Ísafold - 24.01.1927, Blaðsíða 2

10
í g A F O L P
j>ar sem tilgangur þeirra flestra var
aðeins sá, ag afla sjer fjár með rán-
nm og gripdeildum, þá var auðvelt,
að kaupa liðsinni þeirra, gegn sæmi-
legri þóknun og loforði um, að þeir
mœtti fá alt það herfang, er þeir
kæmist yfir. Með þessu skýrast þær
sögur, sem ganga um rán, brennur
og önnur hermdarverk í borgara,-
styrjöldinni. Mannfall hefir orðið
lítið í orustum, þótt um stórorustur
væri talað. Aldrei var barist til
þrautar. Sá, sem sá sitt óvænna,
dró sig þegar í hlje til þess að spara
menn sína og missa ekki fengið fje.
Undirróður Rússa.
Rússar hafa notað sjer þetta á-
stand vel. Vegna Japans þorðu þeir
ekki að skerast í leikinn sjálfir, en
með mútugjöfum hafa þeir keypt
ýinsa uppreisnarforingja og sigað
öðrum saman. Br þetta einn liður-
inn í því starfi þeirra, að koma á
alheimsbyltingu. Þegar þeim mis-
tókst það í Evrópu, sneru þeir sjer
til Asíu. Wu Wei Puh gerðist þeirra
rnaður og hefir þegið af þeim stór-
f je. Svo gátu þeir mútað Kuo Sung
Ling, aðalforingja Changs Tso Lin,
til þess að svíkja hann. Varð Chang
þá að hörfa alla leið til Mukden og
virtist gjörsigraður. Rússar voru á-
nægðir. En svo bíður Kuo ósigur
hjá Mukden, er tekinn höndum,
bélshöggvinn og höfuð hans fest upp
á staur á aðaltorgi borgarinnar.
Betur tókst Rússum með Feng
Yu Hsiang. Ilann hafði sagt skilið
við Wu Wei Puh 1923 og safnaði
liði sjálfur, sem hann nefndi „þjóð-
arher“.’Var honum þrískift. Frá
Rússum fjekk Feng peninga eins og
hann þurfti, herforingja og her-
gögn. Ilann hafði sett sjer það mark
og mið, að reka alla útlendinga úr
landi og gera Kína að ráðstjórnar-
ríki eftir rússneskri fyrirmynd. —
Meðan þeir Chang og Wu börðust,
notaði hann tækifærið til þess að
leggja undir sig mörg hin norðlæg-
ari hjeruð, braust inn í Chihli og
i náði Peking 'á sitt vald og litlu
síðar Tientsin. Hershöfðinginn þar,
Lin Ching Li, varð að yfirgefa
borgina og hörfa undan suður í
Shantung.
I
! Styrjöldin í Norður-Kína.
| í stríðinu milli þeirra Wu og
Chang liafði Feng veitt Wu lið og
það varð til þess, að Chang fór
hverja hrakförina af annari. En er
í Feng gerðist all-umsvifamikill og
| hafði lagt Peking undir sig, leist
j hinum ekki á blikuna. Hættu þeir
þá að fjandskapast og gerðu með
sjer bandalag (að minsta kosti í
bili) og gekk Lin hershöfðingi frá
Tientsin í fjelag við þá um að
klekkja á Feng. Var nú ráðist á
„þj'óðarherinn‘ ‘ frá þremur hliðum
í semi liaustið 1925 og stóð sú styrj-
öld þangað til í haust. Þá hafði
Feng mist Tientsin, Peking og alt
Chihli-hjeraðið. Hörfaði hann með
leifar hersins norður undir Mon-
gólíu. Þar var stofnað ráðstjómar-
ríki í ófriðnum mikla, og er Mon-
gólía í bandalagi við Rússa. Þarna
tók Feng nú að endurskapa her sinn.
Fól hann það undirforingjum sín-
um, en fór sjálfur til Moskva. Það-
an kom hann í september eða októ-
ber í haust, með fullar hendur fjár.
hergögn og annað. Síðan hefir hann
haldið kyrru fyrir, en það er nóg
til þess, að Cháng hefir eigi getað
tekið neinn þátt í orustum gegn
Kanton-hernum.
Styrjöldin í Suður-Kína.
I Þótt Rússum hafi eigi gengið
nema miðlungi vel enn sem komið
er í Norður-Kína, þá er öðru máli
að gegna í Suður-Kína. Þegar Sun
Yat Sen dó 1925, gerðist Chang
Kai Shek, yfirforingi í Kanton, for-
seti hins suðræna lýðveldis. Hann
er maður harður í horn að taka og
hefir sett sjer það markmið, að gera
Kína aftur að einu ríki og stjórna
því sjálfur. Hann ætlar sjer líka að
taka öll forrjettindi af útlending-
Um þar í landi. Rússar hafa veitt
honum öfluga hjálp til þess að koma
upp miklum og vel út búnum her.
Hafa þeir ausið í hann fje, látið
hann hafa hergögn, ílugmenn, flug-
vjelar og hernaðarráðgjafa. Er því
her hans langtum betur skipaður en
herir hinna.
Eftir fimm ára undirbúning þótt-
ist hann loks hafa komið því skipu-
lagi á her sinn, að hann gæti skor-
ist í leikinn.
Kanton-her grípur til vopna.
| I ágústmánuði í sumar ræðst
Kanton-herinn yíir Hunan-hjerað
og stefnir til Yochow. Skamt frá
þessari borg eru háðar stórorustur,
miklu mannskæðari en áður hefir
verið. Wu Wei Puh stjórnar sjálfur
norðanhemum, en bíður ósigur og
Yochow fellur 26. ágúst. Fregnir
hermdu það, að Wu hefði særst
hættulega og nokkuð er það, að síð-
an hefir hans eigi heyrst, getið.
Nú stefndi Kanton-herinn til
Hankow, Hanyang og Wuchang,
sem eru mestu verslrmarborgimar
i Yangtse-dalnum. Hankow gafst
eigi upp fyr en 10. október. Setu-
liðið varðist hraustlega, þangað til
því var mútað að gefast upp. Var
þá orðið hræðilegt ástand í borg-
inni og hrandu menn riiður ír
hungri og harðrjetti.
Sun Chuang Fang hershöfðingja
í Shanghai lítst nú ekki á blikuna.
Hann hefir þá yfir að ráða fylkjun-
u m Anhui, Kiangsu, Chekiang, Fu-
kien og Kuangtung. Hann sker nú
upp herör um öll þessi fylki og seg-
ir Kanton-hernum stríð á hendur 9.
september. Viku seinna byrja orust-
ur milli Iírinan og Kiangsi, en aðal-
orustan er háð hjá Nanchang, höf-
uðborginni í Kiangsi. Þa.r bíður
Sun ósigur og 7. október eru her-
sveitir hans hraktar inn í Chekiang-
fylki. Samtímis fer önnur deild Can-
ton-herains meðfram ströndinni
norður yfir Fulriu og stemst ekki
fyrir henni. Höfuðborgin Foochow
fellur 3. desember og jafnframt seg-
ii Checkiang-fylkið sig úr lögum
við Sim. Litlu síðar fer enn einn
hiuti Kanton-hersins inn í Anhui-
fyllrið og stefnir til Nanking, sem
þar er aðalborgin. Og um áramótin
hafði Sun eigi meira á sínu valdi en
Kiangsu-fylki og hálft Anhui-fylki.
Skömmu eftir ósigurinn hjá Nan-
chang fór Sim leynilega til Tientsin
til þess að hitta Chang Tso Lin og
Chang Tsun Chang, yfirforingja í
Shantung-fylki. Það er mælt, að
Sun hafi fengig loforð um liðsstyrk,
150 þús. manna.
Ú tlendingahatrið.
Chang Kai Shek er í rauniimi
blóðrauður Bolsi og hann ætlar sjer
að svifta útlendinga öllum þeim
sjerrjettindum, er þeir hafa haft í
Kína. Var því eigi nema. eðlilegt, að
útlendingahatrið brytist út í ljósum
loga undir eins og hann fór á kreik
og magnaðist smám saman eftir því,
sem hann vann fleiri sigra. Sjer-
staklega hefir borið mikið á þessu
í borginni Hankow. Þar er mikið af
útlendingum og eiga Englendingar
þar sjerataklega mikilla hagsmuna
að gæta. Þeir settu þar sjólið á tand
til að verja bo.rgarhluta sinn og
herskip voru þar á ánni, en þegar
lýðurinn gerði sig líklegan til þess
að ráða á Englendinga, vildu þeir
ekki skjóta á hann. Óttuðust þeir
eftirköstin. En lýðurinn heimtaði,
að hermenn Breta færu um borð í
skipin og varð svo að vera. Her-
menn Chang Kai Sheks tóku þá. að
sér vernd borgaranna í þeim borg-
arhluta, en lýðurinn reif niður öll
strætisvirki, sem Bretar höfðu gert
sjer. Sáu Bretar sjer þá nauðugaa
einn kost að senda þangað fleiri
herskip og flngvjelar. Frakkar, Jap-
anar og Bandaríkjamenn hafa einn-
ig sent þangað herskip og til fleiri
borga í Euná til þess að vernda
þegna sína.
Afstaða stórveldanna.
Rjett eftir jólin sendi utanríkis-
ráðuneyti Breta tilkynningu til
allra þeirra ríkja, er skrifuðu und-
ir Washington-samþyktina (um
íhlutun í Kína). Er þar farið fram
á það, að samningsríkin gefi út yf-
irlýsingu um það, að þau sje fús
á að endurekoða samningana við
Kínverja og íliuga. öll deilumálin,
undir eims og komin sje á sú stjórn
í Kína, sem stórveldin geti viður-
kent. Hafa Belgar, Frakkar, ítalir,
Japanir’og Bandaríkjamenn fallist
á þetta. Síðan gerðu Bretar full-
trúa sinn, Miles Lampson, á fund
Chang Tso Lin með þá málamiðl-
an, að Kínaveldi yrði skift í tvö
ríki og skyldi Yangtse-áin skifta
ríkjum. Skyldi Chang Tso Lin
stjórna norðurríkinu, en Chang Kai
Shek suðurríkinu. En það var ekki
við það komandi. Chang Tso Lin
benti Lampson á það, að það hefði
aldrei komið fyrir, að Suður-Kín-
verjar næði völdum í landinu, en
það hefði þráfaldlega komið fyrir
um Norður-Kínverja.
Síðan fór Chang Tso Lin til Pek-
ing til þess að mynda þar stjórn,
því að stjórnin þar — sem í raun-
inni hefir eigi verið nein stjóm
síðari árin — hafði sagt af sjer.
Er það ætlan manna, a/ð Chang
inuni ætla að endurreisa keisara-
dæmið, annaðhvort með því að setja
einhvern af gömlu keisaraættinni í
hásæti, eða að gera sjálfan sig að
keisara.
Hndlegar lækniagar.
Eftir
Steingrím Matthíasson lækni.
„Ein bóla á tungu, engin á morg-
un,“ 12 sinnum í einu andartaki
— og helst oftar. Þetta reyndum
við sem krakkar og virtist hjálpa
stundum. Jeg var þó altaf trúar-
daufur. Líka kom oft fyrir, að við
prófuðum vörtulækninguna al-
kunnu, að binda hnúta á loðband,
eins marga og vörturnar, og stinga
síðan bandspottanum inn í veggjar-
holu eða niður í vígða mold. Stelp-
ur á kotunum í kring fullvissuðu
mig um, að þeim hefði gefLst þetta
ágætlega. Jeg reyndi þetta en sann-
færðist aldrei.
Fyrir nokkuð mörgnm árum kom
til mín kunningi minn, guðfræði-
stiident frá Reykjavík. Hann hafði
dálítið branasár á fæti, sem þurfti
að binda um. Það var lítilfjörlegt
og batnaði eftir nokkra daga.
Ilann var þá fylg-larmaður
cnskrar hefðarkonu og kom með
henni sunnan Kjöl. Og það var á
Ilveravöllum, sem hann hafði brent
sig, við að stíga óvart niður í hver-
holu.
Enska konan fylgdi þeim kreddu-
trúarflokki, er kaUar sig Christian
Scientists (kristnir vísindamenn);
og þeir trúa því, að lækna megi
alla sjúkdóma með bæn og einbeitt-
um huga. Iíún hafði því strax boð-
ist til að lækna sár fylgdarmanns
síns og gerði einhverja tilraun til
þess. En nokkuð var, að það tókst
ekki, enda sagði þessi kunningi
iriinn, að hann hefði alls ekki trú-
að því, að slíkt gæti orðið fyrir
l>æn. — Dálaglegt prestsefni það!
hugsaði jeg með sjálfum mjer. Síð-
an þetta var, hefi jeg lesið margt
um Christia.n Science og mig hefir
mikið langað til að fræðast um, hve
ábyggilegar væru þær mörgu undra-
Ia'kningar, sem þessi trúarflokkur
hrósar sjer af.
Er það sannleikur, að með bæn
megi fá sár til að gróa miklu
fljótara en ella? — Jeg trúi því
ekki, og reyndar hefi jeg eldii
heldur heyrt neinn fuUyrða það.
Hins vegar segja sumir, að and-
legir læknar geti læknað krabba-
mein fljótt og vel. Hví skyldi þá
t'kki mega einnig græða sár í einu
vetfangi ?
Þegar jeg ferðaðist um Norður-
Ameríku fyrir nokkrum árum,
spurði jeg marga, sem jeg hitti,
frjetta af þessum lækningum hinna
kristnu vísindamanna. Sumir kunnu
ýmsar sögur að segja af furðuleg-
um bata ýmsra sjúklinga, en aðrir
álitu hjer vera venjulega um bleltk-
ing að ræða, og þar á meðal voru
þeir læknar, sem jeg talaði við.
Aðeins eina konu hitti jeg, sem
sagði mjer, að hún fylgdi þessum
tráarflokki og það vegna þess, að
hún liefði sjálf fengið fulla lækn-
ingu á brjósttæringu hjá einura
lækningamanni flokksins. Iíún hafði
þjáðst af blóðspýtingi og verið tal-
in alvarlega. veik af lærðum lækn-
i;m, en enga bót getað fengið hjá
þeim. Eftir nokkrar bænasamkom-
ur hjá lækningamanninum hafði
hún orðið alheil og var nú ham-
ingjusamlega gift og hafði eignast
eitt barn.
Jeg trúði því nú ekki meira en
svo, að hún hefði verið hættulega
haldin af tæringu, úr því hún gat
fengið svona skjótan bata og enn
síður trúði jeg því, ef um alVarlega
tæringu hefir verið að ræða, að hún
þá í rauninni væri orðin albata,
því algengt er, að tæring getur
snögglega skánað og blóðspýtingur
hætt án þess veikin sje þó að fidlu
bætt; og algengt, að eftir skemmri
eða lengri tíma kann alt að taka
sig upp á ný. Það er nú líka þetta,
sem jeg hvað eftir annað les um
í læknaritum, þar sem minst er á
lækningar Christian scientista og
annara andlegra lækna. Sjúklingum
batnar oft furðulega vel í bili. Það
eru ekki síst taugabilaðir sjúkling-
ar og geðveiklingar, sem geta feng-
ið langan og máske fullan bata
fyrir bænalækningar og dulhrif.
Hins vegar er venjan sú, þegar um
líkamleg mein er að ræða, þá er
um blekking að ræða. Sjúklingnum
finst hann vera orðinn góður, en
sjúkdómurinn fer sínu fram eigi
að síður og sjúklingnum versnar
þá og þegar aftur.
Þetta segja nú læknarnir. En
mikill þorri alþýðumanna situr við
sinn keip og þykist vita betur.
Þess vegna hefir Chr. Science- hliðstæður Christian Science og
flokkurinn ár frá ári magnast sv.,. fæst við lækningar á svipaðan hátt.
að nú telur hann 1 y2 miljón áhang- Báðir þessir flokkar, sem nú voru
enda í Bandaríkjunum einum, er, nefndir, eru í raun og veru sprottn-
sjálfsagt á hann ítök víðsvegar um ir upp af víðtækri, andlegri hreyf-
heirn. Og í Bandaríkjunum cru nú ingu, sein breiðst, hefir út um
7220 lækningamenn af þessum Norður-Ameríku frá því kringum
flokki og nýlega hafa flokksmenn 1830, og kallast sú hreyfing New
stofnað heilsuhæli, þar sem 1600 Thougt (hin nýja hugsunarstefna).
sjúklingar voru til lækninga í fyrra. Þessi hreyfing á uppruna sinn að
Stofnandi flokksins, Mary Baker rekja til ágætrimannanna Emersons
EdcLy — gömul, trúuð kona, — skálds og Chanmngs þess, er mest
myndaði fyrsta vísi hans 1870 og barðist fyrir frelsi þrælanna forð-
skrifaði bók um sínar trúarskoð- um. Hreyfingin er skyld hinni
anir, og síðan hefir það rit verið austrænu Yopo-heimspeki, en lrenn-
skoðað sem ný hiblía, þ. e. heilagt, ingarnar hafa smámsaman verið
og innblásið rit, sem ætíð er um klæddar í aðgengilegri búning og
hönd haft við guðsþjónustur og litast af ýmsum kristnum sjertrúar-
lækningasamkomur flokksmanna. jkreddum og heimspeki vesturlanda.
Aðalkenningin er þessi: Öllu böli Aðalkenningin er þessi: Til er ein
má bœgja burtu mcð bœn og trúar- . eilíf, andl-eg tilverg, alvöld, alvitur
trausti. Alt efni er ímyndun. Ekk-! og alstaðar nálœg. Aðeins ein. Ef
crt er verulegt nem.a guð og hug-,vjer erum sjúkir og sorgmœddir
sjón hans. Ilig illa er hugarvilla.' erum vjer i ósamrcemi við þessa
Sjúkdómur er villa. weru. Þá er heillaráðið að komast
Lækningamenn þurfa engan skóla aftur í samrœmi. Þaff má takast
annan en að lesa rit Mrs. Eddy. nieiJ rjettri hugarbeitingu og hug—
Og lækningin cr fólgin í ])ví, að arslökun. ímyndaðu þjer alt gott,
kenna sjúklngnum að hugsa burt neitaðu öllu iUu og ásettu þjer að
alla mllu, sleppa öllum ótta og van— verða heilbrigður!
trausti, komast t samband við guðs, New Thougt-menn nota sjer til
hug og undir stjórn guðs hugar, hjálpar ýmsar einkennilegar að-
hugsa um bjarta og gleðilega við- ferðir; t. d. þessa: Stilla skal upp
burði, og reyna að gera sig undir- 3 kertaljósum í þríhyrning fyrir
gefna og nœrna fyrir valdi alvisk- framan sig. Inni í þríhyrningnum
vntuir með innilegri bœn. brennur reykelsi og framan við það
Jewish Scienee (gyðingíeg vís- liggur krystallsgler, sem ljósin
indi) heitir kredduflokkur meðal brotna í. Nú sest maður I Buddhcv-
Gyðinga vestan hafs, sem er alvcg stellingu, þannig, að handleggjum