Ísafold - 02.02.1918, Side 3

ISAFOLD
lega hann hafi barist .fyrir frelsi
lands síns og hve hreint og óeigin-
gjarnt alt ráð hans hefir verið.
Þó að Kerenskij sé nú valdþrota
í bili, þá er hann auðvitað engan-
veginti úr sögunni. Endist honum
líf og heilsa, er óhugsandi að svo
'órór maður sem hann er og svo
mikill ættjarðarvinur, hætti afskiftum
af málum þjóðar sinnar. Hann get-
ur enn átt eftir að vinna ódauðleg
stórvirki.
Enn um Sjöfn.
Andsvar til hr. A. H. B.
í ritdómi mínum um Sjöfn i ísa-
fold 19. jan. hafði eg sýnt fram á
og sannað, að þýðingar þessar væru
allmjög gallaðar. Gerði eg þetta af
því að eg áleit ekki rétt að þegja
um, að íslenzkri þjóð væru boðin
afbragðsljóð erlendra skáldsnillinga i
islenzkum búningi, er bryti i bága
við þær kröfur, er gera verður:
1) að þýðingarnar séu réttar, þ. e.
hugsanir og líkingar þær sömu;
2) að hugsana- og viðburðakeðja sé
í réttri röð;
3) að bragarháttur sé sá sami;
4) að islenzkri tungu sé ekki mis-
boðið;
j) að þýðingin veki svipaða ljóða-
kend og frumkvæðið.
Eg geri ráð fyrir, að flestir séu
mér sammála um, að þessar kröfur
eru réttmætar, nema ef til vill hr.
A. H. B. Eg hefi sánnað, að þýð-
andi Sjafnar hefir brotið í bága við
allar þessar reglur. Hann reynir að
ósanna ritdóm minn og notar til
þess orð, er eg hafði hugsað, að
honum væru ekki samboðin. Eg
skal snúa mér að málefninu.
Hann gripur fyrst til athugasemdar
minnar um, að frumlagið vantaði 1
byrjuninni á kvæði Goethes: Til
tunglsins. Óíslenzkulegt er þetta,
en eg hafði ekki talið þetta galla
(ekki skáletrað þessar línur). En
hitt taldi eg og tel galla, að hann
breytir ánni Ilm, er hann þekkir
sjálfur, i foss af hengiflugi. Þetta
er éitt af frægustu ljóðum Goethes
og lýsing á tilfinningalífi hans og
hefir annan geðblæ á sér, ef þessu
er breytt. Auk þess mun flestum
mentamönnum kunnugt um, að
Goethe dvaldi nær alt sitt líf í
hverju, sem honum er óskylt, eink-
um þegar það miðar að þvi að rjúfa
þann grundvöll, sem alt kristilegt
lif verður að hvíla á, til þess að
geta þrifist, sem sé frelsið. Kristi-
legt verðmæti fór förgörðum þegar
Karl mikli flæmdi Saxa út í fljótið
til þess að láta skírast. . Kristilegt
verðmæti fór forgörðum þegar rann-
sóknarrétturinn ofsótti villutrúarmenn-
ina með eldri og eisu, og eins þeg-
ar Calvin brendi Servet. Kristilegt
verðmæti fór forgörðum þegar Myn-
ster biskup ætlaði að nota lögreglu-
liðið til þess að þröngva börnum
baptiska til skírnar, og kristilegt verð-
mæti fer forgörðum þegar einhver
trúarfuninn lætur sjálfgetnar bind-
indiskröfur vera einkenni á kristin-
dómi. Á sama hátt fer mjög
forgörðum kristilegt verðmæti þeg-
ar horfið er frá sjálfboðastarfi fyrir
viðgang hófseminnar meðal þjóðar
vorrar og tekið til slíks örþrifaráðs
sem þess að ætla sér að knýja fram
bann með tilstyrk laganna.
Eitt af því, sem mest er hneyksl-
Weimar, og mun það styggja fleiri
en mig að sjá lýsingn af fossi af
hengiflugi í ljóðum hans, er þar ern
gerð. Athngasemdir hans við skýr-
ingar minar á einni ljóðlinu í Mignon
II eru ekki annað en tilraun til að
skýra hugsunina á annan hátt en
vera ber og orsakast vafalaust af
því, að hann hefir ekki getað náð
réttri þýðingu.
Skýring hans á Heinekvæðinu
*Við sæinn« er líka röng og er-
indið vitlaust tekið saman hjá hon-
um: Við ræddum um rok og skip-
brot og raunalíf sjófarans, »wie er
zwischen Himmel und Wasser und
Angst und Freude schwebt« (þessar
línur eiga vitanlega báðar við sjó
manninn, um líf hans á sjónum,
angist og gleði blandið).
Ekki dugar hoaum heldur að vitna
í þýzkuna: »Rosen, wild wie rote
Flammen, sprtihn aus dem Gewiihl
hervorc. Hann er ekki skygn á
skáldhugsun Heines: rósirnar líta
út eins og rauðir logar. Hver er
hugsun hr. A. H. B. ? Hugsar hann
sér loga, er þjóta yfir grjót og urðir,
og rósirnar renni fram á svipaðan
háttí Þetta er skortur á innsæis-
gáfu, að llta ekki þær myndir, er
svífa fyrir hugskotssjónum skáldsins
og er raunar algengt, eins í is-
lenzkum bókmentum, að skáldin sjá
óglögt, eins og i þoku, þær myndir,
er fyrir þeim svifa, og kemur þetta
í ljós í ógreinilegum lýsingum, fjar-
skyldum efnum er blandað saman
við o. fl. (
Hr. A. H. B. kannast við, að að-
finsla mín i kvæðinu Annabel Lee:
her highborn kinsman = engill
dauðans sé réttmæt, en þýðing hans
batnar litið við það, þótt hann breyti
fleirtölu i eintölu. Þetta er bók-
stafsþrældómur, er hann ber mér að
ástæðulausu á brýn.
Meinloka hlýtur það að vera hjá
honum, að vilja ekki kannast við,
að »nor the demons down under
the sea« er hægt og á að þýða öðru-
vísi en: né árunum sænum i, því
að vitanlega er átt við anda, er búa
undir sjónum d: í helvíti, inni í
jörðunni, eftir venjulegum hugmynd-
um manna, en ekki ára, svamlandi
i sjónum, <enda sézt þetta greinilega
i enskunni:
and neither the angels in heaven
above,
nor the demons down under the
sea —
Má af þessu sjá, hvor okkar hefir
á réttu að standa.
unarefnið í allri þessari • bannhreyf-
ingu er það, að menn skuli geta
talið sér trú um, að hófsemismál-
im* sé borgið með þessu og þessa
heims hnoss nærri höndlað. Allra
sist ættu kristnir menn að láta svo
glepja sér sýn. Trúin á blessun
bannsins er, þegar rétt er á litið,
skyldari Tyrkjatrú en kristinni trú.
Hver er annars blessun sú, sem
menn vænta af banninu? Litum til
Noregs. Þar hefir ofdrykkjan aldrei
verið meiri en nú, siðan þar komst
á bann. Bann verður mönnum freist-
ing til þess að láta suma af þeim
mannlegu eiginleikum, sem verstir
eru, ná yfirráðum í hugum sinum.
Hræsni, lygi, lögbrot og margtann-
að mun fara meir í vöxt en nokkru
sinni áður. Þeir, sem nú eru eink-
um ofurseldir drykkjuskapnum, eru
úrkynjuðu mennirnir. Geta menn
trúað því, að þeir verði læknaðir með
þvi, að komið verði á algerðu banni,
er taki til allra? Nei, þessir bág-
stöddu menn verði ekki losaðir við
það með banni að komast á vald
Ritdómur minn um Sjöfn var
ritaður til þess að benda þeim, er
við þýðingar fást, hver sker væru
helzt að varast, og tók eg það fram,
að margir af þessum göllum fynd-
ust hjá islenzkum skáldum, og gat
hr. A. H. B. látið sér þetta lynda.
Auk þess var ritdómur minn hóg-
vær og góðgjarn, og var þar ekki
getið þess, sem mest er þó um/ert,
mismunarins á ljóðakend frumkvæð-
anna og þýðinganna. En eg tók
mjúkum höndum á þessum þýðing-
um, af því að mér sjálfum er ljóst,
hve afar vagdasamt er að þýða jafn
fögur ljóð og sum þeirra, er þýð
andi Sjafnar hefir fengist við. Og
fleira er athugavert i kverinu en það,
er eg hefi minst á, og skal eg t. d.
að eins benda honum á eina þýð-
ingarvillu enn í »Annabel Lee«, ef
hann kynni að vilja halda samræð-
unum áfram. 4. erindið byrjar
þannig á ensku:
The angels, not half so happy in
heaven,
went envying her and me —
í þýðingu:
Snglarnir komu, var almælt þar
á eyjunni sænum i,
af öfund tómri — (hér þýðir went
envying: héldu áfram að öfunda—)•
Jí. J.
Páll íisóiisHon.
Hann stundar nám i Þýzkalaudi,
svo sem fleiri landar vorir. Höfuð-
kennari hans er Karl Straube, sem
talinn er meðal allra beztu organ-
leikara, þeirra sem nú eru uppi. Hann
er organleikari við Thomas kirkjuna
í Leipzig, þá sem gamli Bach var
lengi organleikari við. Er það að
vonum að Þjóðverjar hleypi ekki
amlóða neinum i hans sæti. Straube
var kvaddur i herþjónustu síðla sum-
ars og nú er seinast fréttist var hann
í hljómleikaferðum um Þýzkaland,
Austurriki og Norðurlönd (Danmörk
og Svíþjóð). Allan þann tima gegndi
Páll störfum hans við kirkjuna, bæði
við venjulegar guðsþjónustur og eins
við svo nefnda AíofcttK-hljómleika,
sem þar fara fram á hverjum laug-
ardegi, — eitt sinn t. d. með Ge-
wandhaus-hljóðfærasveitinni, sem er
orðin heimsfræg, frá þeim tímum er
Mendelsohn stjórnaði henni.
Að Páli eru falin slík störí, sýnir
ljóslega hvert álitj kennari hans og
aðrir hafa á honum og hve kunn-
átta hans er furðulega mikil orðin
öðrum löstum. Þjóðfélagið verður
að sjá fyrir þessum mönnum á alt
annan hátt og með alt öðrum ráð-
um. Bann gerir aðeins ilt verra.
Hr. Norlev var svo smekkvís að
drótta þvi að okkur andbanningum,
að við værum að hjálpa bruggurum,
brénnivinsgerðarmönnum, veitinga-
mönnum o. fl., sem hafa atvinnu
af verzlun og tilbúningi áfengis, og
skal eg láta þetta kyrt liggja. Við
verðum að vera við því búnir, að
þess konar vopn verði á okkur bor-
in. Þessum mönnum er ekki ofgott
að nota þau og æfa sig með í næði.
Eins og eg hefi tekið fram nýlega
annarsstaðar, eru bannmenn hinir
óbilgjörnustu menn viðureignar.
Þeir þola engin. andmæli, jafnve
ekki gaman. Ef þú Snýst gegn
bannvini, þá ertu drykkjumaður eða
að minsta kosti maður, sero tilfinn-
ingarlaus er fyrir böli þeirra, sem
búa við afleiðingarnar af ofdrykkju-
lestinum, og er því á bandi veitinga-
mannanna, sökkvir sér niður í sjálfs
sín girndir og er auðvitað gersneydd-
nú þegar. Virðist alt benda til þess
að Páll' eigi glæsilega framtíð i vænd-
um og má okkur löndum hans vera
það gleðiefni.
í Leipzig eru þeir og Jön Þorleifs-
son og Siqurður Þórðarson og iðka
piano-\e\V og fiðluAeiV. sérstaklega.
Vitum vér ekki betur en þeim gangi
vel námið, þó að þeir séu skemra á
veg komnir.
T ö k k.
Heimkomin til Föroyar sendi eg
mina bestu tökk og hjartaligu heilsu
öllum teim íslendingum, böndrum
og búnaðarmonnum, sum sýndu mær
so frálika vælvild og makaleysan blið-
skap meðan eg ferðaðist um land
tykkara i sumar.
Heilir og sælir íslendingar frændir
várirl.
Patur á Heygum.
RíyMaylknr-annáll
Leikhúsið, Þ. 30. jan. á 25 ára
leikafmæli frú Stefaníu yar leikið
Heimilið eftir Hermann Sudermann.
Um leik frúarinnar þarf ekki að fjöl-
yrða. Hann var snildarlegur. En yfir
leitt má sagja um aðra leikendur, að
pelr hafi leyst hlutverk sin sérlega
vel af hendi.
Þó ber sórstaklega að minnast hins
nyja manns í leikendahópnum hr. Ólafs
Ottesen, sem lók hið erfiða hlutverk
föður Mögdu. Arni heit. Eiríksson hefir
áður leikið hann og samdi Ólafur sig
eftir honum í gerfi og lagði líkan skiln-
ing í hlutverkið yfirleitt. En honum
fórst það mjög vtl og er eigi vafi á
því, að þar er mjög efnilegur lelkari
á ferðinni,-
Hafnarstjóri Reykjavíkur er af
bæjarstjórn kosinn Þórarinn Kristjáns-
son verkfræðingur til eins árs. HÍaut
hann 8 atkvæði, en Guðm. Krlstjásson
skipstjóri 5.
Jarðarför Guðmundar Olsen fór
fram á miðvikudaginn að viðstöddu
óvenjumiklu fjölmenni. Frá heimahús-
um báru kaupmenn úr Verzlunarráðinu
o. fl. kistuna niður að líkvagninum.
Inn í kirkjuna báru sömuleiðis kaup-
menn (stjórn kaupm.fól. o. fl.). En
úr kirkju báru kistuna Oddfellowar óg
inn í klrkjugarðinn slökkviliðsmenn.
1
ur kristindómi. »Sjá átvagl ogvín-
svelgur!« (Matth. 11, 19). Það er
gagnvart allri þessari óbilgirni, gítur-
yrðum og rógi, þessari ískyggilegu
tilraun til að hræða, kúga og kyrkja
allar annarlegar skoðanir, að eg héfi
sagt í meðmælum minum, inngangs-
orðunum, sem bráðum koma á prenti
i bæklingi, að við verðum að reyna
að öðlast kjark til að ganga fram og
kannast við skoðun okkar. Það er
ekki altaf auðvelt að öðlast þennan
kjark,- þvi að svo erum við um-
kringdir og að okkur kiept af æði
andstæðinganna og ofurefli. En til
þess, að andi ragmennskunnar tor-
timi ekki neinu, sem í okkur sjálf-
um býr, til þess, að ekki fari for-
görðum mikið verðmæti í manngildi
og siðgæði, verðum við að taka
höndum saman og vekja hver öðr-
um hugrekki, svo að þessari áköfu,
áleitnu og ógnandi bannhreyfingu
verði svarað ákveðið neitandi, skýrt
og skorinort. Það er mál til kom-
ið, að svo verði gert. Annars tekst
þeim að berja fram bannið siíl með
3
í klrkjunnl héldu Oddfellowar heiðurs-
vörð um kistuna.
Húskveðju flutti síra Jóhann, en síra
Ólafur ræðu í kirkjunni.
íslands Falk kom hingað í morgun.
Farþegi: Böðvar Kristjánsson adjunkt
og aðrir ekki.
Gullfoss fór héðan um miðjan dag
31/j. áleiðis til Vesturheims. Meðal
farþega voru: Gunnar Egilson er-
indreki stjórnarinnar, frú hans og 3
börn, frk. Ingibjörg Briem (Eggerts
frá Viðey), P. Stefánsson, stórkaupm.
Axel Thorsteinsson, rithöf., Aðalsteinn
Kristjánsson frá Wpg., Vilh. Knud-
sen, fuíltrúi, Hallgr. A. Tulinius
fulltrúi, Garðar Gíslason stórkaupm.,
Einar Pétursson kaupmaður, Einar
Hjaltested söngvari, frk. Sigríður Dal,
Kristmundur Pétursson.
Botnía fór héðan sama dag.
Meðal farþega: frú Helga Johnson,
kaupmennirnir Arni Einarsson, þorst.
Sigurðsson, Gunnar Thorsteinagon,
B. S. þórarinsson, Halldór Sigurðs-
son, Hans Zöllner, T, Frederiksen,
Jensen-Bjerg, Vilhj. þorvaldsson,
Tómas Tómasson, Páll Öddgeirsson,
Gunnar Jbórðarson, H. Guðberg og
Tryggvi Sigg^rsson, Svard sápu-
gerðarm., Gunnar Jakobsson, Guðm.
Loftsson bankaritari, Guðm.Kristjáns-
son • skipstjóri, Arngrímur Ólafsson
og Friðrik Halldórsson prentarar,
Páll Jónssou lögfræðingur, Björn
Gíslason, Erasmus Gíslason, og
Þorvaldur Arnason, sá sem kyrsettur
var af Sterling um daginn. Enn-
fremur nokkrir útlendir sjómenn,
alls 58 fa^þegar.
t
Engilbert á Kröggólfsstöðnm.
Á laugardagsmorgunin, 17. þ. tn
voru hjónin á Kröggólf&stöðum
Ölfusi — Engilbert og kona hans —
meðvitundarlaus í rúmi sínu, þegar
komið var inn til þeirra. Olli því
ílt loft, er stafaði frá ofni þar i her-
berginu, er lagt var í um kvöldið.
Húsfreyjau raknaði við von bráðar,
en Engilbert fékk ekki meðvitund-
ina, en lá í dvaia 2 sólarhringa og
andaðist kl. 4 á mánudagsmorgun-
inn 19. þ. m. r
Engilbert Sigurðsson var fæddur
11. sept. 1872 að Kröggólfsstöðum
í Ölfusi. Foreldrar hans voru Sig-
urður hreppstjóri Gislason, er þar
bjó, merkur maður og kona hans
Falgerður ljósmóðir Ögmundsdóttir
því að misbeita meiri hluta valdinu,
til óbætanlegs tjóns fyrir þjóðlífið
og þjóðsálina. Eg lit svo á, að
bezt sé og hagkvæmast nú á tim-
um, að ríkinu sé stjórnað af meiri
hluta borgaranna. En einmitt þess
vegna er misbeiting þessa valds lika
hið ægilegasta af öllu. Því við-
kvæmara sem verkfæri er, því verra
er að misbeita því. Meiri hluta
harðstjórn er verri en nokkur önn-
ur harðstjórn. En hún er líka sú,
sem hægast er að afstýra, þó því
að eins, að þjóðinni sé bent á það
í tíma, hverjar hættur vofi yfir. Því
að svo berum við gott traust til
dönsku þjóðarinnar, að þegar hún
er rétt frædd og henni leiðbeint i
hverju máli um sig, þá láti hún
ekki ofsafenginn undirróður ræna
frá sér dýrmætasta hnossi sinu, per-
sónufrelswu.
Með vopnum þeim, sem menn
láta sér sæma af hálfu bannvina að
nota, eru einnig blekkingar. í niður-
lagi greinar hr. Norlevs eru ummæli,
sem benda til, að hér sé einungis