Ísafold - 20.09.1926, Blaðsíða 3

ÍSAFOLD
3
JAFNAÐARSTEFNAN
OG
SVEITIRNAR.
En hvað hefir nú komið á dasr
inn?
Þeir menn, sem hafa talið sig
halda var umhngað um, að okk'
ur yrði gert hátt undir höfði.
Hvar sem það kom til, að nokk'
Hneykslissagan breiðist út.
Voiibrigði bændanna.
Eins og eldur í sinu breiðist út
Tim sveitir iandsins hneykslissag-
an úr sameiginlegum herbúðum
Tímamanna og jafnaðarmanna. —
Sú ósvífni Tímamanna, að ætla
•sjer með sanrhræðslunni við jafn-
aðarmenn að hlekkja bændur til
fylgis við jafnaðarstefnuna, vek"
ur álmenna undrun og gremju í
sveitúnum.
Slík ósvinna, sem þessi sam'
bræðsla, þykir ganga svo ii.r hófi
fram, að bændur hafa enn ekki
fyllilega áttað sig á því, hvað
gerá skal. Margir treysta bænd'
iinum í Framsóknarflokknum sem
á þinginu eiru, að þeir taki í taum-
ana fyrir alvöru og reki þá
Tryggva og Jónas úr flökknum
og hvern annan, sem hefir stutt
til þessarar sambræðslu. Færi líka
best á því, að bændabolsarnir
hverfi til sinna heimkynna og
best fyrir Framsóknarflokkinn, að
þeir fari sem fyrst og áður en
þeir gera flokknum og bændum
meira tjón en þegar hefir af verk-
um þeirra hlotist.
Þau tíðindi, sem hjer hafa kom'
ið fyrir, eru í rauninni miklu
stærri og alvarlegri en svo, að
þau varði eingöngu þá tvo stjóm'
málaflokka, sem við hneykslis'
málið eru riðnir. Mál þetta er
þannig varið, að það varðar hvart
einasta mannsbarn á landinu, —
hvaða stjórnmálaflokki sem það
tilheyrir.
Umróts og niðurrifsflokkur jafn'
-aðarstefnunnar hefir um skeið
sta.rfað í kaupstöðum iandsins, og
náð töluverðri íitbreiðslu í stærri
kaupstöðunum. Almenningu,r þekk
ir stefnu þessa flokks, svo óþarft
er að lýsa henni nákvæmlega hjer.
Hann vill kollvarpa núverandi
þjóðskipulagi. Mikill hluti flokks-
ins, með æsingamanninn Ólaf
Friðriksson í .f;i*rarbroddi, vill
ekki fara þingræðisleiðina, þ. e.
lagaleiðina, til þess að ná* inark-
inu, heldur vill hann „nota hand'
aflið“-, þ. e. stofna til byltingar
í landinu, og ná markinu með því
móti. Hann vill hafa sömu að'
ferð og bolsarnir á Rússlandi
höfðu.
Þessir öfgafullu óróaseggir nota
<511 meðöl til þess að koma vilja
sínum í firamkvæmd. Þeir standa
æfinlega í veginum fyrir því, að
atvinnudeilumál í kaupstöðunum
verði leyst á friðsamlegan hátt. í
þeim deilum gera þeir alt sem
þeir geta til þess, að sigla öllum
friðsömum samningatilraunum í
strand, svo vandræði hljótist af.
•Og þegar vandræði hafa hlotist
af, fá þeir by,r undir báða vængi
með æsingaróður sinn.
Enn sem komið er, verður ekk'
ert um það sagt, hvað þessura
byltingamönnum verður ágengt.
Þeim hefir orðið töluVert ágengt
í kaupstöðunum; en ekkefft í sveit'
unum til þessa.
Menn hafa líka treyst því, að
hvað svo sem á gangi í kaupstöð'
unum, muni stjórnskipulagi voru
aldrei nein hætta búin af þessutíi
úróamönnum, því að bændurnir
muni altaf vera á\ verði. Bylt'
ingastefna jafnaðarmanna fái
•aldrei byr hjá bænclunum.
„leiðtoga“ bænda, hafa nú gert ur niðurröðun átti sjer stað, var
bandalag við óróamennina okkur jafnan skipað í hinn æðsta
í kaupstöðunum og þann stjórn- sess. íslenskur fáni blakti alstað'
málaflokk, sem óróamennirnir ráða ar á hinum veglegasta stað, þar sem
yfir. - j á annað borð þjóðfánar voru. —
Þótt vitanlegt sje, að enginn Gátum við ekki annað en- getið
bóndi standi á bak við þetta okkur þess til, að mörgum full-
hneykslanlega framferði Tíma- trúunum, sem þarna voru frá
manna, þá flagga þeir nú með fjarlægum þjóðum, hafi brugðið
bóndanafni á lándskjörslistanum (kynlega við, er þeir sáu þjóð
og ætla sj$r með því áð fleka i þeirri svo hátt hossað, er þeir-
bændur til fylgis við listann. * sjálfir eflaust hafa . vitað minst
Bændur verða vel að gæta þess, deili á.
að enginn sannur íslenskur bóndi,
mundi fást til þess að lítillækka MUNN" OG KLAUFAVEIKIN.
sig svo, að vilja fara á Alþing — Er nokkuð nýtt að frjetta
með stuðningi þess stjórnmála' af munn' og klaufaveikinni 1
flokks er með byltingu vill koll-’ — Ekkert markvert. Útbreiðsla
varpa núverandi stjórnskixmlagi. hennar í Danmörku er svixmð og
Hver sá bóndi, sem greiðir hún hefir verið nú um langt
samb»ræðslulista Tímamanna og skeið.
jafnaðarmanna atkvæði við lands-; Læknir nokkur að nafni Vendel,
kjörið fyrsta vetrardag, hann ger' hefir látið það í veðri vaka, að
ir sjálfan sig að auðvirðilegu verk hann væri búinn að finna sótt
færi í höndum öfgafullra óróá' kveikjuna. En dýralæknar hafa
lægri, samtvinni þá sem best.
Þótt furðu gegni, er eins og
að okkur íslendingum gangi frem-
ur seint að skilja þetta til hlítar.
Mættu forfeður vorir líta úr
haugum sínum og sjá deyfð okk-
ar á þessu sviði, mundi þeim
bregða í brún. Köppunum, sem
fóru víða um lönd, og gátu sjer
frægðarorð, fyrir afreksverk og
hreysti í hvívetna, að makleikum.
um.
Svo búið má eigi lengur standa.
þessu svæðí, með fjölda þátttak-
enda.
Frá þessu e»r skýrt til þess, að
sýna hvað einum nemendanna, af
námskeiði í. S. í. frá 1924—’25
hefir ágengt orðið. Sjálfsagt hafa
flestir þeirra starfað jafnmikio,
sumir ef til vill meira.
A hausti komanda, hygst Í.S.
í. enn ná ný að stofna til nám-
skeiðs. — Er öllum íþróttavin-
um það hið mesta gleðiefni; því
að tala íslenskra íþróttakennara
seggja í kaupstöðunum.
MAGNÚS EINARSON
dýralæknir
segir frá
Danmerkurför sinni.
ekki trú á því, að það sje rjett,
og gera lítið úr staðhæfingum
hans í því efni.
í Svíþjóð er veikin í suður-
hjeruðunum, en til Noregs er hún
ekki komin enn, og þykir merki'
legt, live Norðmönnum tekst, að
komast hjá henni.
Því hefi,r verið fleygt, að veik*
in eða öllu lieldur hin óþekta
sóttkveikja, muni eigi geta þrif-
ist í löndum, sem eru norðlægari
en Danmö,rk og Suður'Svíþjóð, og
Meðal farþega áíslandi hingað Því hafi hennar orðiS vart
nú síðast, voru þeir Magnús d' f Nore^- Je" f*vrir mltt leytl
Einarson dýralæknir og Halklór le^r ekki tránað á- að ^et^áta
Villijálmsson skólastjóri. - Voru Þessi hafi Vlð nem rök að styðjast.
þeir eins og kunnugt er, boðnir
til þess að vera viðstaddir hátíða*
Hátíðahöld
í Landbúnaðarháskólanum
og fleira.
UM BRAÐAPESTARBOLU-
EFNH)
Skólarnir, ásamt ungmennafje- þarf að margfaldaSt.
. lögunum, — sem að sjálfsögðu| Hver sveit þa,rf að eiga sina
skipa íþróttamálunum í öndvegi, kennara og sumar fleiri en einn,
;— verða að taka höndum saman, sem altaf er við hendina, að leið-
og hafa forystuna í því, að koma beina og lífga. Þá ætti kenslu-
líkamsmenningunni í viðunanlegt tíminn að geta o>rðið sæmilega
horf. langur, og árangur starfsins ljós-
Haustið 1924 ,reið íþróttasam- ari.
band Islands á vaðið. Stofnaði Það er vonandi, að hvert bygð-
það til námskeiðs 'í íþróttum og arlag sendi „einn mann“ á nám-
líkamsæfingum. Líkam'sæfingum, skeið þetta, þar sem reynslan er
sem ekki eiga einungis að þjálfa tekin að tala, livað gagn má af
íþróttamanninn, heidur einnig að þessu hljótast.
þroska hinn vanþroskaða, yngja Ætti það og ekki að letja menn,
uxip hinn ellihruma, og lækna hinn að hr. Jón Þorsteinsson hefir, —
vanheda. sem fyr — aðalkensluna á hendi.
Námskeið þetta markar, að Er hann þegar kunnur hje»rlend-
'ininni hyggju, tímabil í sögu is og erlendis fyrir sinn lofsverða
þessa máls. dugnað og áhuga á þessu máli.
Það sem einkum vabti fyrir í. Er það mikið lán, að fá jafn val-
S. í. með námskeiðinu, var að ná inn mann til þessa sta»rfs sem
í efnilega pilta og áhugasama, hann er.
víðsvegar af landinu gera þá hæfa Það er hedög skylda allra, að
til íþróttakenslu. Skyldu þeir svo styðja að framgangi þessa - mikla
aftur hverfa heim til sín, og velferðarmáls. Eða eigum við að
kenna, hver í sínu bygðarlagi, eða láta margj áratugi líða enn, þaw
svo víða, sem þeir komust yfi.r. til við kunnum að „draga and-
Námskeiðið fór prýðilega fram, ann?“
og tilganginum va,r náð. 6 af Ó. P.
mönnum þeim, er kenslunnar
nutu, kendu íþróttir víðsvegar um
land, síðastliðið haust og vetur. V O t h e y.
Mun kensla þeinra hafa náð t’l ------
höld þau, er haldin voru á Land-
búnaðarháskólanum, laust fyrir sa^ði cly.valækmrmn, að það væn
síðustu mánaðamót. 111x111 sterkara 1 ár en 1 fyrra- ^
ísaf. hefir haft tal af Magn- e' a' s’ sterkari tegundin. Og nú
úsi Einarson, og sagði hann frá væri áreiðanlega nóg til af því,
ýmsu úr ferð snini.
hversu margt sem bólusett yrði.
VERÐFALL MIKIÐ
hefir verið undanfarið á öllum af'
LÍKAMSMENT.
TILEFNI HATÍÐAHALDANNA
á Landbúnaðarháskólanum, var
_ iM-ðum danskra bænda, og er
það, sem kunnugt er, að lokið ec* ’ ö
. ____ , „ -^v .. mjög dauft hljóð í mönnum þar.
nu við bvgginga,r þær og viðbæt J & •* 1
ur, sem unnið hefir verið að þar Verð á nyju k'íöti 1 Höfn sa^ði M'
undanfarin 6 ár. Er liáskólinu B' vera mun læ^ra en h^er- Kálfs'
nú orðin einhver hin fullkomn' k-iöt d’ fáanle^ fyri'r 30 aura
asta mentastofnun í sinni grein. Pundið' M'i61kurverð er Þar 31“
sem til er í Norðurálfu, að því 36 aurar literinn e^in seld. á
,. , . , • ~ 12—14 aura. — Matvara vfirleiít
er snartir liusakynnm og aðbunao ■ J
allan við kensluna. ^ stórkostlega lækkuð í verði.
Viðbætur þær, sem gerðar hafa
verið við skólann, hafa kostað 8
miljónir króna. Var upprunalega
áætlað, að þær myndu kosta 3
miljónir. Nokkur kurr hefir ver- Það er venjulegt, að menn
ið í dönskum blöðum út af þessu, skifta uppeldinu í tvær höfuð-
hefir sumum þótt vera fullmikið greinir, andlegt og líkamlegt. —
borið í ýmsar byggingar og áhöld Hið fyrra alt það, er miðar að
skólans. En skólastjórinn Elling- auknu mannviti og manngæðum,
er hefir haldið því fram, að ebk' hið síðara að lílramlegum mætti
e,rt mætti til spara, til þess að og hreysti.
gera skólann sem fullkomnastan, j íslendingar, og enda flestar
og hefir hann fengið því fram' þjóðir, hafa til skamms tíma litið
gengt, að fjárveitinganefndir svo á, að hinn líkamlegi vöxtur
þingsins, hafa fallist á hinar gíf- og hreysti komi af sjálfu sjer,
urlega auknu fjárveitingar. jmeð daglegri iðju og sæmilegu
Nú þegar alt er komið í lag, viðuíværi, það væri aðeins and-
gekst Ellinger fyrir því, að boðið lega uppeldið, sem eigi mætti að
vaa* gestum víðsvegar að úr heim- öllu láta. sjálfrátt, þar þyrfti leið-
inum, tíl þess að sjá hina miklu sagnar við, og hana ættu skólarn-
kenslustofnun. Fulltrúar komu frá ir að veita.
10 sýslna á landinu, að einhverju í ræðu, sem hinn sænski nor-
leyti. rænuprófessor Linckotli hjeít hjer
Sá sem þetta ritar, er þó eink- í bænum áður en hann fór, gat
um kunnur hvernig kenslan fó<r hann þess, að íslenskir bændur
fram í Skaftafellssýslu. — Skal hefðu komið sjer þannig fyrir
henni því gjönr lýst, svo að menn sjónir, að þeir væ*ru fremur gefn-
fái ljósari hugmynd um hvert ir fyriri bókmentasögu en náttúru-
gildi sta.rfsemi þessi getur haft. vísindi.
t Strax, þegar ákveðið var að Prófessor Lindroth var hjer
kenslan skyldi firam fara, sendu ekki lengi um kyrt. En glögt er
6 ungmennafjelög og skólar gests augað, segir máltækið. —
beiðni um að njóta hennar. —. Margir á undan honum hafa að
Kenslusvæðið varð því frá Ma,rk-. vísu komist að sömu niðurstöðn;
arfljóti til Kúðafljóts. en meðal bænda sjálfra, er þessari
Það var því töluverður vandi, staðreynd of lítill gaumur gefhrn
að haga kenslunni þannig, að alt enn í dag.
svæðið gæti notið hennar, svo að
liði kæmi, svo og liitt hve tíminn
„Bókvitið verður ekki látíð í
askana' ‘ segir annað alkunnugt
var takma.rkaður; aðeins 2 tý; máltæki. í þessum fáu crðum, er
mánuður, eða frá því að haust-jlýst í át.akanlega skýrum drátt-
önnum lauk, þar tíl menn fóruium, hinum óheillavænlegu misfell
flestum þjóðum Evrópu. Yar þar
margt stórmenni saman komið.
Nú er þessi stefna smátt og
smátt að hverfa. Mönnum er að
verða ljóst, hversu þessir tveir
Mjög urðum við Islending- meginþættir uppeldisins eru í eðli
arnir þess varir, segir M. E., hve sínu órjúfanlegir; hversu mikils-
fwstöðumönnum þessara hátíða' varðandi er, að skólar, æðri sem
til útvers. Námskeiðin urðu 6
samtals. Þetta var kent; Leik-
fimi (Niels Bukhs), Mullersæf-
ingar, glímur og stökk. Einnig
undirstaða í ýmsum fitiíþróttum,
svo sem spjót og kringlukasti,
svo og sundi, þar sem volgar
laugar vo,ru.
( Alls nutu kenslunnar 128 nem-
endur yngri og eldri. Kennarar
skólanna fylgdust með í öllu sem
þar var kent, og bjuggu sig undir
kenslu í þessari grein framvegis.
Hefir aldrei fram farið svo
mai’ghæf og fjölsótt íþróttakensla
á þessu svæði. Mæltu allir einum
munni um það, að tíminn hefði
verið tilfinnanlega stuttur, og að
óhjákvæmileg væri kensla fram-
vegis.
Bera þau ummæli þess ljós
vitni, að menn höfðu nú fundið
hve skórinn kreppir að í þessu
efni, og er það gleðilegt. 1 vor
hefír og fram farið sundkensla á
um íslenskrar menningar.
Búfræði, búskapur í nútíma-
mynd, er ein grein náttúruvísind-
anna. Máltækið gamla flytur þjúð
inni hættuleg ósannindi. Máltækið
er ,runnið frá þeim tímum, er bæk
ur þær, sem menn höfðu handa á
milli, fjölluðu um söguleg efni,
og annað, sem eigi kemur við
atvinnu- og athafnalíf þjóðar
innar.. Bókvitið í merkingunni
búfræði er nauðsynlegt öllum bún
aðarframförum. Noti bændu,r sjer
ekki náttúruvísindin, bókvitið, bú
fræðina, þá tæmast „askarnir",
fólkið fær eigi lífsviðurværi í
sveitunum — eigi það lífsviður-
væri, sem mitímakynslóðin heimt
air.
Fyrir 24 árum birtist í Búnað-
arritinu ítarleg grein um 18 ára
reynslu í votheysgerð. í 24 ár
hefir þessi fróðleikur legið fyrir
framan hendur íslenskra bænda.
Hver er árangurinn? Hve marg
i