Ísafold - 07.06.1924, Blaðsíða 1
Ritstjórar:
Jón Kjartansson
Valtýr Stefánsson.
Simi
498.
Auglýsi'iffasimi
700.
ISAFOLD
DAGBLAÐ MORGUNBLAÐIÐ.
Verð 8 kr. um árift
— 6 kr. til næstu
áramóta — G-jalddagi
þessa árs er 31. des
n. k. Áfgreiðsla og
innheimta i Auetur-
stræti ð — Siml
500.
49. árg. II. tbl.
Laugardaginn 7. júni 1924.
ísafoldarprentsmiðja h.f.
V ÝVwx' £ V
Nord
Wj.'Vv'-JCV-
.hin^ton
iHWHí
ushiru
Konsfanfin*'ef-V^ðlro
. Bukaréstvfe
Flugið umhverfis hnöttinn.
Hann ver frelsi einstaklinganna,
o" vinnur að því að efla það þjóð-
lega, sem til er hjá þjóð vorri.
Framar öllu heldur hann í á
fjármálasviðinu, enda þörfnumst
vjer einskis frekar nú.
Ihaldsflokkurinn er enginn aft-
urhaldsflokkur. Hann er þjóðleg
landvörn, sem vinnnr að viðreisn
landsins, vinnur á móti byltinga-
mönnunnm, sem sífelt eru að
vekja upp sundrung og hatur
milli einstaklinga og stjetta, til
þess eins að lyfta sjálfum sjer upp.
Á myndinni hjer að ofan sjest
hæði flugleið Frakkans, sem lagði
af stað um svipað leyti og ame-
ríski flugleiðangurinn kringum
jörðina, og einnig hinna beggja,
Ameríkumannanna og Englending
anna. Leið Engl. er þama
mörkuð til Kalkutta, en leið
franska flugmannsins er mörkuð
til Kína, og þaðan ætlaði hann
til Japan. En flugleið Ameríku-
roannanna liggur yfir Alaska og
Kyrrabafið.
Efst til 'hægri á myndinni sjást
amerísku flugvjelarnar tilbúnar
til hinnar löngu og hættulegu
ferðar. Neðst til vinstri eru ensku . í heimínum er þessum loftleiðar-
flugmennimir Me Laren. Plen-.
derleth og Andrews. Til hægri:
sjest frægur franskur flugmaður,
sem lengst hefir komist ílengdar-
flugi. En í miðju myndarinnar
er foringi ameríska flugleiðang-
ursins, Majór Martin. Hvarvetna
Hugvekjur sjera Tryggva.
Ýmsar síðustu hugvekjur sjera
Tryggva era nokkuð einkennileg-
ar. Vjer höfum stundum verið að
virða fyrir oss, hvað það nú sje
af hans fyrri ment, sem mest hefir
haft áhrif á hann, og markað sín
einkenni á hann. Fáum vjer eigi
betu^ sjeð, en að það sje það að
„svíkja með kossi.“ Bendir síð-
asta hugvekja hans um íhalds-
flokkinn einnig á þetta.
Rauði þráðurinn í þessari hug-
vekju prestsins er eigi sá, að
ófrægja íhaldsflokkinn. Síður en
svo. pað er nmhyggjan fyrir þjóð-
inni, sem hann her fyrir brjósti.
Og hvernig er sá vinargreiði svo a£
hendi leystur? Hann fer að reynál
að skýra fyrir mönnnm hugtakið
„íhald“ eins og það var fyrir 16
áram.
Nú er það svo, að merking
flestra orða er því háð, við hvað
miðað er. Sá er sterkur talinn
meðal miðlungsmanna, er í lakaral
mönnum veitt hin mesta athygli, Jagi er, þegar hann kemnr meðal
því þetta er í fyrsta sinni, sem kappa. Jónas og Tryggvi þykjá
flugmenn hafa freistað að fljúga
kringum hnöttinn.
I myrkri.
Báðþrota,
Ihaldsflokkurinn er mikillþyra-
ir í ngum þeirra Tímamanna. —
petta er eðlilegt, því flokkurinn
hefir nnnið sjer mikið og alment
traust landsmannaþann stutta tíma
sem hann hefir starfað. pví fleiri
vaxin, að híin ætti fyrir löngu
að hafa fengið sinn dóm hjá þjóð-
inni. Engin festa eða alvara fylgir
skrifum þeirra. peir — „leiðtog-
arnir“ — þykjast vera samvinn«p-
menn og vinna fyrir fögrum hug-
sjónum. En þessi ,hugsjón‘ þeirra
er þá fólgin í því einu, að vekja
sundrung og hatur milli einstak-
linga og stjetta þjóðfjelagsins, til
hrigslyrðum og stóryrðum, sem j
Tíma-„leiðtogamir“ hafa eytt til!>ess eins að *?eta látið fara sem
þess að ófrægja þenna flokk, ogíbest(ium S'iálfa ^ 1 ”skámaskot-
þá menn, sem hann skipa, því lnu'
meiri velvild og traust hefir flokk-
urinn unnið sjer meðal lands-
manna. Úr öllnm áttnm berast
þakklætisbrjefin, svo að óhætt er
að fullyrða, að engum stjórn-
málaflokki hefir verið betur tekið
en íhaldsflokknum.
En þetta sýnir jafnframt hve
óvenjulega lítið fylgi þeir hafa
Danahatur.
Undanfarnar vikur hafa þessir
„leiðtogar“ með öllu sínu „skít-
kasti“ reynt að gera árás á Morg-
unblaðið og Isafold og á útgáfu-
fjelag blaðanna. — Tilraun var
gerð til þess að vekja upp gamlar
vær’ngar — deilur milli Islend-
Tíma-„leiðtogarnir.“ Öll stóryrðin' inga og Dana — deilur sem voru
og slagorðin eru lítilsvirt og fyrir-: leiddar til eudanlegra lykta á
litin með öllu. i friðsamlegan hátt með Sáttmálan-
pað er engin furða þótt lands- um 1918. „Leiðtogarnir“ hjeldu
menn sjeu orðnir þreyttir á skrif-
um þessara „leiðtoga,“ og taki
að ennþá væri máske hægt að
vekja upp Danahatur hjá íslensku
ekkert mark á þeim. Framkoma 1 þjóðmni. peir fluttu þess vegna
þeirra í öllum málum er þannig ] ósannindi og rógburð um, að það
væru erlendir menn sem ættu og
rjeðu þessum blöðum, og stefhu
þeirra,. Erlendra hagsmuna væri
þar eingöngu gætt.
Pegar þetta misheppnaðist,
reyndu þeir með sömu meðölum
að ófrægja fhaldsflokkiim, og
landsstjórnina, sem hann studdi.
petta átti að vera landráðaflokkur
eða annað verra. pá kom hið
fræga þingskjal nr. 515 — svart-
asti bletturinn í sögu Alþingis.
Og ennþá áorkuðu þessir veslings
„leiðtogar" engu. Stóryrði þeirra
og brígsl hjöðnuðu niður eins og
bóla á stöðnvatni. pá var að leita
að öðru meðali, hugsuðu „leið-
togarair.“
íhaldsflokkurúm og Landvörn.
í „Tímanum“ 31. f. m. fer ann-
ar „leiðtoginn“ Tr. p. af stað —
vitaskuld í sögiuia, — og nú í
stjórnmálasöguna. Tr. p. er sagður
sögufróður, og mun það rjett vera.
Hann hefir gaman af að bera sam-
an fortíð og nútíð, og í ,Tímanum‘
31. f. m. er hann að leita að eldri
stjórnmálaflokki, sem hann gæti
líkt við íhaldsflokkinn.
stórmenni í Framsóknarflokkntimj
hvað mundi úr þeim verða, ef I
íhaldsflokknum væru. pannig
það með hugtakið íhald. pað hefih
breytilega merkingu, er miðast
’mjög við stefnu annara stjóm-
análaflokka í sama landi á sama
tíma. petta vita allir, og jafnvel
Tr. p.
Sögumaður.’nn Tr. p. fer 16 ár
aftur í tímann og finnur þar
Landvarnarflokkinn gamla. Hann
prentar upp kafla úr ræðu er Jón
porláksson núv. fjármálaráðherra
hafði haldið í „Fram“ — heima-
stjórnarfjelaginu gamla, um
íhaldsflokkinn þáverandi þ. e.
Landvarnarflokkinn.
Síðan 1908 hefir ýmislegt
borið við hjer á landi, sem var
óþekt áður. Síðan hefir socialism-
inn birst hjer í ýmsum myndum.
Boðbérar þessarar stefnu nú, eru
blöðin „Alþýðublaðið“ og „Tím-
inn“. Leiðtogar þessarar stefnu
vilja öllu umturna. peir vilja um-
turna þjóðfjelagsskipnlaginu —
hefta persónulegt frelsi einstak-
linganna — og jafnvel fella burt
allan eignarrjett þeirra. Um allan
heim hafa myndast stjórnmála-
flokkar móti þessum umrótamönn-
um. Og íhaldsflokkurinn íslenski
er m. a. af því sprottinn. Hann vill
halda í hið góða og nýtilega í
þjóðskipulaginu. Hann vill ekki
láta pólitíska angurgapa rífa nið- #) p. e. Landsmálafjelagið Stefnir.
ur, án þess að sjeð verði um, að Klemens var í fjelagi því, og hjelt'
ijafnframt verði hygt upp aftur/þar ræðuna.
En þar sem Tr. p. þarf að
sækja alt sitt vit í aðra, mundi
hann hafa getað stytt sjer leið að
sannleiksmarkinu, og betur fund-
ið rjetta lýsingu á ihaldsflokknum
nýja, ef hann hefði staðnæmst við
árið 1921. par hefði hann rekið
sig á dóm manns, er hann sjálf-
ur mun álíta merkismann. Er það
Klemens Jónsson fyrverandi ráð-
heiTa, Framsóknarflokksins.
Dómur Klemensar Jónssonar.
í tímaritinu „Iðunni“ frá 1922,
jan.-aprílheftinu, bls. 186, segir
Kl. J. um nauðsyn á myndun í-
haldsflokks:
,,Mjer er nú samaumhvort fje-
lagið*) gengst fyrir stofnun slíks
flokks eða ekki, því hann kemur
hvort sem er, hann skapast blátt
áfram af nauðsyninni, því hvað
er nú sem skilur? Um hvað eiga
flokkar nú að myndast? pað