Ísafold - 24.01.1927, Blaðsíða 1

Ritrtjðrs*.
Jón KjartanaaoB.
Valtýr StefánaBOö.
Bíaú 500.
ÍSAFOLD
DAGBLAÐ:MORGUNBLAÐIÐ
Á*ganguTÍnii
kosiay 5 krónnj.
Gjaiddagi 1. j»E
Afgre iðída og
innbeimta
í Aosturstræti 8.
Sími 500
52. árg. 4. tbl.
Hlánudaginn 24. jan. 1927.
feafoldaarprentsmiðja b.f.
Flðtti
Framsóknar-joringjanna.
Jónas Jónsson, alþm. frá Hrifla
»erir enn í T í m a n u m, 15. þ. m.,'
tilraun til þess að þvo hendur
miðstjórnar Framsóknarflokksins,
vegna samsteypunnar við jafnao--
armenn. er gerð var fyrir lands-
kjörið síðasta.
í síðustu grein minni til J. J.,
beindi jeg' tveim fyrirspurnum 1il
hans- Va*- önnur sú, hvort h.ann
væri mjer ekki sammála í því, að
vinstrimannaflokkurinn í Dan-
mörku væri sá sanni hændaflokk-
ur þar í landi. Og ef svo væri,
þá spurði jeg hann ennfremur,
hvort hann væri þá sammála því
er foringi vinstrimannq, Madsen
Mygdal, núverandi forsætisráðh.,
sagði um jafnaðarstefnuna og
jafn.aðarmenn í kosningabarátt -
unni í vetftr.
Jónas minnist ekki einu orði á
þessar fyrirspurnir mínar. Er það
þó harla undarlegt, því öll deila
um þett.'j byggist á því, hvort
vinstrimannaflokkurinn í Dan-
mörku sje sá eini og sanni bænda-
flokkur, eða hvort annar flokkur
þar, ,,radik.ali“-flokkurinn, sje
einnig bændaflokkur. Vinsttrimenn
hafa aldrei átt. samleið í stjórn-
málum með jafnaðarmönnum, en
, mdikali“-flokkurinn hefir istund
um átt samleið með þeim.
En þessar fyrirspurnir til J. J.,
um vinstrimannaflokkinn, vora
ekki getrðar vegna þess, að hjer
það vel vera. En flokkurinn verð-
ur ekki bændaflokkur fyrir það.
Ilvorki L. Georges, nje nokkur
annar fordngi flokksins, er bóndi,
og hafa aldrei verið.
Bændaflokkur er ekki til í
Englandi. Þetta veit J. J- mjög
vel, því allir, sem nokkuð þekkja.
til la-Tidhúnaðarins þar, vita þetta-
Þá segir J. J., að þúsundir smá
bænda sjeu í „mdikala“ flokkn-
um x Ðanmörku. Það eru „hús-
mennirnir“ svo nefndu. Við höf-
um enga menn í okkar landi, sem
em hliðstæðir „húsmönnunum“ í
Danmötrku. — Næst komast. þeir,
sem hafa gr.asnyt við sjóinn, án
þess þó þeir hafi aðalatvinnu sína
þar frá, „Húsmennirnir1 ‘ dönsku
eru nýbýlamenn, sem ríkið 'hefn-
styrkt til þess .a® koma, upp smá-
þýlum- Býlin eru venjulega svo
smá, að þau geta ekki framfleytt
fjölskyldu. „Húsmennirni*r“ verða
því oftast að hafa aðra atvinnu
samhliða húskapnum- Þetta eru
því ekki bændur í eiginlegum
skilningi. Þeir hafia að vísu jarð-
arafnot, en hagsmunamál þeirra
eru á ýmsan hátt óskyld hags-
munamálum bændanm, vegna
þess að þeir þurfa að meiru eða
minna leyti að afla sjer tatvinnu
utan síns heimilis — hjá öðrum.
Þessi tvískinnungur1 í afstöðn
„húsmanntanna“ gerir það að vetrk
um, að „radikali“-flokkurinn hef-
ir lagt mikla rækt við að afla sjer
fylgis rneðal þeirxia. Hafa þær til-
^raunir tekist misjafnlega, enda
þótt afstaða „radikaLa“-flokks-
nálega öll þau þægindi, sem fram
þróun tímans hefir skapað. Bónd-
inn á íslandi hefir ekki verið al-
inn upp við nein,ar stórfeldar bylt
ingar. Ekkert er fjarr eðli hans
og skapferli, en bylting á hvaða
sviði sem er.
Þ,að hefir líka sýnt sig alstað-
ar, að það eru fyrst og fremst
bændurnir, sem e*ru þeir sönnu
íhaldsmenn gagnvart byltinga-
kenningum jafnaðarm.anna, Þeir
eru erfiðasti þröskuldurinn á vegi
hyltingamannanna.
Hvemig gat þá slíkt komið fvr-
ir hjer, að miðstjórn F.r.amsóknar
færi að gera bandalag við bylt-
ingaflokkana? J. J. gefur sjálfur
besta skýringu á þessu. J. J. ein-
blínir .altaf á hina svokölluðu
„frjálslyndu“ flokka, en hirðir
minna um s a n n a bændaflokka.
Hann sjálfur, og aðri*r foringjar
Framsókn,ar, eru í eðli sínu ,,radi-
kalir“ í skoðunum, sem enga sam-
leið g e t a á 11 með bændum. .—
Skoðanir þeirra fialla mikln nær
skoðunum j,afnaðarmanna.
j Þetta er skýringin á því, að
sambræðslan gat átt sje*r stað
'milli miðstjónxar Framsóknar og
jafnaðarmanna. — Og þá fer það
einnig að verða skiljanlegt, hvers
jvegna margir hændur í Fi’am-
sókn brugðust og kusu með íhalds
mönnum. Þama e*r rjetta, skýr-
ingin á þessu fyrirbrigði, og jeg
er þess fullviss, að J. J. játar
þetta með sjálfum sjer, þótt hann
okki vilji játa það opinberlega.
Ekki getur J. J. að neinu leyti
ljeki nokkur vafi á hvernig þessu
væri varið í rauii Og veru. Þær
voru gerðar til þess eins a.ð benda
bonurti á hinn gevsiniikla mun,
sem virðist vera á stefnu bænda-
flokksins í Danmörku og þess
flokks á íslandi, sem vill telja
sig bændaflokk ]). e. Framsóknatr.
Bændaflokkurinn í D.anmörku
snýr höfuðsókn sinni móti jafnað-
armannaflokkunum og þeim flokk
um, sem eru að dingla við þá. En
sá flokkur á Islandi, sem vill telja
sio- bændaflokk, Framsóknarflokk
o
urinn, myndar stjórnmálabanda-
lag við jafnaðarm.annaflokkana,
soeialista og kommúnista. Eiti-
hvað hlýtu,r að vera gruggugt, í
stefnu „bændaflokksinsV íslenska.
ius til hinna stjóriimálaflokkanna .afsakað jframferði þéirra Tíma-
sje slík, að von .sje um fylgi frá'manm, þótt hann geti bent á
þeim er vegna, lífstöðu sinnar dæmi frá öð*rurp löndum, þar sem
standa á vegamótum bæudastef'nr. bændaflokkur hefir á viðsjárverð-
og jafnaðarmanna- — Minkaridi'um tímum eins
fylgi „TOdikala“-flokksins
. i
ófriðarárum
mynd
í sehini eða þvíumlíkt, tekið þátt í
tíð, ber vott um að fvlgi „hús-jun samsteypust’jórnar með öðrum
Jnannanna" fari þverrandi. Ifíokkum, þ. á. m. j.afnaðarmönn
I Að tala mn „radikalia“-flokk-jUm. — Slík ráðuneyti eru ekki
^ inn sem bændafloltk er svo mikil pólitísk, þannig að þau »reki er-
^ fjarstæða sem mest má verða, og indi nokkurs ákveðins stjórn
varla hugs,anlegt að J- J. viti ekki j málaflokks. Þau eru aðeins em-
betui’ en hann vill ve«ra láta. —j bættisráðuneyti, sem hugsa um
Flokkurinn á aðalstoðir sínar með ,það éitt, að ráða fram úr mikils-
al iðniaðar- og kaupsýslumanna, j verðandi vandamálmn sem fyrr
einkum þeirra sem taldir erujeru. Hin pólitísku deilumál flokk
Gvðingaættar. janna eru látin liggja niðri á með-
Ber hjer alt að sarn.n ixrunm. j.an. — Þannig
J. J. reynir enn að komast hja
því að ræða a ð >a 1 a t r i ð i þessa
máls. Hann heldur áfram, auð-
sjáanlega viljandi, að rugl.a sam-
an biendaflokku m og hinum
svokölluðu frjálslyndu flokkum,
eins og flokki L. Georges í Eng-
landi og ,.*radikala“-flokknum í
Danmörku.En eins og jeg tók skýi'V
frani síðast, eiga flokkar þessir
e k k e r t s k y 11 v i ð b æ n d a-
flokka. Mikil fjarstæða er það
hjá J. J.. efi hann heldur ,að. það
eitt sje nægilegt tril þess að tel.ia
flokk bændaflokk, að einn éða
fleiri menn finnist í flokknum,
hafi einhverja atvinnu n
Jónas getur ekki bent á einn
einasta virkilegan b æ n d a-
flokk, er vinni s.aman með jafn
aðarmönnum í stjórnmálum. Enda
er það ekki von’, því að sá f 1 o k k
u r er ekki til.
sem
l.nndbúnaði. J. J. segir; að bóndi
firnúst í flokki L. Georges og mri
j Hví skyldu ísleuskir bændur
vera anna*rs eðlis, en bændur .ann
ara landa? Er.u þeir í eðb sínu
svo ólíkir öðrum bændum, að m-að
riir skyldi þess vegna halda, að
þeir mundu auðfengnari til fylg-
,is við umrótsstefnur jafn.aðar-
'm'anna? — Vissulega er því ekki
jiannig va*rið.
í Frá því fvrsta að búsk.apur
hófst á 'íslandi og fram á þenna
dag, hefir sta*rf bóiujans ver.ið
sífelt strit og’ erfiði fyrir lífinn.
t, H.ann hefir orðið að neita sje*r um
var þetta víða á
stríðsárunum. Og það var orðað í
Danmiirku, eftir síðustu kosning-
ar þar. að mynda ópólitískt sam-
steypui'áðunevti til þess að hafa
sem. hest næði meðan verið væri
að ráða fram úr alv.arlegustn
vandamálum þjóðarinnar. — Með
þessu v,ar ekki verið að ræða um
sambræðslu jafnaðarmanna og
bænda sje*rstakleg.a. Slíkt var al-
drei orðað. A-ðeins rætt um mynd-
un ópólitísks ráðuneytis, er a 11 i r
flokkar ættu hlutdeild í. En úr
þessu varð ekki. Jafnað.armenn
neituðu að vinna með bændum.
S v o m i k i ð djúp er þ .a r á
milli jafnaðarmanna og bænda, að
jafnaðarmenn get.a ekki einu sinni
verið með bændum í myndun
ópólitísterar stjórnar.
5tyriölöin í Kína.
Forspilið.
Þegar eftir að keisarastjórninni
var steypt af stóli í Kína, fór að
koma los á ríkisskipunina, og þeg-
ar Yuan Shi Kai forseti ætlaði að
gera sjálfan sig að keisara 1917
hóf Sun Yat Sen uppreisn og stofn-
aði hið suðræna kínverska lýðveldi.
Yai’ð hann foi’seti þess og hjelt
þeirri tign til dauðadags (1925).
En á þessum árum risu upp margir
byltingaforingjar. Má þar til nefna
Ohang Tso Lin, sem lagði undir sig
Manchuríu, Wu Wei Puh, sem lagði
Rússum ekki að lítast á blikuna.
Sendiherra þeirra í Peking krafðist
þess af stjórninni, að hún tvístraði
óaldarflokki hans. Það var hægra
sagt en gert, en Kínverjar leystu
vandann á sína vísu. Stjórnin, gerði
ræriingjana að hermönnum og slrip-
aði Chang foringja þeirra með kap-
teins nafnbót. Fengu þeir nú vopn.
og skotfæri og allan útbúnað frá
ríkinu. 3906 var Chang gerður að
tvífylkishöfðingja í kínverska hern-
um. 1911 varð hann yfirhershöfð-
ingi í Mukden og jafnframt borgar-
undir sig Yangtse-hjer 'ðin og Sun
Chuan Fang, sem lagði undir sig
hjeruðin .umhverfis Shanghai. —•
Eiga þeir allir merkilegan lífs-
feril að baki. en Cliang Tso Lin þó
merkilegastan. Iíann er nú tæplega
fimtugur að aldri, sonur fátæks
bónda skamt frá Mukden. Þegar
hann var 15 árá, varð liann að fara.
að heiman til þess að vinna fyrir
sjer. Þá var það, að ræningjar
ræntu húsbónda hans tvisvar sinn-
um. Pilturinn fór þá að hugsa um
það, að betra va-ri að ræna en að
vera- ræntur og gerðist hann þá
stigamaður. Söfnuðust brátt að hon-
um ýmsir landshornamenn og’ gerð-
ist hann foringi þeirra. Smám sam-
an óx honum fiskur nm hrvgg og
]>ar sem liami hafðist við á rúss-
nesku landamærunum og gerði oft
herhlaup inn í Síberíu, ]iá tók
stjóri þar 1916. Árið 1918 var liann
gerður að yfirhershöfðingja alls
hersins í Manchuríu og einnig í
Mongólíu 1921.--------
Árið 1920 koma Bolsar í Rúss-
landi til sögunnar og hefir síðan
verið stöðugur undirróður af þeirra
liálfu í Kína. Á þessum árum hafa
aðallega risið upp margir uppreisn-
arforingjar í Kína og sumir hafa
Lugsað sjer svo hátt, að komast í
keisarastól. Styrjöldin byrjar milli
Chang Tso Lin, sem er svarinn óvin-
ur Bolsa, og Wu Wei Puh. Síðar
skerast í leikinn „hinn kristni hers-
höfðingi“ Feng Hu Ilsiang og
Chang Kai Sliek, foringi Kanton-
liersins, Þegar hann kemur til sög-
• ■ t
unnar verður mikil breyting á. Þá
fara hinir smærrfi uppreisnarfor-
ing'jar að seljá liðveislu sína og
ganga á mála hjá liimim stærri. Og
J. K.