Ísafold - 19.01.1918, Blaðsíða 2

2
ISAFOLD
r
Arni Eiríksson
Heildsala. \ TtíS. 265 Og 554, PÓSÍll. 277. I Smésala
Vefnaðarvörur, Priónavörur mjög íjölbreyttar. r-
c=s
!=3
■OD
Saumavélar með frihjóli
og
5 ára verksmiðjuábyrgð.
Smávörur er snerta saumavinnu og hannyrðír.
Þvotta- og hreinlætisvörur, beztar og ódýrastar.
Tækifærisgjafir.
Ný bæjargjalda-skipun
í Reykjavík.
Bæjarstjórn hefir um skeið haft
til meðferðar tiliögur þær um breyt-
ing á bæjargjöldum Reykjavikur, sem
gerð var grein fyrir í 74. tbl. ísa-
foldar siðastl. ár. Hafði sérstök
nefnd verið kjörin i fyrravor til að
fjalla um málið, þeir Jón Þorláksson,
Sigurður Jónsson og Sveinn Björns-
son. Lagði nefndin tii, að i stað
aukaútsvaranna gömlu yrði iagður á
tekjuskattur með hækkandi skattstiga
við hækkandi tekjur frá 1 °/0 skatti
á 300—500 kr. upp í 7% á 10.000
kr. tekjur og þar yfir.
Frumvarp nefndarinnar hefir ver-
ið til itarlegrar íhugunar og um-
ræðu í bæjarstjórninni og tókst loks
að fá algert samkomulag um málið
með því móti, að tekjum frá
300—500 kr. var slept við skatt,
en tekjur yfir 15.000 kr. látnar bera
hærri skatt, en nefndin lagði til.
Hinn upphaflegi skattstigi nefndar-
innar var á þessa leið: Skatt átti að
greiða af tekjum frá
0 0 fTl kr. að 500 kr. 1%
O O — — 700 — I 72 %
700 — — 1000 — 2%
IOOO — •— 1400 — O o” 01 r-C
I4OO — — 1900 — 3%
I90O — — 2500 — 3 7t%
2500 — — 3100 — 4%
3100 — — 3700 — 4 7.%
3700 — — 4300 — 5%
4300 — — 5000 — 5Va%
5000 — — 6000 — 6%
6000 — — IOOOO — 6 V. %
IOOOO — og þar yfir 7%
En með samkomulagi nefndarinnar
og þeirra bæjarfulltrúanna Jörundar
Brynjólfssonar, Kristjáns V. Guð-
mundssonar og Þorv. Þorvarðssonar
var lagt til við bæjarstjórn að skatta-
stiginn skyldi vera á þessa leið. Skatt
skal greiða af tekjum frá
500 kr. að 800 kr. 1 °/0
800---1100 — 1 V* °/o
1100 — — 1400 — 2°/8
1400---1700 — 2 7a °/o
1700 — — 2100 — 3 %
2100---2600 — 3 Va %
2600---3100 — 4%
3100--- 3700 — 4 72%
3700---4300 — 5%
4300------5000—5 v2°/0
5000---------6000 — 6 °/0
6000--------10000 — 6 Va %
10000--------15000 — 7%
15000--------22000 — 7 V2 %
22000---------30000 — 8 %
30000---------40000 — 8 V2 %
40000---------50000 — 9 %
Af því sem yfir er 50000 kr. greið-
ist 1 o °/0.
Dm bæjargjaidafrumvarpið þannig
úr garði gert, fékst svo gott sam-
komulag í bæjarstjórninni að það
var samþykt með öllum atkvæðum,
nema einu (frú Bríet), er ekki kvaðst
hafa annað því að setja sig svo vel
inn i málið, að hún treysti sér til
að greiða um það atkvæði.
Frumvarp þetta verður þvi vænt-
anlega lagt fyrir næsta Alþing og
árið 1919 munum vér þá væntan-
lega, Reykvíkingar, lifa undir þessum
nýju Jögum um bæjargjöld.
Tíðarfarið.
Síðustu viku hafa harðindin verið
hin sömu og í fyrri viku. Við
samanburð á veðráttunni harða vet-
uriun 1880—81 kemur það i ljós,
að hörkurnar eru meiri nú.
ís er fyrir öllu norðurlandi og
hafa bjarndýr gengið á land bæði á
Skagaströnd og í Núpasveit. Tvö
venð skotin.
Sjöfn.
(Þýðingar úr erlendum málum eftír Á. H. B ).
I.
íslenzkar bókmentir eru furðu
auðugar af ljóðaþýðingum erlendra
skálda, einkum norrænna, þýzkra og
enskra og má það furðu gegna, þvi
að miklu erfiðara veitist að snúa er-
lendum listaverkum ljóða á íslenzka
tungu en aðrar — vegna búnings-
fjötra hljóðstafa og stuðla. Við sam-
anburð islenzkra ljóðaþýðinga við
frumkvæðin kemur í Ijós, að þær
ná sjaldnast orðrétt hugsun og bún-
ing, en fella úr ýmist ankaatnði (t.
d. lýsingarorð, er kveða nánar á um
einstakar lýsingar) eða bæti við (epi-
theta ornantia, skrautyrði) og fer
þetta eftir geðþótta þýðandans eða
orsakast af rimfjötrunum. Stgr. Thor-
steinsson t. d. bætir mjög oft við
skrautorðum og sjást þar máske
fingraför hugsæisskáldsins. Jónas Hall-
grimsson leyfði sér að breyta um
bragarhátt (Dagrúnarharmur t. d.),
en flestir munu sammála um, að
óprýði er að þvi. Aðrir breyta um
útlend nöfn og setja íslerzk í stað-
inn til þess að fá islenzkan blæ á
kvæðið og fer vel á því í smákvæð-
um, eins og t. d. í Heine-þýðingum
Hannesar Hafsteins. En, aðrir ganga
feti framar og breyta um samliking-
ar og annað fleira, eins og t. d.
Gestur, er annars þýðir manna bezt
á islenzku, en þetta verða þá stæl-
ingar, (sannleikurinn um >Svaninn«
hans er, að hann er stælt kvæði).
Ber því ekki að dæma of hart um
þýðingar, þótt þær nái ekki nákvæm-
lega orðum og lýsingum frumkvæð-
anna, en hins verður að krefjast, að
þýðingarnar séu réttar, þ. e. hugs-
anir og líkingar þær sömu, sömu-
leiðis hugsana og viðburðakeðja i
réttri röð, bragarháttur sé sá sami,
íslenzkri tungu sé ekki misboðið og
síðast en ekki sizt, að þýðingin veki
sömu ljóðakend og frumkvæðið
og verða þýðingar þar af leiðandi
að nota viðhafnarbúning tungunnar,
en ekki hvimleið hversdagsorð, ef
um fögur ljóð er að ræða. Þessi
eru helztu vébönd Jjóðaþýðinga, og
skal nú athugað, hversu Sjöfn megi
þar dvelja.
n.
I kveri þessu eru kvæði eftir þá
Longfellow, Heine, Petöfi, Goethe,
Fröding, Poe, A. Tolstoy. Þýðand-
inn hefir valið úr sum allra falleg-
ustu kvæðin eftir þessi skáld og lít
eg fyrst á Goethe-þýðingarnar. »Til
tunglsins* er ljómandi fallegt kvæði,
er Goethe gerði 1778 til frú v. Stein,
er hann unni hugástum í Weimar
og varð kvæðiðtil um sumarkvöld er
hann gekk þar ásamt henni og hafði
áður verið nokkur missátt milli þeirra,
en varnújöfnuð; hirðmæreiní Weimar
hafði þá nýlega drekt sér í fljótinu
Ilm, er þar rennur og er vikið að
þessu i kvæðinu.
4. erindið er i þýð.:
Heyri’ eg niðinn, — hendist foss1)
hengiflugi af;
svona rauk pað% kæti og koss
og hvarf í tímans haf.
á þýzku:
Fliesse, fliesse, lieber Flussi
nimmer verd’ ich frohl
so verrauschte Scherz und Kuss,
und die Treue so.
Engan foss þekki eg þar, er
J) Hér og siðar set eg með feitu
letn þær þýðingar, er eg tel rangar,
en skáletri þær, er eg tel gallaðar.
hendist af hengiflugi og þýð. vist
heldur ekki, því að hann mun hafa
komið til Weimar.
Næsta eriudi á undan er í þýð.:
Tónar alls míns liðna lífs
lifna í hjartastreng;
svona milli kæti os’ kíjs
í kyrðinni eg geng.
1. erindið er þanni*g:
Felur aftur fjöil og dal
fölri silfurgljá;
leysir alt hið aldna kal
öndu minni frá.
Vantar frumlagið i fyrri setning-
una. Þá hefir þýð. fært til eitt er-
indið, 8. eiindið hjá Goethe er 6,
erindið hji honum og fleira mætti
að þessari þýðingu finna og er það
vitanlega hægara starf en að þýða.
Næst eru 3 Miqnon-kvæði. 2. er-
indi 2. kvæðis er þannig í þýðmgu:
Á réttri stundu rennur sól á tind,
þá rofar fyrir öliu því, sem lifir;
úr hörðum kletti sprettur Ijóstær lind,
þó lykur jörðin dýpstu renslin yfir.
A þýzku:
Zur rechten Zeit vextreibt der Sonue
Lauf
die finstre Nacht, und sie muss sich
erhellen;
der harte Fels schliesst seinen Busen
auf,
missgönnt der Erde nicht die tiefver-
borgnen Quellen.
Þýðandinn hefir misskilið þetta
erindi. Sólin rekur myrkrið á braut
og leyndustu lindir jarðarinnar
(»dýpstu renslin*) streyma fram til
blessunar mönnunum, en instu til-
finningum sínum getur skáldið ekki
sagt Mignon frá. Þetta eru andstæð
urnar í kvæði þessu.
Stej hörpuleikarans er næsta þýð-
ing. 2. erindi er þannig:
Æ, gæti ég þá orðið einn,
ekki skyldi eg seinn
að hirða mína hugarraun
og halda mi% á laun.
Og 3. erindi er þannig:
En likt og svanninn hægt og hljótt
hjúkrar veikum svein,
svo drífa að mér dag og nótt
mín dimmu þungu mein.
Á þýzku:
es schleicht ein Liebender lauschend
sacht,
ob seine Freundin allein?
Samlíkingin hjá Goethe er ágæt um
elskhugann, er ber kvíðboga fyrir
því, hvort unnusta hans sé ein og
hann fái tækifæri að vera með henni,
en samlíkingin á íslenzku er öll
önnur og auk þess ekki rökrétt.
í 3. kvæðinu er lokalínan í báð-
um erindunum einu áherzluatkvæði
of löng, en vitanlega er þetta smá-
vægilegur galli. »NæturIjóð ferða-
mannsins* er áður þýtt af Hannesi
Hafstein og betur en í kveri þessu.
Enn eru 2 Goethe-þýðingar í kveri
þessu: »Vorspá, um gaukinn*. er
spá á góðu fyrir tveim unnendum
og eru i síðasta erindinu þessar
ljóðlínur:
Einskis þá við óskum fleira,
ef við mættum íá að heyra,
að aldrei þrjóti okkar trygð,
yrði pað oss dauðans hryqðl
á þýzku:
Sind wir nun zusammen blieben,
bleibt denn auch das treue Lieben ?
könnte das zu Ende gehn,
wat’ doch alles nicht mehr schön.
Hitt kvæðið er »TiI unnustunnar«
og er byrjun 2. erindis
á þyzku:
Frisch gewagt ist schon gewonnan,
haib ist schon mein Werk vollbracht I
Sterne leuchten mir wie Sonnen,
nur dem Feigen ist es Nacht.
I þýðingu:
Hugur veldur hálfum sigri,
hálfnað er verk, þá byrjað er!
Hraustur drenqur veldur viqri,
en verjulaus er blauður hver.
Eftir Heine eru mörg kvæði þýdd
í kveri þessu og eru þær þýðingar
yfirleitt betri, en ekki eru þær ná-
kvæmar alstaðar og ekki er þetta er-
indi rétt þýtt (»Víð sæinn*):
Við ræddum um rok og skipbrot
og raunalíf sjófarans,
um alt milli himins og heljar
og hlutskifti dauðlegs manns.
Á þýzku:
Wir sprachen von Sturm und Schiff-
bruch,
vom Seemann, und wie er lebt,
und zwischen Himmel und Wassren
und Angst und Freude schwebt.
»Bergidylle« Heines er í kveri
þessu, en 3. kvæðinu er skift í 2
kvæði í þýðingunni, að ástæðulausu.
Ó dðkunnanleg er lína eins og:
»— ei hið smáa líkar mér« (I.) og
að segja, að kippir kringum munn-
inn, er stafa ekki af bænum, að þeir
»komast ei jyrír bænurn ít eða um
rósir, er spretta innan um urð og
grjót, að þær »renni jramt (spriihn
aus dem Gewiihl hervor), og ýmis-
legt fleira má finna að þeim.
III.
Eg lít þessu næst á ensku þýð-
ingarnar. 3 kvæði eru þar eftir
Longfellow og 1 eftir Poe. Kvæði
Longfellows »Horfið sjónum« er áð-
ur þýtt af Hannesi Hafstein og »í
ljósaskiftum* af Sigurði Sigurðssyni.
Er þýðing Sigurðar miklu betri og
skáldlegri, eins þar sem hann n.ær
ekki frumkvæðinu, eins ogí 3. erind-
inu:
A feeling of sadness and longing,
that is not akin to pain,
and resembles sorrow only
as the mist resembles the rain,
er Sigurður þýðir:
— sáran söknuð og löngun,
er sækja á huga minn
og minna á hulda harma
sem haustið d veturinn,
en Á. H. B. þýðir:
Einhver óeirð og löngun,
sem er eins og deyfuskúr,
en ósvipað hrygðinni, er hrynur
sem hvelfiskúr brjósti úr.
Hvorugur nær frumkvæðinu í er-
indi þessu, en samlíking Sigurðar er
smellin og skáldleg. Hún er líka
laus við ósmekkieg orð eins og í 2.
erindi í þýð. Á. H. B.:
— og á mig óyndi sækir,
sem eg get ei hamlað geqn.
í 4. erindi:
— sem óyndið í mér svæfi
og umstangið frá í dag.
(and banish the thoughts of day).
í 7. erindi:
Lestu þvi ljúfu skáldin,
er lagið úr hjarta paut.
í 9. erindi:
söngvar þeir sefað geta
hið sífelda áhyggju jag.
Eða 10. enndi, á ensku:
Then read from the treasured volume
the poeme of thy choice,
and lend to the rhyme of the poet
the beauty of thy voice.
Hjá A. H. B.:
Taktu því kærustu kvæðin
og komdu með gitarinn,
lj iðu þeim lífsanda söngsins,
ljáðu þeitn róminn þinn.
Vitanlega er erfitt að þýða vel
jafnfallegt kvæði og ekki síður gim-
steininn hans Poe »Annabel Leec.
1. erindið endar á ensku:
— And this maiden she lived with
no other thought
than to love and be ioved by me.
í þýðingu:
Er hennar eg minnist, pá hníga mér tár
og harmur minn ýfist á ný.
í 2. erindi:
— with a love the winged seraphs
of heaven
coveted her and me.
Á íslenzku:
— að englar á himnum með öjund'
leynt
sáu ofsjónum yfir því.
I 3. erindi:
— So that her highborn kinsman'-
came
and bore her away from me, —
Á íslenzku:
En háborin ættmenni himnum af
hrifu’ hana Annabel Lee —
Hjá Poe er »highborn kinsman*r
eflaust engill dauðans, en óljóst mun
þetta vera þýðandanum.
í 5. erindi þýðir hann:
— And neither the angels in heaverr
above,
nor the demons down under the
sea —
Og takast það upphimins englum
ei má
né árunum sænum í —
í 6. og síðasta erindi þýðir hann:
— And the stars never rise but I
feel the bright eyes
of my beautiful Annabel Lee:
— svo ajmálar stjarna hver augn a
ljós þín,
mín Annabel, Annabel Lí.
Síðasta kvæðið f kverinu »Söng-
lok* er frekar stæling ea þýðing
(Curfew I—II hjá Longfellow er 8:
erindi, en 3 í þýðingu); en erindi
þessi í íslenzka búningnum eru
ijómandi falleg og eiga skilið, að
þeim sé haldið á lofti.
Málvillur eru nokkrar i þýðing-
unum:
táhreinn f. tárhreinn bls. 4
sem að f. sem bls. 4,12
hönd f. hendi (þgf.) bls. 8
hendi f. hönd (þolf.) bls. 20
hring í kringum f. hringinn í;
kring bls. 29, o. fl.