Ísafold - 06.04.1918, Blaðsíða 3

N
ISAFOLD
R
Fisksalan til Englands. Botn-
vörpungurinn Njörður hefir fyrstur
botnvörpunga vorra hafist handa af
nýju um að flytja fiskafla til Eng-
lands. Fór sú tilraun svo vel úr
hendi, að fyrir aflann fékst hærra
verð en dæmi eru fcil áður, þ. e. 6915
sterlingspund. |>á fékk Njörður og
kol svo mikil að nægja til annarar
Englandsferðar, og verður væntan-
lega svo koll af kolli.
Ujónaofni. Hallgr. Benediktsson
stórkaupm. og jungfrú Aslaug Zoega,
dóttir Geirs rektors.
4
Óskar Thorarensen frá Móeiðarhvoli
og jungfrú Ingunn Eggertsdóttir frá
Breiðabólsstað. »
0
Branðgerð í gasstöðinni. Gas-
stöðvarstjórinn hefir nýlega gert til-
raun til að baka brauð' inni í gas-
stöðinni með hita þeim, sem frágas-
ofnunum kemur og ella fer til ónýt-
is. Hefir tiiraun þessi hepnast mæta
vel, að sögn, og telst svo til að þarna
megi með æði litlum tilkostnaði baka
um 900 hálfbrauð á dag, og svari
það til hálfrar brauðeyðslu bæjar-
búa. \
Sparnaður sá, sem af þéssu leiðir,
mun nema mörgum þúsundum á
mánuði og kemur sér, sem að lík—
indum ræður, vel nú í dýrtíðinni.
Mótebjufélag, sem »Svörður« heit-
ir, er nú stofnað hér í bæ. Er það
hlutafélag og í stjórn þess Carl 01-
sen stórkaupmaður, MagnÚB dýra-
læknir og Bogi á Lágafelli. Tilætl-
unin er að fá land neðarlega í Mos-
fellssveit og vinna þar alt að 1000
smálestum af mó í sumar til elds-
neytis fyrir Beykjavík á vetri kom-
anda. t
Gaseitrun. Stúlka ein hér í bæ,
Guðrún Bjarnadóttir frá Bjarnabæ,
fanst síðastliðið þriðjudagskvöld með-
vitundarlaus í herbergi sínu. Var
gasmælirinn i herberginu bilaður, en
hafði verið bundinn með snæri, það
svo slitnað og gasið streymt út.
Stúlan var búin að fá ofboðlitla
rænu í gær.
i
Bæjarsíminn. Sú úrelta venja við-
gengst enn um bæjarsíma höfuðstað-
arins, að honum er 1 o k a ð kl. 7
kvöldin fyrir stórhátíðarnar, jóla-,
n/árs-, páska- og hvítasunnudag og
sjálfa þessa daga a 11 á n d a g-
fremur að líta á sem sjúkrahús fyrir
veikar sálir en hegningarstaði, þá er
þess að geta, að fréttunum frá öðrum
heimi ber öllum saman um, að hagur
manna í lífinu fyrir handan sé ánægju-
legur. Þeim ber saman um það, að
líkur sæki likan heim, að allir, sem
unnast eða hafa sameiginleg áhuga-
mál, nái saman, að lífið sé fult af
áhugamálum og starfi, og að þeir
vildu ekki fyrir nokkurn mun koma
hingað aftur. Vissulega er þetta alt
mikil fagnaðartiðindi, og eg tek það
fram aftur, að þetta er ekki óljós
trú„eða von, heldur styðst það við
það logmál, sem er látið gilda um
alla vitnaleiðslu, að beri margir óháðir
vottar það sama, þá á sá framburður
heimting á að vera talinn sannur.
Ef sagt væri frá sálum, sem væru
orðnar dýrlegar og hefðu á auga-
bragði hreinsast af öllum mannleg-
um veikleika, og ef sagt væri frá
stöðugri rilbeiðslu-hrifning umiiverfis
hásæti hins almáttuga drottins, þá
hefðu menn góða ástæðu til þesS
að láta sig gruna, að þetta væri ekki
annað en endurskin þeirrar algengu
guðfræði, sem öllum miðlunum hefir
verið kend í æsku. En þetta er
mjög ólíkt öllum kenningum, sem
— 68 —
inn, nema frá 10—11 og 4—6.
Bæjarsíminn er nú orðinn svo ó
hjákvæmilegur liður i starfi og lífi
bæjarmanua, að engri átt nær að
láta hann ekki vera opinn a 11 a
daga ár^na. Verði þeirri við-
báru hreyft, að þetta hafi of míkinn
aukinn kostnað í för með sér — ligg-
ur það svar við, að óhætt er að
fullyrða, að símanotendur með mik-
illi ánægju mundu á sig leggja þann
aukakostnað.
ísafold veit, að hún talar í nafni
fjölmargra borgara bæjarins, er hún
beinir þeirri alvarlegu áBkorun til
stjórnar bæjarsímans, að hún láti
páskana núna vera síðustu stórhátíð-
ina, sem hún leggur þau óþægindi
og erfiðleika á bæjarbúa, að meina
þeim notkun bæjarsímans.
Vilji stjórn símans fá almenna á-
skorun símanotenda — áður en hún
gerir hér á sjálfsagða breyting —
mun ekki standa á hennil
Eftirmæli.
Hinn 19. sept. siðastliðinn andað-
ist austur á Eyrarbakka háaldraður
merkismaður, Pétur Gislason, er lengi
bjó i Ananaustum hér i bænum.
Fæddur var hann í Ánanaustum,
12. júlí 181. Húnvetningur var
hann i ættir fram, kominn af nafn-
kunn'ú búmanna kyni norður þar,
af sömu ætt sem Guðm. prófessor
Hannesson, Þoil. Jónsson fyrv. alþni.
o.fl. kunnir menn. Voru foreldrar hans
Gísli Ólafsson og Hólmfríður Eilífs-
dóttir, ættuð úr Hvítársíðu. Föður
sinn misti Pétur heitipn iyáraigam-
all og gerðist hann þá fyrirvinna
móður sinnar. Hann fór oft í
kaupavinnu til Norðurlands, sem þá
var títt ungum mönnum hér syðra.
Hefir kaupamenska aukið við-
kynning meðal landsbúa. Þann 17.
maí 1856 kvæntist Pétur i fyrra
skifti Vigdísi Asmundsdóttir frá
Stekkjarkoti á Kjalarnesi. Með henni
átti hann tvær dætur, Guðrúnu,
konu Jóns Pálssonar i Fljótstungu i
Hvitársiðu, ög Sigríði konu Torfa
Þórðarsonar frá Vigfúsarkoti (bróður
Þorgrims læknis i Keflavík). Samfar-
ir þeirra Péturs og Vigdisar urðu
skammar og kvongaðist Pétur aftur
6. nóv. 1866 Valgerði Ólafsdóttir,
áður hefir verið haldið fram. Það
styðst lika, ejns og eg hefi þegar
tekið fram, ekki að eins við sam-
ræmið i frásögnunum, heldur lika við
það, að frásagnirnar eru síðasti árang-
urinn að langri runu af fyrirbrigð-
um. Og þeir menn, sem hafa vand-
lega rannsakað þau fyriibrigði, bera
vitni um það, að þau séu öll stað-
reyndir.
Nýkdmnir Vér megum ekki lita
menn. á þennnan heim, er vér
eigum í vændum, sem þrifalegan
hollenzkan aldingarð, þar sem alt er
svo vel sundurgreint, að auðvelt er
að lýsa þvi. Það er líklegt, að þess-
ir sendiboðar, sem koma til vor aft-
ur, séu allir á nokkurn veginn sama
þroskastigi og komi úr sömu lifs-
öldunni, öldu, sem er nýfarin frá
vorum ströndum. Venjulega koma
skeytin frá þeim ínönnum, sem eru
ekki farnir fyrir löngu, og skeytun-
um hættir við að verða daufari, þeg-
ar frá líður, eins og við er að bú-
ast. Það er fróðlegt að taka eftir
þvh i þessu sambandi, að sagt er, að
Kristur hafi birzt lærisveinum sin-
um og- Páli postula innan mjög
fárra ára frá andláti sinu, og að því
— 69 —
systur Ólafs í Lækjarkoti, föður
ÓhfS fríkirkjaprests. Hún dó 1890.
Með henni eignaðist hann 6 börn,
er upp komust, 3 sonu, Gisla lækni
á Eyraibakka, Sigurð heitinn verk-
fræðdng, er dó altof ungur um sein-
ustu aldamót og að nýloknu em-
bættisprófi og talinn var að hinn
mesti mannskaði, og Ólaf vegabóta-
stjóra og útvegsbÓDda (dáinn 1912^
og 3 dætur, Vigdisi konu Ein-
ars Finnssonar verkstjóra, Valgerði,
konu Jóns Ármanns Jakobssonar frá
Húsavík, er nú dvelur í Ameriku,
og Hólmfriðt konu Ólafs Theódórs
Guðmundssonar í Reykjavík. Er
hún dáin fyrir nokkrum árum.
Pétur heitinn bjó i Ananaustum
þangað til um seinustu aldamót. Tók
þá Ólafur sonur hans við búi og
dvaldist hann þar hjá honum 4 ár,
en fluttist siðan vistferlum norður á
Húsavik til Gísla sonar sins, er þá
var héraðslæknir. Þingeyinga Dvaldist
hann þar 10 árin næstu og fluttist
til Eyrarbakka, er Gísla var veitt
héraðslæknisembætti þar 1914 og
þar lézt hanD. Blindur var hann
seinustu æfiár sin.
Að nokkru var Pétur heitinn rið-
inn við opmber störf. Sæti átti
hann i bæjarstjórn Reykjavikur frá
1880—1886 og í fátækrastjórn var
hann mörg ár, og ber bærinn menj-
ar starfsemi hans þar. Hann átti þá
uppástungu, að bærinn keypti Laugar-
nes og Klepp og Rauðará, þó að
slikt sé á fárra vitorði. Frá honum
kom og sú tillaga, að barnaskólinn
gamli, sem nú er landsimastöð, yrði
reistur úr steitfi, og fékk hann ráðið
þvi, þrátt fyrir mikla mótspyrnu
Halldórs Kr. %Friðrikssonar, er þá
mátti sín mikils í bæjarstjórn hér.
Hann var og fyrsti »privatmaður«,
hér, er steinhús lét reisa. Var það
í smiðum 1874, þjóðhátiðarárið, er
Chr. 9. kom hingað, og skoðaði
hann húsið hálfsmiðað. Er þetta til
marks um, hve fágæt smið það hefir
þótt á þeirri tið. Var húsinu lokið
1879. Frumkvæði átti Pétur heit-
inn og að stofnun Ekknasjóðs
Reykjavíkur, er stofnaður var 15.
febr. 1890. Samdi hann lög hans
að mestu og var gjaldkeri hans, unz
hann fór alfarinn héðan úr bæ.
Sams konar sjóð stofnaði hann og
á Húsavik, með sama sniði og lög-
um sem i Reykjavik.
er hvergi haldið fram af hinum forn-
kristnu mönnum, að þeir hafi séð
hann síðar. Það er ekki algengt,
að framliðnir menn hafí gefið góðar
og áreiðanlegar sanuanir, þeir er
farið hafa yfir um fyrir nokk-
uð löngu. Fyrir þvi er það eins
og eg sagði, að menn fá allar
skoðanir á þessum efnum hér um
bil frá einni kynslóð, og vér getum
ekki litið á þær sem allan sannleik-
ann, heldur að eins sem part af
honum. Gott dæmi þess, hve fram-
liðnir menn kunna að fara að líta
ólikt á hlutina, þegar þeir komast
lengra áfram i öðrum heimi, er Júlía
Ames. í fyrstu bar hún það ríkt
fyrir brjósti, hver nauðsyn væri á
því að stofna sambandsskrifstofu.
En eftir 15 ár kannaðist hún við,
að ekki væri einn framliðinn maður
af miljón, í þeim aragrúa, sem er í
hinum heiminum, er nokkurn tima
langaði til að senda okkur skeyti,
eftir að ástvinir þeirra væru komnir
yfir um. Hún hafði vilst á því, að
þegar hún kom yfir um, voru allir,
sem hún hitti, nýlega komnir þang-
að eins og hún sjálf.
_ 7c _
Bókamaður var Pétur heitinn mik-
ill og las mikið alla æfi, unz honum'
þvarr sýn með öllu. Langminnug-
ur var hanti sem Njáll mundi t d.
gerla, hvað hann hafði feogið í hlut
þenna eða hinn mánaðardag á
fyrri áium. Hann var manna fróð-
astur um sögu Reykjavikur, og fer
þar margur fróðleikur í jörð með
honum. Mest var þó vert um, að
hann var maður sjálfstæður í hugsun,
skóp sér sjálfur skoðanir í hvivetna,
er hann fékst við, Ög var gæddur
þeirri hugkvæmni, er finnur í smá-
um starfhring ný úrræði og nýja
vegi til framfara og umbóta.
Dulinn.
Játningin.
Svo heitir smáklausa í seinasta
»Fióni« fjármálaráðherrans, og byrj-
ar hún á þessum orðum: »ísafold
játar nú, að árásir Jjármálaráðherrans
hafi verið út í lojtið« (Leturbr. vor).
Með þessari katlegu prentviilu hefir
Flóninu einusinni ratast satt á munn.
En til þess þarf prentvillu. Aunars
kætpi það ekki fyrir.
Þingsetning
á í raun og veru fram að fara
miðvikudag 10. þ. m. En mjög
mun undir hælinn lagt, að nægilega
margir þingmenn verði þá komnir
til bæjarins til þess að sú athofa geti
farið- fram, þvi .væntanlega þarf til
þess meirihluta þingmanna úr báðum
deildum.
Soðlar,
Hnakkar (venjul. trévirkjahnakkar),
Járnvirkjahnakkar (rósóttir), Spaða-
hnakkar með ensku lagi, Kliftöskur,
Hnakktöskur, Handtöskur, Seðlaveski,
Peningabuddur, Ianheimtumanna-
veski, Axlabönd. Allskonar Ólar til-
heyrandi söðlasmíði, Byssuólar, Byssu-
hulstur, Baktöskur, Beizlisstengur,
ístöð, Járnmél, Keyri, Tjöld, Fisk-
ábreiður, Vagna-yfirbreiðslur o. m. fl.
Aktýgi ýmsar gerðir og allir sérstakir
hlutir til þeirra.
Gömul reiðtýgi keypt og seld.
Fyrir söðlasmiði: Hnakk- og söðul-
virki, Plyds, Dýnustrigi, Hringjur o.fl.
Söðlasmíðabúðin Laugavegi 18 B
Sími 646.
E. Kristjánsson.
t
Pétur Gíslason
frá Ananaustum.
Eftir margra ára róður
oft eru vinsæl háttamálin. —
Jafnvel byr þótt gefist góður
gerir lúa’ að sigla álinn;
enda þarf með æfi-varning
öðru hvoru að »taka barning*.
Þykir jafnan þurfa’ að halda
þétt um »völiun* milli skerja,
hafa lag, ef úfnar alda,
~ Hugarlif. Þannig er þvi farið, að
frásagnirnar, sem vér
fáum, kunna að vera að eins partur
af sannleikanum. En eins og þær
eru, ber þeim mjög vel samaD, og
eru afar mikilvægar, af því að þær
lúta að forlögum sjálfra vor og þeirra
sem vér unnum. Ollum ber sam-
an um, að lífíð, sem tekur við af
þessu, endist ekki nema um tak-
markað timabil, og eftir það taki það
á sig enn aðrar myndir. En svo
virðist, sem meifa saœband sé milli
þessara sviða, heldur en milli vor
og lands framliðinna manna. Þeir
sem eru á lægra sviðinu geta ekki
farið upp, en hinir æðri geta farið
niður á við eftir vild. Lifið sam-
svarar að miklu leyti lifinu í þess-
um heimi, þegar það er bezt. Það
er framar öllu öðru hugarlif, eins
og þetta er líkamslíf. Ahyggjur út
af fæðu, peningum, fýstum, þján-
ingum o. s. frv. heyra líkaman-
um til og eru um garð géngn-
ar. Sönglistin, málaralist og mynda-
smíði, vitsmunaleg og andleg þekk-
ing hefir apkist. Menn eru í fötum,
eins og við er að búast, þvíaðeng-
in ástæða er til að ætla, að siðprýð-
in hverfi, þó að vér fáum nýja
— 71 —
áföllunum skipið verja,
— vera skýr á veiði-sviðin,
vandlátur á stefnumiðin.
— Þá, sem cft um öxl sér líta
ýmsir telja minni hinum
sem að skipi’ og áhöfn ýta
áfram beint í storma-hrynum,
ætla borgið allri snilli,
ágjöfin þótt farmi spilli.
. \
Þó hefir margur boði’ að baki
bátum velt af réttum kili,
Góða skipið gert að flaki,
glatað farmi’ í djúpa hyli,
— sá, sem öldum gætur gefur,
giftusælast stjórnvit hefur.
— Fór sá hezt að formenskunni,
fram- og bak-áýn jafnt er virti,
meta góða kosti kunni,
kepni sína’ í hófi birti,
vann sér traust með varfærninni,.
varði farminn ágjöfinni.
Sá sem lengi’ i stöðu’ og starfi
Stýrir eftir gætnis-Iögum,
helgar sér af alda arfi
atriðin úr beztu sögum,
tryggir ei hlut sinn hendingunni
- hann nær sæmdar-lendingunni.
Hann er orðinn margra-maki
miðlunganna’ á æskuvelli,
þegar hann leggur byrði’ af baki
bugaður í hárri elli,
líkami. Þessir nýju líkamir eru ná-
kvæmlega eins og gömlu líkamirnir
voru á bezta skeiði, ungir vaxa og gamlir
yngjast, þar til allir verða á sama reki.
Menn lifa í samfélagi, eins og við
má bú^st, ef líkur sækir líkan heim,
og kaii naðurinn býr enn með sinni
sönnu eiginkonu, þó að ekki sé um
neina kynferðisfýst að tefla í h'num
óæðri skilningi og engar barnsfæð-
ingar. Þar sem jarðlífstengslin halda
enn áfram og þeir menn, sem eru
á sama þroskastigi, halda saman, þá
er ekki óliklegt, að þjóðirnat séu enn
að einhverju leyti greindar hver frá
annari, þó að tungumálin séu ekki
lengur neinn þröskuldur, af þvi að
menn eru farnir að tala saman með
hugarskeytum. Bersýnilegt er það,
hve náið samband er milli skyldra
sálna þap'fyrir handan, af því, hvernig
þeir Myers, Gurney og Roden Noel,
sem allir voru vinir og samverka-
menn á jörðnnni, sendu.skeyti sam-
an, með Mrs. Holland sem miðli
Hún þekti engan þeirra. Hvert skeyti
einkendi þá í augum þeirra manna,
sem þektu þá í lífinu. Eins er það
bersýnilegt af því, hvernig þeir pró-
fessor Verrall og prófessor Butðher,
sem báðir voru frægir grisku-menn,
— 72 —
>