem jafnan
geta komið til úrskurðar þeirra
sem dómara, enda munu þeir eiga
að sneiða hjá opinberum afskift-
um af pólitískum deilumálum,
að minsta kosti virðist þingsetu-
bann stjórnarskrárinnar bendatil
þess.
Þá er að líta á staðhæfingarnar.
í áskorun andbanninga segir,
að drykkjuskapur hafi ekki mink-
að í kaupstöðum og sjávarþorp-
um.
Eg hefi í höndum skrifleg vott-
orð um hið gangstæða frá bæjar-
fógetanum í einum kaupstað,
hreppsuefndum, hreppstjór«m og
fleiri mönnum í 4 kauptúnum hér
nærlendis. Auk þess eru ummæli
t
Arni Eiríksson
I Heildsala. \ TdlS. 265 Og 554. PÓSth. 277. 1 Sm&sala l
— Vefnaöarvörur, Priónavörur mjög fjölbreyttar. —
Saumavélar með fríhjóli
og
S ára verksmiðjuábyrgð,-
Smávðmr er snerta saumavinnu og hannyrðir.
Þvotta- og hreinlætisvörur, beztar og ódýrastar,-
Taokifærisgjafir.
fyrverandi bæjarfógeta hér í bæn-
um, núverandi forsætisráðherra,
umsögn borgarstjóraus hér og
bæjarfógetans á Isafirði.
öllum ber saman um hverfandi
drykkjuskap og þar af leiðandi
betri efnahag.
Að ekki eru fyrir hendi fieiri
skrifleg vottorð stafar eingöngu
af þvi, að ekki hefir verið farið
fram á þau víðar. En hvaðanæfa
fréttist af samskonar áliti máls-
metandi manna út um alt land.
Allir þekkja mismuninn á loka-
dögunum fyr og nú. Þá mætti
og taka til dæmis hásetaverkfall-
ið í fyrra, þegar um 200 sjómenn
gengu hér æstir í skapi og iðju-
lausir um göturnar vikum saman
og sá ekki vín á neinurn þeirra.
Það fara öðru vísi sögur af verk-
föllum í öðrum löndum, þar sem
áfengi er á boðstólum, og komið
hefir það fyrir, að áfengissala
hefir verið bönnuð meðan á verk-
föllum stóð.
Ef litið er á innflutning áfengis
árin áður en bannið gekk í gildi,
sést, að frá 1905—1910 eru fiuttir
til landsins að meðaltali á ári
um 230.000 lítrar af 8° brennivíni
og þess ígildi, 300.000 lítrar
af áfengu öli og auk þess
dálítið af léttum vínum, um
20.000 lítrar á ári. Þá er ótalið
það áfengi, sem strandferðabát-
arnir seldu landsmönnum á ferð-
um sínum kring um land, en þeim
hefir, eins og kunnugt er, ekki
verið til að dreifa síðan 1915, er
bannlögin gengu í gildi.
Dettur nú nokkrum manni í
hug, að eins mikið sé drukkið og
áður? Engum. Ekki einu sinni
andbanningum sjálfum, því að í
sömu andránni, sem þeir staðhæfa,
að drykkjuskapur hafi ekki mink-
að, segja þeir, að siglingateppan
hafi komið oss bannvinum til
hjálpar.
Nei, drykkjuskapur hefir mink-
að mikið, svo mikið, að eftir eru
aðeins örfáir menn, sem hafa
jafnan úti öll spjót og sjá sig al-
drei úr færi að ná í áfengi; en
þeim fækkar smám saman og
myndi fækka fljótlega, ef eftir-
litið væri dálítið skárra en það
hefir verið hingað til.
Þá segja andbanningar, að bann-
lögin fari í bága við réttarmeð-
vitund alls þorra landsmanna.
Þegar bannvinir fara fram á
rök fyrir þessari og fleiri stað-
hæfingum andbanninga, segir
Gunnar: »Það skilst víst jafnvel
Stórstúku íslands, að ef til væru
órækar sannanir í lagaskilningi
fyrir öllum atriðunum í áskorun
andbanninga, þá væru dagarbann-
stefnunnar á íslandi þegar taldir*.
Og það er víst um það, að oss
skilst þetta. En hitt lítur aftur á
móti ekki út fyrír að vera eins
víst, að andbanníngum skiljist
það, að ef bannlögin hefðu farið
i bága við réttarmeðvitund alls
þorra landsmanna, þá hefði hug-
myndin aldrei verið samþykt með
þjóðaratkvæði og lögin aldrei náð
samþykki Alþingis né konungs-
staðfestingu.
Niðutlag.
Jón Rósinkranz.
Þingsályktanir 1917.
1. Þingsál. um kolanám.
2. Þingsál. um endurbætur á-
gildandi löggjöf um stofnun
og slit hjúskapar og afstöðu
foreldra til barna.
3. Þingsál. um smíð brúa og
vita úr járni og stofnun
smiðju í Reykjavík.
4. Þingsál. um ásetning búpen-
ings.
5. Þingsál. um fóðurbætiskaup.
6. Þingsál. um útvegun á nauð-
synjavörum.
7. Þingsál. um hafnargerð í
Þorlákshöfn.
8. Þingsál. um breyting á fá-
tækralögum frá 10. nóv.
1905.
9. Þingsál. um konuugsúrskurð
um fullkominn siglingafána
fyrir ísland.
10. Þingsál. um að skora á stjórn-
ina að hlutast til um stofn-
un útibús í Árnessýslu frá
Landsbanka íslands.
11. Þingsál. um fjallgöngur og
réttir.
12. Þingsál. um rann3Ókn sím-
leiðar.
13. Þingsál. um endurbætur A
gildandi lögum um meðferð
á fé ómyndugra.
14. Þingsál. um uppeldismál.
15. Þingsál. um skilyrði fyrir
styrk til búnaðarfélaga.
16. Þingsál. um vegamál.
17. Þingsál. um seðlaútgáfurétt.
18. Þingsál. um skipun milli-
þinganefndar til að íhuga-
fossamál landsins.
19. Þing8ál. um verð á lands-
sjóðsvöru.
20. Ályktanir út af athugasemd-
um yfirskoðunarmanna lands-
reikninganna fyrir árin 1914
og 1915.
21. Þingsál. um heiðursgjöf lianda
skáldinu Stephani G. Step-
hanssyni.
Erl. símfregnir.
Frá fréttaritara ísafoldar og Morgunbl.
Khöfn 14. sept.
Painleve er orðinn íorsæt-
isráðherra og hermálaráðherra