Ísafold - 19.12.1917, Blaðsíða 3

í S A P O L n
n
ii

E!
SS
OD
ES
II
II
il!Éi
■
Eins og að undanfðrn
fást hvergi betri
né fjöískrúðugri en i
Verzlun Árna Eiríkssonar.
^IQg^gnBK
ea eftir þetta stiið mundu byrðarnar
veiða öllum ríkjum blátt áfram ó
bæiilegar, ef fijils vigbúnaðarsam-
kep i héldi áfram. Þetta stiið
hefir sýnt, að gera yrði ráð fyrir
margföldum vigbúnaði á við þann,
setn áður var. Ef frjáls vígbúnaðar-
samkepni hé di áfram eftir þessa
styrjöld, þá yrðu ríkin að tífalda alt
tii þess að halda fyrri stöðu sinni.
Þau yrðu að tífalda jafnt stórskota-
lið, hergagnasmiðjur, skip, kafbáta,
og þau yrðu að margfalda hermanna-
fjöldann til þess að geta haidið öllu
þessu í lagi. Arleg hergjöld yrðu
rn rgír miliiarðar. Svo miklu fé yrði
ekki hægt að tefla fram. Eg endur
tek það, — þessi útgiöld, að við-
lögðum byiðum þeim, sem öll
ófriðarrikin verða að rogast urdir
eftir að friður kemst á, myndu valda
fjárþrotum þjóðanna.
Úr þessum ógöngum verður ekki
komist nema einn veg: Með al
þjóða afnámi vígbúnaðar. Herflokk-
arnir risavöxnu verða óparflr og
ástaðulausir, pegar riki heimsins trvggja
Jrehi á höjunum og landherinn verður
að minka svo mjög, að ekki verði
ejtir nema sá litli mannafli, er nauð■
synlegur er til pess að sporna við
innanlandsóróa, og pessu verður ekki
á komið vema á alpjóðagiundvelli og
undir alpjóða umsjón. Hvert ein-
stakt ríki verður að láta af hendi
dálitið af sjálfstæði sinu, til þess að
tiyggja heimsfriðinn*.
Hann lýsir því svo yfir, að þeir
sem fari með mál Austurrík;s og
Ungverjalands telji það skyldu sina,
að gera alt sem í þeirra valdi stend-
ur til þess að vinna að því, að friður
verði - saminn á þessum grundvelli
þegar þar að kemur.
Bæði franskir, brezkir, og þýzkir
stjórnvitringar hafa talað um og tjáð
sig fylgjandi takmörkun vopnabún-
aðar að ófriðnum loknum. En í
þessari ræðu er ekki talað um neina
»takmörkun*. Ræða Czernin’s greifa
er hálfvelgjulaus, hiklaus og róttæk,
— algert afnám vígbúnaðar, það er
það sem þarf. Czernin hefir fyrstur
allra stjórnmálamanna álfunnar, þeirra
er ábyrgðarstöð skipa, orðið til þess
að taka svo djúft í árina.
Mjög er hæpið að ræða þessi fái
vakið þá friðaröldu, er hokkru megi
um hagga rás viðburðanna í bili eða
verða til þess að stytta ófriðinn.
En hitt er talið vafalaust, að ræðan
muni hafa mikil áhrif á það hvernig
væutanlegir friðarsamningar að ófrið-
arlokum verða úr garði gerðar.
Brezki blaðakongurimv Northclijf
lávarður, sem hefir dvalið í Banda-
rikjunum í sumar í erindum ensku
st órnatinnar, hefir nú ritað merki-
lega greiu i eitt stórblaðanra þar
vestra, þar sem hann skýrir frá því,
hvernig vigbúnaður Bandaríkjanna
komi sér fyrir sjónir, þetta stórkost-
legasta hernaðarbákn heimsins. Hann
er fullur undrunar yfir þvi nve hratt
og myndarlega er til verks gengið.
»Heimili mitt í Ameríku steodur
fáar mílur frá New York. Þegar eg
settist hér að í júnímánuði sá engan
vott ófrið. rins. Eg fór til Washing-
ton og kom litlu síðar aftur heim.
Feikimiklar herbúðir lágu undan dyr-
unum á húsijj minu, eins og
þær hefðu verið galdraðar upp úr
jörðinni. 16 þessara stóreflis her-
mannabæja varjlokið við að reis3 í önd-
verðum september. Þessir 16 bæir
rúma 686 þús. manna, en það er
fyrsta uppskera herskyldulaganua. Eg
mæltist til þess við yfirvöldin, að fá
að skoða einn þessara bæja, og mér
var leyfður aðgangur að San Antonio
i Ttxas . . . Saga þessara herbúða
er í stuttu máli þessi: Þann 5. júli
var landið, sem þær standa á, frum-
skógur. Þann 6. júlí kom 10.000
manna her þangað, vinnumenn af
öllum þjóðeinum, i asnakerrum, rið-
andi klofvega á múldýrum, i hra-
reiðum (bílum) og i stórum flutninga-
vögnum. Þessum her stýrðu ungir
röskir menn, sem höfðu með sér
allskonar sjálfhreyfivélar. Eftir 45
daga var frumskógurinn horfinn, og
það var búið að leggja stræti og vegi
37 milur, vatnsleiðslu 31 mílu og
skolpræsi 30 milur. Oftlega var 30
gr. hiti á Reaumur, en verkamenn-
irnir fengu 5 pund (90 kr.) á viku
og timbursmiðirnir 26 shillings (23
kr.) á dag. Þessum launum er það
að þakka að bæjarsmíðinni var full-
lokið þegar þann 25. ág. og þá gátu
nýliðarnir sezt þar að. I hverju
húsi var miöstöðvarhitun og baðtæki
þar sem bæði var hægt að taka heit
böð og köld. í bænum voru pósthús
brauðgerðarhús, þvottihús, hesthús
handa 1300 hestum og múldýrum,
spitalar og skólar, alls milli 12 og
13 hundruð byggingar. Það sem
framkvæmt var t San Antonio var
samtimis galdrað fram á 15 öðrum
stöðum í Bandaríkjunum. Ameríka!
Eitt er svo hressandi í þessu landi:
Það er það óvæuta, sem gerist Á
Long Island voru gerðar herbúðir,
en þar er krökt af kiám og knæp-
nm, og það er slæmt fyrir hermenn-
in’. Svo var öllum veitingahúsum
lokað. Það var ekkert þref og rifrildi
um þetta áðnr en það gerðist, eng-
in málaferli, ekkeit þras nm skaða-
bætur, Þíð kom að eins fyrirskip-
un 1
Svona var líka farið með friðar-
vinina, hina svonefndu Pacifista.
Þegar eg kom til Ameriku úði og
grúði af þeim. Þeir stóðu uppi á
tómum sápukössum á hverju götu-
horni og fluttu iýðnum erindi um
kúgun irskra bænda og annað sams-
konar þvaðm. Svo fékk lögreglan
fyrirskipun um að bæla friðar-
hreyfinguna. Vopnað lið brá sér á
hringferð i hraðreiðum, og frá þeim
degi hurfu »pacifistarnir«.
»Eftir tæpra fimm mánaða undir
búning eru nú þegar hálf önnur
miljón hermanna við æfingar i Banda-
ríkjunum. Til þess að vista og týgja
þennan her eru veittar fjárhæðir,
sem mann svimar við að hugsa til.
Til flugvéla einna eru veittar I2Í
miljónir punda (2300 miljónir króna).
Trl skipasmiða mun verða varið
227 miljónir punda (4086 miljónir
króna). Daglegur herkosnaður Banda-
rikjanna er 1.600.000 pund (29
mijónir króna), og á hverjum sólar-
hringi lána þau bandamönnum sin-
um 2.400.000 miljóuir punda (35
miljónir króna).
Bandarikjamenn virðast hafa hugs-
að sig lengi um. En alt í einu kasta
þeir sér út í leikinn, eins og þruma
úr heiðskíru. Sá sem þeir hafa valið
sér til forseta ber þjóðareinkenni
þeirra ósvikin. Wilson forseti sam-
einar skozka gætni og þrákelkni og
ameríkska snerpu til frnmkvætnda.*
--- ---- - - , , ---.■ ■■ir.iss'i: ■■■ .:r.:: ,3
SÚKKULAÐI
ávexti og ann-'ð sælgæti tii jöianna,
er bezt að kaupa hjá
)ES ZIMSEN.
Jónatan Þorsteinssyni.
SPIL og VINDLAR
fást hjá
JES ZIMSEN.
Tauruííurttar
marg-eftirspurðu, eru nú aftur komnar.
Sama verð og áður.
Jónatan Porsteinssop.
í sasleysinu
kemur sér vel að hafa gott og ódýrt Ijós. Það fæst með því að kaupa
= Dark Gheiser luktir =
sem fást ásamt n O t u m og henzinl hjá
Jónatan Þorsteinssyni.
Eikar-borðstofnstólar, Fjaðrastólar.
B rkistóiar, Rnggnstólar, Skrifhorðsstólar,
Orgelstólar, Hægindastölar, Dagstofosett, Divanar
og fleira
Porvaldur
Söngfél. 17. júnf hefir suugið 3
kvöld að þessu sinni og ávalt troð-
fult hús. Ætlaði fél. að syngja 4.
sinni i kvöld en hefir orðið að fresta
samsöngnum fyrst um Binn — vegna
ljósleysís, þar sem ná er lokað fyrir
gasið kvöld eftir kvöld.
Jarðarför Arna Eirfkssonar fór
fram i gær að viðstöddu miklu fjöl-
menni.
Var kirkjan tjölduð sorgarblæjum.
nýkomið.
& Kristinn.
Inn í kirkju báru Leikfélagsmenn
kistuna, en út kaupmenn. í kirkj-
unni söng Ragnar E. Kvaran mjög
snoturlega nokkur erindi eftir G. M.,
kveðju frá st. Einingin.
Vesturferðaskipin. Gullfoss og
ísland fara e k k i að svo komnu á
stað til Vesturheims.
Lagarfoás kemur fyrst til Norður-
Iands á leið sinni að vestan.
Lútin er hér í bæ siðastliðinn
sunnudag frú A n n a Magnás-
dó (heit. bónda á Dysjum)