Ísafold - 19.03.1925, Blaðsíða 2

Ísafold - 19.03.1925, Blaðsíða 2
fSAFOLD .'lndurskoðendur voru kosnir eu sá galli fylgir því, að bæk- «1 'n Guðmund.sson, endurskoðari urnar verða stærri. 3 ,i Samb. ísl. samvianufjelaga og Nokkur breyting er á nöfnum, kob II. Líndal, bóndi á Lækja- bæði á latnesku og íslensku nöfn- i iti. | unum. Breytingarnar á latnesku Jakob I>índal er fulltrúi Norð- nöfnunum eru hinar sömu og í ] idingafjórðungs, kosinn til þ-ess öðrum löndum, og byggjast þær 1 ua, er aðalfundur Bíinaðarfje- á samþyktum, sem gerðar hafa I gs Islands verður haldinn í verið á náttúrufræðingafundum. j úm fjórðungi, en það verður Breytingarnar á íslensku nöfn- •j vetur. 1 unum eru ekki miklar, en þær Hefir því búnaðarþinginu ekki hefðu helst ekki átt að vera H'ún- tekist betur með kosningu þess ar. þau nöfn, sem höfundi hafa auanns, sem átti að vera fulltrúi þótt ófögur að einhverju leyti, en það, að 'kosinn var sá eini hafa orðið að víkja, en í stað íulltrúi, er vafasamt er, að eigi þeirra komið fegurri nöfn. Við- efturkvæmt á búnaðarþing. sjárvert er þó að breyta nöfnum, sem farin eru að festast. En sjálf- sagt er þó að breyta um nafn ef annað eldra nafn ikemur fram á sjónarsviðið. Myndatalan er talsvert aukin eins og um var getið, og eru það einkum stara-, fífla- og undafífla- myndir, sem við hafa bæst. Eru II. útgáfa, aukin. það yfirl.eitt góðar myndir. Kbh. 1924 | Lýsingarnar á fíflum og unda- j fíflum eru eftir liinn góðkunna sjerfræðing í þeim fræðum, Hugo Flóra íslanös Stefáns StefánssonaX. Flóra íslauds nefir lengi verið beðið Dahlstedt í Stokkhólmi. ófáanleg og hafa margir ^ Allur frágangur er hinn vand- "þessarar nýju iitgáfu með oþreyju. aðasti 0g letri8 er mik]u fal]e£,ra Margt hefir tafið í>rir U*"<1 un°1‘ á nýju útgáfunni en hinni eldri. I fyrstunni vai erfitt a a, u praman 4 k4pUnni er laglegur gefanda. Bókmentafjelagið gaf ut bI6mv5ndur> hundinn úr rjúpna- ■’ útcáfu, en það vogaði ekki að . ... .... ,,, uigrtiu, r- i ^ laufi, moðru, blagresi og eyrar- taka að sjer útgáfu Florunnar i . ....... .. - rós og upp yfir alt þetta gnæfir annað sinn. VA varð dráttui „ulsferin sem tákn nytsemdar. a útgáfunni sökum veikinda og andláts höfundarins. Nú hefir son- umar. ,. Framan við bókina er mynd ur hans gefið bókina út að nyju. höfundarins Allur ágógi af sðiu Hefir hann lagt alt kapp á, að bókin yrði sém best úr garði gerð bókarinnar á að renna í minn- ingarsjóð Stefáns Stefánssonar, en rannsóknir á íslandi. Ilelgi Jónsson. ejís®' Ágrip af ræðu Jóns Magnússonar og þannig sýnt æfistarfi föður síns hflnn . ^ styrkja n4ttúrufræðis- lofsverða ræktarsemi. Handritið var að1 mestu leyti búið, þegar Stefán andaðist. Hefir Valtýr not. ið hjálpar fagmanna við útgáf- una og má þar einkum nefna prófessor Ostenfeld, sem telja má meðal hinna fremstu grasafræð- ínga á Norðurlöndum. Pá sný jeg mjer að sjálfri bók- inni. Hún er að stærð, XLI + 305 forsætisráðherra á fundi 16. þ. m. bls. auk titilblaðs og efnisinni-j ------ hahls. Á bls. I—XII eru formálarj ffinir svo köHuðU „leiðtogar" fyrir 1. og 2. útgáfu. A bls. XTIT aiþýðunnar Ji jor í bænum, böfðu til XLI, er inngangur, en lýsingar j boðað til fundar 16. þessa mán., frá 1—249 bls., þá koma fræði-jer þeir nefndu almennan borgara- orðaskýringar og nöfn finnenda. fund. — Tilgangurinn var sá, að fr4 284—288 bls., og að lokum £ mótmæla varalögreglufrumvarpi registur yfir latnesk og íslensk stjórnarinnar. — „Leiðtogarnir“ plöntunöfn frá 289—305 bls. —! höfðu áður verið að smala sams- Fvrsta útgáfan var XXXVI +1 konar mótmælum úr öðrum kaup- 258 bls. Önnur útgáfa er því 52 j landsins. Þeir liöfðu gert bls. lengri. í 2. útg. eru miklu fleiri myndir (181) en í 1. útg. (127). í 2. útg, eru taldar 411 I sjer far um það, „leiðtogarnir/ að segja svo miklar f jarstæður um þetta mál, að furðu gegndi. peg- ar málið var til 1. umræðu á Al- tegundir en í 1. útg. 359. petta! , . . • n' v n 6 f .. þmgi, toku þeir Tryggvi Porhalls er æðirnikill munur á tegundatölu' og stafar það mest af því, að 2. útg. lýsir yfir 40 undafíflategund- um, en 1. útg. aðeins 10 tegundum. pess utan hafa ýmsar tegundir fi-ndist hjer á landi síðan 1. útg. kom út. Hefir margra þeirra verið getið áður í skýrslu nátt- úrufræðifjelagsins. Lýsingarnar eru í öllum aðal- atriðum svipáðar í báðum ritgáf- um. par er fylgt hinu svonefnda lyklakerfi. Aðallyikillinn stendur framan við ætta-, ættkvísla- og tegundalýsingarnar. Er honum skift í kafla, sem auðvelt er að átta sig á. Tegnndalýsingar eru 5tarlegar og jafnvel lengri en þurft hefði, því að ekki þarf nema örstutta tegundarlýsingu, þegar „lyklar“ eru notaðir út í ystu æsar. En nákvæm og itarleg lýs- ing er auðvitað ávalt æskilegust, son og Ásgeir Asgeirsson að sjer það hlutskifti, að flytja þvætting Bolsanna þar, og er Tíminn nú að flytja bændum þann boðskap. — Gefst bændum þar gott tækifæri að meta forystum.ennina!, „leið- toganna.“ Á fundinum 16. þ. m. mætti forsætisráðherra og hjelt þar ræðu og talaði með stillingu og gætni, eins og hann er vanur. Fer hjer a eftir útdráttur úr þeirri ræðu: pað hefir ekki verið um það, deilt í þessu máli, að sú skylda j hvíli á mönnum alment, að að- stoða lögreglumenn, ef þeir við þurfa við framkvæmd embættis- starfa sinna. Á þessari sikyldu byggir frumvarpið, og gerir hana að nokkru leyti víðtækari, og að nokkru leyti þrengri. pótt frv. gjöri ráð fyrir að varalög- regla geti komið í alla kaupstaði landsins, þá hygg jeg, að hennar 'sje ekki mikil þörf að svo komnu, nema. í Reykjavík og á Siglu- firði. Til þess nú að gjöra málið ein- faldara, þá ætla jeg einungis að tala um Reykjavík, og um það, hvernig þessu mætti haga hjer, eftir því, sem ráðuneytið ætlast til. ; t stað þess að byggja einungis í á hinni almennu skyldu, á að ; kveðja alt að 100 manns, sem svo skipi varalögreglu. peir s<culu . æfðir nokkuð í því, sem lögreglu- þjónar þurfa æfing í og fræddir nm það, sem þeir þurfa að vita. peim þarf að fá einkennisbúning ■g þau tæki, sem hinir föstu lög- regluþjónar hjer bafa, ekki vopn, nema menn telji kjdfu eða stokk vopn Þes.si varal'igregla á ekki að vera nein stjórnar ögregla, ekki inusinni ríkishigrti, 'e. heldur að- •‘ns til aðstoðar ]ögregl-..st jóra þ<'sra bæjar, til >i>>"itar við hina +östu lögreglu þegár lögreglu- stjóri telur h ekki ein'ilíra ■ egna, uppþotí eðn ótta fyrir upp- þoti eða einhvers meiri háttar óróa. pað er algjörlega undir lög- reglustjóra komið, hvort vafalög- reglan verður notnð eða ekki, og hvenær og livernig. Af sparnaðarástæðum er ekki ætlast til, að varalögreglumenn fái þóknun, aðrir en aðalforingi og flokksforingjar. Utbúningurinn í fyrstu hefi jeg áætlað mundi kosta um 25 þús. kr., og árlega kostnað um 10 þiis. kr. Mjer var það ljóst, og jeg hefi þegar að upphafi viðurkent það, að það er nokkuð hart, að leggja þessa almennu skyldu aðallega á þá tiltekna menn endurgjalds- laust. í byrjun geta æfingarnar haft nokkra tímatöf í för með sjer, en síðan verða tafirnar ekki svo teljandi sje. Annað er það, er fundið er að, nefnilega að við kvaðning þess- ara 100 manna, verði farið eftir stjórnmálaslkoðun þeirra. pað væri máske skiljanlegui- þessi ótti, ef lándsstjórnin ætti að kveðja mennina; en nú er það sjerstak- ur embættismaður á embættisá- • byrgð, eftir frv., sem þetta á að gera. Nú hittist hjer merkilega á. Um líkt leyti og varalögreglumálið er hjer á ferðinni, ber jafnaðar- stjórnin danska fram frv. um svipaða lögreglu. par rísa íhalds- menn á móti, og fleiri, af því að þar eigi að stofna rauðan her. Hjer rísa Alþýðuflokkurinn og Frainsóknarflokkurinn upp, og segja, að hjer eigi að stofna hvít- an her. Hvorugt nær auðvitað nokkurri átt, því að þó þessar ólíku stjórnir væru allar af viljaj gerðar, þá gætu þær það ökki. j Hvorug stjórnin hefir meirihluta ( samfeldra flokka bak við sig á þingi. Svo er hitt, að t. d. hjer, að hvernig sem fer um varalögreglu- frv. nú, þá getur það ekki komið í framkvæmd fyr en eftir tals- verðan tíma, og hver veit nema þá væri sameinuð stjórn Fram- sóknarflokks, og Alþýðuflokks við völd. Svo að íhaldsstjórnin gæti ekki bygt á því, að hún væri að búa í hendurnar á sjer. En alt þetta tal er óþarft, því að það er eloki stjórnin, heldur emba'ttis-; maður sjerstakur, sem kveðja á. Nú hefir verið spurt: Er nokkur þörf á þessu? Er eltki liin almenna aðstoðarskylda nóg? Jeg verð nú að láta menn alveg sjálfráða um það og biðja þá að kveða upp dóm með sjálf- um sjer um það, hvort þau atvik geti elcki fyrirkomið, og hafi ekki fyrir 'komið, að hin fasta lögregla' hafi ekki verið einhlít, og hvort j svo geti ekki komið fyrir aftur. j En um hina almennu skvldu vil • jeg segja þetta, að hún em aðallega aðeins þannig í fram- j kvæmd, að íögreglnþjónn einn eða | fleiri reyndust ekki einhlítir á1 einhverjum stað, þár er hann á í i liöggi við einhvern brotlegan eða j fleiri, skorar á nærstadda að að-! stoða sig og viðstaddir menn gera það. — En hitt er mjög efasamt að lögreglustjóri geti kvatt menn j í hópum að heiman. Svo er enn að ef farið er að safna liði hingað j og þangað í því augnabliki, semj uppþot verður, getur vel farið svo, að mönnum finnist, sem ver- ið sje að etja stjett móti stjett j Annað mál er það, ef kvaddir eru fáir menn og æfðir sem lögreglu- i iónar, fastir varamenn, sem til i taks eiga að verða, hvena?r sem á þarf að halda, eftir embættis- ‘ skyldii. Á þá ætti að verða litið alveg eins og hina föstu bæjarlög-1 reglu, sem í framkvæmd verks; síns engan mun gerði manna. Jeg trúi því, að minsta kosti, ef þetta vaíri komið í gang, þá mundi svo verða álitið. — Enn er það injög mikilsvert, að þeir menn sjeu æfoir, sem stilla. eiga'. til friðar. pví að vel getur það * fyrir komið, að þeir, sem óæfðir j ætla sjer að sefa óróa, verði frem- ur til að vekja* hann. pað er annars auðvitað, og það, hefi jeg margoft tekið frarn, að, finnist annað betra ráð til þess j að efla lögregluna nægilega, þá skyldi jeg fúslega taka það upp, e,f fært væri kostnaðar vegna, því að jeg verð að leggja áhersl- una á það, og það er aðalatriðið, að það er nauðsynlegt að efla hana að miklum mun. Og undar- legt er það, að ekkí má orða það, að efla óvopnaða lögreglu á landi, en enginn hefir á móti því, að hún sje efld stórkostlega á sjó, og' útbúin sem best — að vopnum - - nema hr. Haraldur Guð- i nmdsson. Enn litla athugasemd. Sú ásöik- un er borin fram, að stjóminhafi ekkert fyrir augum ineð varalög- reglufrv. annað en það, að kúga alþýðuna. Jeg ætla nú ekki að fara að tala úm það, að það eigi að fara að skjóta hana niður. Nei, jafnvel þótt ekki sje um annað að ræða en svo sem 100 óvopn- aðra manna, sem auðvitað yrðu. vanhöld á, er til ætti að taka, þá á þessi flokkur að vera til þess stofnaður að kúga alþýðuna, sjer- j staklega í kaupdeilum. Jeg hefði nú með rjettu getað svarað því, að það sje fjarri lagi að vera að finna slíkt upp. Vara- lögreglan á altaf og aðeins þá að ‘koma til, er nauðsynlegt 'er að I vernda friðinn, hvaðan sem frið- j brot kemur, hvort sem er ut.an! að frá útlendingum, eða innan að meðal vor sjálfra, því að svo er það; og gæti jeg látið það svar nægja. ! En úr því svo mikið er talað uin kaupdeilur, þá skal jeg bæta þessn við : Friðbrot geta komið imdir kaup deilum, og þau geta verið þann- ig vaxin, að lögreglan eigi að varna þeim. Að lögreglan blandi sjer í kaupdeilurnar sjálfar, nær auS- vitað engri átt, og jeg held að þess finnist varla dæmi nú á tím- nm, máske að einu landi nndan- teknu. pegar kaupdeilur eru á ferð, verkfall eða verkbann, þá geta komið uppþot og óeirðir. Hugir manna eru oft æstir. Einatt mik- ill þungi í gremju manna. Og þótt liinir gætnari vilji ekikert ofbeldi s.ýna, þá geta hinir ógætnari kom- ið ,af stað uppþotnm. pá þarf lög- reglan að vera nægilega sterk tií að lialda uppi friðnum. Og þá þarf sjerstaklega á góðum lög- reglustjóra að halda, lögreglu- stjóra, sem 'kann að meta það, hvað gjöra á, og livernig. pað getur komið fyrir, >.ð það þurfi að vernda þá, sem vinna vilja. Skal jeg í því efni minna á dæmi frá öðrum löndum, sem mönmim eru nokkuð kunn, t. d. hvað liigreglan gerði í Danmörku í sjómannaverkfallinu um árið, og hvað gjört var í Englandi í járn- brau ta r ver kf allinu fyrir eklii löngu. petta á sjer sjerstaklega stað, þegar um er að ræða vinnu, sem nauðsynleg verður að teljast vegna þarfa alls almennings. — Hjer mætti nefna samgöngur, t. d. ferðir Es.ju. Umræðufundur í Nýja Bíó þ. 15. þ. m. Sökum þess. live horfurnar liafa nú undanfarið verið daufar með það. að Landsspítalamálinu mið- aði nokkuð áfram á næstunni, boðaði nefnd súv sem málið hefir til meðferðar, til umræðufundar í Nýja Bíó á sunnudaginn var. Tilgangur fundarins var, að skýra það fyrir almenningi hvernig mál- ið horfði nú við, og beina athygli raanna að því, hver nauðsyn bæri til þess, að neytt yrði allra ráða til að lirinda málinu sem fyrst áfram. pareð mál þetta er mjög mik- iísyarðandi, jafnt fyrir fjarlæg hjeruð sem Reykjavík, flytur ísa- fokl hjer stutt ágrip af umræð- unum, er sýnir afstöðu nokkurra þeirra manna til málsins, er um það hafa s.jerstaklega fjallað, og álit þeirra lækna, sem mest hafa gefið sig við því. Frummælandi var frk. Ingi- björg II. Bjarnason. Rakti hún sögu LandsspítaJamálsins í sjórum dráttum. Sagði frá því, hvernig kvenfjelög bæjarins hefðu tekið mál þetta að sjer, jafnskjótt og konur með stjórnarskrárbreytingunni, ei gekk í gildi 19.júní,1915 fengu full- komið jafnrjetti við karlmenn í stjórnmálum. pær hefðu, þá litið svo á, og gerðii svo enn, að með rjett- indunum fylgdu -kyldur gagnvart þjóðfjelaginu. Almenn fjársöfnun var hafin fyrsta hétíðisdag kvenna 7. júb 1915, en málið annars undirbúið >

x

Ísafold

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.