Ísafold - 02.11.1918, Blaðsíða 4

4
! V* FO I. D
mannarómur o. s. frv. Þetta gerir
lika Tíminn svo iðulega. En að við
höfum keypt síldaitunrmna á kr. 12 50
iýsi eg hérmeð bláber ósannindi
Þe ta er þá i priðja sinn út af þess-
ari Tíma-grein, sem eg lýsi yfir því
opinber!e-a að blaðið fari með hrein
og bein ósannindi. Mundu nú ekki
flestír álíta að ekki findist blaðinu
sjálfu ástæður sínar veigamiklar úr
því það þ •-! f að nota svona mikið af
ósannindum í ekki lengn grein. —
Ætli ritstjórinn hafi anna'rs rlve%
(rleymt áttunda boðorðinu? Ekki er
annað að sjá. — Þó eg geri það nú
i þetta sinn að gefa svo miklar upp
lýsingar um kaupverðið að lýsa
þessa getgátu Tímans ósann-
indi, þá ætla eg ekki framvegis að
skifta mér af, hverju hann kann að
geta upp á. En eg vil benda hon
um á að bezt væri fyrir hann að
halda áfram að geta upp á kaup-
verðinu og þá þannig að færa sig
smámsaman upp og niður og láta
leika á 25 aurum í hverju blaði.
Þá má heita að vissa ;é fyrir þvi
að hann einhverntíma hittí, þó af
tilviljun verði, hið rétta verð. Mun
það þá ske einu sinni að hann
— af tilviljun þó — segi satt. Og
ef hann ekki óttast að það verðí
of mikil viðbrigði fyrir sig, þá er
þarna leið t'.l þess. Þá mun spurt
hvers vegna getið þið ekki sagt okk-
ur kaupverðið? Frá mínu sjónar-
miði liggja margar ástæður tii þess
eins og eg að ým:a leyt áður hef
bent á. En fyrst er þó það að með-
an eg er fjár míus ráðandi, þá varð-
ar cngan um hrernig eg fer með
miu fé. Eg þarf engum ?ð standa
reikningsskap á bví, og þess vegna
varðar heldur engan um ‘hvað eg
kaupi og sel eða hvort eg hef tap
eða ágóða á því. Skattnnefndum ein-
nm er eg skyldur að gefa upp tekj-
ur mínar, öðrum ekki. Ef eg hef
tapað á síldarkaupunum, þá mun eg
ekki beiðast hjáipar almennings til
þess að standast það tap og eg eg
hef grætt á þeim, þá varðar held-
ur almenning ekkert um hve
mikill gróðinn er né hvernig eg
ver þeim gróða. Þessa síid keypti
eg ekki í neins manns umboði né
fyrir almannafé og af þeim ástæð-
uro varðar engan um kaupverðið.
Svo er og hitt engu siður, að sú
hugsnn, sem liggur bak við hjá Tím-
annm þegar hann. fpyr um kaup-
verð’ð er svo auðvirðileg og þeir
strengir, sem hann reynir að
slá á hjá almenningi með þeirri
spurningu og öllum getgátum sin-
um um gróða okkar, eru þeir allra
lægstu og auðvirðilegustu sem finn-
ast rr.cðal mannlegra tilfinninga;
strengir öfundsýkinnar. Öfnndsýkin
ein fær menn til þess að spyrja, ef
þeh j*aupa eitthvað, ekki: »Hve
mikið græði eg á að kaupa af þér?«
Heidar: »Hve mikið græðir pú á
að selja mér? »Er það ekki ofmik-
ið?« Þessi ófundsýki er svo við-
bjóðsleg, háskaleg og blettur á hverj-
um heiðvirðum manni að eg mun
aldrei svara spurningum, sem hún
leggur fyrir mig, né öopa eitt hænu
fet fyrir henni. Og þau blöð sem
ætla sér að lifa á þvi að ala á siík-
um tilfinningum og vekja þær upp
og jafnvel láta þingkosningar velta
á þeim, þau eru frömuðir spillingar
i þjóðfélaginu og brjóta svo bág við
alt velsæmi að þjóðarhróp ætti að
kveðu þau niður.
Af ofnangreindum ástæðum endur-
tek eg því það, sem eg sagði í fyrri
grein minni, að þó við hefðum feng-
ið hverju síldartunnu fyrir tveer
krónur tunnuna, þá var ekkert við
það að athuga, úr þvi við buðum
bændum hana svo ódýrt, að peim
var störgróði að kaupi hma og við
seidurn hana á frjálsum markaði.
Annars mættu menn imynda séi út
af þessam síídnofsóknum að sild
hefði ekki fyr gengið kai p im og
sölum manna í milli hé' á landi
og vrð værum þeh fyrst.i og einu,
sem fengjumst við slikt. K.mske
Tíminn eigi enn eftir að ko na með
það.
Nú lít eg aftur yfir greinrr Tím
ars og sé þar ekki rtokkra setn-
tngu sem ekki er marghtakin annað-
hvort með röksemdum eði rekið
'ífan í bliðið sem ósannindi. Skyn-
sömum lesendutn gefst kostur á að
dæma um það og riði óhlutdrægni
dómi þeirra, þá óttast eg haon ekki.
En þá skalegað iokum iara nokkr-
um orðum utn það, sem eiga að
vera ályktunarorð Tímans og eru
í enda greinarinnar 14. sept. Þar
segir svo, að eg hafi einungis varið
okkur sem kaupsýslumenn, en ekki
sem þingmenn. Gott er þó að hinn
með því játar að vörn hafi verið í
máli mínu. Mér er ekki kuunugt
um að nokkur þingmaðar geti sem
pinfmaður seit eða keypt nokkurn
skapaðan hlut eða hsfi umboð til
að fara með anirað fé en landsjóðs.
Þetta keyptum við ekki fyrir lands-
fé og ekki eftir neinu réstöku um-
boði og þvi skil eg ekkt vel
hvað hann á við þegar hann segir
að við höfum gert þetta sem pins;-
menn. Ef við hefðum féngið sérstaka
ívilun á verðinu, fengið síldina ódýr-
ari af pví við vorum pingmenn, þá
gat komið ti! mála að einhver mein-
ing væri í því sem Timinn er að
fle pra með, þegar hann et komirn
í það öngþveiti, að hann veit ekki
hvernig hann á að snúa sér. En
ekki einu sinni Tímanum hefir dott-
íð í hng að bera fram r-Þk ósannindi
og þá munu ekki aðrir verða til þess.
Svo er Timinn að tala um að stunda
gróðabrall á þingbekkjunum. Þaö.er
talsvert fróðlegt að vita hvað Tim-
inn meimar með þessu og.athuga
það nánar. Ef á að dæma þetta eftir
þvi sem fram er komið gngnvart
okkur i þessum árásum, þá mætti
álykta þannig að þingmenn mættu
aldrei kaupa neitt eða selja tneðan
þeir eru í Reykjavík um þingtfm-
ann, eða ef til vill aldrei meðan þeir
eiu þingmenn, af þeim ástæðum að
þeir gcetu grætt á því og að þetr
gerðu þið »sem þingmenn«. Et svo
er þá býst eg við að margir verði
breyskir í augum Ttmans og fáir
séu sem ekki þafi unnið sér til
óhelgi. Hér ætla eg að nefna nokk-
ur smádæmi, sem fyrir geta komið;
1. Eg kaupi hest eða hesta í
Reykjavík og fæ af einhverri
tilviljun tækifæriskaup. Sel þá
svo aftur þegar heim kemur
eða fyr, venjulegu verði, en
græði á þeim. ••
2. Nú er eg læknir, en roeðan
eg sit i Reykjavík á þíngi fæ
eg tækifæriskaup á umbúðum
eða öðru, sem læknar verða að
hafa og selja má ut?n lyfjabúðar,
fæ þetta t. d. á uppboði með
góðu verði. Sel þetta svo þeg-
ar heim kemur með venjulegu
verði, eða ef til vill lægra verði,
en græði þó mikið meira á því
en samskonar vörum sem eg
venjuleía hef til sölu.
3. Eg er kaupmaður, en af þvi eg
er staddur í Reykjivík um þing-
timann, þá næ eg kjarakaup-
um á matvöru, smærri eða
stærri birgðum. Sel þær svo
þegar heim kemur eins og þær
vörur eru seldar hjá öðrum
kaupmönnum eða kaupfélögum,
eða jafnvel talsvert lægra verði,
en græði sarot miklu meira á
þeim en hinir
Ö!1 þessi kjarakaup má segja að
eg hafi fengið af því eg var þing-
maður. Því eg hefði ekki verið á
vett-ang annars. Má halda áfram
svona að telja upp ótal dæmi þessu
lík, sem geta komið fyrir og koma
iðuglega Jyrir. Sumir þingmenn hafa
t d. keypt og seit hús með góð-
um hagnaði meðan þeir voru á þingi.
í Timan: auj;um og eftir hans siða-
lærdómi hlýtur þetta a!t að vera ó-
sæmilegt. Vera að stunda gróða-
brali á þingbekkjunum. En þá held
eg nú að vesalings Timinn megi
fara að vara sig á því að hans menn
verði ekki lika fyrir barðinu á hon-
um þegar hann er kominn út i
slikir öfgar.
Eg hef sett þessi dæm! — svona
skýrt fram til þess að heiibrigð skyn-
semi óspiitra manna geti skorið úr
hvernig á slikt beri að líta, en vil
taka það fram til þess að enginn sé
í vafi um mina skoðun að eg get
ekkert séð athugavert við þetta og
ekkert ósæmilegt fundið við það.
Eg tel það »bæði hlægilegt og sorg-
legt i senn« svo eg noti orð Tím-
ans, að nokkurt blað skuli ætla séi
að reyna að gera slíkt tortryggilegt
í augum þjóðarinnar. Það blað gerir
gys að heilbrigðri skynsemi lesend-
anna.
Nú hef eg látið mina skoðun uppi
i þessu efni og ef menn telja þetta
rangan hugsunarhátt, þá vita þeir nú
hvernig eg er. Eg hef aldrei ætlað
mér að dylja mínar fkoðanir og er
reiðubúinn til að verja þær. Hvort
mönnum iikar þetta betur eða ver
það er mér sama. Þetta er mín
sannfæring. Álít eg sóma minum
fullvel borgið með þvi og vonast þó
eftir því að min sómatilfinning verði
aitaf og alls staðar álitín á hærra
stigi en sómatiifinning ntsjóra Tim-
ans, enda verð eg að telja vægast
sagt vafasamt að hún sjaist 1 blað-
inu.
Slðast kiykkir Tíminn svo út með
því ; ð htfa í hótunum við mig, ef
eg »dirfist* að bjóða mig fram til
þings ofur. Ji, brá mérl Annars
hefir mér nú aldrei dottið það í
hug, að Timinn ekki gerði ajt, sem
i hans vaidi stendur til þess að varna
því að eg komist á þing. Mtnsta
kosti hef eg svo mikið sjálfsálit, að
eg mundi blygðast mín fyrir að bjóða
mig oftar fram til þings, ef æg vildi
að Tíroinn undir núverandt kliku
mundi styðja mig. Og það þætti
mér undariegt, ef heiðviiðír menn
vildu láta skarnlúku Tímans bera sig
fram, sem þingmannsefni á rnóti
mér, eftir framkomu hans i pessu
máii. Satt að segja var eg alveg
óráðinn í þvi hvort eg myndi oftar
bjóða mig fram ttl þings. Mér finst
þ .ð ekki glæsilegt, ef þetta óþolandi
klíku ástand á að halda áfram í þmg-
mu. Enda eru víst fleiri góðir menn
þreyttir á þingsetunni undsr þessu
standi; ástandi sem Tíminn hefir
mest skap tð og reynir að halda við
þjóðinni til tjóus og spiiltngar. En
úr því Tíminn þannig hotar roér
hörðu, þá held eg að eg gangi ekki
af hólmi.
Vilegþví hér meðláta hann vita,svo
honum komi það ekki á óvart, að
svo framarlega sem eg held lífi og
heilsu og ætla mér að vera áfram í
Strandasýslu, þá skal eg bjóða mig
fram, ef eg fæ nógu marga með-
mælendur tll bess að framboðið verði
löglegt. Nú veit Tíminn á hverju
hann á von. Eg læt ekki undan síga.
Það er best að það komi i Ijós
hvort samvizkuvana blaðasnápar geta
með ósannsögli og gífuryrðum rifið
aiður á fám vikum það traust og
álit, sem eg með 10 ára samvinnu
við hé;aðsbúa mína og þingsetu í
mörg ár hef áunnið mér.
Eg hef orðið nokkuð langorður,
en það er af þeirri ástæðu að ótil-
neyddur ætla eg ekki framvegis að
eyða orðum um þetta síldarmál. Ef
eg hefði nægan tíma til að skrifa
blaðagremir, þá mundi eg skrifa frem-
ur um eitthvað þarflegra. Þarflegra
væri t. d. að skrifa rækilega um og
flatta ofan af þeirri viðsjárvetðu spill-
ingu sem hin reykvikska Tíma-klíka
er að veita inn í þjóðlíf vort undir
því yfirskyni að hún sé að vinna
íyrir samvinnustefnuna, en áreiðan-
lega öllum sönnum samvinnumönn
um til mikillar gremju og stefnunni
sjálfri til stórtjóns.
Framvegis fær Tíminn því að
halda áfram að sverta mig og sví-
virða án þess eg gefi því gaum,
nema eitthvað nýtt komi fram frá
bohum sem væri svara vert. En
minna mætti hann á það að lokum,
það Nefari kvað við Aðganes:
. . . hælumk minst i máli
metumk heldur at val feldan . . .
. Hólmavík, 12. okt. 1918.
Magnús Pétursson.
„Undir ijúfum lögiim“.
Það er verulegur aufúsu-gestur,
sem hinn ókunni, en þó þjóðkunni
Gestur hefir sent öllum ljóð- og lag-
elskum mönnum undir titiinum nér
að ofan.
Dr. Alexander Jóhannesson hefir
búið undir prentun það, sem Gestur
hefir kveðið »undir ljúfum lögum«
og »í hálfum hljóðumt, og hefir
orðið úr þvi 10 arká bók, gefin út
af Þorsteini Gíslasyni.
Með réttu hefir veiið um það feng-
ist hve fátæklegt væri um góða texta
undir fðgrum lögum — á íslenzkri
tungu. Góðskáld vor hafa ekki
skipað sjálfum lögunum, sem þau
hafa undir ort eða þýtt undir, nægi-
lega háan sess í huga sínum. í því
efni hefir Gestur í raun réttri gezrt
b autryðjandi. Fyrir honum er að-
alatriðið að fella sr.man texta og lag,
svo að úr verði harmoaisk heild.
Og þegar hann fær til meðferðar er-
lend lög og texta — til þess að snúa
á íslenzku -- verður viðfangsefnið
fyrir honum fyrst og fremst að >pýða
lagið«, eins og hann sjálfur hefir
sagt — hér í blaðinu — i sambandi
við eina beztu af svofeldum þýðing
um sínum »Svaninn« undir hinu
gullfailega lagi Jarnefelts.
Sönglifi íslenzku er stórgróði að
þessu ljóðasafni Gests og islenzkt
söngfólk má ekki láta farast fyrir að
afla sér ‘bókarinnar og syngja is-
lenzku textana hans Gests við upp-
ábaldslögin sín.
Þær ættu að reyna stúlknrnar út
um land alt, sem leika á guitarinn
sinn »Fjorton ár« eða Spinn, Spinn,
hvort þeim þykir ekki eins gott að
syngjá »þýðingarnar« hans Gests,
eða bergmálið eins og hann kallar
það sjálfur. Fyrsta vísan í »Fjorton
ár« er svona:
Fjórtán ára það förlast mér ei
var eg fjörug og glaðlynd yngismey
Ekki bað mín einn einasti einn
og eg var heldur ekki að hugsa um
neinn.
La, la, la, la . . . .
Og í Spinn, Spinn er hún svona:
Hún var svo væn og rjóð
Seðlar,
Hnakkar (venjul. trévirkjahnakkar),
Járnvirkjahnakkar (rósóttir), Spaða-
hnakkar með eusku lagi, Kliftöskur,
Hnakktöskur, Handtöskur, Se"iaveski,
Peningabuddur, Innheimtumanna-
veski, Axlabönd. Allskonar Ólar til-
heyrandi söðlasmíði, Byssuólar, Byssu-
hulstur, Baktöskur, Beizlisstengur,
ístöð, Járnmél, Keyri, Tjöld, Fisk-
ábreiður, Vagna-yfirbreiðslur o. m. fl.
Aktýgi ýmsar gerðir og allir sérstakir
hlutir til þeirra.
Gömul reiðtýgi keypt og seid.
Fyrir söðlasmiði: Hnakk- og söðal-
virki, Plyds, Dýnustrigi, Hringjur o.fl.
Söðlasmiðabúðin Laugavegi 18B.
Simi 646.
£ Krlstjánsson.
Travarer.
Forbindelse söges med Köbere af
Planker, Brædder, Tömmer, Lister,
Snedkerier etc.
Aktiebolaget Backlund & Röuqyist,
Göteborg, Sveríge.
Gerið svo vel
að koma inn í söðlasmíðabúðina á
Laugavegi 18 B og skoða ódýrustu
reiðbeizhn, sern nú eru fáanleg.
Söðlasm búðin Laugavegi 18 B,
Simi 646.
Nærsveitamenn
eru vinsamlega beðnir að vitja
Isafoldar í afgreiðslunni, þegar
þeir eru á ferð í bænum, einkum
Mosfellssveitarmenn og aðrir, sem
flytja mjólk til bæjarins daglega.
Afgreiðslan opin á hverjum virkum
deRÍ kl. 9 á morgnana til kl. 6 á
kvöldin.
sat við rokkinn raunamóð
Tímans þráður tognar fljótt
tárin runnu dag og nótt.
hr þetta nefnt af handahófi en í
bókinni getur söngfólk fengið ágætis
texta undir m. a. þessi lög: Juanita,
hið kunna spánverska lag, enska lag-
ið Daisy Bell, sænska danslagið
Álskvárda flicka (»Grafardals fögr-
um« oft sungið undir þvi).
Af einsöngslögum má nefna Griegs
iögin tvö »To brune Öjne« og
»Soiveigs sang«, Kjerúlfslagið »Hytt-
en er lukket«, sænska þjóðlagið: »Aa,
Oia, 01a«, sænska þjóðlagið »Pehr
svinaherde«. Einn Glunta hefir Gest-
ur og þýtt (nr. IX. Framát march)
og væri gaman að fá fleiri Glunta
frá hans hendi. Enn eru ótaldir
kórsöngvar sem Gestur hefir frum-
ort eða þýtt fyrir söngfél. 17. júní.
Þýðingin á Ólafi Tryggvasyni (Brede
Sejl), sem hann hefir tileinkað félag-
inu, er með hreinu snildarbragði feld
undir lag Reissigers.
Hér skal staðar numið. Tilætl-
unin var ekki önnur en sú að benda
söngelskum mönnum á þessi söng-
Ijóð. En öðrum, sem vitið hafa meira
í því efni, skal eftir látið, að dæma
þetta ljóðasafn Gests frá braglistar
sjónarmiði.