Ísafold - 07.09.1926, Blaðsíða 3

ÍSAFOLD
3
stjóm (og var því ákveðið lofað
af smöhmum!) eða að Arni lækrr
ir ekki yrði í kjöri.
Hætt er við að Dalamönnum
finnist lítið vera eftir af fyrra
■skilyrðinu, sem nefnt var, þega**
þeir vita um sönnu ástæðuna íyr'
ir þingmenskubrölti bankastjór-
ans. Það er sem sje vitanlegt, nð
S. E. er fyrst og firemst að reyn i
~að komast á þing til þess að geta
gengið í bandalag við Tíma-menn
•og Jafnaðartoemn og steypt stjórn
inni. Þetta makk S. E. við Tíma-
menn og Jafnaðarmenn gerði in.
a. það að verkum, að Bjarni sál.
-Jónsson frá Vogi vUdi enga sartr
leið með honum eiga. Ekki tekur
betra við með annað skilyrðið,
framboð Árna læknis. Nú hefir
læknirinn ákveðið að bjóða sig
fram.
Bankastjóranum hafði líka orð-
ið ilt við þegar hann frjetti um
framboðið. Hann rauk úr bank"
anum og flýtti sjer, sem mest
hann mátti vestur í Dali. Bank"
anum hregður víst ekki við þótt
S. E. hverfi þaðan um stund, því
teljandi eru þeir dagarnir á árinu>
sem hann hefir þar verið.
Nú er bankastjórinn í þann
veginn að koma vestur í DaJi.
Hvernig skyldi honum lítast á
blikuna, sem er þar á himnin-
um?
I

Frá ferð nm Norðnrland.
Einar H. Kvaran segir frá.
Fyrir nokkru kom Einar H.
Kvaran heim úr ferðalagi um
Norðu»rland. Hjelt hann fyrir"
Jestra um sálarrannsóknir í Skaga"
fjarðar" og Eyjafjarðarsýslu, og
■einn á Borðeyri.
ísaf. hafði tal af Kvaran hjer
-á dögunnm og ba«rst- í tal um ferð
lians, og eitt og annað er fyrir
hann bar. Nú eru liðin rúm 50
, ár, síðan Kvaran flutti úr Skaga"
fjarðardöhim, faðir lians flutti frá
úfoðdöl um í Undi«rfell, fyrsta árið
'Sem Einar var í skóla.
I ferð þessari fór hann inn í
Skagafjarðardali, til þess að sjá
fornar slóðir.
BREYTINGARNAR, SEM MEST
BER Á.
Hverjar eru helstu breyfingarn"
:ar, er blasa við manni, þar um
■islóðir, sem orðið hafa þessa hálfu
•öld?
bauð okkur lækna velkomna tii
Róm í stuttri ræðu. Næstur honum
taláði Mussolini. Okkur hafði
verið gefin ræða hans prentuð
á þremur tungumálum, ítölsku,
• enslai og frönsku.
Jeg sat í firemstu röð, 'sem eirm
;af hinum 32 þjóðafulltrúum la^krta
•er mættir voru og gat því fylgt
vel því or fram fór. — Þegar
Mussolini gekk til sætis stóðn
.allir upj) og heilsuðn lionurp að
íforiwómverskum sið með því að
rjetta upp og fram á við hægri
Jiandlegg með flötum lófa.
Mussolini er í meðallagi háf,
iiðlegur og vel vaxinn. Hann
hefir rakað skeggið, svarthærð-
iw og hárið silkimjúkt, vel strok-
ið. Hailn er nokkuð hreiðleitur,
nefið allstórt, beinvaxið og vel
farið andlitinu. Augun eru dökk,
snör og vel hreyfileg. Svipurinn
er venjnlega alvarlegiw og verð-
ur harður ef því er að skifta og
þungbrýnn, en hiægðnr fljótt ti.1
bross og blíðu er hann tala«r um
hugnæmt efni. Manna er hann
málsnjallastur, skýrt orðfallið og
rómurinn svo mikill yfir málinu,
að þó hann þyki ekki hátt mæla
þá skilja allir þó fjarsri sjeu (er
þetta líkt því, sem sagt var um
Sverri konung). Hann fylgir
-sræðunni eftir með hugnæmum
svipbreytingum og armhreyfing-
um.
Aðalinntak ræðu hans var þao,
að bann bauð oss velkomna í
: nafni ítölsku stjórnarinnar og
gladdist af að sjá svo marga
Túnin liafa stækkað, og bafa
verið girt, en byggingarnar eru
víða ljelaga»r enn í dag. A stöku
stað komin ný hús. En víða eru
sömu torfbæirnir og fyrir 50 ár"
um, og hafa vitanlega gengið úr
sjer að miklum mun.
En hvað um fólkið sjálft, breyt"
inguna á hinu andlega lífi og tíð"
arandannm ?
LOGNIÐ FYRIR 50 ÁRUM —
OG CAMOENS.
Um það mætti margt segja. í
raun og vtvru var þarna engin
hreyfing í neinu, fyrir 50 árum,
alt var dautt og dofið. Hin fyrsta
hreyfing sem jeg man eftir, var
þegar vesturfarasraldan kom. Mjer
er minnisstætt það sumar, þegar
vesturfarar af öllu Norðurlandi
biðu eftir skipi alt sumarið. Skip"
ið átti að koma á Sauðérkrók.
Lofað hafði verið, að það skyldi
koma á ákveðnum degi. Fólkið
beið á Sauðárkróki hundruðum ■
saman. Það hafði selt aleigu sína.j
átti ekki annað en fötin sem það
stóð í og þenna litla farareyri,
sem það hafði fengið fyrir eig"
urnar.
Skipið kom aldrei. Fólkinu var
holað niðn»r í kaupavinnu. Mena
voru kjörnir til þess að annast;
um, að skip kamii. Það kom um
haustið. Það var fjárflutninga"
skipið Camoens.
Nærri má geta hvernig fólkinu
hefir liðið á þeirri ferð.
BÓKMENTAÁHUGINN.
— Var þá engin Iweyfing á
neinn í sveitinni í þá daga, nema
þetta eina, að komast hurt af
hólmanum ?
— «Tú, þegar eitthvað kom út
af bókum. Jeg man bvílíkt kapp
var í mönnum, þegar ljóðabók
Kristjáns Jónssonar kom fyrst út.
Og svo var með hvað sem vaa\
En það var svo lítið í þá dagá.
SAMGÖNGUR.
— En núna, kvað kemur mestri
hreyfingu á liugi manna?
— Samgöngur og akvegir. —
Vaknaður er mikill áliugi fyrir
akbrautinni til Borga»rness. Er það
talið hið mesta. nauðsynjamál fyr"
ir sveitirnar þar nyrðra. Menn
eru famir að nota bíla á þeim
akvegum, sem komnir e.ru, og er
almenningur mjög óþreyjufullur
eftir því að geta fengið víðtækari
not af bílunum.
HÓLAKIRKJA.
— Þjer komuð að Hólum.
— Já. Þaðan er það að frjetta
m. a., að Skagfirðingar eru farn"
ir að hugsa um, að koma dóm'
kirkjunni í sitt fyrra horf. Ætla
þeir að láta gera mdligerð milli
kórs og kirkju, með sama sniði j
og áður var. Hvort þeir hugsa til;
að endmrreisa allar stúkumar og
koma sætunum í sitt forna snið,
veit, jeg ekki. En vonandi gera
þeir engar þær breytingar, sem
ekki eru gerðar svo fullkomlega,
að bið nýja samsvari hinu gamla.
Sennilega verða menn að koma
þessari breytingu á smátt og
smátt, því öll kostar hún mikið
fje. Það verður að vísu hjáleitt,
meðan á breytingunni stendur, að
hafa t. d. hina foralegu milligerð
í kwkjunni, og hina líttþolandi
„samkomuhúss' ‘ "bekki sem þar
eru nú. En hjer má ekkert kák
eiga sjer stað í því sem breyft
er við.
FYRIRLESTRARNIR.
— Hvað er að frjetta af fyrir"
lestrum yðar?
— «Jeg va«r í einu orði sagt,
undrandi yfir áliuga almennings
á sálai’rannsóknnm. Víðast hvar
þar sem jeg talaði, var fjölmenni
saman komið. Alstaðar lýsti sjer
sarni áhuginn. Jeg talaði t. d. í
kirkjnnni á Miklabaí í Blönduhlíð.
Veður var slæmt þann dag, og
miklir vatnavextk, svo miklir t.
d., að Dalsáin var illfær. Þetta
var rúmhelgur dagur. Kirkjan var
samt mikið til full. Alls hjelt jeg
fyrirlestra á 8 stöðum.
ÚR EYJAFIRÐI.
— Hvað er helst firjettnæmt úr
Eyjafirði?
— Þar eru menn mjög ánægðir
yfir heilsuliælinu. Bygging þess
gengur fljótt og vel. Er það þeg"
ar komið undir þak.
Einstaka raddir heyrði jeg ,sem
eigi vo»ru alskostar ánægðar mcð
staðinn; vildu heldur Möðrufell.
Menn voru mjög leiðir á því,
hve þúfnabaninn gat lítið unnið
í ár. Hann bilaði svo mjög, að
hann liggur í lamasessi til vors.
Túnræktarhugur er mikill í Eyja* *
firði, og svo er «raunar um alt
Norðurland.
— Þjer hafið sennilega kom:ð
að Öxnafelli. Er aðsóknin mikil
að liuldulækningunum.
— Já, aðsóknin er gífurleg. Ei>
jeg kom þangað, átti Margrjet
100 brjef ólesin. Fjekk bún axm*
að eins af brjefum, meðan jeg
stóð við í Eyjafirðinum.
Heilsufarsfrjettir.
handlækna saman komna á
ítalskri jörð. Hann mintist þess
hnittilega hve handlæknislistin
hefir frá fornu fa.ri þróast vel
í ítölskum skólum og þaðan breiðst
út til annara þjóða. Færði haim
þessum orðum stað með mörgum
góðum dænnira er allk* könnuðusí
við.
Loks bo-t.ti bann við nokkrum
persónulegum þakkarorðum til
haiKllæknastjettarinnar fy«rir hve
vel hún gekk fram í styrjöid-
inni mikíu, þar sem hann var
ekki einasta sjónarvottur að þ v, |
hve mörgum mannslífuni var af
hennar völdum bja«rgað, 'aeldur
einnig hvernig hann sjálfur fjekk
að sanna hve mjúhar eru og
mikilsverðar læknishendurnar fyr-
ir sjúka og særða. Því slíkt hafði
hann oft fengið að »reyna mex
sínum eigin særða líkama, sem
óbreyttur liðsmaður framarlega í
bardaganum.
Kæða Mussolinis snart hjörti'.
allra og var honum launað með
dynjandi fagnaðarópum og lófa-j
taki. Þa»i' á eftir hjelt formaður i
læknafundar snjalla ræðu á latínuj
og enn töluðu forseti fjelagsins;
ritarij en allra augu beindust
að Mussolini og hlustuðu menn
síður eftir ra;ðum hinna.
Að loknum ræðunum veiiti
Mussolini okkur þjóðafullfirúum
álieyrn í herbergi inn af salnuro
og vorum við allir kyntir fyrvr
honum hver um sig og mælti
liann við suma, en tíminn var
naumur. Síðan va«r gengið út og
gekk Mussolini fremstur við hlið
formanns læknafundar prór.
Giordano frá Feneyjuin. Þar á
eftir gengum við hinir og geng-
um sömu leið út og niðu.r tröpp-
urnar milli hermannaraðanna.
Uti fyrir var þjettnr múgur-
inn af fólki og jafnskjótt sem
Mussolini kom niður og ætlaði
inn í bifreið sína kvað við fagn-
aðaæóp frá öllum bópnum. En
jafnsnemma small hvelt byssuskot.
Og um leið snerust fagnaðarópin
í vein og ýskur og hljóð og grát
og hver ruddist gegn öðrum og
bermennimir gátu vart við «rá<5-
ið því alt ætlaði um koll að
keyra. Mirssolini hafði verið
skoíinn í andlitið og jeg sá
strax að hann var alblóðugur í
framan og hallaðist aftur á bak
í fang læknanna, sem næstn*
konum gengu.
Flestír hjeldu að hann væri
drepinn, því aðeins þeir se.m
næstir voru gátu sjeð livað fram
fór, og við sáuin fljótt að sárið
var tæplega hanvænt þar sem
ekki fylgdi öngvit. Klútiw var
lagður fyritr sárið og rvýr og nýr
klútur, því talsvert blæddi. En
Mussolini reisti sig liátt og kall-
aði snjalt að engin hætta væri
á ferðum. Sefuðust þá ólætín
nokkuð. Yegna stimpingannp í
mannþirönginni ætlaði að ganga
erfiðlega fyrir bermönnunum' að
ryðja Mussolini braut inn í hús
þar nærri svo að gert væri við
sá«rið og bundið um. En ópin og
köllin og kveinin og hrindmgar
Jeg er nýkominn úr ferð um
Rangárvallasýslu og Vestor*
Skaftafellssýslu. Gæti haft margt
í frjettum að segja. En hjer h
ekki heima annað en það, að þar
er almenn heilbrigði. „Taksóttin**
(„Stingsótt.“ segir einn góður
læknir, og kann jég vel við það,
því taksótt merkir að fonmi fari -.
lungnabólga) hefir gert allmikið
vart við sig þar eystira. einkum
í Rangárvallasýslu. Anuars gott
heilsufar þar um slóðir.
í Reykjavík ber nú lítið á sting*
sóttinni. Þar hefir orðið vai*t við
harnaveiki (2 tilfelli) og mænu*
sótt (2 tilfelli, — ekki um neinn
fa«raldur að ræða), en vfirleitt
gott heilsufar.
Af Vesturlandi. Iljeraðslæknir
á ísafirði segir: — „YfirJeitt
gott heilsufar. Nokkur „Oholer*
j ine‘ ‘ í börnum. Taugaveiki hjá
; einni fjölskyldu bjer, 2 eða 3 tíl"
felli. Skil ekki hvaðan runnití*‘
(ný«r smitberi?).
Af NoTSnriandi. Hjeraðslæknir
á Akureyri segir gott heilsufar.
| Aftur á móti er krankfelt á. Sigbi'
; firði. Þar w „mikil inflúensa,
j bæði í skipum og á landi. og ljetr,"
ir „pleuritar“ (þ. e. stingsóttL
og pústrar bjeldust enn lengi, því
fólkið vildi ekki friðast nje sann
færast um að banatilræðið befði
núsliepnast. En meðan bermenn-
irnir vom að koma Mussolini
undan sást anna«rsvegar á sjón-
arsviðinu annar flokkur her-
manna vera að leysa úr annari
þvögu, sem þyrpst hafði saman i
bnapp. Fjórir karlme.nn hjeldu
þar í fanginu á rægsnislegri
gamalli konu, sem klædd var töt,-
urlegri bláleifiri síðhempu. Hún
bljóðaði ámátlega en þeir lijeldu
benni heljartökum um herðar,
miðju og útlimi, en tveir ná-
ungar hættust við og tóguðu af
alefli í grátt hárstrý hennaæ eins
og þeir ætluðu að slíta það og
reita af henni. Eftir nokkrar
hryndingar frarn og aftiw tókst
hermönnunum einnig að ryðja
svo t.il að gömlu konuuni var
j komið inn fyrir járngrindur þa«r
hjá og var svo grínduniun læst
á eftir og þar beðið með kerl-
ingarbii'óið þar til vagn kom og
lögreglumenn til að aka lienni
brott. Það var hún sem hafði
hleypt af skotinu. Og lieyrði jeg
það seinna að hún hefði laumast
inn að röð hermannanna sem
næstir st.óðu og moð vasaklút
vafinn utan um hendina er hjelt
á skainmbyssunni, ltafði lienni
tekist að ná færi á Mussolini, on
próf. Giivrdano forseti læknafund-
arins, sem gekk við hlið bonum
hafði sjeð hendina og óðara ýtt
við lienni. Þessu var það að þakka
að skotsárið var meinlítið. Hefði
kerling fengið að ráða var kúlan
viss að hitta gegmim miðjan
heila, e.n fyrir þetta atvik þant
hún aðeins gegnum nefb«roddinn.
En það leið löng stund — og
þó reyndar aðeins fjórðungnr
stuudar — sem ópin og óhljóðin
og grát.ur og harmavein fólksins
hjelt óslitið áfram. Að sumu leyti
jminti hávaðinn á stórkostlegan
j jarm í stekk, en vrjettara er þó að
j líkja. ástandinu við það sem sálm-
urinn syngur um: „í Rama heyrð-
ist hamiakvein,“ þvi ungir sem
eldri skældu og tárfeldu sem
börn og surnir Ijetu sem hálf-
óðir inenn af æsingi og liírylling*,
og ruddust inn um þröngina til
að leita frjetta lijá öðrum og
I huggimar eða fá betra útsýni
' eða miðla öðrum af sinni visku.
Þessi harmagrátur og öll sú t.ryll-
ing í fólkinu verður mjer löngum
, minnisstæðust af <>llu sem fyrir
mig har í þessari feírð. Jeg hafði
j að vísu oft heyrj um hið heita
^ blóð og næmu tilfinningar suð-
; urlandabúans, en aldrei trúað
því til fnlls fvr en í þetta skifti;
og þó jeg ekki í öllum þeim
ósköpum tæki eftir því, að fólk
rifi klæði sín — þá þo»ri jeg að
fullyrða að slíkt liafí marga
hent að einhverju meira eða
minna leyti.
.Teg get ekki neitað því, að
mjer var mikið niðri fyrir og sið
mjeír hnykti við þegar j’eg lieyrði
skotið og fólkið tryltist, en jeg
tók strax öllu með stillingu og
fanst mjer þá mig taka eins sárt

i